ATƏT Parlament Assambleyası Bakıda mühüm qərarlar qəbul etdi

Ermənistan nümayəndə heyəti bu mötəbər toplantıda da ifşa olundu

İyunun 28-dən iyulun 2-dək sivilizasiyalararası dialoq mərkəzinə çevrilmiş paytaxt Bakı daha bir mötəbər konfransa - ATƏT Parlament Assambleyasının “Helsinki+40: Hər kəs üçün təhlükəsizliyə doğru” devizi altında iyirmi üçüncü illik sessiyasının plenar və komitə iclaslarına ev sahibliyi etdi.

Açılış mərasimində iştirak edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev çıxış edərək bildirdi ki, ATƏT Parlament Assambleyasının sessiyası Azərbaycanda ilk dəfədir keçirilir və bu tədbir Azərbaycan üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir: “Bu toplantı bizə ölkəmizi, nailiyyətlərimizi təqdim etmək, o cümlədən üzləşdiyimiz çağırışlar və qarşımızda qoyduğumuz planlar haqqında danışmaq imkanı yaradıldı. Bilirəm ki, qonaqlarımızın əksər hissəsi Azərbaycana ilk dəfədir ki, səfər edirlər. Beləliklə, bu tədbir onlar üçün ölkəmizi daha yaxşı tanımaq, bəzi tarixi yerlərlə tanış olmaq, tarixi abidələri görmək imkanı yaradacaqdır”.

Prezident İlham Əliyev vurğuladı ki, Azərbaycan böyük tarixə və mədəniyyətə malik ölkədir. Ölkəmiz müstəqillik əldə etdikdən sonra demokratik təsisatların qurulması və islahatların həyata keçirilməsi bizim əsas vəzifələrimiz idi. Bu siyasi və iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi bu gün ölkəmizdə sabitlik yaradıb. Demokratik təsisatlar artıq Azərbaycanda tam şəkildə fəaliyyət göstərir.

ATƏT Parlament Assambleyasının prezidenti Ranko Krivokapiç isə çıxış edərək rəhbərlik etdiyi qurumun tarixin dərslərindən lazımınca ibrət götürdüyünü, müharibə və insanlıq üçün digər böyük təhlükələrin qarşısının alınmasında səylərini əsirgəmədiyini bildirdi. Müsəlman Şərqində ilk dünyəvi dövlət quran Azərbaycan xalqını Ramazan ayı münasibətilə təbrik edən Ranko Krivokapiç ATƏT Parlament Assambleyasının Bakıda keçirilən iyirmi üçüncü illik sessiyasının plenar iclasının da parlament demokratiyasının ən yaxşı nümunələrindən biri olacağına əminliyini ifadə etdi.

İyunun 28-də ABŞ-ın ATƏT PA-dakı nümayəndə heyətinin rəhbərinin müavini, senator Benjamin Kardinin Ukrayna məsələsi ilə bağlı Rusiya əleyhinə hazırladığı qətnamə layihəsinin müzakirəsi ciddi etirazlara səbəb oldu. Qətnamə layihəsi ilə bağlı müzakirələrə qoşulan Milli Məclisin Sədr müavini, Azərbaycanın ATƏT PA-da nümayəndə heyətinin rəhbəri Bahar Muradova dedi ki, bu gün Azərbaycan əraziləri işğal altındadır. Bu işğal 20 ildən artıqdır ki, davam edir. Bu münaqişə nəticəsində 1 milyondan çox Azərbaycan vətəndaşı qaçqın və məcburi köçkünə çevrilmişdir. Onlar bu münaqişə ilə bağlı qətnamənin qəbulunu gözləyirlər. Regionda münaqişələrin qarşısını almaq üçün səylərimizi birləşdirmək şansı yaranmışdır. Beynəlxalq hüquq prinsipləri tənəzzül dövrünü yaşayır: “Biz bütün münaqişələrə tətbiq olunacaq qətnamə qəbul edə bilərik. Qətnamənin bütün ATƏT regionuna tətbiq olunmasının tərəfdarıyıq. Ayrı-seçkiliyin tərəfdarı deyilik. Biz ərazi bütövlüyünün, suverenliyin, sərhədlərin toxunulmazlığı prinsiplərinin pozulması ilə bağlı məsələləri diqqətə çatdırmağa çalışmışıq”. Bahar Muradova qeyd etdi ki, artıq həqiqət anlaşılmağa başlayıb. ATƏT münaqişələri, təhlükələri aradan qaldıran təşkilatdan bu gün onları qeydə alan təşkilata çevrilib. ATƏT-in Minsk qrupuna illər ərzində Azərbaycan tərəfindən çağırışlar edilib ki, bu qurum öz vəzifəsini yerinə yetirsin. Amma bu günə qədər sərt sənədin şahidi olmamışıq. Azərbaycan Ukraynada məsələnin sülh yolu ilə həll olunmasının tərəfdarıdır. Bu, bizim dövlətimizin mövqeyidir.

