Prezident İlham ƏLİYEV: «Status-kvo vəziyyəti bizim üçün nə qədər ağır olsa da, Ermənistan üçün eyni dərəcədə təhlükəlidir»

"...Mən hər hansı proqnozlar verməyə çətinlik çəkirəm. Lakin hesab edirəm ki, bu status-kvo vəziyyəti bizim üçün nə qədər ağır olsa da, Ermənistan üçün eyni dərəcədə təhlükəlidir. Ona görə ki, əgər onlar regionda qüvvələrin tarazlığı və ümumiyyətlə, regionda vəziyyət baxımından heç olmasa ortamüddətli perspektivi, məsələn, Azərbaycanın güclənməsi perspektivini götür-qoy etsələr, aydın olar ki, 5-10 ildən sonra onların vəziyyəti indikindən daha ağır olacaqdır. Azərbaycanla düşmənçilik etmək və bizim torpaqlarımızı işğal altında saxlamaq onlar üçün çətin və müəyyən dərəcədə təhlükəli olacaqdır. Əgər onlar hazırda Dağlıq Qarabağda yaşayan adamların bundan sonra da təhlükəsiz şəraitdə yaşamasını istəyirlərsə, işğalçı qüvvələrin bizim ərazidən çıxarılması prosesini başlamalıdırlar".

Ötən ayın 22-də "Rossiya-24" telekanalına verdiyi müsahibəsində dövlət başçısı həmçinin qeyd etmişdir ki, erməni tərəfi status-kvo vəziyyətini bütün vasitələrlə saxlamaq istəyir. Bununla da bəlli olur ki, Ermənistan münaqişənin tənzimlənməsini istəmir. Çünki tənzimləmə işğalın ləğv edilməsini nəzərdə tutur.

Bəllidir ki, status-kvonun aradan qaldırılması üçün Azərbaycan sülh danışıqlarından kənar addımlar atarsa, beynəlxalq təşkilatların bu məsələyə reaksiyası mənfi olacaq. Ümumiyyətlə, Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ətrafında gedən danışıqlar prosesində ən çox səy göstərən tərəf olsa belə, yenə də beynəlxalq təşkilatların gözündə güzəştə daha çox getməli olan tərəf kimi tanınır. Amma Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bəyan etmişdir ki, Azərbaycanın səbrinin də bir həddi var. Hətta ekspertlər də hesab edirlər ki, Azərbaycan status-kvonun sonsuzluğa qədər davam etməsini gözləyə bilməz və ərazi bütövlüyünü təmin etmək üçün ixtiyarında olan hüquq və vasitələrdən istifadə edəcək.

Prezident İlham Əliyev demişdir: "Bu gün təkcə Dağlıq Qarabağ deyil, həm də heç vaxt Dağlıq Qarabağ vilayətinin tərkibində olmamış yeddi rayon da işğal altındadır. Həmin rayonlarda erməni əhalisi yaşamamış, azərbaycanlı əhali yaşamışdır. Yəni, onlar hamısı oradan qovulmuşdur. Bu gün Ermənistanın həmin əraziləri işğal etməsinə haqq qazandırması getdikcə mürəkkəbləşir. Buna görə də status-kvonun dəyişməsi münaqişənin tənzimlənməsi üçün əsas ilkin şərtdir". Dövlət başçısı vurğulayıb ki, Ermənistanın hər şeyi olduğu kimi saxlamaq və danışıqlar prosesində indiki vəziyyətə görə məsuliyyəti Azərbaycanın üstünə yıxmaq cəhdlərinə haqq qazandırmaq olmaz. Məsələnin mahiyyətinə gəlincə, Prezident bildirmişdir ki, Azərbaycanın mövqeyi həmişə ardıcıl, prinsipial olmuş və beynəlxalq hüququn prinsip və normalarına əsaslanmışdır: "Yeri gəlmişkən, 2008-ci ildə Ermənistan özü Moskvada bizimlə və Rusiya tərəfi ilə birlikdə Mayndorf bəyannaməsini imzalamışdır. Məhz həmin sənəddə yazılmışdır ki, qərar beynəlxalq təşkilatların qətnamələrinə və qərarlarına əsaslanmalıdır. Bu cür qətnamələr və qərarlar isə istənilən qədərdir. BMT Təhlükəsizlik Şurası erməni işğalçı qüvvələrinin bizim ərazidən çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul etmişdir. Bütün sənədlərdə Helsinki Yekun Aktına da istinadlar vardır. Helsinki aktında xalqların təyini-müqəddərat hüququ ərazi bütövlüyünün pozulması demək deyildir. Helsinki aktının sənədlərini diqqətlə oxusaq, xalqların təyini-müqəddəratını məhz ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həyata keçirmək nəzərdə tutulur".

Dövlət başçısı yenidən xatırlatmışdır ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bütün dünya tərəfindən tanınıb. Dağlıq Qarabağ həm tarixən, həm də hüquqi və siyasi baxımdan Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. 2009-cu ilin sonunda Minsk qrupunun həmsədrləri tərəfindən təklif edilən formul Azərbaycan tərəfindən qəbul olunmuş və Ermənistan tərəfindən rədd edilmişdir. Sonrakı danışıqlar prosesində bu dəqiq formulun şəklini dəyişən məqamlar baş vermişdir. Nəticədə bu vəziyyət erməni tərəfinə spekulyasiya etməyə imkan vermişdir: guya Azərbaycan nədənsə imtina etmişdir: "Bu, həqiqətə əsla uyğun deyildir. Biz nizamlamada ən çox marağı olan tərəfik. Ona görə ki, bizim ərazilərimiz işğal altındadır və bizim qaçqınlar doğma evlərinə qayıda bilmədiklərinə görə əziyyət çəkirlər" - deyə Prezident İlham Əliyev vurğulamışdır.

Azərbaycan sülhə nail olmaq istəyir və bu sülh ya danışıqlar, ya da hərbi yolla təmin olunmalıdır. Bu baxımdan müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zonasında saxlanılan status-kvonun ədalətsiz olduğunu dəfələrlə bəyan ediblər. Belə olan halda, əgər bu status-kvo ədalətsizdirsə, o zaman onun dəyişdirilməsinə cəhd olunmalıdır. Dövlət başçısı isə ümidvar olduğunu bildirmişdir ki, hələlik vasitəçilik funksiyasını öz üzərinə götürmüş ölkələr bu prosesdə, məhz tənzimləmə prosesində daha fəal iştirak edəcəklər: "Axı, təhlükəsizlik tədbirlərinin əlavə təminatı danışıqlar prosesinə ziyan vura bilər. Çox vaxt bizi onda təqsirləndirməyə çalışırlar ki, Azərbaycan etimad tədbirlərinin möhkəmlənməsini istəmir, Azərbaycan təmas xəttində möhkəm atəşkəs rejimi yaradılmasını istəmir. Lakin əvvələn, atəşkəs rejimi iki tərəfdən pozulur. Digər tərəfdən, danışıqlar prosesinin mahiyyətini təşkil edən işğala son qoyulması məsələsi həll edilmədən, bu yolda irəliləyiş olmadan hər hansı başqa tədbirləri o qədər vacib təsəvvür etmirik. Əsas məsələ budur ki, vasitəçilər danışıqlar prosesinin mahiyyəti sahəsində fəal iş aparsınlar. Bunun nə qədər davam edəcəyini zaman göstərər".

Rəşad BAXŞƏLİYEV

Azərbaycan.-2013.- 8 yanvar.- S.1.