"QƏLƏBƏ"nin
MƏĞLUBİYYƏTİ
Kompüter yeni bir dünya yaradıb: virtual dünya. Bu dünyanın öz sakinləri, öz "əhalisi" var. Hərə özünə "dostlar"ından ibarət "məhəllə" salıb. Bu məhəllələr öz aralarında "görüşür", "danışır", "qohumluq əlaqələri" qururlar.
Virtual aləmdə hər şey yazıldığı və bəzən də göründüyü kimi olmur. İnsanlar hərdən bir-birinə özlərini başqa cür, "xoşagələn", "ideal" formada təqdim etməyi sevirlər, haradasa çəkdirdikləri şəkilləri "öz evlərində çəkilən foto" kimi təqdim edə bilirlər. Necə deyərlər, bu, vicdan məsələsi, hərənin öz işidir. Və həm də tam başqa mövzudur, deyilənləri sözğəlişi xatırlatdıq.
Kompüterin həqiqəti olduğu kimi göstərmək imkanı və gücü də var! Deyirlər, internetə girib müəyyən ödəniş müqabilində Azərbaycanın istənilən guşəsindəki kəndi seyr etmək, hətta kənddəki istədiyin evi tapıb ona "yaxından" baxmaq, nəyin necə olduğunu dəqiqləşdirmək mümkündür.
Gözəl imkandır, deyilmi?!
Amma bircə kərə də bu imkandan bəhrələnməmişəm!
Ona görə yox ki, xəsislik etmişəm! Qətiyyən!
Ona görə yox ki, doğma Ağdamın, doğulduğum evin, qohum-əqrəbanın ev-eşiyinin hansı vəziyyətdə olduğunu bilmək istəmirəm!
Yenə də yox!
Oraları görmək üçün lap burnumun ucu göynəyir!
Sadəcə, ermənilərin "ruhlar şəhəri"nə çevirdikləri Ağdamın bayquşlar məskəninə çevrilmiş vəziyyətinə baxmaq istəmirəm!
İçi qarət olunmuş, damı-daşı sökülüb aparılmış, həyətini qanqal basmış evləri, küçələrində ot-ələfin adam boyunda qalxmış Ağdamı görmək istəmirəm.
Bir vaxtlar gur-gur guruldayan, səkiləri, parkları və mağazaları dolub-daşan, bazarında iynə atsan yerə düşməyən Ağdamı xarabalığa dönmüş, yiyəsiz və kimsəsiz qalmış, ermənilərin sahiblik etdiyi vəziyyəti ilə barışa bilmirəm!
İstəyirəm ki, xəyalımda əvvəlki - top vursan dağılmaz, ermənilərin qorxudan tük saldıqları Ağdam kimi qalsın!
"QALİB" ERMƏNİSTAN
Müharibə qan, ölüm, dağıntı deməkdir!
Müharibə təkcə can almır, hərbi əməliyyatlar nəticəsində torpaqlar işğal olunur, insanların mal-mülkü qarət edilir, qadınlar, uşaqlar, qocalar əsir və girov götürülür, dövlətlərə ciddi maliyyə ziyanı dəyir.
Müharibə həm də qalib və məğlub tərəfləri "müəyyən" edir.
Qarabağ uğrunda müharibə əvvəldən özünün qəribəlikləri ilə seçilib.
Ötəri diqqət yetirək:
* Əvvəla, bu müharibə ölkənin "içindən" başladı və Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal altında saxlayan Ermənistan indiyədək bizə müharibə elan etməyib!
* İkincisi, işğal zamanı və sonradan Ermənistana kömək edən dövlətlər də daim Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdıqlarını bəyan ediblər!
* Üçüncüsü, dünyanın bu münaqişənin həllini etibar etdiyi ATƏT-in Minsk qrupu yaradıldığı 20 ildən keçən müddət ərzində heç bir iş görə bilməyib, yaxud görmək istəməyib!
* Dördüncüsü, müharibənin təhrikçisi və maliyyəçilərindən biri olan erməni lobbi və diasporu millətinə xeyir gətirib yüksəltmək əvəzinə onu dilənçi və səfil vəziyyətinə salıb, ələbaxan edib.
