Tərəqqi və inkişaf nümunəsi

Sumqayıt Cənubi Qafqazın sənaye mərkəzinə çevrilir

Dünyada inkişaf etmiş dövlətlərin tarixi təcrübəsi göstərir ki, iqtisadiyyatın sabit tempini qorumaq üçün regional inkişafda tarazlığın, məşğulluq ənənələrinin qorunub saxlanması vacib şərtlərdəndir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin iqtisadi siyasətində regional inkişaf məsələlərinə xüsusi diqqət yetirilməsi, bölgələrin tərəqqisinə yönəlmiş dövlət proqramlarının, fərman və sərəncamların imzalanması da məhz bu reallığa əsaslanmışdır.

Davamlı və sabit inkişaf nəticəsində təkcə paytaxtın deyil, respublikanın bütün şəhər və rayonlarının inkişafına verilən dəstək regionların həyatında keyfiyyətcə yeni mərhələ açmışdır. Regional inkişafdakı kəskin fərqin aradan qaldırılması, yerlərdə sosial-infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi, sahibkarlığa geniş meydan verilməsi yaşanan tərəqqinin bütün regionlar üzrə proporsional qaydada paylanması, ölkə vətəndaşlarının həyatında öz əksini tapması nəticə etibarı ilə respublikamızı daha qüdrətli dövlət halına gətirib. Ölkəmizin iqtisadi tərəqqisində rolunu davamlı şəkildə artıran, əhəmiyyətli proseslərdə özünəməxsus rol oynayan şəhərlərdən biri də Sumqayıtdır.

Respublika iqtisadiyyatında xüsusi çəkiyə malik olan Sumqayıt Azərbaycanın günbəgün yeniləşən simasını özündə əks etdirməklə yanaşı, sosial-iqtisadi sahədə qazanılan nailiyyətlərin miqyasını davamlı olaraq genişləndirir. Son illərin inkişafı Sumqayıtın simasında aydın müşahidə olunur.

Xarüqələr diyarına çevrilən və gözəl, əzəmətli görkəmini yenidən bərpa edən, həyata keçirilən abadlıq-quruculuq işləri nəticəsində dünyanın ən gözəl şəhərləri sırasında yer alan Sumqayıt, eyni zamanda sürətli inkişaf nümunəsidir. Bu gün Sumqayıt ölkənin ən böyük şəhərlərindən biri olaraq Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında respublikada yüksək dinamizmə əsaslanan tərəqqi və yüksəlişin əsas ünvanlarından birinə çevrilib. Azərbaycanın mühüm sənaye mərkəzi olan Sumqayıtın qısa zaman kəsiyində həm də geniş quruculuq məkanına çevrilməsinin ən ümdə səbəblərindən biri ölkəmizin bütün bölgləri kimi bu şəhərə Prezident İlham Əliyev tərəfindən xüsusi diqqət və qayğının göstərilməsidir. Digər tərəfdən, müxtəlif sferalar, o cümlədən regionların inkişafına dair dövlət başçısı tərəfindən təsdiq edilən müvafiq proqramlar da Sumqayıtın tərəqqisinin kompleks xarakter daşımasına, o cümlədən infrastruktur sahələrinin bərpası və genişləndirilməsinə, yeni istehsal və emal müəssisələrinin, sosial-mədəni obyektlərin yaradılmasına, bununla da əhalinin həyat tərzinin təmin olunmasına müstəsna töhfələr verib və verməkdədir. Qeyd edilənlər öz növbəsində növbəti dəfə belə bir mühüm məqamın təsdiqi kimi çıxış edir ki, ölkəmizdə həyata keçirilən iqtisadi siyasətin mahiyyətində duran əsas məqam, ilk növbədə xalqın sosial rifahının daha da yaxşılaşdırılması fonunda Azərbaycanın qüdrətli bir ölkəyə çevrilməsinə nail olmaqdır.

