Azərbaycan Respublikasının Nazirlər
Kabinetinin qərarı
¹ 370
10 Dekabr 2015
¹ 370 Bakı şəhəri,
1 dekabr 2015-ci il
“2016-2020-ci illər
üçün uşaqlar
arasında yoluxucu xəstəliklərin immunoprofilaktikasına
dair Tədbirlər Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının
119-cu maddəsinin səkkizinci
abzasını rəhbər
tutaraq, Azərbaycan Respublikası Səhiyyə
Nazirliyinin təklifini
nəzərə alaraq,
uşaqlar arasında yoluxucu xəstəliklərin
profilaktikasının yaxşılaşdırılması
məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının
Nazirlər Kabineti qərara alır:
1.
“2016-2020-ci illər üçün
uşaqlar arasında yoluxucu xəstəliklərin
immunoprofilaktikasına dair
Tədbirlər Proqramı”
təsdiq edilsin (əlavə olunur).
2. Azərbaycan Respublikasının
Səhiyyə Nazirliyi
və digər aidiyyəti dövlət orqanları Tədbirlər
Proqramının həyata
keçirilməsini təmin
etsinlər.
Azərbaycan Respublikası
Nazirlər Kabinetinin
2015-ci il 1 dekabr tarixli 370 nömrəli qərarı
ilə təsdiq edilmişdir
2016-2020-ci illər üçün uşaqlar arasında yoluxucu xəstəliklərin
immunoprofilaktikasına dair
TƏDBİRLƏR
PROQRAMI
1.
Giriş
Uşaqların sağlamlığının qorunması sahəsində
əsas priori-tet
istiqamətlərdən biri immunoprofilaktikadır.
Son illər Azərbaycan Respublikasının ərazisində
planlı immunlaşdırma
tədbirlərinin aparılması
davam etdirilmişdir. Belə ki, respublikanın
poliomielitdən azad ölkə statusunun saxlanılması məqsədi
ilə Milli Fəaliyyət Planı, qızılca və məxmərəyin eliminasiyası,
anadangəlmə məxmərək
sindromunun profilaktikası
kimi bir sıra kompleks tədbirlər həyata keçirilmişdir. Yoluxucu xəstəliklərə
qarşı planlı
immunlaşdırma tədbirləri
üzərində monitorinq
və qiymətləndirməaparılmışdır.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin 2010-cu il 26 noyabr tarixli 225 nömrəli qərarı
ilə təsdiq edilmiş “2011-2015-ci illər
üçün yoluxucu
xəstəliklərin immunoprofilaktikasına dair Tədbirlər
Proqramı” çərçivəsində
immunlaşdırma tədbirlərinin
gücləndirilməsi məqsədi ilə profilaktik peyvənd təqviminə
2011-ci ildə B tipli
hemofil və 2013-cü
ildə pnevmokok infeksiyalarına
qarşı peyvəndlər
daxil edilmişdir.
Respublika
üzrə peyvənd
planının hər
il 95%-dən artıq yerinə yetirilməsi, peyvəndlərlə
əhatə səviyyəsinin
yüksəlməsinə öz
müsbət təsirini
göstərən Ümumdünya
Səhiyyə Təşkilatının
təşəbbüsü ilə immunlaşdırma həftələrinin keçirilməsi
və digər immunlaşdırma
tədbirləri nəticəsində
son illərdə difteriya,
məxmərək xəstəlikləri
qeydə alınmamış, qızılca, göyöskürək,
tetanus, epidemik
parotit xəstəlikləri
isə tək-tək hallarda qeydə alınmışdır.
Yoluxucu xəstəliklər üzərində
elektron müşahidə
sistemi çərçivəsində
bu xəstəliklərə
dair məlumatların
toplanılması, ötürülməsi,
işlənməsi və təhlili
prosesi daha da təkmilləşdirilmişdir.
Peyvəndlərin etibarlı saxlanması məqsədi
ilə “soyuq zəncir” sistemi gücləndirilmişdir. Peyvənd saxlanılan
anbarlarda temperatur rejiminin daimi monitorinqinin aparılması
üçün onların
lazımi texniki avadanlıqla təminatı
həyata keçirilmiş
və “soyuq zəncir” sistemi avadanlıqları ilə işləmək üçün
mütəxəssislər xüsusi
hazırlıq keçmişlər. Peyvəndlərin və digər
peyvənd materiallarının
bu sistemin tələbləri daxilində
yerlərə mərkəzləşdirilmiş
qaydada daşınması
təmin edilmışdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2012-ci il 29 dekabr tarixli 800 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020: gələcəyə
baxış” İnkişaf
Konsepsiyası”ndaimmunoprofilaktika tədbirlərinin həyata
keçirilməsi nəzərdə
tutulmuşdur.