* Beşinci, bu müharibənin birinci mərhələsini udan və uduzan tərəflər arasında son dərəcə qəribə və paradoskal fərq yaranıb!
* Ermənistan 20 min Azərbaycan vətəndaşını qətlə yetirib, Xocalı, Qaradağlı, Bağanis-Ayrım və digər soyqırımıları törədib!
* Ermənistan Dağlıq Qarabağı və ona bitişik yeddi rayonu ələ keçirərək indiyədək işğal altında saxlayır!
* Ermənistan Dağlıq Qarabağı özünə birləşdirmək, yaxud Azərbaycan ərazisində ikinci erməni dövləti yaratmaq niyyətindədir.
* Ermənistan heç bir sülh danışıqlarına gəlmir, mövcud status-kvonu qoruyub saxlamağa çalışır.
Ən nəhayət, indiyədək nə BMT, nə ATƏT, nə də həmsədr dövlətlər tərəfindən Ermənistan işğalçı dövlət adlandırılmayıb və ondan Azərbaycan ərazilərini dərhal tərk etməsi tələb olunmayıb!
İyirmi ildir ki, müharibə bölgəsində atəşkəs elan edilib. Atəşkəs rejimi vaxtaşırı pozulsa da, çoxsaylı qurbanlar verilsə də, üçüncü qüvvə olmadan, əraziyə başqa dövlətlərin qoşunları yeridilmədən hərbi əməliyyatların bərpasının qarşısı hələ ki, alınıb.
Kövrək atəşkəs dövründə sülh danışıqlarında heç bir irəliləyiş olmasa da, hər iki dövlətin daxilində və onlarla əlaqəli xeyli proses baş verib.
Bir-birindən
ciddi şəkildə fərqlənən proses!
Ermənistanın hazırkı vəziyyətini
yalnız "ACINACAQLI" sözü dəqiq ifadə edir. Bu, düşmən dövlətin
qərəzli qiymətləndirilməsi deyil! Mövcud
reallığın təhlilindən çıxan nəticədir!
Statistik rəqəmlərə müraciət etməzdən
öncə bir neçə məqama diqqət çəkək.
Qırmızı
imperiya dağıldıqdan sonra yaranmış müstəqillik
imkanından Ermənistan yararlana bilmədi. Bu gün
onu "forpost ölkə", "vassal dövlət",
"altıncı quberniya" adlandıranlar öz fikirlərində çox
haqlıdırlar.
Əvvəla,
Ermənistanın müstəqilliyi sözdədir: ərazisində
başqa dövlətin hərbi bazası yerləşir, (hələ
daha birini də açmaq istəyirlər), sərhədlərini özgə qoşunlarının əsgərləri qoruyur.
İkincisi,
Ermənistan müstəqil siyasət yürütmək
imkanında və ona qadir deyil! Dövlət başçılarını
seçdirənlər onlara haçan nə etməyi və
necə oturub-durmağı diktə edirlər!
Üçüncüsü,
təbii sərvətləri olmayan bu ölkənin
iqtisadiyyatı dağılıb, strateji obyektləri Rusiya tərəfindən
satın alınıb,
hazırkı vəziyyətdə inkişaf perspektivini itirib!
Dördüncüsü,
qonşuluqdakı dövlətlərə qarşı ərazi
iddiasında olması, terroru dövlət səviyyəsində dəstəkləməsi
onu özünütəcrid vəziyyətinə,
blokada şəraitinə salıb!
Beşincisi,
Azərbaycanla müharibə vəziyyətində olduğuna
görə ölkəmiz tərəfindən ən gəlirli
transmilli layihələrdən kənarda saxlanılıb, beləliklə,
hər il milyardlarla dollar qazancdan məhrum
edilib!
Altıncısı,
əhali
artımı tamamilə aşağı
düşüb, ayağı yer tutanlar ölkədən
qaçıb gedib, demoqrafik fəlakət qapını alıb!