Sumqayıtın inkişaf prosesi sürətli proqram əsasında aparılır. Ölkə başçısının təşəbbüsü ilə indi burada bəlkə də bütün postsovet məkanında yeganə struktur göstəricilərinə əsaslanan sənaye parkı yaradılmışdır. Bakının müəssisələrinin bir hissəsi Sumqayıta köçürülür. Bu proses kortəbii qaydada deyil, müasir standartlara uyğun aparılır. Sumqayıtda fəaliyyətə başlayan müəssisələrin açılışında ölkə başçısının şəxsən iştirak etməsi isə onun şəhərimizə göstərdiyi diqqət və qayğının barizliyidir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sumqayıta son səfəri zamanı bir neçə müəssisənin açılışı oldu. Qeyri-neft sektorunun dinamik inkişafının təmin edilməsi, rəqabət qabiliyyətliliyin artırılması və bu sahəyə investisiya qoyuluşunun sürətləndirilməsi Prezident İlham Əliyevin sosial-iqtisadi inkişaf siyasətinin prioritet istiqamətlərindəndir. Bu siyasətə uyğun olaraq ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun əsas sahələrindən olan sənayenin inkişafına xüsusi diqqət yetirilir. Sumqayıtda istifadəyə verilən Mis Emalı Zavodu da bu istiqamətdə görülən kompleks işlərin tərkib hissəsidir.

Bu gün müasir çağırışlar və yeni təşəbbüslər nəzərə alınmaqla sənayenin modernləşdirilməsi və qeyri-neft sənayesinin şaxələndirilməsi məqsədilə bir sıra tədbirlər həyata keçirilir. Mövcud təbii və iqtisadi ehtiyatların təsərrüfat dövriyyəsinə cəlb edilməsi, ənənəvi sənaye sahələri ilə yanaşı, yeni istehsal sahələrinin, sənaye parklarının yaradılması, regionlarda sənaye potensialının gücləndirilməsi, sənayenin innovasiyalar əsasında inkişafını təmin edəcək imkanların formalaşdırılması da diqqətdən kənarda qalmır. Bu sırada Sumqayıt Mis Emalı Zavodu da əhəmiyyəti ilə fərqlənir.

İstehsal fəaliyyətinə başlayan zavodda emal prosesi dünya standartlarına uyğun həyata keçirilir. Burada mis katod lövhələrin elektroliz üsulu ilə, həm də hazır mis məmulatlarının ekoloji cəhətdən təmiz istehsalı nəzərdə tutulub. Ümumi dəyəri 10 milyon manatdan çox olan zavodun tikintisinə İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən 5 milyon manat güzəştli kredit ayrılmışdır. Zavod elektroliz, mis qəbulu, ərinti və dik töküm sahələrindən ibarətdir.

Müəssisə dünyada bu sahədə tanınan şirkətlərin müasir avadanlığı və texnologiyaları əsasında qurulub. Burada emal prosesi 4 mərhələdə həyata keçirilir. Daxili bazarın tullantı imkanlarını nəzərə alaraq ay ərzində orta hesabla 500 tona qədər tullantı qəbul edilir. İkinci mərhələdə ay ərzində 450 ton anod xammalı əldə olunur. Prosesə laboratoriyada ciddi nəzarət edilir. Nəticədə yüksək texnoloji təmizliyə malik mis katod lövhələr alınır. Bu lövhələrin mis tərkibi ən yüksək göstərici olan 99,99 faizə malikdir.

Onu da qeyd edək ki, zavodda istehsal edilən məhsulun əsas sifarişçisi Sumqayıt Texnologiyalar Parkında yerləşən müəssisə və zavodlardır. Bu məhsuldan həmin müəssisələrdə yarımfabrikat kimi istifadə olunaraq müxtəlif ölçülü mis naqillərin və digər mis məmulatların istehsalı həyata keçirilir. Yaxın gələcəkdə zavodun məhsullarının Avropa ölkələrinə satılacağı nəzərdə tutulur.

Çünki bu məhsullara həm daxili, həm də dünya bazarında böyük tələbat var. Zavodda istehsal edilən 8 millimetrlik mis naqillərin əsas sifarişçisi hazırda yerli şirkətlərdir.

Müəssisə müasir texnologiyalar və avadanlıq əsasında yaradılıb. Zavod mis məmulatlarının idxalını aradan qaldıracaq, bu sahədə tələbatın yerli istehsal hesabına ödənilməsini təmin edəcəkdir. Müəssisə ekoloji vəziyyətin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı ölkədə həyata keçirilən tədbirlərə töhfə verəcəkdir.

