XX əsrin azərbaycanlı fenomeni

Müsahibimiz MTN-in Heydər Əliyev adına Akademiyasının

rəisi, general-leytenant Ziya Yusifzadədir

- Hörmətli Ziya müəllim! Qarşıdan ulu öndər Heydər Əliyevin doğum günü gəlir. Yəqin ki, Sizin də dahi şəxsiyyətlə bağlı oxucularla bölüşmək istədiyiniz fikirlər, xatirələr var?

- Şübhəsiz. Qədim tarixi və zəngin ənənələri olan bir xalqın lideri, zəmanəmizin dünya şöhrətli dövlət və siyasi xadimi, milli müstəqilliyimizin və dövlətçiliyimizin xilaskarı, müasir Azərbaycan respublikasının memarı və qurucusu, dahi Azərbaycan vətəndaşı, sadə və səmimi Böyük insan... Hər biri bir dahi insanın həyatına şərəf və şöhrət gətirəcək, onu millətinin və bütövlükdə çoxmilyonlu türk xalqının sevimlisi edəcək titullara eyni zamanda layiq olmaq, bütün zirvələrə ucalmaq, ən əsası isə bütün bunları bir ömürdə yaşamaq yalnız və yalnız fövqəl - insanlara, varlığında peyğəmbər işığı daşıyanlara nəsib ola bilər. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev kimi...

Tale elə gətirib ki, mən ömrümün böyük bir hissəsini Heydər Əliyevlə çiyin-çiyinə və onun bilavasitə rəhbərliyi altında işləmişəm və o zamanlar ondan öyrənmək imkanlarım olduğu kimi, fərdi keyfiyyətlərini və liderlik xüsusiyyətlərini müşahidə etmək də mənə nəsib olub.

Heydər Əliyevin bəşəri uğurlarının başlıca səbəbi onun Azərbaycana, doğma xalqına olan sonsuz sevgisidir, hədsiz məhəbbətidir. Doğrudur, bizim əksəriyyətimiz də xalqımızı böyük məhəbbətlə sevir, onun müstəqil, qüdrətli dövlət olmasını səmimi qəlbdən istəyir, bu məqsədlə əlimizdən gələni edirik. Ancaq Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqı üçün etdiklərinin onda birini edə bilmərik. Deməli xalqını sevməklə, onun xoşbəxtliyini istəməklə, arzulamaqla iş qurtarmır, yalnız başlayır. Allah vergisi olan böyük fitri istedada, alimindən fəhləsinə kimi, onu bütün xalqa sevdirən və ümummilli lider səviyyəsinə yüksəldən qeyri-adi xarizmə malik, iki əsrin qovşağında, dünyanın maddi maraqlar üzərində kökləndiyi son dərəcə mürəkkəb bir zamanda beynəlxalq siyasətdən baş çıxaracaq, kiçik Azərbaycanın milli maraqlarını nəhəng dünya ölkələrinin dövləti maraqları ilə uzlaşdıracaq, dövlətçiliyi qoruyacaq, müstəqilliyi yaşadacaq dahi bir şəxsiyyətə ehtiyac yaranır. Heydər Əliyev kimi...

- Siz ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında uzun illər işləmisiniz və yuxarıda qeyd etdiyiniz kimi, onun fərdi keyfiyyətlərini, liderlik xüsusiyyətlərini illərlə müşahidə etmişiniz. Maraqlıdır, dahi insan həyatda necə idi, şəxsi keyfiyyətlərinə görə necə fərqlənirdi?!

- Heydər Əliyev hərtərəfli istedada malik bir insan idi, onun dühası hüdudsuz, eyni zamanda, universal idi, öyrənmək istədiyi bütün sahələrə və dərinliyə nüfuz edə bilirdi. Çox güclü intuisiyası, deyərdim ki, peyğəmbərlərə xas uzaqgörənliyi vardı, yaxın və uzaq hədəfləri, onlara çatmaq yollarını və vaxtını fitrən müəyyənləşdirə bilirdi. Son dərəcə səbirli və tədbirli insan idi, qərar qəbul etməzdən əvvəl bütün mümkün variantları müzakirə edər və əlaqədar şəxslərin, mütəxəssislərin fikrini dinləyərdi. Müzakirələr zamanı heç vaxt heç kimin sözünü kəsməzdi, diqqətlə və səbirlə qulaq asmağı bacarırdı. Sonra məsələnin ən xırda detallarına qədər beynində araşdırar və son qərarını müstəqil verərdi. Psixologiyanı gözəl bildiyindən, qəlblərə və beyinlərə nüfuz edən güclü xarizmə malik olduğundan, öz qərarına auditoriyanı da, miqyasından asılı olmayaraq inandıra və insanları, xalqı arxasınca apara bilirdi. Həddindən artıq iradəli və mübariz idi, əgər qət etmişdisə, qərarını vermişdisə, məqsədinə doğru son dərəcə inadla və qətiyyətlə can atırdı, onu heç bir qüvvə saxlaya bilməzdi, yolundan döndərə, qarşısını kəsə bilməzdi. Hələ gənclik illərində, təhlükəsizlik orqanlarında işlədiyi dövrdə böyük intellekti ilə seçildiyi kimi, cəsarəti, milli hissləri ilə də seçilirdi, çəkinmədən milli ziyalıları müdafiə edir, onların vurulmasına, sıradan çıxarılmasına imkan vermirdi.