Çıxışına davam edən B.Muradova “Niyə Dağlıq Qarabağ münaqişəsini unudursunuz, onsuz da 22 ildir, məhz ABŞ da daxil olmaqla ATƏT bir nəticəyə gələ bilmir. İndi niyə bunun üstündən sükutla keçib, birtərəfli qətnamə layihəsini müzakirəyə çıxarırsınız” sualları ilə müraciət etdi. Nümayəndə heyətinin rəhbərinin fikrincə, Azərbaycan regionda mövcud münaqişələrin, yeni yarana biləcək münaqişələrin qarşısını almaq üçün ATƏT-in hansısa addımlar atmaq şansının yarandığını düşünür.

İyunun 29-da qurumun iqtisadi məsələlər, elm, texnologiya və ətraf mühit üzrə, demokratiya, insan hüquqları və humanitar məsələlər üzrə ümumi komitələrinin iclasları keçirildi. Eyni zamanda, sessiya çərçivəsində “Ekstremizm, radikalizm və ksenofobiyanın artması: ATƏT regionu üçün çağırış” mövzusunda xüsusi müzakirə aparıldı.

Siyasi məsələlər və təhlükəsizlik üzrə ümumi komitənin iclasında erməni deputat Artaşes Qeqamyan Dağlıq Qarabağın “müstəqil dövlət” və İrəvanın Ermənistanın “tarixi torpağı” olması ilə bağlı əsassız iddialarla çıxış etdi. Azərbaycanın ATƏT Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin rəhbəri Bahar Muradova erməni deputatın bu əsassız iddialarına tutarlı cavab verdi.

Bahar Muradova bildirdi ki, 20 ildən artıqdır davam edən Dağlıq Qarabağ problemi məhz bu regionda qeyri-qanuni keçirilən “referendum” və bir neçə dəfə qeyri-qanuni keçirilən “parlament” və “prezident” seçkiləri nəticəsində mövcuddur. “Dağlıq Qarabağ xalqı” deyilən bir məfhum yoxdur. Orada yalnız etnik ermənilər yaşayır. Azərbaycan onların bugünkü durumuna görə narahatlıq hissi keçirir, çünki bu insanlar “böyük Ermənistan” ideyasının girovuna çevriliblər. Ermənistan tərəfi Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətləri qəbul etmir. Lakin həqiqət qəbul edilməlidir.

Sessiyada Ukraynadakı böhranın həlli ilə bağlı Bakı qrupu yaradıldı. ATƏT PA-nın prezidenti Ranko Krikoviç Ukraynadakı vəziyyətin normallaşdırılması üçün rəhbəri olduğu təşkilatın ciddi addımlar atacağını qeyd etdi.

Sessiya çərçivəsində qurumun demokratiya, insan hüquqları və humanitar məsələlər üzrə ümumi komitəsinin iclası oldu. İclasada Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü, Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədri Rəbiyyət Aslanova miqrantlar məsələsinə toxunaraq Ermənistanın təcavüzkarlığı ucbatından Azərbaycanda 1 milyon qaçqın və köçkünün öz yurdunda miqranta çevrildiyini vurğuladı. Onların hüquqlarının qorunması, əzəli Azərbaycan torpaqlarından erməni qoşunlarının çıxarılması üçün ATƏT PA-nın hazırkı sessiyasından kömək gözlədiklərini bildirdi.

İyulun 2-də ATƏT Parlament Assambleyasının Bakıda keçirilən 23-cü yay sessiyasının Bakı bəyannaməsi qəbul edildi. Bəyannamədə qeyd olunur ki, regionda uzanmış münaqişələrin həlli istiqamətində tədbirlərin görülməsi və bu münaqişələrin həllində irəliləyişin sülh yolu ilə və danışıqlar vasitəsilə, o cümlədən BMT Nizamnaməsinə, Helsinki Yekun Aktına və beynəlxalq hüquqa uyğun şəkildə əldə olunması ATƏT-in əsas vəzifələrindən biridir. Sənəddə ATƏT-ə üzv dövlətlərin sərhədlərinin pozulmamasının və Helsinki Yekun Aktında əksini tapan ərazi bütövlüyü prinsiplərinə əməl edilməsinin vacibliyi vurğulanır. Bəyannamədə münaqişə regionlarında geniş yayılan və hər il çoxlu sayda insanın, o cümlədən mülki vətəndaşların həlak olmasına səbəb olan silahların qanunsuz ticarətinin qarşısının alınması üçün yeni tədbirlərin görülməsinə çağırış edilir.

