AZƏRBAYCAN YOLU

Cığır açmaq həmişə çətin olub!

Çünki cığır açanın ayağına bəzən kol-kos dolaşır, dağa-daşa toxunub əzilə bilir.

Yol salmaq isə daha çətin və ağırdır!

Çünki yol salanda dağları, təpələri yarmaq, dərələrdən körpülər atmaq, min bir əziyyətə qatlaşmaq lazım gəlir!

Bütövlükdə isə yol çəkmək həmişə cığır açmaqdan qat-qat çətin sayılır.

Yol çəkənin iti və uzaqgörən zəkası, yetərincə gücü və imkanı, ölçü-biçi və hesablamaq bacarığı, vaxtında və dərhal ən düzgün, ən optimal qərar qəbul etmək qabiliyyəti olmalıdır!

Əslində hər bir yol özündə saysız-hesabsız, hətta bəzən unudulmuş cığırları belə birləşdirir.

Dediklərimiz ümumi yollar haqqındadır.

Xüsusi yollar, ələlxüsus inkişaf yolu salmaq isə bambaşqa məsələdir!

Bunu yalnız seçilmişlər, qeyri-adi intellekt sahibləri və möhkəm iradəli insanlar bacarırlar.

Azərbaycan yolu məhz belə yollardandır!

"Azərbaycan yolu" deyəndə dövlət müstəqilliyinin 23 ilini arxada qoymuş doğma Azərbaycanımızın inamla irəlilədiyi yolu nəzərdə tuturuq.

Bu yol necə yoldur, fərqli cəhətləri və ümumi xüsusiyyətləri hansılardır, özgünlüyü nədə görünür?

Bütün bu və digər sualları cavablandırmağa çalışacağıq.

Əvvəlcə qeyd edək ki, bu yolun başlanğıcını və mahiyyətini Azərbaycan xalqının məhəbbətlə "Heydər Əliyev siyasi kursu" adlandırdığı anlayış ehtiva edir. Yolu "çəkməkdə" məqsəd Azərbaycanın müstəqilliyini əbədiliyə və dönməzliyə çevirmək, xalqın rahat və firavan yaşayışını təmin etmək, Azərbaycanı dünyanın nüfuzlu, sayılıb seçilən və inkişaf etmiş ölkələri sırasına çıxarmaqdır!

BU YOL:

Ümumbəşəri, sivil inkişaf yoludur, bazar iqtisadiyyatı münasibətlərinə əsaslanır, demokratik prinsip və normalara sadiqdir;

Müstəqildir, yalnız dövləti mənafeyi, xalqın maraqlarını əsas tutur;

Dövlətlərarası münasibətlərdə heç kəsin daxili işlərinə qarışmır, başqalarının da öz daxili işlərinə qarışmasına imkan vermir;

İkitərəfli və çoxcəhətli münasibətlərin qurulmasına, mehriban qonşuluq və əməkdaşlıq münasibətlərinin inkişafına çalışır;

Beynəlxalq norma və prinsiplərə, imzaladıqları qanun, saziş və konvensiyalara dəqiqliklə əməl edir;

Hər cür mübahisəli məsələlərin danışıqlar masası arxasında, sülh və qarşılıqlı anlaşma əsasında həllinə can atır;

Daim öz xalqının inam və ehtimadına güvənir, dəstəyinə arxalanır və s.

Bu yolla gedənlər Azərbaycançılıq ideologiyasına arxalanırlar.

- Azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycan xalqını vahid tam halında birləşdirir, ölkənin hərtərəfli inkişafına yardım göstərir, sabitliyi, həmrəyliyi və dövlətçiliyin möhkəmliyini təmin edir.

Bu yolla gedənlər tolerantlıqları ilə fərqlənirlər.

- Ölkəmizdə yetmişdən çox xalqın, millətin nümayəndəsi, etnik qrupu yaşayır. Bir dəfə də olsun milli və dini zəmində münaqişə və qarşıdurma baş verməmişdir! Bütün dünya Azərbaycandakı tolerantlığı kamil nümunə kimi qəbul edir!

Bu yolla gedənlər xalqın milli-mənəvi dəyərlərinə, mentalitetinə daim sədaqət nümayiş etdirirlər.

- Təkcə bəşər mədəniyyətini öyrənərək milli mədəniyyətlərini zənginləşdirmirlər. Həm də öz mədəniyyətləri ilə Avropa və dünya mədəniyyətinə töhfələr verirlər. Artıq Novruz bayramı, aşıq sənəti, tar ifaçılığı, muğam sənəti UNESKO xətti ilə Avropa xalqlarının da həyatına daxil olmaqdadır.

