Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin
2014-cü ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi
inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə
həsr olunmuş iclası keçirilmişdir
Vergilər naziri Fazil Məmmədov bildirdi ki, ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən təməli qoyulan sosial-iqtisadi inkişaf kursunun Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə davam etdirilməsi ölkəmizin iqtisadi sahədə böyük uğurlara imza atmasına zəmin yaratmışdır. Bu fakt beynəlxalq reytinq agentliklərinin hesabatlarında da əksini tapıb.
Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatlarının artdığını və bütün bunların ölkədə sabit iqtisadi bazanı daha da möhkəmləndirdiyini diqqətə çatdıran Fazil MƏMMƏDOV dedi:
- Son illər maliyyə sabitliyi indeksinin dünyanın əksər ölkələrində mənfi saldo üzrə qeydə alınmasına baxmayaraq, Azərbaycanda makroiqtisadi sabitlik qorunub saxlanılmış, hesabat dövründə iqtisadiyyatın davamlı inkişafı nəticəsində ÜDM-in həcmi 2013-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,5 faiz artaraq 13 milyard 150,7 milyon manat, qeyri-neft sahəsi üzrə isə 8,8 faiz artaraq 7 milyard 204,3 milyon manat təşkil etmişdir. Əhalinin ümumi gəlirlərinin 4,5 faiz artması fonunda inflyasiyanın səviyyəsi cəmi 2 faiz olmuşdur.
Hesabat dövründə dövlət büdcəsinin mədaxili 106,1 faiz yerinə yetirilməklə büdcəyə səfərbər edilmiş 4 milyard 482,7 milyon manat vəsaitin 1 milyard 762,9 milyon manatı Vergilər Nazirliyinin, 330,4 milyon manatı Dövlət Gömrük Komitəsinin, 2 milyard 342,6 milyon manatı isə Dövlət Neft Fondunun hesabına təmin edilmişdir. Dövlət Neft Fondundan edilən transfertlər istisna olmaqla dövlət büdcəsinə daxilolmaların 36,7 faizi neft-qaz sektorunun, 63,3 faizi isə qeyri-neft-qaz sektorunun payına düşmüşdür.
Hesabat dövründə dövlət büdcəsinin xərcləri 4 milyard 374,3 milyon manat icra edilmişdir. Büdcə xərclərinin 21,8 faizi və ya 954,3 milyon manatı sosialyönümlü olmaqla, 2013-cü ilin birinci rübü ilə müqayisədə 58,2 milyon manat və ya 6,5 faiz çox təşkil etmişdir. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə təhsil xərclərinə 8,5 faiz, səhiyyə xərclərinə 18,6 faiz çox vəsait yönəldilmişdir.
Ölkədə uğurlu investisiya siyasətinin aparılması nəticəsində bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 3 milyard 125,9 milyon manat vəsait yönəldilmişdir ki, bu da 2013-cü ilin birinci rübü ilə müqayisədə 7 faiz çoxdur.
Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 1014 sahibkara 44,7 milyon manat güzəştli kredit verilmişdir ki, bu kreditlər hesabına da 2400-dən çox yeni iş yeri yaradılmışdır. Ayrılan güzəştli kreditlərin 76,5 faizi aqrar sektorun, 23,5 faizi isə müxtəlif sənaye və digər sahələrin inkişafına yönəldilmişdir.
Möhtərəm cənab Prezident!
Dünya ölkələri arasında iqtisadi inkişaf templərinə görə lider mövqedə qərar tutan Azərbaycan üçün xarakterik xüsusiyyətlərdən biri də mövcud tərəqqinin yalnız ölkə paytaxtını deyil, bütün regionları, hər bir bölgəni əhatə etməsidir.
Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair əvvəlki iki dövlət proqramının icra olunduğu 10 il ərzində regionlarda qeydiyyata alınan sahibkarlıq subyektlərinin sayı 7,2 dəfə, vergi daxilolmaları 12,7 dəfədən çox artmışdır. Respublikanın şəhər və rayonları üzrə vergi gəlirlərinin artımı artıq Sumqayıt, Şirvan, Mingəçevir şəhərlərinə, eləcə də Abşeron və İmişli rayonlarına öz xərclərini tamamilə yerli gəlirlər hesabına təmin etməyə imkan yaratmışdır.
Hesabat dövründə müvafiq fərman və sərəncamlarınız ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı" və "2014-2016-cı illərdə Bakı şəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı" ölkəmizin bütün bölgələrinin hərtərəfli inkişafı sahəsində məqsədyönlü siyasətin davamı olmaqla, yeni müəssisələrin və iş yerlərinin yaranmasında, irimiqyaslı infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsində müstəsna rol oynayacaqdır.