Ən
acınacaqlı isə odur ki, Ermənistan öz siyasəti
və mövqeyi, yaranmış durumu ilə dünya üçün bir
dövlət olaraq əhəmiyyətini tamamilə itirib,
"dilənçi dövlət" imici qazanıb! Bu ölkəyə nə gedib-gələn var, nə də onunla maraqlanan!
Bir də
dilənçinin qapısına kim gələr
ki?!
İndi isə rəqəmlərə diqqət yetirək.
Ermənistanın
dövlət büdcəsi 2,3 milyard dollar
təşkil edir ki, bu da Azərbaycanın
dövlət büdcəsindən təxminən 10 dəfə azdır.
Ermənistan
Milli Statistika Xidmətinin açıqlamasında göstərilir:
* Ölkənin
dövlət büdcəsi ənənəvi olaraq kəsirlə
ödənilir;
* Ötən
il orta aylıq əməkhaqqı 363 dollar olub ki, bu da MDB-də
ən aşağı
göstəricilərdəndir;
* Son
üç ildə ərzaq məhsullarının qiyməti
21,7 faiz, tibbi xidmət və dərman preparatlarının dəyəri 28,8 faiz,
bütövlükdə isə qiymətlər 18,8 faiz artıb;
* Ermənistan
iqtisadiyyatına yönəldilən investisiyalar kəskin
şəkildə azalıb. Belə ki, ötən ilin
yanvar-sentyabr aylarında iqtisadiyyata cəmi 604,9
milyon dollar sərmayə qoyulub;
* Ermənistan
ötən ilin ilk 10 ayı ərzində idxal və ixrac əməliyyatları
arasındakı fərqə - mənfi saldoya görə MDB-də
lider olub. Belə ki, alınan malların dəyəri satılanların dəyərindən
2,8 dəfə çox olub;
* 1991-ci
ildən Ermənistanda əhalinin sayı 15,4
faiz, son beş ildə isə əmək ehtiyatlarının sayı 116 min nəfər
azalıb.
Bunlar "qalib" dövlətin iqtisadi durumunu əks
etdirən statistik rəqəmlərdir.
İndi
isə Azərbaycana nəzər salaq.
"MƏĞLUB"
AZƏRBAYCAN
Hər dəfə
Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi reallaşmaq
mərhələsinə çatanda maraqlı qüvvələr ona mane
olmaq, üstəlik, növbəti dəfə torpaq qoparmaq
üçün bir məkrli plan
hazırlayıb meydana atıblar. Belə
planların icraçıları isə taleyin bizə
qonşu "qismət etdiyi" ermənilər olub.
Mahiyyətində Azərbaycanın müstəqilliyi
üçün buxova çevirmək, onu daim asılı vəziyyətdə
saxlamaq ideyası dayanan bu məkrli plan "Dağlıq
Qarabağ" problemi adlanır. Ötən əsrin əvvəllərində
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulanda eyni situasiya
yaradılmışdı. Nəticədə qədim Azərbaycan
torpaqlarında erməni dövləti təşkil edildi, İ.Stalinin iradəsi
ilə Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ ərazisində
yerləşdirilən ermənilərə "muxtar
vilayət" statusu verildi.
Nəhayətdə
isə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti cəmi 23 ay
yaşayaraq ömrünü qırmızı imperiyaya
bağışladı.
XX əsrin
sonlarında tarixin təkrarı baş tutacaqdı: yenə də
məqsəd və ssenarisi eyni olan "Qarabağ problemi"
planı işə salınmışdı.
Tək
bircə həlledici faktor nəzərə
alınmamışdı:
artıq Azərbaycan xalqının inandığı və
sınadığı rəhbəri, ümummilli lideri
vardı!
Xalq
üzünü ona çevirərək yenidən ölkə
rəhbərliyinə dəvət etdi və Heydər Əliyev
xalqının çağırışına
biganə qalmayaraq bu şərəfli və çətin
missiyanı yerinə yetirmək üçün yenidən geriyə döndü.
Onun bu
qayıdışı müstəqilliyin qorunub saxlanması,
qurtuluş missiyasının başlanması ilə nəticələndi.