Sumqayıta səfəri zamanı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev "Azərsun Sənaye Parkı"nın nəzdində yaradılan Azərbaycan kağız və karton istehsalat kombinatının açılışında iştirak etdi.

Sumqayıtda "Azərsun Sənaye Parkı"nın nəzdində Azərbaycan kağız və karton istehsalat kombinatının yaradılması sənayenin bu sahəsinin inkişafını daha da sürətləndirəcək əsas şərtlərdən biridir. Belə müəssisələr həm də rəqabətədavamlı məhsul istehsal etməklə ölkəmizdə gedən iqtisadi inkişaf proseslərinə mühüm töhfə verəcəkdir. Digər tərəfdən, bu cür müəssisələr ölkənin iqtisadi inkişaf strategiyasının mühüm komponentlərinin daha keyfiyyətlə və uğurla icrasına təminat verir.

İnkişafı müasir texnologiyalara əsaslanan respublikamızda 2014-cu il ölkədə "Sənaye ili" elan edilmişdir. Məhz bele müəssisələrin bu il istifadəyə verilməsi "Sənaye ili"nin uğurlu olacağının daha bir göstəricisidir.

Zavodda istehsal prosesi tam avtomatlaşdırılıb. Onu da bildirək ki, böyük həcmdə investisiya tələb edən bu kombinat Qafqazda yeganə olaraq Azərbaycanda qurulmuşdur. Elə bu göstəricinin özü ölkə başçısının Sumqayıta olan diqqətinin nəticəsidir. İstehsal korpusu, bir neçə bölmə və hazır məhsul anbarından ibarət olan müəssisə aparıcı ölkələrin tanınmış şirkətlərinin müasir avadanlığı ilə təchiz edilib. Burada qurulan avadanlıq hesabına yüksək keyfiyyətli və rəqabətədavamlı məhsul əldə etmək mümkündür. Ümumilikdə kombinatda istehsal prosesi dünya standartları və təcrübəsi əsasında həyata keçirilir. Kombinatın illik emal gücü 50 min tondur. Bu layihənin Sumqayıt ərazisində həyata keçirilməsi şəhərin sosial-iqtisadi inkişafında və əhalinin məşğulluğunun təmin olunmasında mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu regionlarla Sumqayıt arasında əlaqələrin inkişafı, eyni zamanda onun mərkəz rola malik olması deməkdir.

Təbiətin qorunması, ekoloji vəziyyətin nizama salınması və daha da yaxşılaşdırılması vacib şərtlərdən biridir. Dünyanı təkcə maliyyə böhranı deyil, yaşıllıqların azalması, meşələrin məhv edilməsi problemləri də bürüməkdədir. Sumqayıt yaşıllıq bazasına görə respublikamızda öncül yerlərdən birini tutur. Şəhərdə daim yeni parklar istifadəyə verilir, yaşıllıq zolaqları salınır. Müəssisənin fəaliyyətə başlaması kağız tullantılarının təkrar istifadəsini təmin etməklə yanaşı, ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır. Məhz müəssisənin fəaliyyəti nəticəsində ildə 850 min şam ağacının kəsilməsinin və meşələrin məhv olmasının, həmçinin atmosferə xeyli miqdarda zərərli maddələrin buraxılmasının qarşısı alınacaq. Müəssisənin xammala tələbatının 90 faizi tullantı kağızın tədarükü hesabına ödəniləcəkdir. Bu məqsədlə respublikanın regionlarında tədarük məntəqələrinin yaradılması nəzərdə tutulur.

Ölkə başçısının Sumqayıta səfəri zamanı yeni istifadəyə verilən müəssisələrdən biri də "Azərsun Sənaye Parkı"nın nəzdində yaradılan Sumqayıt Yağ Fabrikidir.

Azərbaycan Prezidentinin tapşırıqlarına uyğun olaraq iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində mühüm addımlar atılmışdır. Bu sahəyə yönəldilən investisiyalar keyfiyyətli yerli məhsullar istehsalının genişləndirilməsinə hərtərəfli təkan verir. "Azərsun Sənaye Parkı"nın nəzdində Sumqayıt Yağ Fabrikinin yaradılması da məhz rəqabətədavamlı və müasir standartlara cavab verən qida sənayesinin inkişafına mühüm töhfədir. Ölkəmizin ərzaq təhlükəsizliyinin, əhalinin sağlam qidalarla təmin edilməsi belə layihələrin əhəmiyyətini artırır və dövlət başçısının verdiyi tapşırıqların icrasının uğurlu və davamlı xarakter daşıdığını nümayiş etdirir.