Təkcə bu ilin birinci rübündə regionlarda 100-ə yaxın sənaye, kənd təsərrüfatı, xidmət və ticarət müəssisəsi fəaliyyətə başlamış, 500-dək müəssisənin isə tikintisi davam etdirilir.
Möhtərəm cənab Prezident!
"Ölkəmizin ən böyük sərvəti onun insanlarıdır" sözləriniz və maliyyə kapitalının insan kapitalına çevrilməsi istiqamətində həyata keçirdiyiniz ardıcıl siyasət, sağlam və təhsilli gənc nəslin yetişdirilməsi ilə bağlı qəbul etdiyiniz qərarlar cəmiyyətdə böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. Gənc nəslin sağlam böyüməsi yolunda Heydər Əliyev Fondunun əvəzsiz fəaliyyəti, habelə ən müasir standartlar səviyyəsində yeni uşaq bağçaları və körpələr evlərinin tikintisi və köhnələrinin təmiri xüsusilə təqdirəlayiqdir. Tərəfinizdən həyata keçirilən təhsil və inkişaf strategiyasının davamı olaraq cari ilin yanvarın 1-dən məktəbəqədər təhsil müəssisələri, uşaq bağçaları və körpələr evləri 10 il müddətinə bütün vergilərdən azad edilmişdir.
Əhalinin sosial problemlərinin həlli, o cümlədən vətəndaşlara geniş çeşidli xidmətlərin göstərilməsi, bürokratik əngəlləri aradan qaldırmaqla vətəndaş-dövlət münasibətlərində şəffaflığın və "vətəndaş məmnunluğunun" təmin edilməsi məqsədilə bilavasitə müəllifi olduğunuz "ASAN xidmət" konsepsiyası, möhtərəm cənab Prezident, Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, müasir Azərbaycanın brendinə çevrilmişdir. "ASAN xidmət" mərkəzlərinin fəaliyyəti dövründə 1 milyondan çox vətəndaşa keyfiyyətli xidmətlər göstərilmişdir.
Cari ilin fevral ayında Avropa Parlamentində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi, Vergilər, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar nazirliklərinin birgə təşkilatçılığı ilə "İnnovasiya və Mobil imza-Avropa ilə yeni rəqəmsal inteqrasiya vasitəsi kimi" mövzusunda keçirilən konfransda ilk dəfə olaraq elektron imzalar vasitəsilə Vergilər Nazirliyinin və Estoniyanın Sertifikat Mərkəzləri arasında Anlaşma Memorandumu imzalanmışdır ki, bu da 2013-cü ilin may ayından etibarən Vergilər Nazirliyinin Asan Sertifikat Xidmətləri Mərkəzi (ASXM) tərəfindən verilən müasir tipli Mobil imzanın "Asan İmza"nın beynəlxalq əməliyyatlarda tanınmasına və ölkələr arasında sərhədsiz rəqəmsal inteqrasiyaya nail olmağa imkan verir.
Elektron xidmətlərin dairəsinin daha da genişləndirilməsi və mütərəqqi ödəniş sistemlərinin tətbiqi məqsədilə imzaladığınız daha bir fərmanla "Asan ödəniş" sisteminin yaradılması barədə müvafiq tapşırıqlar verilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi ilə Vergilər Nazirliyinin birgə həyata keçirdiyi bu layihənin nəticəsi olaraq inzibati cərimələrin və məhkəmə qərarı ilə ödənilməli olan vəsaitlərin onlayn rejimdə ödənilməsi vətəndaş-məmur münasibətlərini minimuma endirəcək, ölkə vətəndaşlarının bütün sahələrdə Sizin diqqət və qayğınızla əhatə olunmasının daha bir bariz nümunəsi olacaqdır.
Ölkəmizdə maliyyə əməliyyatlarının şəffaflığının təmin edilməsi və nağd ödənişlərin məhdudlaşdırılması müasir elektron ödəniş xidmətlərinin daha da genişləndirilməsinə zərurət yaradır ki, bu məqsədlə də yaxın bir ildə müəyyən edilmiş meyarlara cavab verən obyektlərdə aidiyyəti banklarla birlikdə quraşdırılacaq POS-terminalların sayının 80 minə çatdırılması nəzərdə tutulmuşdur.
Möhtərəm cənab Prezident!
Ölkəmizdə aparılan məqsədyönlü siyasət nəticəsində daha yüksək inkişaf göstəricilərinə malik olan iqtisadiyyatımız əhalinin etibarlı sosial müdafiəsinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmasını təmin etmişdir.
Bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə işsizliyin sayının artımı fonunda Azərbaycanda iş yerlərinin bağlanması kimi mənfi meyil olmamış, əksinə hesabat dövründə 29 minə yaxın yeni iş yeri açılmışdır.
Təsadüfi deyil ki, Dünya Bankının adambaşına düşən Ümumi Milli Gəlir təsnifatına görə Azərbaycan "yuxarı orta gəlirli" ölkələr kateqoriyasına aid edilmişdir.
"Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında" Qanununun tətbiqi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2014-cü il 3 fevral tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş Əmək Məcəlləsinə olan dəyişikliklər vətəndaşların əmək hüquqlarının qorunmasına və layiqli pensiya təminatına olan dəstəyinizi bir daha sübut etmişdir. Əmək müqaviləsinin elektron informasiya sistemində elektron qaydada qeydiyyata alınması əmək hüquqlarının qorunması ilə yanaşı, qeyri-leqal məşğulluğun aradan qaldırılmasına, bu sahədə elektron nəzarət sisteminin qurulmasına imkan verəcəkdir.
Fazil Məmmədov sahibkarlığın inkişafına göstərilən dövlət qayğısından danışaraq bu istiqamətdə xüsusi dövlət proqramlarının icra olunduğunu söylədi. Vergilər naziri "Sənaye ili" çərçivəsində vergi güzəştlərinin tətbiqinin sənayenin inkişafına töhfə verəcəyinə əminliyini ifadə etdi.
* * *
Dünyada hökm sürən iqtisadi və maliyyə böhranı dövründə iqtisadiyyatımızın daha da gücləndiyini, ölkəmizin enerji sahəsində yeni uğurlara imza atdığını bildirən enerji naziri Natiq ƏLİYEV dedi:
- Hesabat dövründə keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bütün mənbələr hesabına ölkə iqtisadiyyatına, xüsusilə mədənçıxarma və emal sənayesinə əsas kapitala yönəldilən vəsaitin həcmi artımla müşayiət olunmuşdur. İnkişaf edən Azərbaycanın iqtisadi gücünün və beynəlxalq nüfuzunun artmasında energetika kompleksinin mühüm və həlledici rolu vardır, bu sahə inkişafının yüksək səviyyəli dövrünü yaşayır.
Ölkənin neft-qaz və energetika sahəsinə
böyük həcmli investisiyaların qoyulması və
müasir texnologiyaların tətbiqi nəticəsində
respublikamızda bu sahədə böyük nailiyyətlər
əldə olunmuşdur. Hesabat
dövründə 10 milyon 562 min ton xam neft, 7 milyard 677 milyon
kubmetr təbii qaz hasil edilmişdir. Bu da
2013-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə
255 min ton xam neft və 557 milyon kubmetr qaz çoxdur.
2014-cü il yanvarın 29-da "Azəri-Çıraq-Günəşli"
(AÇG) dəniz yataqlar blokunun tammiqyaslı işlənməsi
proqramı çərçivəsində yeni istismara
verilmiş "Qərbi Çıraq" platformasından ilk
neft hasil olunmuşdur və bu əlamətdar hadisə
müasir neft tariximizin növbəti uğuru kimi qiymətləndirilməlidir.
"Qərbi Çıraq" platforması dənizin 170 metr
dərinliyində quraşdırılmışdır və
onun layihə gücü gündəlik 25 min ton xam neft və
təxminən 8 milyon kubmetr qaz hasil etmək potensialına
malikdir. İldə bu platformadan təxminən 8,2
milyon ton neft və 2,8 milyard kubmetr qaz hasil ediləcəkdir. Hasilata başlamış və yeni texnologiyalar
üzərində inşa edilmiş bu platforma gələcəkdə
hələ uzun illər boyunca dünya səviyyəli
qurğu kimi Azərbaycanda neft hasilatının həcminin
sabit səviyyədə saxlanılmasını təmin edəcəkdir.
Məruzə etmək istərdim ki, Sizin "Azəri-Çıraq-Günəşli"
yataqlarında 2011-2012-ci illərdə neft hasilatının həcminin
kəskin surətdə azalması ilə əlaqədar
"BP-Azərbaycan" şirkətinin rəhbərliyinin
ünvanına söylədiyiniz haqlı tənqid və
iradlarınız, habelə texniki problemlərin tezliklə
aradan qaldırılması üçün lazımi tədbirlərin
görülməsi haqqında verdiyiniz ciddi
tapşırıqlar müsbət nəticələnmişdir. Belə ki, 2013-cü ilin
yekun nəticələrinə əsasən AÇG
yataqlarından 30 milyon 623 min ton proqnoz göstəricilərinə
qarşı 32 milyon 717 min ton və ya 2,1 milyon ton xam neft
artıq hasil edilmişdir. Bu ilin birinci rübündə isə
7 milyon 694 min ton neft əvəzinə 7 milyon 908 min ton neft
hasil olmuşdur ki, bu da proqnozda nəzərdə tutulandan 214
min ton çoxdur.
Möhtərəm
cənab Prezident!