Bütün bu fövqəl keyfiyyətlər təbii ki, Allah vergisi, təbiətin töhfəsi idi, bir dahi insan kimi Heydər Əliyevə anadangəlmə verilmişdi. Amma insanın istedadı, vergisi ağacın yanma qabiliyyəti kimidir, od olmasa, yəni, şəxsiyyətin tükənməz enerjisi və sarsılmaz iradəsi olmasa, bir məqsədə səfərbər olunmasa, üzə çıxmaz, gözə görünməz! Məhz bu keyfiyyətlərin qovşağında Heydər Əliyev miqyaslı dahilər yaranır və öz xalqının taleyini təyin etmək zirvəsinə qalxır. Ümummili liderin bu keyfiyyətlərini mən onun rəhbərliyi altında təhlükəsizlik orqanlarında işlədiyim dövrdə dəfələrlə müşahidə etmişdim. Bir rəhbər kimi nizam-intizama xüsusi əhəmiyyət verirdi, özünə və tabeçiliyində olanlara olduqca tələbkar idi. Ciddi rəhbər idi, yaxşını mükafatlandırmağı, pisi cəzalandırmağı bacarırdı, amma olduqca ədalətli və səmimi insan idi, sözü ilə əməli həmişə eyni olurdu. Eyni zamanda, səmimi insan kimi iş yoldaşlarının qayğısına da qalırdı, onların səhhəti, ailə problemləri ilə maraqlanırdı, hamıya kömək edirdi, əlindən gələni əsirgəmirdi.

- Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana birinci rəhbərliyi sovet dövrünə təsadüf edirdi. Bu dövrdə müstəqillikdən danışmaq ölümə bərabər idi. Ancaq ümummilli lider Azərbaycanın inkişafı, xalqın rifahı üçün əlindən gələni etdi...

- Bəli, amma Heydər Əliyev 1969-cu ildə Sovet Azərbaycanının rəhbəri seçiləndə respublikada vəziyyət çox ağır idi. Zəngin təbii və insani resursları olan Azərbaycan Sovet İttifaqının xammal bazasına çevrilmişdi, iqtisadiyyat getdikcə zəifləyir, ümumi inkişaf ləngiyirdi. İqtisadi potensialın insan kapitalına çevrilməsi göstəricilərinə, təhsilin, səhiyyənin səviyyəsinə, əhalinin sosial vəziyyətinə görə Azərbaycan hətta təbii ehtiyatları olmayan qonşu respublikalardan da geridə qalırdı. Səbəblər ölkə rəhbərliyinə də, respublika əhalisinə də bəlli idi: həddindən artıq zəif və səriştəsiz olan respublika rəhbərliyi tabeçiliyində olan orqanlara nəzarət edə bilmirdi, müxtəlif qruplaşmalar iqtisadi və sosial sahələri ələ keçirmişdi, korrupsiya və özbaşınalıq baş alıb gedirdi. Nəticədə iqtisadi göstəricilər sürətlə aşağı düşür və paralel olaraq sosial vəziyyət pisləşirdi. Belə bir zamanda, nisbətən gənc olsa da, sarsılmaz iradəsi və siyasi uzaqgörənliyi ilə seçilən, ən əsası isə millət və vətən təəssübü çəkən Heydər Əliyevin Azərbaycan rəhbərliyinə gəlişi, sözün əsl mənasında, xalqın və Azərbaycanın qisməti idi. Heydər Əliyev dövlət təhlükəsizliyi orqanlarından gəlmişdi, böyük idarəçilik və dövlətçilik məktəbi keçmişdi. O, əsl peşəkar kimi öz işi - respublika rəhbərliyi ilə birbaşa bağlı olan siyasi məsələləri, dövlət idarəçiliyini, kadrların seçilməsi və yerləşdirilməsi prinsiplərini gözəl bilirdi.