Bu yolla gedənlər hər bir xalqın, millətin və etnik qrupun milli mədəniyyətinə, adət-ənənələrinə, dini görüşlərinə hörmətlə yanaşırlar.

- Azərbaycan öz nümunəsi ilə dünyada multikulturalizmin müdafiəçisi və təbliğatçısıdır. Müxtəlif dinə, dilə, adət-ənənəyə malik xalqların qarşılıqlı hörmət və mehribanlıq şəraitində necə yaşadığını əyani surətdə nümayiş etdirir. Ölkəmiz multikulturalizm və humanitar mövzudakı beynəlxalq tədbirlərin uğurla keçirildiyi məkana çevrilmişdir.

Bu yolla gedənlər dünya iqtisadiyyatına, ayrı-ayrı ölkələrin nəqliyyat-enerji sektorunun inkişafına təkan verəcək transmilli layihələr təklif edir və onu az vaxtda gerçəkləşdirirlər.

- Ölkəmiz təkcə neft və qaz istehsalçısı deyil, həm də karbohidrogen ehtiyatlarının Avropa və dünya bazarlarına çıxarılmasına şərait yaradan ixrac boru kəmərlərinin sahibidir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum ixrac boru kəmərləri Azərbaycanın neft və qaz ehtiyatlarının təhlükəsiz surətdə ixracının təminatçısıdır. Növbəti ildə istifadəyə veriləcək Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti Çinlə Londonu birləşdirməklə tarixi İpək Yolunun bərpasını başa çatdıracaqdır. Tikintisinə başlanan TANAP və TAP layihələri isə "Şahdəniz-2" konsopsumu əsasında Avropanın 30 il ərzində təbii qazla təchizatına yardım göstərəcəkdir.

Bu yolla gedənlər investisiya qoyulan ölkədən investisiya qoyan dövlətə çevrilirlər.

- İlk dəfə olaraq "Əsrin müqaviləsi" neft kontraktı ölkəmizə 20 milyard dollar sərmayə gətirmişdi. Təkcə ötən il isə ölkə iqtisadiyyatına 28 milyard dollar vəsait yatırılıb. "Şahdəniz-2" müqaviləsi isə 45 milyard dollar sərmayə cəlb edəcəkdir. Bu gün Azərbaycan xarici dövlətlərə, o cümlədən Qərbi Avropa ölkələrinə sərmayə qoyur.

Bu yolla gedənlər qısa müddət ərzində özlərinin enerji, nəqliyyat və ərzaq təhlükəsizliklərini təmin edə bilirlər.

- Müstəqilliyin ilk illərində Azərbaycan qonşu dövlətdən təbii qaz və elektrik enerjisi alırdı. Hansısa məqamda hətta bundan istifadə edərək ona təzyiq göstərmək cəhdi də oldu. Lakin Azərbaycan belə vəziyyətə hazır idi və heç bir problem yaranmadı. Bu gün Azərbaycan nəinki başqa dövlətlərdən enerji daşıyıcıları almır, əksinə, qonşularına və Avropaya elektrik enerjisi, təbii qaz ixrac edir. İndi ən müasir yol infrastrukturu yaradılmış, ərzaq təhlükəsizliyinin təmini isə başa çatmaq üzrədir.

Müstəqil Azərbaycan öz yolunu dəqiq müəyyənləşdirməklə yanaşı, hətta 2020-ci ilədək bu yolla hansı hədəflərə çatacağını da bəyan etmişdir. Bu barədə "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasında geniş söhbət açmışdır.

Azərbaycan yolu ölkə üçün müşkül olan bir sıra problemlərin də qısa müddətdə uğurlu həllinə imkan yaratmışdır.

BELƏ Kİ:

Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində doğma yurd-yuvasından didərgin düşərək çətin şəraitdə yaşayan yüz minlərlə insanın yerləşdirilməsi üçün yeni qəsəbələrin və müasir qaçqın şəhərciklərinin salınması o qədər də asan məsələ deyildi.

- Artıq 80-dən çox yeni yaşayış məntəqələri istifadəyə verilmiş, 170 min məcburi köçkün təzə mənzillərə köçürülmüşdür. 2015-ci ilədək məcburi köçkünlərin yeni mənzillərlə təmini prosesi tam başa çatacaqdır.

