Prezident seçkilərinin demokratik, ədalətli

və şəffaf keçirilməsi üçün hər cür şərait yaradılıb

Azərbaycan dövləti Konstitusiyaya müvafiq olaraq idarəetmə formasına görə prezident respublikasıdır. Azərbaycan dövlətinin başçısı Azərbaycan Respublikasının Prezidentidir. O, ölkənin daxilində və xarici münasibətlərdə Azərbaycan dövlətini təmsil edir və Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanıdır. Bu konstitusion normalar mənəvi prinsiplərlə də dəstəklənir. Həmin prinsiplərə uyğun olaraq Prezident hakimiyyəti Azərbaycan xalqının vahidliyini təcəssüm etdirir və hakimiyyətin varisliyi prinsipini təmin edir. Konstitusiyada dövlət başçısının geniş səlahiyyətləri təsbit edilib. Bu səlahiyyətlər 109-cu maddənin 32 bəndində əks olunub.

Ölkəmizdə Prezident hakimiyyətinin legitimliyi ümumxalq seçkiləri ilə təmin edilir. Əsas Qanunun 100-cü maddəsinə əsasən yaşı otuz beşdən aşağı olmayan, Azərbaycan ərazisində 10 ildən artıq daimi yaşayan, seçkilərdə iştirak etmək hüququna malik, o cümlədən ağır cinayətə görə məhkum edilməyən, başqa dövlətlər qarşısında öhdəliyi və ikili vətəndaşlığı olmayan, ali təhsilli Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilə bilər. Konstitusiyaya görə müharibə şəraitində hərbi əməliyyatların aparılması Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərinin keçirilməsini mümkün etmədikdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyət müddəti hərbi əməliyyatların sonunadək uzadılır.

Alternativsiz və nəticələri şübhəli seçkilər

1991-ci ildən indiyədək Azərbaycan Prezidenti vəzifəsinə 6 seçki keçirilib. "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı"nın qəbulundan bir ay əvvəl baş tutan ilk seçki Azərbaycan Respublikası Prezidenti postuna rəsmi şəkildə keçirilən ilk və vahid partiya sistemi ilə baş tutan sonuncu seçkilər olub. Həmin seçki ölkənin bütün siyasi qüvvələri tərəfindən boykot edildiyindən, alternativi olmayan Ayaz Mütəllibov qalib elan edilib.

1991-ci ilin sonlarından Azərbaycanda böhranlı vəziyyət dərinləşməyə başladı. Ölkə rəhbərliyinin yarıtmaz fəaliyyəti nəticəsində erməni silahlı birləşmələrinin Dağlıq Qarabağdakı hərbi əməliyyatları geniş vüsət aldı, Xankəndidən azərbaycanlılar çıxarıldı, Qaradağlı və Xocalı faciələri baş verdi. Bütün bunlar o zaman müxalifətdə olan AXC-nin ölkədə hakimiyyəti ələ keçirməsi üçün bəhanə oldu və təzyiqlər nəticəsində A.Mütəllibov istefa verdi.

1992-ci il iyunun 7-də növbədənkənar və olduqca tələsik prezident seçkiləri keçirildi. 5 namizədin iştirak etdiyi seçkidə AXC rəhbəri Əbülfəz Elçibəyin qalib gəldiyi elan olundu. Lakin digər namizəd Nizami Süleymanovun o vaxt seçicilər arasında kifayət qədər populyar olmasına görə seçkinin nəticələrinin saxtalaşdırılmasına dair faktların həddən artıq çoxluğu ehtimalı bu seçkilərin də demokratik əsasda baş tutmamasına dəlalət edirdi.