Heydər Əliyev müdrik siyasət, yorulmaz təşkilatçılıq, sarsılmaz qətiyyət nümayiş etdirərək respublikanın mövcud imkanlardan və İttifaq büdcəsindən maksimum yararlanmasını təşkil etdi, Azərbaycanın iqtisadiyyatında qısa müddətdə köklü dəyişikliklərin əldə olunmasına nail oldu. Respublikanın sənaye və kənd təsərrüfatında, təhsildə, səhiyyədə və mədəniyyətdə, ümumiyyətlə, ictimai həyatın bütün sahələrində sürətli inkişaf mərhələsi başlandı. Ümummilli lider respublikanın iqtisadiyyatını inkişaf etdirməklə bərabər, cəmiyyətdə də bir saflığın, düzgünlüyün mübarizəsinə qalxmışdı. Həmin dövrdə epidemiya kimi bütün İttifaqa yayılmış bürokratiya və rüşvətxorluğa qarşı Azərbaycanda, sözün əsl mənasında, müharibə elan olunmuşdu. Heydər Əliyev problemlərdən qaçmırdı, onların üstünə getməyə, çıxış yolları axtarmağa və həllinə nail olmağa üstünlük verirdi. Sovet dövründə yazılmamış qaydalar vardı, qeyri-slavyan, xüsusilə müsəlman əhalisi olan respublikalarda sənayenin strateji sahələrinin inkişafına maneələr yaradılır, həmin respublikaların təhsil sistemi strateji təyinatlı ixtisaslardan kənarda qalırdı. Heydər Əliyev isə siyasi iradə və diplomatik məharət nümayiş etdirərək Azərbaycanda bu məsələlərin həllinə, zamanın və məkanın verdiyi imkan dərəcəsində nail olmuşdu. Məsələn, həmin dövrdə Ukraynada inşası planlaşdırılan İttifaq əhəmiyyətli "Kondisioner" zavodunun tikintisi Azərbaycana verilmiş, strateji obyekt Bakıda tikilmişdi. Bu, respublika büdcəsinə ünvanlanan milyonlarla manat vəsait, paytaxt əhalisi üçün minlərlə iş yeri demək idi. Ümummilli lider sonralar öz xatirələrində bu layihənin necə böyük çətinlik və zəhmət bahasına həyata keçirdiyini qeyd etmişdi.

Azərbaycanlı gənclərin strateji təyinatlı ixtisaslar üzrə təhsili də respublika rəhbərliyinin, şəxsən Heydər Əliyevin diqqət mərkəzində idi. 1970-ci ildən başlayaraq ümummilli liderin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə əvvəl yüzlərlə, sonrakı illərdə isə minlərlə azərbaycanlı gənc Sovet İttifaqının yüksək səviyyəli ali məktəblərinə göndərilir və respublika üçün vacib olan ixtisaslara yiyələnirdi. Həmin dövrdə ümummilli lider böyük uzaqgörənliklə milli hərbiçi kadrların hazırlanmasının da qayğısına qalmış və azərbaycanlı gənclərin hərbi sahədə yüksək təhsil alması üçün tramplin olacaq Naxçıvanski adına hərbi məktəbin Bakıda açılmasına nail olmuşdu. Hazırda Azərbaycanın silahlı qüvvələrinə rəhbərlik edən yüksək səviyyəli hərbiçilərin bir çoxu həmin məktəbin yetirmələridir. İqtisadi və sosial sahələrdə nailiyyətlər də göz qabağında idi, respublikada minlərlə təhsil, səhiyyə, elm ocaqları tikilmiş, kənd təsərrüfatı sürətlə inkişaf etmiş, neft sənayesi faktiki olaraq, yenidən qurulmuş, yüzlərlə yeni sənaye və emal sahələri istifadəyə verilmişdi. Azərbaycan 1969-cu ildə SSRİ-nin geridə qalmış, xammal bazası idisə, 1982-ci ildə Heydər Əliyev Moskvaya, yüksək dövlət vəzifəsinə gedəndə inkişaf etmiş, özü-özünü dolandırmaq səviyyəsinə yüksəlmişdi. Heydər Əliyevin birinci rəhbərliyi dövründə Azərbaycanda çox güclü iqtisadi, elmi-texniki potensial yaradılmışdı və müstəqillik əldə olunduqdan sonra Azərbaycan dövləti məhz bu iqtisadi bazisin üzərində quruldu.