Əslində, düşmənlərimizin niyyət
və planları alt-üst oldu.
Azərbaycan müstəqil, suveren dövlətə
çevrildi.
Ulu
öndər Heydər Əliyev qısa müddətdə
heç kəsin görə bilməyəcəyi işləri
məharətlə
yerinə yetirdi:
*
Müharibə cəbhəsində atəşkəs elan edilərək
yeni ərazilərin işğalının qarşısı
alındı;
* Əhalidəki silah-sursat yığıldı,
qeyri-qanuni silahlı dəstələr tərksilah edildi.
* Ölkədə
möhkəm və dönməz sabitlik yaradıldı;
*
"Əsrin müqaviləsi" neft sazişi imzalanaraq Azərbaycanın
dünyaya inteqrasiyası prosesinə başlandı;
* Yeni
Konstitusiya qəbul edildi, bazar iqtisadiyyatı münasibətlərinə
keçidə,
demokratik cəmiyyət quruculuğuna start verildi;
* Azərbaycan
beynəlxalq qurum və təşkilatlara üzv qəbul
olundu, konvensiyalara
qoşuldu;
*
Atılan addımlar Azərbaycanı məhvolmadan və
müstəqilliyini itirməkdən qorudu, Cənubi Qafqazın
lider dövlətinə çevirdi!
Azərbaycanın
dövlət müstəqilliyi kimsədə zərrə qədər
də şübhə doğurmur!
*
Ərazisində heç bir hərbi baza və bir nəfər
də olsun əcnəbi əsgər yoxdur;
* Dövlət
sərhədlərini özü qoruyur;
* Sərbəst,
yalnız dövlətin və xalqın maraqları əsas
tutulan daxili və xarici siyasət yürüdülür;
* Xalq
öz təbii sərvətlərinin
əsl sahibidir və onun rifahına uyğun istifadə edilir;
* Müstəqillik
illərində formalaşan və dünyanın qəbul
etdiyi İnkişafın Azərbaycan
Modeli ölkə iqtisadiyyatının davamlı və
düşünülmüş yüksəlişini təmin
edir;
* Azərbaycançılıq
ideologiyası cəmiyyətin birliyini və monolitliyini təmin edir;
* Azərbaycan qısa müddətdə idmanın
inkişaf etdiyi ölkəyə çevrilmişdir;
* Özünə və tərəfdaşlarına
fayda gətirən, dünyaya gərək olan transmilli layihələrin
təşəbbüşçüsü,
icraçısı və maliyyələşdirənidir;
* Avropanın enerji ilə təminatında etibarlı tərəfdaşlardandır;
*
İqtisadi imkanlarını və siyasi gücünü
artırmaqla artıq regional və qlobal mərkəzə çevrilib!
Müstəqillik
illərində həll edə bilmədiyi bircə problem
qalıb:
Ermənistan-Azərbaycan,
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi!
20 faiz
torpaqlarının işğalda qalması, bir milyondan
çox qaçqın problemlərinin həlli müəyyən çətinliklər
törətsə də, inkişafına əngəl törədə
bilməmişdir. Səksəndən çox müasir tipli qaçqın
şəhərcikləri salınaraq məcburi
köçkünlərin yaşayış şəraiti əsaslı
şəkildə
yaxşılaşdırılmış, bütövlükdə
onların yeni mənzillərə köçürülməsi
prosesinin 2016-cı ilədək
başa çatdırılması
planlaşdırılmışdır.
Azərbaycan
Dağlıq Qarabağ uğrunda savaşda müharibənin
birinci mərhələsini uduzsa da, bütövlükdə
və qalan sahələrdə qalib sayılır, onun uğur
və nailiyyətləri
hamı tərəfindən etiraf edilir.
Deyilənləri
sübut etmək üçün beynəlxalq qurum və təşkilatların
rəsmi sənədlərindən və statistik hesabatlarından
kifayət qədər rəqəmlər gətirmək
mümkündür. Ancaq görünənlər o qədər
nəhəng və əhatəlidir ki, buna ehtiyac duymuruq.