AXC-Müsavat iqtidarı da müstəqilliyin möhkəmlənməsi üçün bir iş görmədi, əksinə, ölkəni dünyada gedən bütün proseslərdən uzaq salaraq təklənməsinə, təcrid edilməsinə səbəb oldu. Həm hakimiyyət hərisliyinin, həm dövlətin idarəedilməsindəki səriştəsizliyin məntiqi nəticəsi kimi cəbhədəki uğursuzluqlar və daxildə separatçı meyillərin güclənməsi dövlətçiliyimizin və müstəqilliyimizin məhvini qaçılmaz edirdi. Ağır sosial-iqtisadi gərginliyin pik həddinə çatdığı, ölkə vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ilə üz-üzə qaldığı, cəbhədə torpaqlarımızın itirildiyi, Azərbaycanın dağılmaq və parçalanmaq təhlükəsi ilə üzləşdiyi vaxtda insanlar ən doğru seçim edərək Heydər Əliyevə üz tutdular. Hər kəs yaxşı anlayırdı ki, ölkədəki hərc-mərcliyi, itaətsizliyi, anarxiyanı, siyasi çəkişmələri yalnız bu böyük insan aradan qaldıra bilərdi.

Ölkəyə rəhbərlik edənlər də, müxalifətdə olan qüvvələr də xilas olmaq üçün Heydər Əliyevin Bakıya gəlməsini arzulayırdılar. İflasa uğradıqları ilə barışmalı olan cəbhəçilər vəziyyətdən çıxış yolunu Heydər Əliyevin Bakıya dəvət edilməsində görürdülər.

İlk demokratik və həm də sonuncu növbədənkənar prezident seçkisi

1993-cü il iyunun 9-da Heydər Əliyev Bakıya gəldi. Dövlətçiliyimizin müqəddəratının həll olunduğu bir məqamda dahi öndərin gəlişi respublika əhalisində böyük ümidlər yaratdı. İyunun 15-də Heydər Əliyevin Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçilməsi isə parlamentdə təmsil olunan siyasi dairələrin məhz ulu öndərin xilaskarlıq missiyasına olan ümid və inamlarının göstəricisi idi. Bununla da, müasir tariximizdə yeni siyasi mərhələnin başlanğıcı qoyuldu.

Milli Məclisin "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Əbülfəz Elçibəyə etimad göstərilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası ümumxalq səsverməsinin (referendumunun) keçirilməsi barədə" 29 iyul 1993-cü il tarixli qərarı ilə həmin il avqustun 29-da referendum keçirildi. Seçicilərin 97,5 faizinin Əbülfəz Elçibəyə etimadsızlığı AXC-Müsavat cütlüyünün xalq arasında heç bir dəstəyə malik olmadığını sübut etdi. Bu, həm də 1992-ci ilin iyununda keçirilmiş prezident seçkilənin nəticələrinin saxtalaşdırılması ilə bağlı ehtimalları gücləndirildi.

1993-cü ilin ortalarında ölkədə cərəyan edən siyasi proseslər növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsini şərtləndirdi. Xalqın istək və tələbi ilə prezident seçkilərinə qatılan ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəyə rəhbərlik etməsi hər kəsin arzusu idi. 1993-cü il sentyabrın 29-da növbədənkənar prezident seçkiləri ərəfəsində Milli Məclisin sədri kimi həm də Azərbaycan Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirən Heydər Əliyev öz proqramını belə bəyan etdi: "Azərbaycan Respublikasında demokratik, hüquqi dövlət qurulmalıdır. Azərbaycan Respublikası demokratiya yolu ilə getməlidir, heç vaxt totalitar sistemə, kommunist rejiminə qayıtmamalıdır. Azərbaycan Respublikasında siyasi plüralizm hökm sürməlidir. İnsan, söz, din, dil azadlığı - bunların hamısı bərqərar edilməlidir. İnsan hüquqlarının qorunması bizim əsas məqsədlərimizdən biri, dövlət orqanlarının, hüquq-mühafizə orqanlarının əsas vəzifələrindən biri olmalıdır. Dövlətin hüquqları da qorunmalıdır. Biz iqtisadiyyatda köklü islahatlar aparıb, bazar iqtisadiyyatına keçməliyik. Bizim borcumuz bütün Azərbaycanın simasını dəyişdirməkdir, Azərbaycanı inkişaf etmiş, sivilizasiyalı, demokratik prinsiplərlə yaşayan bir dövlətə, cəmiyyətə çevirməkdir. Azərbaycan vətəndaşlarının gələcək həyatını azadlıq, demokratiya yolu ilə təmin etməkdir. Biz bu yolun yolçusuyuq, bu yolla da gedəcəyik. Bu yol xalq yoludur". Bu, həm də Azərbaycan dövlətçiliyinin yaşayacağına və möhkəmlənəcəyinə bir əminlik idi.