Qeyd etmək lazımdır ki, həmin dövrdə Azərbaycanla bir yerdə Heydər Əliyevin də nüfuzu artırdı, bütün İttifaqda prinsipial və bacarıqlı bir respublika rəhbəri, görkəmli siyasi və dövlət xadimi kimi tanınırdı. O, kiçik Azərbaycanın lideri olsa da, artıq 1976-cı ildən Sovetlər İttifaqına faktiki olaraq rəhbərlik edən, Sov.İKP MK Siyasi Bürosu üzvlüyünə namizəd idi. Məhz bu səbəblərə - Azərbaycanda əldə etdiyi parlaq nailiyyətlərə və eyni dərəcədə parlaq şəxsi keyfiyyətlərinə görə onu - türk mənşəli müsəlman oğlunu 1982-ci ildə İttifaq rəhbərliyinə irəli çəkdilər, Siyasi Büronun üzvü seçdilər və Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini təyin etdilər. Heydər Əliyevin SSRİ-nin rəhbərlərindən biri, mahir təşkilatçı və bacarıqlı təsərrüfatçı, istedadlı diplomat kimi yaxın və uzaq xaricdə tanınması və nüfuz qazanması da onun siyasi fəaliyyətinin Moskva dövrünə təsadüf edirdi. Təsadüfi deyildi ki, Sovetlər İttifaqının xalq təsərrüfatının onlarla sahəsi Heydər Əliyevin kurasiyasına verilmişdi, məşhur Baykal-Amur magistralının tikintisi də onun nəzarətində idi. Yeri gəlmişkən, ümummilli lider Moskvada işlədiyi, SSRİ-nin rəhbərlərindən biri olduğu dövrdə də Azərbaycana böyük himayədarlığını davam etdirir, respublikanın problemlərinin ölkə rəhbərliyi səviyyəsində baxılması və həll olunması üçün əlindən gələni edir, öz köməyini və əməyini əsirgəmirdi.

- Ümummilli liderin Azərbaycan, onun xalqı üçün gördüyü nəhəng işlər qeyri-adidir, möhtəşəmdir. Amma bu işlərin içində böyük şəxsiyyətin 90-cı illərin əvvəlində həyata keçirdiyi xilaskarlıq missiyası misilsizdir...

- Tamamilə razıyam, amma Heydər Əliyevin Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunması və dövlətçiliyinin xilası kimi çətin missiyanı necə şərəflə yerinə yetirməsinə keçməzdən əvvəl onun blokada şəraitində olan Naxçıvana rəhbərliyi barədə bir-iki kəlmə demək istəyirəm. Məlum olduğu kimi, həmin dövr muxtar respublikanın adından "Sovet Sosialist" sözlərinin çıxarılması, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağının bərpa olunması, 20 Yanvar faciəsinə siyasi qiymət verilməsi, Naxçıvan əhalisinin SSRİ-nin saxlanılması barədə referendumdan imtina etməsi, 31 dekabrın Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü elan edilməsi, nəhayət, Azərbaycandan ayrı salınmış Naxçıvanda, özü də amansız məhrumiyyətlər, hərbi və iqtisadi blokadalar şəraitində vətən torpağının erməni işğalından qorunub saxlanılması ilə əlamətdar oldu. Odur ki, Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinin Naxçıvan dövrü bu gün də Azərbaycanın müstəqilliyinə və dövlətçiliyinə misilsiz xidmət nümunəsi kimi xarakterizə edilir. Eyni zamanda, bir daha təsdiq edir ki, Heydər Əliyev Azərbaycanla güclü olduğu kimi, Azərbaycan da həmişə Heydər Əliyevlə güclü olub. 90-cı illərin hərc-mərclik dövründə Heydər Əliyevsiz Azərbaycanda baş verənlər, faciələr taleyin qisməti idi, çünki xalqına yol göstərəcək, arxa, dayaq olacaq şəxsiyyət, lider yox idi. Odur ki, Azərbaycanın müstəqilliyi və dövlətçiliyi, faktiki olaraq, ölüm-dirim dilemması qarşısında qalanda, xalqın Heydər Əliyevə müraciət etməsi, xilaskar kimi onu görməsi, onu hakimiyyətə dəvət etməsi təbii idi. Bəs xalq kimə müraciət etməli idi? Yaxşı ki, Heydər Əliyev kimi illərin sınağından çıxmış, xalqın inamını və etimadını qazanmış, özünü böyük siyasətçi, təcrübəli dövlət xadimi kimi təsdiq etmiş bir liderimiz vardı, ağır gündə ona ümid bağladıq, onu çağırdıq. Bu, tarixi bir məqamdı və tarixi bir şəxsiyyətə ehtiyac yaranmışdı. Düşünürəm ki, həmin zamanda, həmin məkanda Heydər Əliyev şəxsiyyəti olmasaydı, Azərbaycanı xilas etmək mümkün olmayacaqdı, müstəqillik itiriləcək, dövlətçiliyimiz məhv olacaqdı.