2016-2020-ci
illər üçün
uşaqlar arasında yoluxucu xəstəliklərin
immunoprofilaktikasına dair
Tədbirlər Proqramı
(bundan sonra -Tədbirlər Proqramı)
2014-cü ilin sentyabr ayında Avropa Regional Komitəsində Avropanın
53 ölkəsi, o cümlədən Azərbaycan
Respublikasının qoşulduğu
“2015-2020-ci illərdə Vaksinlərə
dair Avropa Tədbirlər Planı”na
əsasən
hazırlanmışdır.
2. Azərbaycan Respublikası üzrə profilaktik peyvənd TƏQVİMİ
Sıra¹-si
Peyvəndlərin adı
Peyvəndlərin edilməsi vaxtı
1.Hepatit
B doğulduqdan
12 saat ərzində
2.BCJ,
OPV 4-7-ci gün
3.GDTHibHepB, OPV, Pk 2 aylıqda
4.GDTHibHepB, OPV 3 aylıqda
5.GDTHibHepB, OPV, Pk 4 aylıqda
6. Pk, İPV 6 aylıqda
7.QPM,
Vitamin A 12 aylıqda
8.GDT,
OPV, Vitamin A 18 aylıqda
9. QPM,
ADT, Vitamin A 6 yaşda
3. Tədbirlər
Proqramının məqsədi
və əsas vəzifələri
3.1. Tədbirlər Proqramının
məqsədi vaksinasiya
ilə qarşısı
alına bilən yoluxucu xəstəliklərin profilaktikasının
yaxşılaşdırılması, körpə və uşaq ölümünün
səviyyəsinin aşağı
salınmasından ibarətdir.
3.2. Tədbirlər Proqramının
əsas vəzifələri
aşağıdakılardır:
3.2.1. Respublikanın bütün uşaqların
peyvəndlərlə vaxtında və tam əhatə olunması;
3.2.2. immunlaşdırma tədbirlərinin təhlükəsizliyinin
təmin edilməsi və keyfiyyətinin artırılması;
3.2.3. immunlaşdırma tədbirlərinin monitorinqinin
təmin edilməsi;
3.2.4. immunlaşdırma tədbirlərinin davamlı
maliyyələşdirilməsi, keyfiyyətli peyvənd materialları və avadanlıqla təchizatının
yaxşılaşdırılması;
3.2.5. immunoprofilaktika sahəsində kadr hazırlığının təkmilləşdirilməsi;
3.2.6. immunlaşdırma tədbirlərinin səmərəliliyinin
yüksəldilməsi məqsədi ilə əhali arasında maarifləndirmə
işinin aparılması.
4. Monitorinq və qiymətləndirmə
4.1. Tədbirlər
Proqramı üzrə
həyata keçiriləcək
tədbirlərin əlaqələndirilməsini,
monitorinqini və qiymətləndirilməsini Azərbaycan
Respublikasının Səhiyyə
Nazirliyi həyata keçirir.
4.2. Azərbaycan Respublikasının
Səhiyyə Nazirliyi
Tədbirlər Proqramının
icrasına aidiyyəti
beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatlarının
cəlb olunmasını
təmin edir.
5. Tədbirlər
Proqramının maliyyələşdirilməsi
5.1. Tədbirlər Proqramında
nəzərdə tutulan
tədbirlər müvafiq
illər üzrə Azərbaycan Respublikasının
dövlət büdcəsinin
mərkəzləşdirilmiş xərclərində “Səhiyyə”
bölməsi üzrə
nəzərdə tutulmuş
vəsait dairəsində
maliyyələşdirilir.