Bu gün Sumqayıtda əhalinin sayı da durmadan artır. Bakının bir addımlığında yerləşən şəhər ərazi baxımından da münasib xarakter daşıyır. Sumqayıt bütün standartlar baxımından Bakıya o qədər yaxınlaşıb ki, onları biri-birindən ayırmaq çətinləşib. Əhalinin ərzağa olan təlabatı da artmaqda davam edir.

Müasir texnologiyalarla təchiz edilən fabrik dövlətin ayırdığı güzəştli kredit və "Azərsun Holdinq" MMC-nin vəsaiti hesabına inşa olunub. Xam yağ qəbulu, rafinləşdirmə bölmələri, marqarin paketləmə, duru yağ qablaşdırma, şokolad istehsalı, əridilmiş yağın qablaşdırılması və metal qablaşdırma sahələrindən ibarət müəssisədə müxtəlif istehsal xətləri quraşdırılıb. İstehsal sahələri böyük təcrübəyə malik şirkətlərin müasir avadanlığı ilə təchiz edilib.

Fabrikdə xam yağın kənar maddələrdən təmizlənməsi üçün rafinləşdirmə bölməsi yaradılıb. Saflaşdırılma üsulları əsas prosesin getdiyi mexanizmə uyğun olaraq fiziki-kimyəvi üsullarla aparılır. Fabrikdə illik 270 min ton yağ məmulatı, o cümlədən qarğıdalı, günəbaxan, marqarin yağları və əridilmiş yağlar, şokolad yağları və mayonezlər istehsal olunacaqdır. Müasir texnologiyaların və avadanlığın hesabına burada istehsal edilən məhsullar ekoloji cəhətdən təmiz olmaqla yanaşı, rəqabətədavamlılığı ilə seçilir. Məhsulların gələcəkdə Gürcüstan, İraq, Tacikistan, Qazaxıstan, Türkmənistan və digər ölkələrə ixrac edilməsi də nəzərdə tutulur.

Bu müəssisələrin işə düşməsi bir daha sübut edir ki, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə yerli xammalla işləyən, ixrac qabiliyyətli məhsullar istehsal edən müasir sənaye komplekslərinin yaradılması, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması istiqamətində kompleks tədbirlər uğurla davam etdirilir. Dövlət başçısı İlham Əliyev müəssisənin kollektivi ilə görüş zamanı demişdir: "...Sumqayıt şəhəri Azərbaycanın sənaye mərkəzidir. Bakıdan sonra Cənubi Qafqazda ikinci böyük sənaye şəhəridir. Əslində, Sumqayıt sənaye şəhəri kimi yaradılmışdır. Hazırda Sumqayıt müasir sənaye şəhərinə çevrilir. Burada onlarla zavod, fabrik fəaliyyət göstərir. Sumqayıt Texnologiyalar Parkı neçə ildir ki, fəaliyyət göstərir. Texnologiyalar parkında 13 zavod fəaliyyət göstərir, 5 zavod tikilir. Keçən il Sumqayıtda Kimya Sənaye Parkının təməl daşı qoyulmuşdur. 200 hektara yaxın ərazidə yaxın illərdə böyük bir sənaye şəhəri yaradılacaqdır. O zavodların fəaliyyəti genişlənəcəkdir. Bir sözlə, Sumqayıt müasir sənaye şəhəri kimi bu gün ölkəmizin sənaye potensialının inkişafında mühüm rol oynayır. Demək olar ki, işsizlik aradan qaldırılmışdır. Sumqayıtda sosial infrastrukturun yaranmasına diqqət göstərilir. İnfrastruktur layihələri icra edilir, şəhər abadlaşır, yeni xiyabanlar salınır, binalar bərpa edilir. Sumqayıt parklar şəhərinə çevrilir. Əlbəttə ki, sənayenin inkişafı sosial sahənin inkişafı ilə də birbaşa bağlı olmalıdır".