Zati-alilərinizin uğurla həyata keçirilən
enerji siyasəti nəticəsində respublikamızın təbii
qazla təchizatı sahəsində mühüm irimiqyaslı
praktiki işlər görülmüşdür və davam etməkdədir.
Energetika
Nazirliyi tərəfindən "Qazdan istifadə
Qaydaları"nın hazırlanması, təsdiq
və tətbiq edilməsi ölkə ərazisində
qazlaşdırma prosesinin nizamlanması və təkmilləşdirilməsi
üçün mühüm rol oynamışdır.
Həyata
keçirilən tədbirlər sayəsində qaz və
elektrik enerjisi ilə təmin olunan əhali abunəçilərinin
sayı ildən-ilə
artmışdır. Qazla təmin edilən
rayonların sayı 67-yə çatdırılmış,
müxtəlif bölgələrdə qaz təminatı bərpa
edilmiş və nəticədə əhalinin əvvəllər
külli məbləğdə digər yanacaq
növünün əldə edilməsinə yönəldilmiş
xərcləri kəskin şəkildə, yəni dəfələrlə
azaldılmışdır. Hazırda respublikada təbii
qazla təmin olunan abonentlərin sayı 1 milyon 677 minə
çatmışdır, sayğaclaşdırmanın səviyyəsi
isə 99 faizə yüksəlmişdir. Eyni
zamanda, respublika ərazisində "SMART" tipli
sayğacların quraşdırılması davam edir və
bugünədək 500 mindən artıq bu tipli sayğaclardan
istifadə edilir. Bunun nəticəsində enerji
haqqının yığımı son illərlə
müqayisədə 2,1 dəfə artaraq
93,3 faiz olmuşdur.
Məmnunluq
hissi ilə bildirirəm ki, Sizin imzaladığınız
"Azərbaycan Respublikasının yanacaq-enerji kompleksinin
inkişafı (2005-2015-ci illər) üzrə Dövlət
Proqramı" və "Azərbaycan Respublikasında elektrik
enerjisi təminatının
yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə
tədbirlər haqqında" sərəncamlarınız
milli energetikamızda yeni eranın
başlanğıcını qoymuşdur. Müasir qaz-turbin
tipli "Şimal" Elektrik Stansiyasının istifadəyə
verilməsi, respublikanın müxtəlif bölgələrində
modul tipli elektrik stansiyalarının tikilməsi, buxar-qaz tipli
"Sumqayıt" və "Cənub" elektrik
stansiyalarının istifadəyə verilməsi son beş il ərzində
Azərbaycan energetika sisteminin generasiya gücünü 30 faizə
yaxın artırmış və yeniləşdirmişdir.
Hazırda bu göstərici 7105 meqavata
çatdırılmışdır ki, bu da orta hesabla 24
milyard kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal etməyə və 2,1
milyard kilovat-saata qədər elektrik enerjisinin ixracına imkan
yaradır.
Bununla əlaqədar xüsusi vurğulamaq istərdim ki,
energetika sistemində izafi güc hesabına qərb-şərq
və şimal-cənub energetika dəhlizləri vasitəsilə
neft və təbii qazın ixracı ilə yanaşı,
elektrik enerjisinin də Avropa, Rusiya və İran istiqamətində
ötürülməsi respublika üçün çox
vacibdir. Bu məqsədlə qonşu dövlətlərin
energetika sistemləri ilə əlaqələrin gücləndirilməsi
üçün "Azərenerji" ASC tərəfindən
İran ilə cənubda, Rusiya ilə şimalda və
Gürcüstan ilə qərb istiqamətində yeni enerji təsərrüfat
obyektləri quraşdırılmışdır. Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə elektrik
enerjisi verilişi dəhlizi yaradılaraq Qərbi Avropa ölkələri
ilə enerji mübadiləsinin təşkili istiqamətində
2014-cü ildən başlayaraq 350 meqavat, 2015-ci ildən isə
700 meqavat güc ötürmək imkanı yaranacaqdır.
Yüksək diqqətinizə çatdırmaq
istərdim ki, bununla əlaqədar Energetika Nazirliyi tərəfindən
sadaladığım ölkələrlə müvafiq
hökumətlərarası sənədlər
hazırlanıb imzalanmışdır.
2014-cü
il fevralın 5-də regionların sosial-iqtisadi inkişafı
dövlət proqramlarının icrasına həsr olunmuş
konfransda Sizin, cənab Prezident, tərəfinizdən
verilmiş tapşırıqların yerinə yetirilməsi
üçün Energetika Nazirliyi ölkədə enerji
potensialına tələbatın daim qabaqlanması və bunun
üçün gələcəkdə elektrik
stansiyalarının tikilməsi, elektrik təsərrüfatının
yeniləşməsi, qazlaşdırılmanın 95-98 faizə
çatdırılması məqsədilə təkliflər
və onların əsasında inkişaf proqramları işləyib
hazırlamışdır.