Beləliklə, 1993-cü ilin oktyabrında müstəqil Azərbaycanın tarixində ilk demokratik və həm də sonuncu növbədənkənar prezident seçkisi keçirildi. Bu seçki respublikamız üçün böyük və tarixi hadisə idi. Çünki XX əsrin sonlarında yenidən müstəqlliyinə sahib çıxmış Azərbaycanda ilk dəfə olaraq xalqın siyasi iradəsi tam ortaya qoyulmuşdu. Səsvermədə iştirak edən 3 milyon 966 min 327 seçicinin 3 milyon 919 min 923 nəfəri, yaxud səs verənlərin 98,84 faizi Heydər Əliyevin adı üzərində dayanmışdı. Azərbaycan xalqı özünün dahi oğluna, görkəmli siyasi və dövlət xadimi Heydər Əliyevə məhəbbətini və etimadını beləcə bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Prezidentin səlahiyyət müddətinin tam başa çatması ilə əlaqədar keçirilən ilk seçki

Heydər Əliyevin Prezident seçilməsi Azərbaycanda tamamilə yeni bir siyasi-ictimai münasibətlər sisteminin bərqərar edilməsinə, nəhayət, ümumxalq maraqlarının gerçəkləşməsinə xidmət edən proseslərin start götürməsinə səbəb oldu, xalqın özünə inamını, sabaha nikbin baxışlarını bərpa etdi, dövlətçiliyimizin əsasını təmin edən ictimai-siyasi sabitliyin əsasını qoydu. Heydər Əliyev xalqın səsinə səs verməklə ölkədə siyasi və milli-ideoloji birliyin təməlini qoydu. Dövlət quruculuğu sahəsində nailiyyətlər, qanunların aliliyinə söykənən vətəndaş cəmiyyətinin qurulması, milli iqtisadiyyatın inkişaf yoluna çıxarılması, ölkəmizin maraqlarına uyğun yeni neft strategiyasının reallaşdırılması və sair bu kimi uğurlar Heydər Əliyev ideyalarının təcəssümü idi.

1995-ci ilin mart hadisələrinin qarşısının alınması göstərdi ki, Azərbaycanın müstəqilliyinin, dövlətçiliyinin, milli maraqlarının qorunması və gücləndirilməsi möhkəm əllərdədir. Digər tərəfdən, vətəndaşların dövləti və Prezidenti necə böyük fədakarlıqla müdafiə etdiyi bütün dünyaya bəyan oldu. Xalqın Prezident ətrafında birləşməsi isə ona olan böyük inam və sevgini, monolit birliyi göstərdi. Heydər Əliyev siyasi kursuna etimadını illər öncəsi müəyyənləşdirən xalq mart hadisələrində ulu öndərin ətrafında sıx birləşməklə bu seçimin əbədiliyini nümayiş etdirdi.

1995-ci ilin mart olaylarından sonra Azərbaycanda hərbi müxalifət anlayışına birdəfəlik son qoyuldu. Həmin il Azərbaycan dövləti sabit inkişaf yoluna daxil oldu, yeni Konstitusiyanın layihəsi hazırlandı, Milli Məclisə ilk seçkilər keçirildi. Bu gün Azərbaycanın qarşısında açılan iqtisadi yüksəlişi, demokratik dünyaya inteqrasiya üfüqlərinin təməlini o günlər Heydər Əliyev dühasının əzəmətində, onun ən kritik anlarda nümayiş etdirdiyi qətiyyət və bacarıqda axtarmaq lazımdır.