ATƏT üzv ölkələri terrorizmlə mübarizə ilə bağlı milli qanunvericiliklərini BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə uyğun olaraq terrorizmlə mübarizə istiqamətində götürdükləri beynəlxalq öhdəliklərinə, eyni zamanda, antiterror konvensiyalarına və beynəlxalq mütəşəkkil cinayətkarlığa qarşı BMT-nin konvensiyalarına uyğunlaşdırmağa çağırır.

ATƏT Parlament Assambleyasının Bakıda keçirilən 23-cü sessiyasının son günü PA-nın yeni prezidenti də bəlli oldu. Səsvermə nəticəsində Finlandiya nümayəndə heyətinin rəhbəri İlkka Kanerva ATƏT PA-nın prezidenti seçildi.

Tədbirə yekun vuran Azərbaycanın ATƏT Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin rəhbəri, Milli Məclis Sədrinin müavini Bahar Muradova bildirdi ki, dövlət başçısı İlham Əliyevin ölkəmizin Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinə sədrliyi ilə bağlı prioritetlərini açıqlayıb. Azərbaycanın Avropa Şurasında fəaliyyətinin prioritetlərinə təhsil və gənclər siyasəti, insan haqlarının qorunması, korrupsiya və ikili standartlara qarşı mübarizənin daxil olduğunu diqqətə çatdıran Bahar Muradova bu məsələlərin ATƏT-in də daimi gündəliyində olduğunu bildirdi. B.Muradova vurğuladı ki, Azərbaycan Odlar yurdudur, lakin eyni zamanda, tolerantlıq məkanıdır, millətlərin və dinlərin dostluq və qardaşlıq şəraitində dinc yanaşı yaşadığı bir ölkədir. Azərbaycan mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların qovuşduğu məkandır. Bir neçə gün ərzində aparılan müzakirələr, əldə olunan nəticələr və qəbul edilən Bakı Bəyannaməsi bunun çox gözəl sübutudur: “Arzu edirəm ki, Bakı qrupu Minsk qrupunun taleyini yaşamasın. Eyni zamanda, bizim Helsinki Yekun Aktı prinsiplərini burada müzakirə etməyimiz, çox ciddi olaraq bu prinsiplərin bütün ATƏT regionuna və bütün münaqişələrə tətbiq olunmasının vacibliyini vurğulamağımız Azərbaycanda ümid yaradır ki, gələcəkdə bütün münaqişələrə eyni mövqedən yanaşmağa imkan verən və onların həlli mexanizmlərini yarada bilən sənədlər qəbul ediləcəkdir”.

ATƏT Parlament Assambleyasının “Helsinki+40: Hər kəs üçün təhlükəsizliyə doğru” devizi altında keçirilən iyirmi üçüncü illik sessiyası öz işini başa çatdırdı. İclaslarda müzakirəyə çıxarılan “Terrorçuluğa qarşı mübarizə”, “Rusiya Federasiyası tərəfindən Helsinki prinsiplərinin açıq, kobud və ədalətsiz şəkildə pozulması”, “Helsinki + 40: məqsəd hər bir insana təhlükəsizlik” və “ATƏT regionunda qaçqınların vəziyyəti”, “ATƏT regionunda sosial iqtisadi hüquqların müdafiəsi və inkişafı”, “ATƏT-in 40 illiyi - bölgədə iqtisadi etibar və ümumi maraqlara cavab verən yaşayış”, “Qida təhlükəsizliyi, su ehtiyatlarının məhdudluğu və ATƏT bölgəsində sabitllik” adlı qətnamələr və onlara müxtəlif düzəlişlər qəbul olundu. Daha sonra eyni adlı qətnamələr iyulun 1-2-də keçirilən plenar iclasda müzakirəyə çıxarılaraq bəzi düzəlişlərlə təsdiqləndi.

Bakıda baş tutan bu mötəbər toplantıda Azərbaycan nümayəndə heyəti Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində ölkəmizin tutduğu doğru yolu, hökumətin apardığı uğurlu xarici siyasətin nəticələrini bir daha quruma üzv olan dövlətlərin diqqətinə çatdırdı. Bir həftə öncə AŞ PA-da olduğu kimi, ATƏT PA-nın da sessiyasında bir daha Ermənistanın təcavüzkar dövlət olduğu təsdiqləndi və toplantıda iştirak edən erməni deputatlar nədənsə, təxribata əl atmadılar. Çox güman ki, NATO-nun Bakıda keçirilən seminarında erməni həmkarlarının düşdüyü arzuolunmaz vəziyyəti təkrar yaşamaq istəmədikləri üçün onlar söylənilən fikirlərlə razılaşmalı oldular.

Rəşad BAXŞƏLİYEV,

Azərbaycan.-2014.- 4 iyul.- S.4.