Xüsusilə ordu
quruculuğu sahəsində. Hər il
Azərbaycan Ordusuna Ermənistanın dövlət büdcəsindən
iki dəfədən də çox vəsait ayrılır!
Hərbi əməliyyatların
birinci mərhələsində "qalib" sayılan Ermənistanın məğlubiyyətini
isə hətta artıq onların özləri,
ağıllı və uzaqgörən siyasətçiləri
də etiraf etməyə başlayıblar.
Həm də
bu etiraflarda reallığın dərki və böyük
ümidsizlik duyulur!
1991-1997-ci
illərdə Ermənistanın prezidenti Levon Ter-Petrosyanın xüsusi
tapşırıqlar üzrə səfiri işləmiş,
hazırda ABŞ-da yaşayan tarixçi-professor Jirayr
Liparityan:
"...Münaqişə
həllini tapmadıqca ölkəmiz daha da zəifləyəcək,
iqtisadiyyat
dağılacaq, vergi bazası məhv ediləcək.
Bu gün cavanlarımız qazanc dalınca xarici
ölkələrə üz tutur. Buna görə isə
ordu zərər çəkəcək. Ermənistan
bir neçə səviyyədə böhran içərisindədir.
Sanki biz kor
olmuşuq, haradan gəlib hara gedəcəyimizi bilmirik".
"...Heç
kim - nə ABŞ və Rusiya, nə də Fransa və İran
indiyədək deməyib ki, sərhədlərin
dəyişdirilməsini, Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini
tanımaq istəyir... Ən betəri odur ki, vaxt ötdükcə
biz danışıqlarda yerimizi, ümumiyyətlə,
sözümüzün çəkisini itiririk".
Ermənistan
Kommunist Partiyasının yetkilisi Andranik Qukasyan:
"Ermənistanda
dərinləşən ağır sosial-iqtisadi durum ona gətirə bilər
ki, müharibə başlasa,
1992-1994-cü illər qələbəsi təkrarlanmaya bilər".
"Əgər
insan yalnız bir qarın çörək haqda
düşünürsə, o, artıq öz ölkəsinin sərhədləri barədə fikirləşə
bilməz".
Erməni
politoloqu Arbak Xaçaturyan:
"Rəsmi
İrəvan heç bir diplomatik addım atmır, siyasi gedişlər etmir, ona görə də sadəcə susaraq Əliyevin
məktubunu dinləməyə məcbur
olur. Əgər
Astanada Sərkisyan Nazarbayevə cavab
versəydi, nələrin
olacağını təsəvvür
etmək çox çətindir. Hələ indiyə qədər Ermənistan Qarabağın suverenliyini
tanımadığından
dəhşətli dərəcədə pis vəziyyətə
düşüb. Ona
görə də belə məktublar və
susmalar hələ
çox olacaq. Bu, hələ başlanğıcdır. Ermənistan öz mövqeyini tamamilə
itirib".
Əslində,
bu fikirlər Azərbaycan oxucusu üçün yeni deyil və
Azərbaycan
dövlətinin yeritdiyi blokada və təcridetmə
siyasəti Ermənistanı artıq özlərinin də
etiraf etdikləri acınacaqlı duruma salmışdır.
Bir məqama
da toxunaq: Ermənistan hələ itirəcəklərinin hamısını itirməyib:
*
Perspektivsiz ölkə;
*
Heç kəsin marağını cəlb etməyən
dövlət;
* Daim qonşularına
qarşı ərazi
iddiasında olan;
* Büdcəsini ianələr hesabına doldurmaq üçün
daim qapı-qapı düşərək əl açan,
yardım kampaniyaları keçirən;
* "Böyük Ermənistan"
yaratmaq xülyası ilə
yaşayan;
* Qondarma
"erməni soyqırımını" qəbul etdirməyi
milli məqsədə çevirən!
Bütün
bunlar tarixin yaratdığı şansdan istifadə edərək
müstəqilliyə qovuşmaq əvəzinə kiminsə
forpostuna çevrilməyi üstün tutan Ermənistanın
müasir imicini
formalaşdıran xarakterik cizgilərdir.