"Sahibkarlığın
inkişafı ilə bağlı əlavə tədbirlər
haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2014-cü il 3 mart tarixli fərmanının icrasını təmin
etmək məqsədilə Energetika Nazirliyi elektrik təchizatı
şəbəkəsinə qoşulma sahəsində sənədlərin
elektron qaydada təşkilinin prosedur, müddət və xərclərin
azalması üçün mövcud qanunvericiliyə dəyişikliklər
edilməsi barədə bir sıra təkliflər
hazırlayıb Nazirlər Kabinetinə təqdim etmişdir.
Hörmətli
iclas iştirakçıları!
Son illər ölkəmizdə enerji səmərəliliyi,
alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən
istifadə istiqamətində aparılan tədbirlər
dövlətimizin başçısının diqqət mərkəzindədir. Enerji
resurslarından səmərəli və qənaətlə
istifadə edilməsinə lazımi şəraitin
yaradılması mühüm amilə çevrilir.
Aparılan araşdırmalardan aydın olur ki,
respublikamızda bu sahədə enerji resurslarına ümumi tələbatın
təxminən 40 faizinə qənaət etmək potensialı
vardır, həmçinin bu tədbirlərin həyata
keçirilməsi ekoloji mühitin qorunmasına müsbət
təsir edəcəkdir. Əldə etdiyimiz nəticələrə
diqqət yetirsək, görürük ki, qənaətcil
elektrik stansiyalarının tikilib istifadəyə verilməsi,
fiziki cəhətdən köhnəlmiş enerji
bloklarının yenidən qurulması, habelə enerjinin
istehsalında 97,8 faiz təbii qaz yanacağından istifadə
edilməsi nəticəsində son 10 ildə hər kilovat-saat
elektrik enerjisinin istehsalına
yanacaq sərfi 413 qramdan 2013-cü ildə 303,7 qrama qədər
azalmışdır.
Bununla belə, elektrik stansiyalarının
adambaşına düşən qoyuluş istehsal gücü
yaxın gələcəkdə Azərbaycanın bu göstərici
üzrə dünyanın inkişaf etmiş ölkələri
səviyyəsinə çatması üçün yeni tikiləcək
elektrik stansiyalarının hesabına energetika sisteminin
ümumi gücü 10 min meqavatdan yüksək həddə
çatdırılmalıdır. Bu səviyyəni təmin
etmək üçün əsaslı tikintiyə əlavə
4 milyard manat vəsait cəlb edilməlidir. Nəticədə ölkədə adambaşına
düşən elektrik enerjisinin həcmi Avropanın
inkişaf etmiş ölkələrinin göstəricisi səviyyəsinə
qədər yüksəlib 3600 kilovat-saatdan artıq
olacaqdır.
Natiq
Əliyev energetika sahəsində fəaliy
yətin
beynəlxalq normalara və təcrübəyə uyğun
qurulması baxımından qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi
üçün görüləcək işlərdən bəhs
etdi. Energetika Nazirliyində Elektron Hökumət Portalına
qoşulma prosesindən danışan Natiq Əliyev nazirlikdə
elektron xidmətlərin sayının artdığını
dedi, son illərdə enerji layihələri ilə
bağlı imzalanan saziş və qəbul olunan qərarların
əhəmiyyətini vurğuladı.
* * *
Azərbaycanda təhsil sahəsində qazanılan
uğurlardan danışan təhsil naziri Mikayıl CABBAROV bu
sahədə gedən inkişaf proseslərindən, təhsilin
inkişafı üzrə dövlət strategiyasının əhəmiyyətindən
danışdı. Təhsil ictimaiyyəti adından
strategiyanın qəbuluna görə Prezident İlham
Əliyevə minnətdarlıq etdi. Bu sənədin
insan kapitalının inkişaf etdirilməsi üçün
mühüm əhəmiyyətə malik olduğunu bildirərək
dedi:
- Hörmətli
cənab Prezident!
Sizin təhsil sektoruna göstərdiyiniz qayğı nəticəsində
son 10 ildə ölkəmizdə təhsil infrastrukturunun
müasirləşdirilməsi istiqamətində böyük
işlər görülmüş, 2700-dən çox yeni məktəb
tikilmiş, 1 milyondan artıq şagirdin təlim şəraiti
yaxşılaşmışdır. Təhsil Nazirliyi tərəfindən
ötən il 177 təhsil obyektində cari təmir işləri
aparılmış, 370 fizika, kimya və biologiya
laboratoriyaları müasir avadanlıqla təchiz olunmuş,
104 əmək kabineti üçün tam avadanlıq dəsti
və elementlər alınmışdır. Son bir il müddətində Təhsil Nazirliyi üzrə
aparılan işlər əvvəlki dövrə nisbətən
öz strukturuna, qiymətinə və keyfiyyətinə
görə xeyli optimallaşmışdır. Bunun
hesabına məktəblər üçün daha çox
miqdarda zəruri avadanlığın alınması
mümkün olmuşdur.
