Aqrar sektorun inkişafı üçün geniş zəmin yaranıb

Azərbaycan iqtisadiyyatının davamlı inkişafını təmin edən əsas amillərdən biri onun çoxşaxəli olması və əsas iqtisadi sahələrinin paralel şəkildə inkişaf etdirilməsidir. Buna görə də ölkə iqtisadiyyatı təkcə enerji sektoru ilə deyil, qeyri-neft sektoruna aid olan digər sahələr üzrə də dinamik inkişaf edir. Hazırda Azərbaycan əksər kənd təsərrüfatı məhsulları, o cümlədən taxıla olan tələbatı əsasən yerli istehsal hesabına ödəyir. Bu da ərzaq təhlükəsizliyi baxımından olduqca mühüm məsələdir. Etibarlı ərzaq təminatı hər bir ölkənin iqtisadi sabitliyinin və sosial dayanıqlılığının başlıca şərtidir. Bu baxımdan, hökumət ölkə əhalisinin ərzaqla etibarlı təminatına dair çoxyönlü tədbirlər həyata keçirir və ərzaq təhlükəsizliyinin birbaşa asılı olduğu aqrar sahənin inkişafına yönələn irimiqyaslı dövlət proqramları reallaşdırır...

“Bu gün artıq Azərbaycanda 20-yə yaxın iri fermer təsərrüfatı fəaliyyət göstərir və bu təsərrüfatlarda məhsuldarlıq ölkə üzrə orta məhsuldarlıqdan ən azı 2 dəfə yüksəkdir. Hektardan 50-60 sentner məhsul götürülür. Bax, budur yeni yanaşma və bizim siyasətimiz”. Bu fikri Prezident İlham Əliyev bu günlərdə Cəlilabad rayonuna səfəri çərçivəsində ictimaiyyət nümayəndələri ilə görüşü zamanı bildirib. Dövlət başçısı bu il Azərbaycanda “Kənd təsərrüfatı ili” elan edildiyini xatırladaraq, bol məhsul götürüldüyündən məmnun qaldığını vurğulayıb: “Bu il kənd təsərrüfatı 7 faizdən çox artıb. Hər bir ölkə üçün ərzaq təhlükəsizliyi ən vacib məsələlərdən biridir. Biz Azərbaycanda bu məsələləri həll edirik. Çalışırıq ki, Azərbaycan öz ərzaq tələbatını 100 faiz səviyyəsində özü təmin etsin. Buna nail olmaq üçün bütün imkanlar var - torpaqlar, texnika, ondan sonra dövlət tərəfindən ayrılan vəsait. Subsidiyalar, gübrələr, yanacaq verilir. Eyni zamanda, “Aqrolizinq” xətti ilə texnika təmin edilir. Yəni dövlət öz üzərinə götürdüyü bütün öhdəlikləri yerinə yetirir. Fermerlər də bu imkanlardan səmərəli şəkildə istifadə etsinlər ki, kənd təsərrüfatı daha da sürətlə inkişaf etsin”.

Dövlət başçısı həmin görüşdə Azərbaycanın öz ərzaq təhlükəsizliyini yüz faiz səviyyəsində təmin edə biləcəyinə tam əmin olduğunu bildirib. Göründüyü kimi, kənd təsərrüfatı sahəsində əldə olunan bugünkü nailiyyətlər əslində heç də asanlıqla meydana gəlməyib. Təbiidir ki, bu, zaman-zaman aparılan genişmiqyaslı islahatların nəticəsidir. Hələ müstəqilliyimizin ilk illərində ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanan aqrar islahatlar kənd təsərrüfatında tərəqqi, irəliləyiş əldə olunmasına gətirib çıxardı. Aqrar islahatlar bu gün də uğurla davam etdirilir və nəticədə kənd təsərrüfatı ardıcıl inkişaf tempini saxlayır. Bu prosesi daha da sürətləndirmək məqsədilə dövlət tərəfindən daim mütərəqqi qanunlar qəbul olunur, aqrar sahəyə dotasiyalar ayrılır və xüsusi güzəştlər tətbiq olunur. Dövlət siyasətinin əsas istiqaməti həm də ona yönəlib ki, daxili ərzaq bazarının idxaldan asılılığı maksimum azaldılsın və ərzaq ehtiyatlarının yaradılması üçün kompleks tədbirlər həyata keçirilsin.

Aqrar sahənin inkişaf etdirilməsi qeyri-neft sektorunun güclənməsi, eləcə də, işsizliyin və yoxsulluğun azaldılması baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Hazırda yüksək məhsuldarlığın təmin edilməsi, yerli məhsulların rəqabət qabiliyyətinin artırılması, kənd təsərrüfatının gəlirli sahələrinin inkişaf etdirilməsi, fermerlərə dövlət dəstəyinin daha səmərəli təşkili və ərzaq təhlükəsizliyinə nail olunması aqrar sahədə dövlət siyasətinin mühüm istiqamətləri olaraq nəzərdə tutulur. Bununla belə, məhsulun istehsalçıdan istehlakçıya çatdırılması mərhələsində mövcud maneələrin aradan qaldırılması, ərzaq bazarında süni qiymət artımının qarşısının alınması, kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının qəbulu üzrə ixtisaslaşmış terminalların və onların saxlanılması üçün anbarların yaradılması, həmin məhsulların daşınmasına xidmət edən nəqliyyat infrastrukturunun təşkili, xüsusi ərzaq mağazaları şəbəkəsinin genişləndirilməsi istiqamətində təxirəsalınmaz tədbirlərin görülməsinə ehtiyac var.