Ölkədə siyasi sabitliyin yaranması növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsi praktikasına da son qoyuldu. Odur ki, 1998-ci il oktyabrın 14-də keçirilən və sayca 4-cü olan prezident seçkiləri Azərbaycan tarixinin ilk siyasi yarışması idi ki, fövqəladə hadisələr deyil, Prezidentin səlahiyyət müddətinin başa çatması münasibətilə təşkil olunurdu. Seçkilərdən əvvəl qələbəyə əsas favorit kimi göstərilən Heydər Əliyev səslərin 77,6 faizini (2 milyon 556 min 59 səs) toplayaraq inamlı qələbə qazandı və növbəti 5 il üçün səlahiyyətlərini icra etdi.

Yeni əsrin ilk seçkisi

Azərbaycanda sayca 5-ci prezident seçkisi 2003-cü ilin oktyabr ayında keçirildi. Bu, həm də ölkəmizdə yeni əsrdə keçirilən ilk seçki kimi tarixə düşdü. Bu seçki ilə bağlı diqqəti çəkən əsas məqamlardan biri seçkilərin yeni Seçki Məcəlləsi ilə keçirilməsi idi. Artıq o zaman Azərbaycan həm də Avropa Şurasının tamhüquqlu üzvü idi. Ona görə yeni Seçki Məcəlləsinin hazırlanması ilə bağlı ilk növbədə Avropa Şurasının Venesiya Komissiyası, ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu və Beynəlxalq Seçki Sistemləri üzrə Fondla (İFES) sıx əməkdaşlıq münasibətləri quruldu. 2002-ci ilin ortalarından etibarən bu təşkilatlarla aparılan məsləhətləşmələrdən, alınan müsbət rəylərdən sonra Seçki Məcəlləsi Milli Məclisin müzakirəsinə təqdim edildi.

2002-ci ilin dekabrında Azərbaycan hökumətinin, müxalifətin, beynəlxalq təşkilatların və ictimaiyyətin nümayəndələrinin iştirakı ilə ATƏT tərəfindən təşkil olunmuş "dəyirmi masa"larda Seçki Məcəlləsinin layihəsi ətrafında müzakirələr aparıldı və televiziya vasitəsilə yayımlanan bu tədbirlər nəticəsində ictimaiyyət Seçki Məcəlləsinin layihəsi ilə bağlı məlumatlar əldə etdi. Bütün təkmilləşdirmələrdən sonra Seçki Məcəlləsi 2003-cü ilin mayında Milli Məclisdə qəbul edildi və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq fərmanı ilə qüvvəyə mindi.

Beynəlxalq ekspertlərin birmənalı rəyinə əsasən, Seçki Məcəlləsi seçkilər sahəsində bütün qanunvericilik normalarını özündə əks etdirib, Avropa standartlarına uyğun tərtib olunub. Sənəd ölkədə prezident, parlament və bələdiyyə seçkilərinin, həmçinin referendumun keçirilmə qaydalarını müəyyənləşdirib. Seçki Məcəlləsi eyni zamanda Mərkəzi Seçki Komissiyasının, eləcə də dairə və məntəqə seçki komissiyalarının təsisi və fəaliyyəti prinsiplərini də özündə əks etdirib. Əvvəlki qanunlarla müqayisədə Seçki Məcəlləsi şəffaf və demokratik seçkilərin keçirilməsi üçün daha möhkəm hüquqi bazisin yaradılmasına, namizədlərin qeydiyyatı, seçkilərə hazırlıq və seçki komissiyalarının formalaşdırılması mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsinə daha şəffaf imkan yaradıb.

2003-cü il oktyabrın 15-də azad, demokratik və şəffaf şəraitdə keçirilmiş sayca 5-ci prezident seçkiləri Seçki Məcəlləsinin mütərəqqi və təkmil sənəd olduğunu tam təsdiqlədi. Azərbaycan Respublikası prezidentliyinə bütün namizədlərə öz seçki kampaniyalarını qanunamüvafiq şəkildə aparmaq üçün lazımi mühit və bərabər imkanlar yaradıldı. Bununla yanaşı, fəal seçki kampaniyasının aparılması, seçkilərə texniki hazırlığın yüksək səviyyədə təşkili, Mərkəzi Seçki Komissiyası və dairə seçki komissiyalarının işi müsbət məqamlar kimi ATƏT, Avropa Şurası və ATƏT parlament assambleyalarından ibarət Beynəlxalq Seçki Müşahidəsi Missiyasının seçkilərə dair rəyində əksini tapdı.

