Səngəçal neft terminalı
ilə tanışlıq
İyunun 14-də Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti İlham Əliyev və Avropa Komissiyasının sədri Joze Manuel Barrozu Səngəçal
neft terminalında olmuşlar.
Avropa Komissiyasının sədri
Joze Manuel Barrozunun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti
Xəzər regionunda bənzərsizliyi ilə seçilən Xəzər
Enerji Mərkəzi ilə tanış
olmuşdur.
Məlumat verilmişdir ki, Azərbaycanın neft-qaz sənayesinin tarixini dolğun əks etdirən bu Mərkəz ölkəmizin
dünya neft və qaz sənayesindəki
rolunu geniş təbliğ edir. Mərkəz
2005-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatları,
Böyük Britaniya, Gürcüstan və Qazaxıstandan olan yüksək səviyyəli
rəsmi qonaqların iştirakı ilə Prezident İlham Əliyev tərəfindən
açılmışdır. Mərkəzin istifadəyə verilməsi
Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas neft ixrac boru kəmərinin
Azərbaycan hissəsinin
açılışı ilə eyni vaxta
təsadüf etmişdir.
Burada qonaqlar rəmzi nişan
kimi öz əl izlərini qoymuş və bu nişan Xəzər
Enerji Mərkəzinin
rəmzinə çevrilmişdir.
Qonaqlara respublikamızın neft tarixinin xronologiyası barədə ətraflı
məlumat verilmişdir. Bildirilmişdir ki, Mərkəzin əsas məqsədlərindən
biri Azərbaycanın
neft və qaz sənayesinin 150 illik tarixini nümayiş etdirməkdir.
Neft və qaz sənayesi
Azərbaycan üçün
yalnız iqtisadi dəyər daşımır,
o, eyni zamanda, milli qürur mənbəyidir. Dünyada ilk dəfə mexaniki üsulla neft quyusu 1847-ci ildə Bibiheybət ərazisində
qazılmışdır. XIX əsrə qədər
dünyada hasil edilən neftin yarısı ölkəmizin
payına düşmüşdür.
XIX əsrin ikinci yarısında xarici ölkələrin iş adamları Azərbaycanda biznes fəaliyyətinə
başlamışlar. Bunlara bütün
dünyada tanınan Rotşildlər və
Nobel qardaşlarını misal
göstərmək olar.
Dünyada məşhur olan
Nobel mükafatı həm
də Alfred Nobelin Bakıdakı neft yataqları üzrə səhmlərinin satışından
əldə olunmuş
vəsaitlərin toplanması
hesabına yaradılmışdır.
İkinci Dünya müharibəsi
illərində Sovet İttifaqında neftin 75 faizini hasil edən
Azərbaycan ordunu yanacaqla təchiz edərək, Qələbənin
əldə olunmasında
əhəmiyyətli rol
oynamışdır.
Ötən əsrin 70-80-ci illəri
isə Xəzər dənizinin dərin sulu sektorlarındakı
yataqların işlənməsi
və neft-kimya sənayesinin inkişafı
ilə səciyyəvidir.
Azərbaycan müstəqilliyini
bərpa etdikdən sonra ulu öndər
Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə nəhəng Azəri-Çıraq-Günəşli
yatağının işlənilməsi
məqsədilə Əsrin
müqaviləsi kimi tanınan hasilatın pay bölgüsü haqqında
müqavilə imzalandı.
Bu müqavilə ölkənin sürətli
inkişafına təkan
verərək, onu
regional enerji mərkəzinə
çevirdi.
Qonaqlar müxtəlif
yataqlardan hasil edilən neft nümunələrinə də
baxdılar.
Sonra Şahdəniz
və Cənub qaz dəhlizi layihələrindən bəhs
edən videoçarx nümayiş etdirildi.
Prezident İlham Əliyevə və Avropa Komissiyasının sədri
Joze Manuel Barrozuya xatirə hədiyyələri
təqdim olundu.
Terminalın ərazisində gəzinti
zamanı bildirildi ki, Səngəçal terminalı haqlı olaraq Azərbaycanın neft və qaz
sənayesinin döyünən
ürəyi hesab edilir. O, Azərbaycanın Xəzər
dənizindəki yataqlarından
hasil edilən xam neftin və
qazın qəbul edildiyi, emal olunduğu, saxlandığı
və ixrac edildiyi neft və
qaz terminalıdır.
Azəri-Çıraq-Günəşli
yatağından ötürülən
neft və Şahdənizdən nəql
edilən qaz terminala daxil olur, əsasən Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri
vasitəsilə ixrac edilir. Dünyanın ən böyük
və səmərəli
neft və qaz terminallarından sayılan Səngəçal
terminalının sahəsi
550 hektardan çoxdur.
Terminalda gündə
1,2 milyon barreldən çox xam neft və
40 milyon kubmetrdən artıq qaz emal edilə bilir. Onun xam
neft saxlama həcmi 3,2 milyon
barrel təşkil edir.
Terminalın sahəsi mürəkkəb
boru kəmərləri
və avadanlıq şəbəkəsi ilə
əhatə olunmuşdur.
Dənizdəki qurğulardan terminala
daxil olan boru kəmərləri müxtəlif marşrutlara
istiqamətlənməklə Azərbaycanın yüksək
keyfiyyətli xam neftini və qazını dünya bazarlarına nəql edir.
Bundan əlavə,
terminal Qazaxıstan və
Türkmənistan neftini
də qəbul edir. İlkin Neft Layihəsi və Səngəçal Terminalının
Genişləndirilməsi Proqramı
nəticəsində terminalda
hər birinin həcmi 25.500 kubmetr olan və ildə
6 milyon tondan çox xam nefti emal etmək,
saxlamaq və ixrac etmək iqtidarında olan 4 xam neft saxlama
çəni yerləşir.
Terminaldakı idarəetmə mərkəzi
Azərbaycan, Gürcüstan
və Türkiyə ərazilərindən keçən
ixrac boru kəmərlərinin fəaliyyətini
hərtərəfli nəzarətdə
saxlaya, problemləri aşkara çıxara bilir. Bundan başqa, Səngəçal
terminalı Şahdəniz
qaz qurğusundan gündə 40 milyon kubmetrdən artıq mavi yanacaq qəbul
edə bilir. Mövcud Şahdəniz qurğusunun
arxasında isə gələcək genişləndirilmə
sahəsinin ərazisi
yerləşir. Şahdənizin ikinci mərhələsi çərçivəsində
Səngəçal terminalında
əsas genişləndirmə
işləri aparılacaqdır.
Bu, terminalın ümumi
qaz emalı həcminin üç misli qədər, yəni, ildə əlavə 16 milyard kubmetr qaz emal
etməsinə imkan verəcək və nəhəng kompleksin Azərbaycanın neft-qaz sənayesi üçün
əhəmiyyətini daha
da artıracaqdır.
Terminalın işçi heyətində
milli kadrların daha geniş təmsil olunmaları ilə bağlı da ardıcıl iş aparılır. Artıq İlkin Neft Layihəsində çalışanların
hamısı azərbaycanlı
kadrlardır.
Səngəçal terminalı öz neft və qaz
ixrac sistemləri ilə birlikdə Azərbaycanı Avropa ilə Asiyanın kəsişməsində mühüm
bir qovşağa çevirir.
Qonaqlar terminalla
tanışlıqdan xoş
təəssüratla ayrıldılar.
Azərbaycan.-2014.- 15 iyun.- S.2.