İki
dövlət proqramının icrası nəticəsində
2004-cü ildə hər 1063 şagirdə bir kompyuter
düşdüyü halda, hazırda hər 18 şagirdə
bir kompyuter nisbəti təmin olunmuş, məktəblərin
39 faizi internet şəbəkəsinə qoşulmuşdur. Təhsilin infrastrukturu ilə bağlı məsələlərin
əhəmiyyətli hissəsi həll olunduğu halda, bu
gün ölkənin inkişaf tempinin tələblərinə
cavab verən keyfiyyətin artırılması, təhsilin məzmununun
yenilənməsi, müəllimlərin peşəkarlığının
yüksəlməsi ön plana keçir.
Şəxsiyyətin inkişaf etdirilməsi
üçün zəruri olan keyfiyyətlərin
formalaşması məktəbəqədər təhsil
sistemində baş verir. Bu mənada Heydər Əliyev Fondunun və
onun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın yeni təşəbbüsü,
məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin
inkişaf proqramı böyük əhəmiyyətə
malikdir. 2005-ci ildə Heydər Əliyev
Fondu tərəfindən "Yeniləşən Azərbaycana
yeni məktəb" layihəsinin qısa müddət ərzində
uğurla icra olunduğu kimi, qeyd edilən layihənin köməyi
ilə də mövcud problemlərin aradan
qaldırılmasına əminik.
Dövlət bağçaları şəbəkəsinin
genişləndirilməsi ilə yanaşı, bu sahədə
özəl sektorun payının artırılması da
vacibdir. Məktəbəqədər
təhsil müəssisələrinin 10 il
müddətinə mənfəət vergisini və sadələşdirilmiş
vergini ödəməkdən azad edilməsi özəl sektorun
iştirakının stimullaşdırılması yolu ilə
məktəbəqədər təhsil ilə əhatə
faizini artırmağa imkan yaradır.
Ötən ildə nazirlik tərəfindən təhsil
sistemində şəffaflığın təmin edilməsi,
müasir idarəetmə modelinin tətbiqi, kadr
potensialının səriştə baxımından gücləndirilməsi
sahəsində bir sıra tədbirlər həyata
keçirilmişdir. Sizin tapşırığınıza əsasən
ümumtəhsil məktəblərini bitirən bütün
şagirdlərə attestat verilməsi üçün
qanunvericilikdə müvafiq dəyişikliklər edilmiş,
ötən dərs ilində 90 mindən çox məzunun hamısı
attestat almışdır. Bu qərar minlərlə
gəncə təhsillərini davam etdirmək
üçün yeni imkanlar açdı.
Hazırda məktəb müəllimlərinin işə
qəbulu mərkəzləşdirilmiş imtahan vasitəsilə
həyata keçirilir. Ötən il 3286 vakant yer müsabiqəyə
çıxarılmışdır. İmtahanlarda
15030 nəfər iştirak etmiş, onlardan 1281 nəfər
işə qəbul olunmuşdur. Əvvəlki illərdən
fərqli olaraq vakant yerlərin sayı artsa da, keçid balı aşağı salınmamış,
müəllimlərin peşəkarlığı əsas
meyar kimi götürülmüşdür. Bu
imtahan, həmçinin müəllimlərin peşə
hazırlığında olan boşluqları
aşkarlamışdır. İndi müəllim
hazırlığı sistemində paradoksal vəziyyət
yaranmışdır. Təkcə ali
təhsil müəssisələrinin hazırladıqları
pedaqoji kadrların sayı real tələbatı təxminən
2 dəfə üstələyir.
Bundan başqa, təəssüf hissi ilə qeyd etməliyəm
ki, sistemin daxilində qanunazidd işə qəbul edilən
xeyli sayda insan da vardır. Bu problemin həlli
üçün biz həm inzibati tədbirlər
görürük, həm də peşə standartları
üzərində işləyirik. Müəllimlərin
peşəkarlıq səviyyəsinin könüllü əsaslarla
yoxlanılması nəzərdə tutulur. Keçiriləcək attestasiya nəticəsində
uğur əldə edən müəllimlərə
aldıqları dərəcələrə görə
diferensiallaşdırılmış əməkhaqqının
verilməsi nəzərdə tutulur. Attestasiyadan
keçməyən müəllimlər üçün isə
təlimlər təşkil olunacaq, növbəti attestasiyaya
hazırlaşmaq üçün imkan yaradılacaqdır.
