Onlar azadlığı hər şeydən üstün tutdular

O, 1990-cı ilin deyil, 1986-cı ilin 20 yanvarında doğulub. O, 1990-cı ilin 20 Yanvarında Bakının küçələrində deyil, 2010-cu ilin sentyabrında Qarabağ cəbhəsində düşmən gülləsindən dünyasını dəyişib. Bu güllə ona 20 Yanvarda atılan güllə idi, sadəcə, bir az gecikməklə gəlib Qarabağın dağlarında, döyüş bölgəsində Fəridi tapdı... Əslində, Torpaq, Vətən, azadlıq aşiqlərinə atılan güllələr çoxdan atılıb, sadəcə, onun öz hədəfinə - "sahib"inə gəlib çatma vaxtı müxtəlif olur.

20 Yanvar faciəsi günlərində Azərbaycan xalqı sanki yenidən qurulur, onun azadlıq ruhu yenidən doğulur, yenidən imtahana çəkilirdi. O gecə, o gün xalq öz tarixinin ən unudulmaz günlərindən birini yaşayırdı. Vaxtilə böyük alman filosofu Hegel yazırdı ki, ruhun mahiyyəti azadlıqdır. Məhz bu azadlıq üçün, bu azadlığa qovuşmaq üçün Azərbaycan xalqı yüz illər boyu mübarizə aparmaqda, şəhidlər verməkdə idi. 200 il əvvəl imperiya Azərbaycan xalqının siyasi istiqlalını əlindən alsa da, onun azadlıq ruhunu öldürə bilmədi. Bu münasibətlə Qafqazda gördüklərini qələmə alan rus canişini V.Z.Veliçko yazırdı: "Azərbaycanlılarda qan şübhəsiz ki, nəcibdir, onlar təbiətən xeyirxah, mərd, alicənabdırlar, əqli və mənəvi inkişafa qabildirlər. Dövlət quruluşu, həm də hakimiyyətə, adət-ənənələrə və qanunlara hörmət təlqin edən güclü ideya ... onlara xasdır".

Məhz buna görə uzun illər işğalçıların apardığı siyasət iflasa uğradı, Azərbaycan xalqının inkişafının, millət kimi formalaşmasının qarşısını almaq mümkün olmadı, XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan Şərqdə ilk demokratik dövlət qura bildi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin demokratik əsasları özünü demokratiyanın beşiyi hesab edən bir sıra Avropa dövlətlərinə belə nümunə ola biləcək səviyyədə idi. Bunlar isə təsadüfi deyildi. Azərbaycan xalqının tarixi keçmişindən, mədəniyyətindən, adət-ənənəsindən, əxlaqi dəyərlərindən, milli azadlıq ruhundan doğurdu.

Bu ölməz ruhun daşıyıcılarından biri də Azərbaycan Prezidentinin sərəncamı ilə ölümündən sonra "İgidliyə görə" medalına layiq görülən baş leytenant Fərid Əhmədovdur.

Deyirlər ki, qəhrəmanlıq hamının ürəyində var, amma onun üzə çıxması şəraitdən asılı olaraq müxtəlif cür olur. Fərid Əhmədovun anası Nərgiz xanım həm həsrətdən, ayrılıqdan, həm də bunlardan danışır: "Fərid uşaqlıqdan çox qeyrətli, namuslu, istedadlı, ümumiyyətlə, qeyri-adi uşaq idi. Uşaq vaxtlarında gözəl şəkillər çəkərdi. Həmin şəkillərdə də vətənpərvərlik hissləri vardı. Rəsmlərində cəngavərlik səhnələrini təsvir etməyi xoşlayırdı. Uşaqlıqdan mərd, sözübütöv idi. Məktəb illərində öz yoldaşlarını müdafiə edərdi. Hər işini özü həll edər, çox şeyləri mənə deməzdi. Hərbi Akademiyada oxuduğu müddətdə iki dəfə əməliyyat keçirmişdi: bir dəfə ayağından, bir dəfə əlindən. Amma mənə 3-4 ay keçəndən sonra bildirmişdi. İstəmirdi ki, mən narahat olum."