Fikrimi konkret bir misalla izah edim. Məlum olduğu kimi, 90-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanda və Gürcüstanda eyni ictimai-siyasi şərait mövcud idi, hər iki ölkə, sözün əsl mənasında, siyasi və iqtisadi böhran keçirirdi. Müstəqilliyini yenicə qazanmış bu ölkələrdə oxşar problemlər yaşanırdı, xalqın vəziyyəti gündən-günə ağırlaşır, vətəndaş müharibəsi reallaşırdı. Bunun da əsas səbəbi respublikalarda mövcud olan və getdikcə daha da dərinləşən hakimiyyət böhranı idi. Dövlətə rəhbərlik etmək kimi ağır bir səlahiyyəti öz üzərinə götürən siyasətbazlar belə çətin bir zamanda məsuliyyətsiz qərarlar verir, öz hakimiyyətlərini qoruyub saxlamaq naminə milli maraqları qurban vermək, hətta ölkədə vətəndaş müharibəsi törətmək kimi xəyanətlərdən belə çəkinmirdilər. Hüquqi-demokratik dövlət quruculuğunun əsasını təşkil edən ictimai-siyasi sabitliyin təmin olunması, demokratik islahatların aparılması, nizami ordunun qurulması kimi strateji məsələlər taleyin öhdəsinə buraxılmışdı. Müxtəlif siyasi maraqlara xidmət edən qanunsuz silahlı dəstələr ölkədə at oynadırdı, hakimiyyət orqanlarını saymırdı, az qala, hər imkanlı adamdan xərac alırdı. İnsanlar hava qaralandan sonra evdən bayıra çıxmağa qorxurdular. Belə bir zamanda - dövlətçilik məhv olmaq təhlükəsi qarşısında qalanda, hər iki ölkədə xalqın tələbi ilə böyük siyasi təcrübəsi və idarəçilik səriştəsi olan liderlər - Azərbaycanda Heydər Əliyev, Gürcüstanda isə Eduard Şevardnadze hakimiyyətə qayıtdı və xalqın taleyini təyin etmək məsuliyyətini öz üzərlərinə götürdü.

Amma nəticə necə oldu, hər iki ölkədə problemlər eyni səviyyədə həll olundumu? Təəssüf ki, yox! Azərbaycanda tezliklə qanunsuz silahlı dəstələr ləğv olundu, şimal və cənubda separatçılıq cəhdlərinin qarşısı alındı, Ermənistan - Azərbaycan müharibəsində atəşkəs elan olundu. Ölkədə ilk dövrlərdə kövrək olsa da, ictimai-siyasi sabitlik yarandı, transmilli neft şirkətləri ilə "Əsrin müqaviləsi" imzalandı. Azərbaycana milyardlarla dollar xarici sərmayələr gəlməyə başladı. İqtisadiyyatı bərpa etmək və hüquqi-demokratik dövlət qurmaq üçün vaxt və imkan yarandı. Gürcüstanda isə qanunsuz silahlı dəstələri ləğv etmək, sabitlik yaratmaq, iqtisadi tənəzzülün qarşısını almaq mümkün olmadı. Separatçı qüvvələr atəşkəs elan olunsa da, respublika reallıqda bir neçə yerə parçalandı və vaxt keçdikcə Gürcüstanın özündə də mərkəzi hakimiyyətin fəaliyyət çərçivəsi daraldı və yeni əsrin əvvəlində daha da məhdudlaşdı. Təbii ki, nəticə də adekvat oldu. Azərbaycanda sabitliyin və inkişafın göstəricisi olaraq hakimiyyətin dəyişməsi də qanuni, seçkilər yolu ilə reallaşdı və siyasi varislik prinsipi saxlanıldı. Gürcüstanda isə "qızılgül inqilabı" adı altında "məxməri çevriliş" baş verdi və hakimiyyət faktiki olaraq qeyri-qanuni, zorakı yolla dəyişdirildi. Beləliklə, eyni tarixi şəraitdə, eyni ictimai qanunlar daxilində iki ölkədə ayrı-ayrı şəxsiyyətlərin fəaliyyəti nəticəsində fərqli nəticələr alındı və şəxsiyyətin tarixdə aparıcı rolu bir daha öz təsdiqini tapdı.