Bu ehtiyacı nəzərə alan Prezident İlham Əliyev “2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”nın icrası çərçivəsində əlavə tədbirlərin görülməsi, kənd təsərrüfatı məhsulları ixracının artırılması, aqrar sahədə istehsalçıların və istehlakçıların maraqlarının qorunması və ərzaq bazarının səmərəli fəaliyyətinin təmin edilməsi məqsədi ilə 16 yanvar 2014-cü il tarixdə “Kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları bazarının fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında” sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, yerli icra hakimiyyəti orqanları ilə birlikdə Bakı şəhərində keçirilən kənd təsərrüfatı məhsullarının satış yarmarkalarının daha səmərəli təşkili tapşırılıb. Eyni zamanda, onların fəaliyyətinə normal şəraitin yaradılması, əhali və fermerlər üçün əlverişli ticarət mühitinin formalaşdırılması, yarmarkalarda sui-istifadə hallarının aradan qaldırılması üçün təxirəsalınmaz tədbirlər görülməsi vacib məsələlərdəndir. Bu baxımdan, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının topdan və pərakəndə satış bazarlarına çıxış imkanlarının genişləndirilməsi məqsədi ilə şəhərlərdə və rayon mərkəzlərində yarmarkaların təşkilini təmin etməkdə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi qaşısında konkret öhdəliklər qoyulur.

Ölkəmizdə ərzağa olan daxili tələbatın öz potensialımız və imkanlarımız hesabına ödənilməsi üçün regionlarda infrastrukturun yaradılması və kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsi istiqamətində mühüm islahatlar reallaşdırılıb və bu proses yenə də davam edir. Azərbaycan kənd təsərrüfatının inkişafı baxımından böyük potensiala malik ölkələrdən hesab olunur və ardıcıl xarakter daşıyan dövlət siyasətinin davam etdirilməsi bu sahədə gələcəkdə 2-3 dəfəlik artıma nail olmağa imkan verə bilər və gözləniləndir.

Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçıları, torpaq vergisi istisna olmaqla, digər bütün vergilərdən azad ediliblər. Fermer və sahibkarlar güzəştli şərtlərlə kredit, toxum, “Aqrolizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən lizinqə verilən və lizinq yolu ilə satılan gübrə, texnika, damazlıq mal-qara almaq imkanlarına malikdirlər. Eyni zamanda, əkin sahəsinin becərilməsində istifadə olunan yanacaq üçün dövlət subsidiyalar verir. Bir sözlə, aqrar sektorun intensiv metodlar üzərində qurulması, fermer təsərrüfatlarının və bütünlükdə sahibkarlığın inkişafı, bölgələrdə müasir texnologiyalara əsaslanan emal sənayesinin qurulması sayəsində kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının idxalı azalmış, özünütəminetmə səviyyəsi sürətlə yüksəlmişdir. Statistikaya nəzər saldıqda aydın olur ki, 19 rayonda 40 quşçuluq təsərrüfatına, 13 rayonda 20 heyvandarlıq və 8 rayonda südçülük komplekslərinə, 6 rayonda 7 ət kəsimi və emalı müəssisəsinə 240 milyon manat güzəştli kreditin verilməsi nəticəsində son 3 ildə ət və ət məhsullarının idxalı əhəmiyyətli dərəcədə azalmışdır. 20 rayonda 33 intensiv bağçılıq və üzümçülük təsərrüfatlarına, 9 rayonda 37 istixana kompleksinə və 11 rayonda 16 meyvə-tərəvəz emalı müəssisələrinə 171 milyon manat güzəştli kreditlərin ayrılması isə daxili tələbatı ödəməklə yanaşı, ixrac imkanlarını da artırmışdır.

Qəbul olunmuş yeni qaydalara görə Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına il ərzində ikinci əkinə görə də əvvəlki qədər subsidiya veriləcək. Bu yenilik həm bitkiçiliyə, həm də heyvandarlığın inkişafına müsbət təsirini göstərəcək. Kənd təsərrüfatı sahəsində subsidiyaların verilməsi mexanizminin ana xəttini hər hektara görə müəyyən edilən vəsait təşkil edir. Lakin müxtəlif faktorlardan asılı olaraq ana subsidiya ilə yanaşı subsidiyaya artımlar və ya azalmalar tətbiq oluna bilər. Avropa təcrübəsində hər hektara verilən ana subsidiya ilə yanaşı həmin ildə qarşıda duran vəzifələrdən asılı olaraq əlavə subsidiyalar tətbiq olunur. Təsərrüfatın yerləşdiyi ərazidən və şəraitdən asılı olaraq subsidiyaların həcmi dəyişə, ixtisaslaşma səviyyəsinə görə də həmçinin regionlar üzrə əmsallar fərqlənə bilər. Azərbaycanda da ana subsidiyanın üzərində durmaqla müxtəlif sahələrə əlavə subsidiyaların verilməsi mexanizmi tətbiq olunur.

Bütün bunlar deməyə əsas verir ki, Azərbaycan yaxın gələcəkdə digər sahələrdə olduğu kimi kənd təsərrüfatı sektorunda da regionun, eləcə də Avropanın lider dövlətinə çevriləcək.

Azərbaycan.- 2015.- 18 avqust.- S. 1.