Bütövlükdə 15 oktyabr 2003-cü ildə Azərbaycanda keçirilmiş prezident seçkiləri xalqın demokratik seçiminin dönməzliyini və ölkədə demokratik islahatların davamlılığını bir daha sübut etdi, demokratik cəmiyyət quruculuğunda mühüm irəliləyiş oldu. 8 namizədin iştirak etdiyi həmin seçkidə Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədi İlham Əliyev 76,84 faiz səslə prezident seçildi.

Seçki sistemi tam təkmilləşdirildi

1993-cü ildən indiyədək keçirilən bütün seçkilərə, referendumlara, həmçinin ayrı-ayrı vaxtlarda parlamentə və bələdiyyələrə təyin olunmuş əlavə və təkrar seçkilərə dair beynəlxalq təşkilatların verdikləri müqayisəli rəylər onu təsdiq edir ki, Azərbaycanda seçkilərdən-seçkilərə seçki praktikası və mədəniyyəti daha da yüksəlmişdir. Təbii ki, bütün bunların kökündə Azərbaycan hakimiyyətinin ölkədə demokratik dəyərlərin möhkəmlənməsi ilə bağlı qətiyyətli və ardıcıl mövqeyi dayanır. Bu baxımdan Azərbaycanda 5 il öncə - 2008-ci ilin oktyabrında keçirilən 6-cı və hələlik sonuncu olan prezident seçkisi daha təkmil seçki qanunvericiliyi ilə təşkil olunmuşdu.

2003-cü ildə qəbul olunan Seçki Məcəlləsinin sonrakı dövrlərdə daha da təkmilləşdirilməsini nəzərdə saxlayan Azərbaycan hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə ATƏT DTİHB, habelə AŞ Venesiya Komissiyası ekspertləri ilə görüşlər keçirildi, Seçki Məcəlləsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində geniş müzakirələr aparıldı. Bu müzakirələrin yekunu kimi 2005-ci ilin may ayında Seçki Məcəlləsi Milli Məclisin müzakirəsinə çıxarıldı və sənədin 43 maddəsində əlavə və dəyişikliklər edildi.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2005-ci il mayın 11-də parlament seçkilərindən bir qədər əvvəl imzaladığı "Azərbaycan Respublikasında seçki praktikasının təkmilləşdirilməsinə dair" sərəncamı ölkəmizdə keçirilən seçkilərin daha da demokratikliyinin təmin edilməsi istiqamətində mühüm əhəmiyyət kəsb etdi. Sərəncamdan sonra seçki praktikasının təkmilləşdirilməsi sahəsində görülən tədbirlərin səmərəliliyinin artırılması, Seçki Məcəlləsinin müddəalarının seçkilərə hazırlıq dövründə və səsvermə günü tam və şərtsiz həyata keçirilməsi, vətəndaşların seçki hüquqlarının daha dolğun təmin edilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 2005-ci il oktyabrın 25-də "Milli Məclisə seçkilərin hazırlanması və keçirilməsi ilə bağlı təxirəsalınmaz tədbirlər haqqında" növbəti sərəncam imzaladı.

Cəmiyyətimiz gündən-günə inkişaf etdiyi, yeni demokratik dəyərləri əxz etdiyi üçün qanunvericiliyin, o cümlədən seçki qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsi təbii sayılmalıdır. Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan hakimiyyəti hər zaman seçki qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı təşəbbüslərə həssaslıqla yanaşmışdır. Azərbaycan hakimiyyətinin Avrora Şurası Venesiya Komissiyası ilə seçki qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə apardığı işin yekun nəticəsi olaraq 2008-ci ildə Milli Məclisin qəbul etdiyi qanunla Seçki Məcəlləsinin 145 maddəsinə 91 əlavə və dəyişikliyin edilməsi sənədin daha da təkmilləşdirilməsinə xidmət etdi.