Heydər Əliyevin XX əsrin axırlarında Azərbaycanda həyata keçirdiyi xilaskarlıq missiyasını yalnız Mustafa Kamal Atatürkün əsrin əvvəlində Türkiyədə gördüyü möhtəşəm işlərlə müqayisə etmək olar. Türk dünyasının bu məşhur şəxsiyyətləri hər ikisi yüksək intellektə, böyük təcrübəyə və qeyri-adi xarizmə malik idilər. Öz liderinə inanmaq, inandığı liderə arxa durmaq isə xalqımızın mental xüsusiyyətləridir. Müxtəlif tarixi dövrlərdə olsa da, hər iki ölkədə eyni problemlər baş qaldırmışdı, müstəqillik və dövlətçilik məhv olmaq təhlükəsi qarşısında qalmışdı. Taleyin qisməti kimi, məhz belə taleyüklü bir zamanda Türkiyədə Mustafa Kamal Atatürk, Azərbaycanda isə Heydər Əliyev şəxsiyyəti milləti və dövləti xilas etmək məsuliyyətini öz üzərinə götürdü və hər ikisi öz tarixi missiyasını şərəflə yerinə yetirdi. Tarixə baxsaq görərik ki, həmişə belə faciəli zamanlarda xalqların qüdrətli oğulları vətənin imdadına çatıb, milləti fəlakətdən xilas ediblər. Əslində, şəxsiyyətin tarixdə rolunu müəyyən edən əsas amillərdən biri də budur, şəxsiyyətin tarixi, həlledici məqamlarda meydana çıxması, xalqına arxa durması, fəlakətlərdən qurtarmasıdır.

Beləliklə, Ermənistan-Azərbaycan müharibəsinin qarşısının alınması və beynəlxalq maraqlar dairəsində olan neft sazişlərinin bağlanması, xüsusilə Bakı - Tiblisi - Ceyhan meqalayihəsinin həyata vəsiqə alması Heydər Əliyevə dünya miqyaslı siyasətçi və böyük dövlət xadimi kimi beynəlxalq nüfuz gətirdi. Məhz bu möhtəşəm layihələrin həyata keçirilməsi ümummilli liderimizi yalnız Azərbaycanda deyil, bütün regionda sülhün və sabitliyin qarantına çevirdi. 1996-cı ildə baş tutan məşhur Lissabon sammitində dünyanın 54 ölkəsinin Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləməsi və işğalçı Ermənistanın təklənməsi də məhz ümummilli liderimizin müdrik siyasətinin nəticəsi, artmaqda olan nüfuzunun göstəricisi idi. Lissabon sammiti, eyni zamanda, Azərbaycanın sivil dünyaya inteqrasiyası prosesinə yeni impuls verdi. Respublikamız 1991-ci ildə BMT-yə qəbul olunduğu zaman müstəqilliyini rəsmən elan etdiyi kimi, 2001-ci ildə Avropa Şurasına qəbul olunmaqla demokratik dəyərlərə sadiqliyini rəsmən elan etdi. Ümummilli liderimiz bütün dünyaya elan etdi ki, Azərbaycan türkdilli müsəlman ölkəsi olmaqla bərabər, tutduğu yol demokratiya-söz, fəaliyyət azadlığı, insan haqlarının, qanunçuluğun qorunması yoludur. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan keçən əsrin sonlarından etibarən Avropanın və dünyanın nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları ilə əməkdaşlıq edir, müştərək layihələrdə və müxtəlif tədbirlərdə fəal iştirak edirdi. Bunlar eyni zamanda, Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırmaq və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində, sülh yolu ilə həllinə nail olmaq üçün möhtəşəm beynəlxalq tribunalar idi və Heydər Əliyevin haqq səsi daim bu tribunalardan eşidilirdi.

- Hazırda ümummilli lider Heydər Əliyevin başladığı bütün bu möhtəşəm işləri, layihələri möhtərəm Prezident İlham Əliyev uğurla davam etdirir. Nəticələr, nailiyyətlər də göz önündədir...