Sovet dövrü də daxil olmaqla indiyədək Bakıətrafı kənd və qəsəbələrdə, respublikanın rayon mərkəzlərində və digər yaşayış yerlərində əhalinin icməli suya təlabatı tam ödənilmir, kanalizasiya şəbəkəsi qurulmamışdı, kəndarası yollar bərbad vəziyyətdə idi.

- Bununla bağlı layihələrin icrasına başlanılmış və bir çox yerlərdə başa çatmışdır. Dövlət başçısı bəyan etmişdir ki, 2018-ci ilədək Azərbaycanda bütün sosial problemlər həllini tapacaqdır.

Ölkə vətəndaşlarının banklarda batmış sovet dövrü əmanətlərinin qaytarılması ciddi problemə çevrilmişdi.

- Bu proses də başa çatmış, vətəndaşların şəxsi maraqlarını nəzərə alan dövlət özünün almadığı və qaytarmağa borclu olmadığı əmanətləri ən yüksək əmsalla hesablayaraq humanizm nöqteyi-nəzərindən əmanətçilərə qaytarmışdır.

Bəs, Azərbaycan yolu Azərbaycan xalqını hansı uğurlara çatdırıb?

Lap qısa şəkildə nəzər salaq.

İqtisadi sahədə:

Dünyanı maliyyə və iqtisadi böhran bürüdüyü bir vaxtda Azərbaycan iqtisadiyyatı son on ildə 3 dəfə artmış, adambaşına düşən ÜDM istehsalı 2,7 dəfə yüksəliş, işsizlik və yoxsulluq faizi dəfələrlə aşağı düşmüş, insan inkişafı indeksinə və rəqabət qabiliyyətinə görə dünya rentinq cədvəlində nəzərə çarpacaq dərəcədə irəliləmiş, ölkəmiz ən nəhəng layihələri sərbəst şəkildə maliyyələşdirmək imkanına yiyələnmişdir.

Siyasi sahədə:

Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilmiş, bir il ərzində quruma rəhbərlik etmiş, beynəlxalq təşkilatlarda nüfuz sahibinə və beynəlxalq tədbirlərin keçirildiyi mərkəzə çevrilmişdir.

Mədəniyyət sahəsində:

"Avroviziya" mahni müsabiqəsinin qalibi və təşkilatçısı olmuş, UNESCO və İSESCO ilə sıx əməkdaşlığa başlamış, Heydər Əliyev Fondu vasitəsilə Azərbaycan mədəniyyətini dünyada tanıtmaq və təbliğ etməklə böyük uğurlara imza atmışdır.

İdman sahəsində:

Ölkə daxilində 41 Olimpiya İdman Kompleksi istifadəyə verilmiş, indiyədək Olimpiya oyunlarında 6-sı qızıl olmaqla 26 medal qazanmış, ilk Avropa idman oyunlarının keçirilməsinə ev sahibliyi hüququ əldə etmişdir.

Ən nəhayət:

Orbitə öz peykini çıxaran Azərbaycan həm də kosmik kluba üzv olan 50 dövlətdən biridir!

Ən əsası:

Azərbaycan özünəməxsus yolla gedəndə bütün təhlükə və təzyiqlərdən yan keçə bilir: nə "ərəb baharı" fəlakətlərini yaşayır, nə qonşu Gürcüstan kimi müharibə alovlarına bürünür, nə də Ukraynadakı tək dağıntı və kütləvi narazılıqlarla üzləşir!

Çünki seçimini lap əvvəldən edib!

Öz yolunu, özünəməxsus yol seçib!

Hər dəfə fərqli, qətiyyətli addımlar atanda bunu siyasi, iqtisadi, dövləti maraqlar baxımından mövcud reallıqlara uyğun formada əsaslandırır.

Şübhəsiz Azərbaycanın öz yolunun olması dövlət müstəqilliyinin yaratdığı imkandır. Bu gün Azərbaycan hansı dövlətinsə forpostu, yaxud quberniyası deyil, daxili və xarici siyasətini müəyyənləşdirərkən heç kəsdən icazə və ya göstəriş almır. Başqa sözlə, Azərbaycanın müstəqilliyi həqiqidir, realdır, deklorativ səciyyə daşımır!

Dövlət başçısı cənab İlham Əliyevin Azərbaycan yolu haqqında fikirləri olduqca maraqlıdır və insanda aydın təsəvvür yaradır.