Əhəmiyyətli yeniliklərdən biri də ucqar kənd
məktəblərinə göndərilən müəllimlər
üçün həvəsləndirmə tədbirlərinin
daha geniş tətbiqidir. Belə ki, ötən
illərdə bu tədbirlər 800 yerə tətbiq olunurdusa,
2013-cü ildə həmin yerlərin sayı 2500-ə
çatdırılmışdır. Təhsil
Nazirliyinin birbaşa tabeliyində olan məktəblərin
bazasında xüsusi istedadlı uşaqlar üçün təmayüllü
məktəblər şəbəkəsinin yaradılması
planlaşdırılır.
Təhsilin məzmununun təkmilləşdirilməsindən
söhbət getdikdə dərslik mövzusuna toxunmamaq olmur. Problemi həll
etmək üçün onun kökünə varmaq lazım gəlir.
Kökü isə müəllifdir. Daha
doğrusu, müəlliflərin az
olmasıdır. Buna baxmayaraq, dərslik siyasəti
sahəsində də müsbət irəliləyişlər
olmuşdur. Görülmüş tədbirlər nəticəsində
bu il dərslik yazan müəlliflərin
sayı xeyli artmışdır. Gözləyirik
ki, bu artım dərsliklərin keyfiyyətinə də öz
təsirini göstərəcəkdir. Müəlliflik iddiasında olan
mütəxəssisləri dərslik yazmağa təşviq
etmək üçün ikinci və üçüncü yer
tutan dərslik müəlliflərinə pul
mükafatının verilməsini nəzərdə
tutmuşuq.
Yeni
atılmış addımlardan biri də məktəb
direktorlarının və gələcəkdə bu vəzifədə
çalışmaq arzusunda olan şəxslərin yalnız
müsabiqə yolu ilə seçilməsi və peşə təlimlərinə
cəlb olunmasıdır.
Dövlət
tərəfindən ölkəmizdə təhsil
infrastrukturunun müasirləşdirilməsi istiqamətində
işlər davam etdirildiyi bir vaxtda əfsuslar olsun ki, hələ
də təhsil müəssisələrinin ərazilərinin kənar şəxslər tərəfindən
zəbt olunaraq özbaşına tikinti işlərinin
aparılması cəhdləri baş verir. Bu isə
məktəb infrastrukturunun genişlənməsi zərurəti
yarandıqda əlavə problemlərə gətirib
çıxarır. Göstərilən
halların qarşısının alınması
üçün yerli icra hakimiyyəti orqanları ilə
sıx əməkdaşlıq şəraitində təxirəsalınmaz
və təcili tədbirlərin görülməsini həyata
keçiririk.
Son 25 ildə
ilk dəfə olaraq peşə məktəbləri
üçün 11 təlim avtomobili və 37 kənd təsərrüfatı
texnikası sifariş olunmuş, habelə internat və idman məktəbləri
üçün yeni avtobuslar alınmışdır. Əmək bazarının tələblərinə
cavab verən ixtisaslı kadrların hazırlanması
üçün yerli və xarici tərəfdaşlarla birlikdə
peşə təhsili sahəsində yeni layihələrin
icrasına başlanmışdır. İki gün bundan
əvvəl "Sənaye ili" çərçivəsində
Koreya hökuməti və şirkətləri ilə avtomatlaşdırılma,
elektronika, avtomobil və inşaat sahələri
üçün kadr hazırlayacaq Peşə Tədris Mərkəzinin
yaradılması barədə saziş imzalanmışdır.
Ölkədə
insan kapitalının sürətli inkişafı məqsədi
ilə Zati-aliləriniz tərəfindən təsdiq
olunmuş 2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin
xaricdə təhsilinə dair Dövlət Proqramı çərçivəsində
indiyədək 2612 azərbaycanlı gənc Dövlət Neft
Fondu hesabına maliyyələşdirilməklə
dünyanın tanınmış universitetlərində ali təhsil
almağa göndərilmişdir. Dövlət vəsaiti
hesabına xaricdə təhsil hətta ən zəngin dövlətlər
üçün nadir hadisədir. Müstəqil
Azərbaycan üçün bu fakt əsası ümummilli
lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan ənənəni
dövlət başçısının davam etdirməsini
xalqımızın gələcəyi üçün
yönəlmiş tarixi addım kimi dəyərləndirilməlidir.
Bu gün proqramın məzunu olmuş 634 nəfərin bir
qismi müxtəlif dövlət qurumlarında, ali təhsil
müəssisələrində və özəl sektorda məsul vəzifələrdə
çalışır, bir qismi isə təhsillərini
növbəti səviyyədə uğurla davam etdirirlər.