- Ümummilli liderimizin müdrik siyasəti və xalqın dəstəyi sayəsində Azərbaycanda demokratik dövlət quruculuğunun uğurla həyata keçirilməsi üçün vacib olan dayanıqlı ictimai-siyasi sabitlik şəraiti yaradıldı, iqtisadi inkişafın əsasını qoyan yeni neft strategiyası reallaşdı, iqtisadi və siyasi islahatlar mərhələsi başlandı, iqtisadi tənəzzülün qarşısı alındı və iqtisadi tərəqqinin əsası qoyuldu. Azərbaycanın dünyaya inteqrasiyası prosesi vüsət aldı, Dağlıq Qarabağ prosesinin beynəlxalq hüquq normaları əsasında, danışıqlar yolu ilə həlli üçün yeni imkanlar yarandı. Bunlar böyük, faktiki olaraq, inqilabi nailiyyətlər idi və Azərbaycanın müstəqilliyini əbədiləşdirməyə, dövlətçiliyini möhkəmləndirməyə xidmət edirdi. Amma başlanmış nəhəng işlər davam etdirilməli, möhtəşəm layihələr həyata keçirilməli idi. Bunun üçün Azərbaycanda əmin-amanlığa və inkişafa, regionda sülhə və təhlükəsizliyə xidmət edən Heydər Əliyev siyasətini günün reallıqlarını nəzərə alaraq davam etdirəcək, Azərbaycanı müstəqil daxili və xarici siyasət yeridə bilən qüdrətli dövlətə çevirəcək güclü liderə ehtiyac var idi. Heydər Əliyev də xalqının problemləri ilə yanan, yaşayan bir lider kimi, bütün bunları əvvəlcədən nəzərə almışdı və onu əvəz edəcək, onun möhtəşəm işlərini davam etdirəcək siyasi liderin yetişdirilməsinin qayğısına qalmışdı. Möhtərəm İlham Əliyev böyük məktəb keçmişdi, 90-cı illərdən ARDNŞ-də vitse-prezident kimi fəaliyyət göstərmiş, neft diplomatiyasını incəliklərinə qədər öyrənmiş və yeni neft strategiyasının həyata keçirilməsi prosesində yaxından iştirak etmişdi. Eyni zamanda, Milli Məclisin deputatı, Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Azərbaycanın nümayəndə heyətinin başçısı olmuş, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin mahiyyətinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına və erməni işğalını pisləyən müvafiq sənədlərin qəbul olunmasına şəxsən rəhbərlik etmişdi. Bundan başqa, Heydər Əliyevin ideyalarının daşıyıcısı olan Yeni Azərbaycan Partiyasının sədr müavini vəzifəsinə qədər yüksəlmiş, Azərbaycanın baş naziri kimi yüksək və məsul dövlət postunda işləmişdi. Buna görə də Heydər Əliyev ona özü qədər inanırdı və özünün başa çatdıra bilmədiyi işləri, layihələri xalqın və Yeni Azərbaycan Partiyasının dəstəyi ilə İlham Əliyevin həyata keçirəcəyinə ümid bəsləyirdi.

Obrazlı desək, hazırda bütün dünyada planetar miqyaslı qarşıdurmaların baş verdiyi kritik bir zamanda, kiçik Azərbaycan fırtınalı dənizdə, sualtı qayaların arası ilə üzən ağ yelkənli gəmiyə bənzəyir. Amma bu gəminin sərnişinləri, yəni, Azərbaycanın sakinləri öz talelərindən arxayındırlar, sabaha inanırlar. Çünki Azərbaycanın möhtərəm İlham Əliyev kimi müdrik Prezidenti var, çünki Azərbaycanın bu günü, sabahı etibarlı əllərdədir. Mən yuxarıda qeyd etdim, yaxşı ki, 90-cı illərdə müstəqilliyimiz, dövlətçiliyimiz məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşəndə Heydər Əliyev kimi ümummilli liderimiz vardı, gəldi Azərbaycanı bu təhlükələrdən qurtardı. Bu gün də şükür edirəm ki, nə yaxşı İlham Əliyev kimi müdrik rəhbərimiz var, bu cür mürəkkəb zamanda ölkəyə bacarıqla başçılıq edir, Azərbaycanı iqtisadi böhranlardan və siyasi fırtınalardan qoruyaraq irəli, inkişafa və rifaha doğru aparır. Heydər Əliyevin müdrik siyasətinin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla və yaradıcılıqla davam etdirilməsi Azərbaycanda bütün dünyada tanınan və təqdir olunan iqtisadi inkişaf fenomeni yaratmaqla yanaşı, tolerantlıq və əmin-amanlıq modeli qurmuşdur. Respublikamız dünya miqyasında iqtisadi artım sürətinə görə ön sıralarda gedən, əhalisinin sosial rifahı sürətlə yüksələn, yenilikçi və islahatçı ölkə kimi tanınır, beynəlxalq nüfuzu sürətlə artır. İqtisadi və siyasi islahatların paralel keçirilməsi, iqtisadi potensialın insan kapitalına çevrilməsi və Dağlıq Qarabağ probleminin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həlli Azərbaycan Prezidentinin əsas prioritetləridir. Eyni zamanda, neqativ hallara, korrupsiya, məmur özbaşınalığına qarşı əsası ulu öndərimiz tərəfindən qoyulmuş sistemli mübarizə möhtərəm Prezidentin nəzarəti altında qətiyyətlə davam etdirilir, iqtisadiyyatın inkişafına və hüquqi dövlətin qurulmasına öz müsbət töhfələrini verir və ictimai rəydə yüksək qiymətləndirilir.