Fərid 1992-cı ildə N.Gəncəvi adına Cəlilabad rayon 1 saylı orta məktəbin birinci sinfinə gedib. 2003-cü ildə məktəbi bitirib Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Akademiyaya qəbul olub. 2007-ci ildə oranı əla qiymətlərlə bitirən Fərid Əhmədov rütbə almaq üçün Təlim-Tədris Mərkəzinə göndərilir. O, kursu uğurla başa vuraraq leytenant rütbəsi alır və Gəncə şəhərində yerləşən "N" saylı hərbi hissədə tağım komandiri vəzifəsinə təyin edilir. Xidmətə başlayandan sonra Türkiyəyə göndərilir. Orada 6 ay yüksək təlim kurslarını başa vurur, fərqlənmə nişanı və diplomla təltif olunur. Sonra yenidən Gəncədəki "N" saylı hərbi hissəyə xidmətə qayıdır. 2009-cu ildə Fərid öz ərizəsi ilə Tərtər rayonunda yerləşən "N" saylı hərbi hissədə xidmətə başlayır. Qısa müddət ərzində orada hörmət və etimad qazanan Fərid Əhmədov kəşfiyyat bölüyünün komandiri təyin edilir.

İndi ondan acı, qəmli, ancaq işıqlı xatirələr qalıb. Bacısı deyir ki: "Fərid 9-cu sinifdən hərbi məktəbə hazırlaşırdı. Həm özünün marağı vardı, həm də atam onun hərbçi olmasını istəyirdi. Hərbi məktəbə qəbul olunandan sonra evimizə təşəkkürnamələr gəlməyə başladı. Yazırdılar ki, belə övlad böyütdüyünüzə görə çox sağ olun. Təsadüfi deyil ki, sonralar Türkiyədə təhsil alanda ona sertifikat verən türk general Fəridin əlini sıxaraq demişdi: "Sən əsl hərbçisən!".

Fəridin qısa həyat yolu Nərgiz xanımın gözləri önündən bir film lenti kimi gəlib keçir: "Yadımdadır, Fəridin 8 yaşı vardı, evimiz tikilən zaman idi, bir dəfə oynayanda dəmir qolunu kəsdi. Həkim tikiş qoymalı oldu. Həmin tikişin izləri qalmışdı. Həmişə zarafatla mənə deyərdi ki, narahat olmayın, itsəm, məni bu çapıqla taparsınız. Elə bil, hər şeyi bilirdi. Onun bu uşaq zarafatı kədərli gerçək oldu. Sonradan xəstəxanada biz Fəridi əlində və qolundakı həmin çapıqla tanıdıq... Fərid Türkiyədən qayıdandan sonra özü ərizə yazıb döyüş bölgəsinə - Tərtər rayonuna xidmətə gedib. Çox şeyi bizə bildirmirdi. Hər dəfə zəng edəndə deyirdi ki, Gəncədə işlərim yaxşı gedir, narahat olma".

Fəridin bacarığı, qabiliyyəti diqqətdən yayınmır. Ona leytenant rütbəsi verilir və rota komandiri təyin edilir. O vaxt Fərid çox gənc idi, cəmi 23 yaşı vardı. Bu yaşda belə yüksək rütbə qazanan zabitlərdən biri kimi Fərid kəşfiyyat bölməsinə rəhbərlik edirdi...

2010-cu il sentyabrın 3-dən 4-nə keçən gecə Tərtərin Çiləbürt kəndi yaxınlığında erməni qəsbkarlarına qarşı vuruşaraq qəhrəmancasına şəhid olan Fərid Əhmədovun meyiti uzun müddət düşmən tərəfdə qalıb və yalnız noyabrın 6-da Ermənistan və Azərbaycan tərəflərinin razılaşmaları nəticəsində geri qaytarılıb. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev baş leytenant Fərid Əhmədovun və kapitan Əhməd Abdullayevin "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edilməsi (ölümündən sonra) haqqında sərəncam imzalayıb. Onlar bu medala hərbi borclarını yerinə yetirərkən igidlik göstərdiklərinə görə layiq görülüblər.