Proqramın icra müddəti növbəti ildə sona
çatdığı üçün hazırda
tapşırığınızla yeni proqramın layihəsi
üzərində iş gedir. Burada prioritet yalnız azərbaycanlı
tələbələrin xarici universitetlərə göndərilməsi
deyil, göstərişinizə uyğun olaraq, həmçinin
xarici mütəxəssislərin elmi-pedaqoji kadrların Azərbaycanın
ali təhsil müəssisələrinə
cəlb edilməsi olacaqdır. Eyni zamanda, xarici
universitetlərdə dərs deyən azərbaycanlı
professorların vətənə qayıtmasını
stimullaşdırmaq üçün hazırlıq işi
aparılacaqdır. Bununla bağlı
xaricdə çalışan elmi- pedaqoji kadrlarımız
haqqında məlumat bazasının yaradılmasına
başlanmışdır.
Bugünkü dünya rəqabət
dünyasıdır. Uşaqlarımızın gələcək
rəqibləri hazırda Çində, ABŞ-da, Çilidə
və istənilən digər ölkədə
böyüyürlər. Deməli, bizim təhsil
sistemimiz çevik və ömür boyu öyrənmək
imkanlarına malik kadrları formalaşdırmağı
bacarmalıdır. Belə vəziyyət
yaxşı təhsil alanların vətənində öz
potensialını tam realizə etməsi və bununla ölkənin
inkişafına töhfə verə bilməsini təmin edən
təhsil sisteminin və təhsil mühitinin yaradılması
vəzifəsini qarşımızda qoyur. Ali
təhsil müəssisələrinin müasirləşdirilməsi
istiqamətində bir sıra islahatların aparılması zəruridir.
Ali məktəblərin nizamnamələri yenidən
işlənməli, rektorların və digər idarəetmə
strukturlarının hesabat müddəti, məsələn, 5
ildən bir tərtib olunmalıdır. Bu,
bir tərəfdən şəffaflığın təmin
olunması baxımından irəli atılmış addım
olacaq, digər tərəfdən onların fəaliyyətinin
davam etdirilməsi üçün əsas kimi
çıxış edəcəkdir. Növbəti tədris
ilindən başlayaraq ali təhsil müəssisələri
üzrə "sabah qrupları"nın, yəni,
savadlı, bacarıqlı və hazırlıqlı tələbələrdən
ibarət qrupların təşkili nəzərdə tutulur. Bu yeniliyin məqsədi təhsildə göstəriciləri
ilə fərqlənən tələbələrə yüksək
keyfiyyətli təhsil almaq üçün əlverişli
şəraitin yaradılmasından ibarətdir. Bu layihə
32 ali təhsil
müəssisəsində 52 ixtisas üzrə təhsil alan 20
min tələbəni əhatə edəcəkdir. Növbəti
akademik ildən başlayaraq nazirlik öz imkanları
hesabına ali təhsildə pilot layihə
kimi tələbə qrantları və kreditləri sisteminin
işə salınmasını planlaşdırır. Layihə uğurlu olduğu halda bununla bağlı
müvafiq dövlət proqramı hazırlanacaqdır.
Möhtərəm
cənab Prezident!
Təhsil
sisteminin sürətli transformasiyasına nail olmaq barədə
göstərişinizin icrasının təmin edilməsi
üçün idarəetmənin təkmilləşdirilməsi
istiqamətində Təhsil Nazirliyinin Aparatında struktur dəyişiklikləri
edilmişdir. Təhsil sistemindəki mənfi
hallarla mübarizənin gücləndirilməsi məqsədilə
daxili nəzarət şöbəsi yaradılmış və
daxil olan siqnalların birbaşa həmin şöbədə
araşdırılması təmin edilmişdir. Ciddi nöqsanlara yol vermiş 15 təhsil müəssisəsinin
rəhbəri vəzifəsindən azad edilmiş, 21 şəxs
barəsində digər intizam tənbehi
görülmüşdür. İki hal
üzrə toplanmış materiallar araşdırılmaq
üçün hüquq-mühafizə orqanlarına göndərilmişdir.
Nəticədə aparılan statistika göstərmişdir
ki, korrupsiya faktları ilə bağlı nazirliyə daxil olan
müraciətlərin sayı bir neçə dəfə
azalmışdır. Bundan
çıxış edərək bildirirəm ki, təhsil
məsələlərində baş verən mənfi hallara
qarşı Sizin tapşırığınıza əsasən
Təhsil Nazirliyinin mövqeyi gələcəkdə də barışmaz olacaq, təhsil
sistemində mövcud mənfi hallarla mübarizədə
ardıcıl yanaşma tətbiq ediləcəkdir.
Möhtərəm cənab Prezident!
Sizi əmin etmək istərdim ki, ölkəmizin
tərəqqisi və davamlı inkişafı naminə həyata
keçirdiyiniz strateji kurs respublikanın çoxmilli təhsil
kollektivi tərəfindən dəstəklənir və gələcəkdə
də dəstəklənəcəkdir.
Azərbaycan.-2014.- 15 aprel.- S.2;3.