Azərbaycan Prezidentinin də haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi, bu gün Azərbaycan xalqı öz taleyinin sahibidir və Azərbaycan heç vaxt tarixdə bu qədər güclü olmamışdır, heç vaxt müstəqilliyimiz bu qədər möhkəm olmamışdır. Bu gün Azərbaycan regionun lider dövlətidir, regionda beynəlxalq əhəmiyyətli layihələr Azərbaycanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilir, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin liderləri Azərbaycana gəlir. Azərbaycan artıq dünyanın qabaqcıl ölkələrindən biri kimi özünün ilk süni peykini kosmik orbitə göndərmişdir. Eyni zamanda, qədim və zəngin mədəniyyətə malik, əmin-amanlığın və tolerantlığın hökm sürdüyü Azərbaycan hər il onlarla beynəlxalq tədbirin, elmi konfransın keçirildiyi məşhur məkana çevrilmişdir. "Evrovision" mahnı müsabiqəsi, Davos forumu kimi beynəlxalq tədbirlər Azərbaycanda keçirilir, 2015-ci ildə ilk Avropa Olimpiya oyunları da Azərbaycanda keçiriləcəkdir. Azərbaycan dövlətinin və Prezidentinin əsas uğurlarından biri, şübhəsiz ki, birincisi 2011-ci ildə respublikamızın kəskin rəqabət şəraitində 2012-2013-cü illər üzrə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilməsi idi. Biz yalnız öz problemlərimizi dilə gətirmək, regional problemlərə münasibət bildirmək üçün mühüm bir tribuna deyil, planetar əhəmiyyətli məsələlərin həllində iştirak etmək üçün real imkan qazanmışdıq. Bu, eyni zamanda, Heydər Əliyevin Azərbaycanın sivil dünyaya inteqrasiyası siyasətinin nəticəsi, təntənəsidir. Deməli, artıq bizi bütün dünyada tanıyırlar, bizə inanırlar və etibar edirlər.

Bu gün ümummilli lider Heydər Əliyevin amalları, bütün mənalı ömrünü həsr etdiyi, canından ziyadə sevdiyi, özünün şah əsəri olan müstəqil Azərbaycan yaşayır və sürətlə inkişaf edir. Xalqımızın sevimli Prezidenti İlham Əliyevin həyata keçirdiyi müdrik daxili siyasət xalqımızın azad, təhlükəsiz və firavan yaşamasına ünvanlandığı kimi, xarici siyasəti də regionda sülh və sabitliyin təmin olunması, Dağlıq Qarabağ probleminin sülh yolu ilə həll edilməsi, qaçqın və məcburi köçkün soydaşlarımızın doğma yurdlarına qayıtması kimi xalqımızın və bütün dünyanın dəstəklədiyi məsələlərin həllinə yönəlmişdir. Ulu öndərimizin arzusu olan və Azərbaycanın gələcəyinə ünvanlanan bu məsələlər möhtərəm Prezidentimizin hədəfidir. Odur ki, Azərbaycan xalqı Heydər Əliyevin əziz xatirəsinə böyük ehtiram bəslədiyi kimi, Prezidentimiz İlham Əliyevin həyata keçirdiyi müdrik siyasətə də daim inam bəsləyir və ürəkdən dəstəkləyir.

Azərbaycan.- 2014.- 9 may.- S.5.