Bütün bunların nəticəsi idi ki, 2008-ci ildə keçirilən prezident seçkiləri demokratikləşmə prosesini sürətləndirən bir çox pozitiv yeniliklərlə yadda qaldı, həmçinin beynəlxalq müşahidəçilər və təşkilatlar seçkilərin şəffaflığına, ədalətliliyinə, demokratik prinsiplərə uyğun keçirilməsinə dair müsbət rəy verdilər. Seçki Məcəlləsinə edilən əlavə və dəyişikliklər 2008-ci ilin prezident seçkilərinin tamamilə azad, ədalətli və obyektiv keçirilməsinə, vətəndaşların seçki hüququnun etibarlı təminatına xidmət etdi. Hələlik sonuncu olan bu seçkidə Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri və namizədi İlham Əliyev səslərin 88,73 faizini (3 milyon 232 min 259 səs) toplayaraq Prezident seçildi.

7-ci prezident seçkisi

Bu il oktyabrın 9-da Azərbaycanda növbəti - sayca 7-ci prezident seçkiləri keçiriləcək. Sentyabrın 1-dək 22 iddiaçı prezidentliyə namizədliklərinin irəli sürülməsinin təsdiq olunması üçün tələb olunan müvafiq sənədləri Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edib və onlardan 21-nin namizədliyinin irəli sürülməsi təsdiqlənib. Müraciət edənlərdən 7 nəfər imza vərəqələrini MSK-ya qaytarmayıb. Bunlar öz təşəbbüsləri ilə müraciət etmiş İ.Məmmədov, Ə.Oruclu, İ.Yusifov, E.Həsənov, Q.İsaqov, R.Quliyev və H.Rüstəmbəylidir. Ə.Orucov, F.Əliyev, Ə.Əliyev və İ.Məmmədovun namizədliyi isə qeydə alınmayıb. Beləliklə, 7-ci seçki marafonunda 10 namizəd iştirak edir: Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədi İlham Əliyev, Ümid Partiyasının namizədi İqbal Ağazadə, Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyasının namizədi Araz Əlizadə, Müasir Müsavat Partiyasının namizədi Hafiz Hacıyev, BAXCP-nin namizədi Qüdrət Həsənquliyev, öz təşəbüsü ilə namizədliyini irəli sürmüş Zahid Oruc, Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyasının namizədi Fərəc Quliyev, Ədalət Partiyasının namizədi İlyas İsmayılov, "Milli Şura"nın namizədi Cəmil Həsənli və ADP-nin namizədi Sərdar Məmmədov. Qeyd edək ki, bir nəfərin - Rüstəm İbrahimbəyovun həm Azərbaycan, həm də Rusiya vətəndaşlığını daşıması Konstitusiya ilə ziddiyyət təşkil etdiyindən onun namizədliyinin irəli sürülməsi təsdiq edilməyib.

Seçki prosesinin mühüm mərhələlərindən biri də seçkiqabağı təşviqat dövrüdür. Artıq bu mərhələ başlayıb. Seçkiqabağı təşviqatın aparılması üçün ayrılmış açıq və qapalı yerlərin siyahısı MSK tərəfindən təsdiq olunub, habelə hər bir seçki məntəqəsi ərazisində 2 ədəd olmaqla ümumilikdə namizədlərin təbliğat materialları üçün 10000-dən artıq lövhələr qurulub. Namizədlər həmin yerlərdən ödənişsiz istifadə etmək imkanına malikdirlər. Namizədlər həm də kütləvi informasiya vasitələrində ödənişsiz və ödənişli təşviqat həyata keçirə bilərlər. Ödənişli seçkiqabağı təşviqatda iştirak etmək üçün 51 KİV (27 qəzet və jurnal, 21 agentlik, 3 TV və radio) MSK-ya məlumat verib. Bununla yanaşı, "Azərbaycan", "Xalq qəzeti", "Respublika" və "Bakinski raboçi" qəzetləri və İctimai radio namizədlərin həm də ödənişsiz təşviqatına şərait yaradıblar.