Hələ biz də elə hesab etmirik ki, Ermənistan
itirə biləcəklərinin hamısını itirib. Söhbət
təkcə strateji obyektlərinin başqalarına
satılmasından, iqtisadiyyatının pozulub
dağılmasından, millətin yoxsul, səfil vəziyyətinə
düşməsindən getmir. Əslində, bütün bunlar
çox mühüm itkilər sayılır.
Əsl fəlakət
isə "dalan
dövlətə"
çevrilərək
bir küncdə qalmaq, millətin imkanlarını
mümkün olmayan məqsədin həyata keçirilməsinə
səfərbər etməkdir. Başqa bir məsələ isə
dövlət başçılarının, siyasətçilərin
öz millətlərini öz istək və
karyeralarının girovuna çevirməkdir.
R.Koçaryan və S.Sarkisyan Ermənistanda hakimiyyətə
"Qarabağ kartı" ilə gəliblər. Azərbaycan
torpağı olan Qarabağı ələ keçirmək
üçün təkcə azərbaycanlıların yox,
öz millətlərinin də qanını axıdıblar.
Bu gün onların nə irəliyə, nə də geriyə
yolları var! Belə ki, Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini
tanımaq, yaxud onu Ermənistana birləşdirmək iqtidarında deyillər!
Bu, heç mümkün olan məsələ də deyil!
Qarabağdan
imtina etsələr isə həm hakimiyyəti tərk etməli,
həm də axıdılan qanlara və milləti
saldıqları fəlakətli günlərə görə
cavab verməlidirlər!
Artıq
bunu Ermənistanda çoxları başa düşüb!
Keçmişdə
Azərbaycan vətəndaşı olan ermənilər də
nə itirdiklərinin fərqindədirlər!
Onlar da
qısa müddətdə iqtisadi sıçrayış
etmiş Azərbaycanın imkanlarından bəhrələnə bilərlər.
Amma Ermənistanda hakimiyyətdə olan "Qarabağ
klanı" buna imkan vermir.
Azərbaycanın
iqtisadi və siyasi gücünün artması, ordusunun modernləşərək
qüvvətlənməsi də nəzərə
alınmalı faktorlardandır!
Əslində, Ermənistanın indiki "qələbəsi" onu bütövlükdə ağır məğlubiyyətə düçar edib!
Bəs sonrası necə olacaq?
Əslində, sonrası və sonu görünmür bu məğlubiyyətin!
Ortalıqda səfil Ermənistan və xarabaya çevrilərək inkişafdan qalan, vətəndaşları ölkəni sürətlə tərk edən forpost dövlət var!
Bir də bütün parametrlər üzrə sürətlə inkişaf edərək qlobal dövlətə çevrilmək ərəfəsində olan Azərbaycan!
Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev 28 May - Respublika Günü münasibətilə rəsmi qəbulda söylədiyi nitqdə Ermənistanın yeganə qurtuluş yolunun nədən ibarət olduğunu açıq şəkildə bildirib:
"Nə qədər ki, Ermənistanın rəhbərliyində kriminal, korrupsiyalaşmış diktatura rejimi varsa, o qədər də tez Ermənistanın vəziyyəti daha da ağır olacaq. Ona görə əgər erməni xalqı qonşularla mehribanlıq şəraitində yaşamaq istəyirsə, ilk növbədə, kriminal, qaniçən, qanunsuz rejimdən imtina etməlidir, onları tarixin arxivinə göndərməlidir. Ermənistan işğal edilmiş torpaqlardan çıxmalıdır ki, bir qədər nəfəs ala bilsin. Əks təqdirdə, bu ölkənin taleyi çox qaranlıq olacaqdır".
Zaman "məğlub" tərəfin xeyrinə işləyir!
Atəşkəsin tez-tez pozulduğu və bitməyən müharibənin birinci mərhələsində məğlubiyyətə uğrayan Azərbaycanın xeyrinə!
Cənubi Qafqazın ən güclü dövləti sayılan Azərbaycanın xeyrinə!
Bəxtiyar SADIQOV
Azərbaycan.-2014.-
20 iyun.- S.7.