"Müstəqillik sadəcə olaraq, dövlət atributları deyildir. Müstəqillik müstəqil həyatdır, müstəqil siyasətdir, dövlətin və milli maraqların qorunmasıdır".

Başqa bir vacib cəhət: Azərbaycan seçmir, müəyyən edir! Yəni, nəyi necə edəcəyini, hansı addımları atacağını özü irəlicədən müəyyənləşdirir, qətiləşdirir. Daha kimlərin verdiyi təkliflər içərisindən hansınısa seçmir.

Prezidentimiz bu məqama da kifayət qədər aydınlıq gətirib:

"Ölkə qarşısında Avropa İttifaqı və Gömrük İttifaqı ilə əməkdaşlıq məsələsi barədə seçim yoxdur. Gömrük İttifaqına üzv ölkələrlə bizim olduqca geniş münasibətlərimiz mövcuddur. Mal dövriyyəsi artır. Bütövlükdə, siyasi əlaqələr yüksək səviyyədədir. Azərbaycanın qarşısında heç vaxt hansısa seçim və ya alternativlə bağlı sual olmayıb. Biz həm Gömrük, həm də Avropa İttifaqı üzvləri ilə əməkdaşlıq edirik".

Belədə bəzən təzyiq göstərmək cəhdləri də ola bilər. Amma bu da yalnız "cəhd səviyyəsində" qalır.

Öz yolu, müstəqil siyasəti olan dövlətlərin konkret, aydın və qəti mövqeyi də olur. Onlar bu mövqeyi ortaya qoymaqdan da çəkinmirlər. Çünki belə mövqe ədalət prinsipinə əsaslanır, dünyada gedən proseslərə cavab verə bilir, həm də onu ortaya qoyana hörmət qazandırır.

Bununla bağlı cənab İlham Əliyevin çox maraqlı fikri var:

"BMT Təhlükəsizlik Şurası elə bir qurumdur ki, orada mövqe bildirməmək mümkün deyildir. Ona görə, bəzi ölkələr heç can atmır ki, ora üzv olsun. Çünki belə olan halda gərək öz mövqeyini ortaya qoysun. Cəmiyyətdə də, siyasətdə də, xarici siyasətdə də elə insanlar, elə ölkələr vardır ki, mövqe bildirmək istəmirlər, hamı üçün yaxşı olmaq istəyirlər. Təhlükəsizlik Şurası elə bir qurumdur ki, bu, mümkün deyildir və əslində, biz heç vaxt belə yanaşmanı düzgün saymamışıq. Ondan əvvəlki dövrdə də, bu gün də, bundan sonra da hər bir mövzu ilə bağlı Azərbaycanın prinsipial mövqeyi vardır və bu mövqe bütün hallarda ədalətə, beynəlxalq hüquqa əsaslanır və əlbəttə ki, dövlətimizin maraqlarına söykənir".

Azərbaycan qısa müddətdə başqa ölkələrin 50-100 ilə getdiyi qədər yol qət edib!

Bu yol çox ağır sınaqlardan çıxıb, dövlət çevrilişi cəhdləri ilə rastlaşıb, hətta müstəqilliyinin itirilməsi təhlükəsi ilə üzləşib!

Amma ulu öndər Heydər Əliyev dövləti və xalqı bu bəlalardan sovuşdurmağa nail olub, Azərbaycanda zorakılıq yolu ilə hakimiyyətə gəlmək ənənəsinə son qoyub!

15 oktyabr 2003-cü ildə isə cənab İlham Əliyev əzələ gücü ilə iqtidara can atanlara elə bir dərs keçdi ki, o vaxtdan indiyədək daha heç kəs belə fikirlərə düşmür!

Səbəbini isə dövlət başçısı aydın şəkildə göstərir:

"Əsas odur sən əmin olasan ki, düzgün yoldasan. Əsas odur ki, Azərbaycan cəmiyyəti aparılan siyasəti bəyənsin, dəstəkləsin. Mənə Prezident və siyasətçi kimi ən çox güc verən, deyə bilərəm ki, Azərbaycan xalqının inamıdır, dəstəyidir, nəinki Azərbaycanın iqtisadi müstəqilliyi. Çünki bu inam məni daha da gücləndirir və göstərir ki, siyasi iradə olan yerdə və siyasətə sədaqət olan yerdə istənilən məsələ həllini tapa bilər".

Bəxtiyar SADIQOV

Azərbaycan.-2014.- 4 fevral.- S.4.