Dostları danışırlar ki, Fərid Mübarizin nəşinin düşmən tərəfdə qalmasına görə çox narahat idi, həmişə deyərdi ki, biz necə hərbçiyik ki, onu qaytara bilmirik. Telefonunda Mübarizin şəkillərinin üstündən yazmışdı ki, biz səninlə fəxr edirik: "Fərid uşaqlıqda çox sakit, tərbiyəli oğlan idi. Fəridlə əməliyyatda olan yaxın dostu rayonumuza gəlmişdi. Deyirdi ki, Fərid əməliyyatdan bir neçə gün öncə çox narahat idi. Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun meyitinin qaytarılmamasını da çox ürəyinə salırdı, qəzəblənirdi. Əməliyyata gedəndə deyib ki, mən gedəcəm, Mübarizi də gətirəcəm. Fərid getdi də... Bu əməliyyatın əmr və ya şəxsi istəkləri hesabına olduğunu bilmirik. Bizim Cəlilabaddan olan digər şəhidimiz Əhməd Abdullayev hündür bir yerdə gözləyirmiş. Bu zaman görüb ki, Fərid erməni əsgərləri ilə döyüşür. Bu məqamda Əhməd əsgərləri oradan uzaqlaşdırıb. Daha sonra özü Fəridin cəsədini götürmək üçün ermənilər olan yerə qayıdıb. Bu zaman Əhmədi də güllə ilə vurublar. Ancaq Əhməd ölməyib, sürünə-sürünə bizə tərəf gəlib. Sərhədə çatanda isə ölüb. Əhməd Abdullayev da beləcə Fərid Əhmədovla bir əməliyyatda şəhid olub. Hətta biz sonradan bildik ki, Fərid əməliyyatdan öncə Əhmədə deyib ki, sən getmə, uşaqların var. Amma buna baxmayaraq, Əhməd həmin əməliyyata gedib və orda şəhid olub. İndi onun Hüseyn və Nihad adında iki uşağı atasız qalıb..."

Fəridin dayısı Aslan müəllim üçün o günlər bitib-tükənməyən xatirələrdir: "Biz təkcə dayı-bacıoğlu yox, sanki yaxın dost idik. Fərid namus çəkən idi. O, haqqın tərəfdarı idi. Bir dayı kimi, Fəridin qəhrəmanlığı mənim üçün həm fərəhli, qürurverici, həm də kədərlidir. "Uzaq sahillərdə" filmi Fəridin ən çox sevdiyi filmlərdən idi. Necə ki Mehdi Hüseynzadə həm döyüşür, həm də şəkillər çəkirdi, o da boş vaxtlarında şəkillər çəkərdi..."

Nərgiz xanım deyir ki, "Fərid indi də yuxularımda məndən halallıq istəyir... Onun telefonunu özümdə yadigar saxlayıram".

Xalası Kəmalə Həsənova isə deyir: "Hərbi məktəbə imtahan verməyə gələndə Fərid bizdə qalırdı. Bir dəfə evə gec gəldi. Çox narahat oldum. Dedi ki, mənə görə narahat olma, sən bilmirsən ki, mənə heç nə olan deyil?"

Doğrudur, indi Mübariz, Fərid, Əhməd heç nə olmamış kimi hər gün evlərinə gəlirlər. Amma artıq olanlar olub... İndi hamı, bütün Azərbaycan öz qəhrəman övladlarından danışır. Onların ata yurdu - Biləsuvar və Cəlilabaddakı evləri də artıq böyük bir ziyarətgahı xatırladır.

İllər öncə Azərbaycanı gəzib dolaşan, xalqımızın qəhrəman və fədakar övladları ilə görüşən böyük fransız yazıçısı A.Dümanın yazdıqlarını yada salmağa, onun gözlərilə özümüzə bir daha baxmağa dəyər: "Bu xalq vaxtı ilə müzəffər olmuş, ürəyində indinin özündə də döyüşkən olaraq qalır... Onlar azad yaşamağı hər şeydən üstün tuturlar".

Bəxtiyar QARACA,

Azərbaycan.-2014.- 19 yanvar.- S.10.