Bu gün Sumqayıtda həyata keçirilən layihələrin özülü Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin tövsiyə və tapşırıqları əsasında qoyulur. Ölkə başçısının hər bir səfəri sumqayıtlıların yaddaşında yaşamaqdadır.

XX əsrin ortalarında fəhlə-gənclər şəhəri kimi salınan Sumqayıt bu gün inkişafının yüksək mərhələsini yaşayır. İki il öncə şəhəri tərk edərək yenidən Sumqayıta qayıdan hər kəs bəlkə də onu tanımaz. Bu gün şəhərin elə bir küçəsi, mikrorayon - məhəlləsi yoxdur ki, orada yeniliklərə imza atılmasın, hansısa layihələr həyata keçirilməsin.

Azərbaycanı dünya miqyasında fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biri yüksək tolerantlıq, dini dözümlülük mühitinin mövcudluğudur. Ölkə başçısının Sumqayıta səfəri zamanı şəhər dindarları Cümə məsçidinin yenidən qurulması üçün Prezident İlham Əliyevə müraciət etdilər. Azərbaycan Prezidentinin tapşırığına əsasən Sumqayıt Cümə məsçidində başlanan təmir işləri sona çatdırıldı. Təkcə zavod, müəssisə, yol çəkilişi deyil, insan kapitalının qorunması ölkə başçısının irəli sürdüyü konsepsiyaların özəyidir. Bu gün orada qılınan namazlar, edilən dualar da Azərbaycan dövlətinə, onu uğurla irəli aparan ölkə başçısına ünvanlanmaqdadır.

Yaradılan yeni müəssisələr, fəaliyyətə başlayan zavodlar həm də yeni iş yerlərinin açılması deməkdir. Təkcə son 3 ay ərzində fəaliyyətə başlayan zavodlara görə minə yaxın sumqayıtlı işlə təmin edilib. Bu da onların ailə büdcələrinin möhkəmlənməsinə, sosial-rifah halının yaxşılaşmasına yönəldilib.

Sumqayıt sakinləri sabaha böyük ümidlə baxırlar. Ötən hər gün şəhərin tarixində yeni səhifələr açır. Azərbaycanın sənaye mərkəzlərindən birinə çevrilən Sumqayıtda yaşamaq da, işləmək də gözəldir. Bu şəhərin yaranışdan inkişafı ümummilli lider Heydər Əliyevin xeyir-duası ilə olub. Bu gün ulu öndərin siyasətini uğurla davam etdirən Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin diqqət və qayğısı nəticəsində Sumqayıt təkcə ölkəmizin deyil, Cənubi Qafqazın sənaye mərkəzinə çevrilməkdədir. Ölkə başçısı şəhərimizə səfəri zamanı demişdir: "Mən yeni, müasir yanaşma ilə hesab edirəm ki, bir neçə il ərzində Sumqayıtda çox böyük quruculuq, abadlıq işləri başa çatacaq və şəhər ölkəmizin, bölgənin və bəlkə də dünyanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevriləcəkdir. Bu bizim hədəfimizdir. Bəzi hallarda qarşıya qoyduğumuz hədəflər çox böyük görünür, ancaq həyat göstərir ki, biz bütün məqsədlərə çatırıq".

Bu gün Sumqayıtda dövrün ən möhtəşəm layihələri həyata vəsiqə alır. Bakı standartlarına yaxınlaşan və müəyyən mənada ona qaynayıb qarışan Sumqayıt təkcə respublikanın deyil, Avropanın sayılıb-seçilən şəhərlərindən birinə çevrilməkdədir. Respublikamızın inkişafının bir hissəsi olan Sumqayıtda görüləsi işlər hələ çoxdur. Sumqayıtlılar yaxşı başa düşürlər ki, əldə edilən uğurların kökündə ölkə başçısı tərəfindən düzgün müəyyənləşdirilən davamlı iqtisadi siyasət və onun gələcəyinə inam durur. Məhz Prezident İlham Əliyevin diqqət və qayğısının canlı təzahürü olan Sumqayıt illər keçdikcə daha da çiçəklənəcək .

Akif ƏLİYEV,

Azərbaycan.-2014.- 23 aprel.- S.4.