Qeyd edək ki, rəsmi dövlət nəşri olan "Azərbaycan" qəzeti 9 oktyabr prezident seçkilərinin təbliğat və təşviqat kampaniyasında fəaliyyətini Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsinin və Mərkəzi Seçki Komissiyasının "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin seçkilərində kütləvi informasiya vasitələri ilə seçkiqabağı təşviqatın aparılması qaydaları haqqında" Təlimatına əsasən müəyyənləşdirib və prezidentliyə qeydə alınmış namizədlər üçün ödənişsiz əsaslarla təşviqat materiallarına yer ayırıb.

Sentyabrın 17-də "Azərbaycan" qəzetində keçirilmiş püşkatmanın nəticələrinə uyğun olaraq namizədlərin təşviqat materiallarının ödənişsiz əsaslarla dərci prosesi artıq başlayıb. Həftədə 6 dəfə 8 səhifə həcmində nəşr olunan "Azərbaycan" qəzeti hər təşviqat həftəsi üçün 5 səhifəni qeydə alınmış namizədlər üçün bərabər bölüb. Hər bir namizədə həftədə bir dəfə 1000 kv.sm yer ayrılıb. Üç təşviqat həftəsi çərçivəsində təbliğat-təşviqat materialları qəzetin cümə, şənbə və bazar günləri nömrələrində dərc olunacaq. Püşkatmaya əsasən reklam materiallarının dərci ardıcıllığında ədalətlilik və bərabərhüquqluluq tam təmin olunub.

MSK Seçki Məcəlləsinə əsasən hər il olduğu kimi, 2013-cü ildə də yanvar ayından may ayının sonunadək seçici siyahılarının dəqiqləşdirilməsi prosesini həyata keçirmişdir. Bu müddət ərzində fəaliyyət göstərən məntəqə seçki komissiyalarının üzvləri "qapı-qapı" gəzərək öz məntəqələrinin seçici siyahısını dəqiqləşdirmişlər. Sonradan bu məlumatlar dairə seçki komissiyalarına və növbəti mərhələdə isə MSK-ya ötürülmüşdür. MSK seçicilərin daxil olduğu məlumat bazasını toplayaraq orada mümkün təkrar və qeyri-dəqiqlikləri seçicilərin məlumatlarının keyfiyyət və say təhlili üçün xüsusi proqram vasitəsilə yoxlayıb və sonra seçici siyahılarının dürüst variantını DSK-lara təqdim etmişdir.

Azərbaycanın seçki tarixində 2008-ci ildən başlayaraq tətbiq olunan və seçki məntəqələrindən kənarda internet vasitəsilə səsvermə prosesini canlı izləmə imkanı verən veb-kameralardan istifadə təcrübəsi bu seçkilərdə də davam etdiriləcək. Seçkilərdə şəffaflığın yüksək səviyyədə təmin olunması üçün bütün digər vasitələrlə yanaşı, respublikadakı seçki məntəqələrində əvvəlki seçkilərdə quraşdırılmış məntəqələrin sayının 2 dəfə artırılaraq 500-dən 1000-ə çatdırılması nəzərdə tutulur.

Hazırda ölkə üzrə 125 seçki dairəsinin 5273 daimi seçki məntəqəsi və 219 müvəqqəti seçki məntəqəsi seçkilərə hazırdır. Bundan başqa, ölkə xaricində olan diplomatik nümayəndəliklərdə 38 seçki məntəqəsi yaradılıb. Seçki məntəqələrində beynəlxalq və yerli müşahidəçilərin seçkiləri müşahidə etməsi üçün zəruri şərait yaradılıb, həmçinin 1113 seçki məntəqəsində hərəkət məhdudiyyəti olan seçicilər üçün panduslar quraşdırılıb. Bütün bunlar təsdiq edir ki, Azərbaycanda qarşıdan gələn növbəti prezident seçkiləri yüksək səviyyədə, ədalətli, şəffaf, demokratik keçiriləcək.

Rəşad CƏFƏRLİ,

Azərbaycan.-2013.- 27 sentyabr.- S.5.