6. Tədbirlər
Proqramının həyata
keçirilməsi üzrə
Tədbirlər Planı
Sıra
¹-si Tədbirlərin adı İcraçılar
İcra müddəti
(illər üzrə)
6.1.İmmunlaşdırma
xidmətlərinə olan
geniş çıxışın
təmin olunması
6.1.1.Respublikada uşaqların peyvəndlə əhatə
səviyyəsinin 95%-dən
az olmayaraq saxlanılması -Səhiyyə
Nazirliyi - 2016-2020
6.1.2.Profilaktik peyvənd təqvimində poliomielitə
qarşı
üçvalentli (tOPV)
peyvəndin ikivalentli
(bOPV) peyvəndlə əvəz
edilməsi-Səhiyyə Nazirliyi
-2016
6.1.3.Profilaktik peyvənd təqviminə uyğun olaraq peyvənd materiallarının,
şprislərin və
immunlaşdırma zamanı əmələ gələn
tullantıların zərərsizləşdirilməsi
üçün təhlükəsiz
qutuların alınmasının
maliyyələşdirilməsi -Səhiyyə Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi -2016-2020
6.1.4. Respublika səviyyəsində
immunobioloji preparatların
saxlanılması üçün
anbarlarda “soyuq zəncir” sisteminin tələb olunan həcminin təmin edilməsi məqsədi ilə yeni soyuducuların
alınması və sıradan çıxan soyuducu avadanlıqların
dəyişdirilməsi-Səhiyyə Nazirliyi -2016-2020
6.1.5.İmmunobioloji
preparatların saxlanılması
üçün yerli tibb məntəqələri səviyyəsində
temperatur rejiminin daimi monitorinqinin aparılması üçün
onların lazımi texniki avadanlıqla təminatının davam etdirilməsi- Səhiyyə
Nazirliyi -2016-2020
6.1.6.İmmunoloji
preparatların temperatur
rejimini gözləməklə
xüsusiləşdirilmiş maşın-refrijeratorlarla yerlərə
çatdırılması -Səhiyyə Nazirliyi -mütəmadi
6.1.7.Yerli tibb məntəqələri
səviyyəsində immunlaşdırma
tədbirlərini həyata
keçirən tibb müəssisələrində sıradan çıxmış
“soyuq zəncir” sistemi avadanlıqlarının dəyişdirilməsi
-Səhiyyə Nazirliyi
-2016-2020
6.1.8.Uşaqların peyvəndlərlə
əhatə olunma səviyyəsinin
təhlil edilməsi
və bu sahədə görülən işin keyfiyyəti-ninyaxşılaşdırılması
üçün
zəruri tədbirlərin
həyata keçirilməsi
-Səhiyyə Nazirliyi
-ildə 2 dəfə
6.1.9.Ərazilərdə
seçmə yolu ilə əhali qrupları arasında peyvəndlərlə əhatə
səviyyəsini qiymətləndirmək
üçün sorğunun aparılması- Səhiyyə
Nazirliyi -2016-2017
6.1.10.İmmunlaşdırma
tədbirlərinin vaxtında
və tam həyata keçirilməsini
təmin etmək məqsədi ilə yerli səviyyədə
səyyar briqadalardan
istifadə olunması-
Səhiyyə Nazirliyi
-mütəmadi
6.1.11.Uşaqların peyvəndlərlə
əhatə səviyyəsi
aşağı olan yaşayış məntəqələrində
səbəbləri araşdırılmaqla,
əlavə immunlaşdırma
tədbirlərinin həyata
keçirilməsi -Səhiyyə
Nazirliyi- mütəmadi
6.1.12.İmmunlaşdırma
tədbirlərini həyata
keçirən müalicə-profilaktika
müəssisələrinin şok əleyhinə preparatlarla təmin edilməsi -Səhiyyə Nazirliyi- mütəmadi
6.2.İmmunlaşdırma
proqramının təkmilləşdirilməsi
6.2.1.İmmunlaşdırma
proqramı çərçivəsində
fəaliyyət göstərən
texniki-məsləhətçi və koordinasiya mexanizmlərinin
potensialının gücləndirilməsi
-Səhiyyə Nazirliyi
-mütəmadi
6.2.2.Elektron proqramlardan istifadə etməklə, peyvəndlə əhatə
səviyyəsinin monitorinqinin
aparılması -Səhiyyə
Nazirliyi- mütəmadi
6.2.3.Yeni peyvəndlərin tətbiqi üzrə tədbirlərin həyata
keçirilməsi -Səhiyyə
Nazirliyi -2016-2018
6.2.4.Yoluxucu xəstəliklər
üzərində epidemioloji nəzarətin
gücləndirilməsi üçün
sanitariya-epidemioloji xidmətin
laboratoriya bazasının təkmilləşdirilməsi
- Səhiyyə Nazirliyi-
2016-2018
6.3.İmmunoprofilaktika
sahəsində kadr hazırlığı
6.3.1.Yerlərdə mütəxəssislər
üçün epidemioloji
və laborator nəzarətə aid təlimlərin
keçirilməsi -Səhiyyə
Nazirliyi-2016-2020
6.3.2.Ümumdünya
Səhiyyə Təşkilatının
“Təcrübədə İmmunlaşdırma”
təlim kursuna aid metodik tövsiyələrinin
həkimlərin və
orta tibb işçilərinin diplomdan
sonrakı təlim proqramına tətbiqi-
Səhiyyə Nazirliyi-2016-2017
6.4.İmmunoprofilaktika
sahəsində əhali
arasında maarifləndirmə
işinin aparılması
6.4.1.Səhiyyə Nazirliyinin veb-saytı vasitəsilə
immuno-profilaktika sahəsində
əhaliyə müxtəlif
məlumatların çatdırılması-Səhiyyə
Nazirliyi-mütəmadi
6.4.2.İmmunlaşdırmaya
dair bukletlərin, vərəqələrin, pla-katların
çap edilməsi-Səhiyyə
Nazirliyi-2016-2020
6.4.3.Kütləvi informasiya vasitələri ilə məqsədli qruplar arasında immunlaşdırma
proqramının təbliğinə
dair məlumatların
verilməsi-Səhiyyə Nazirliyi,-kütləvi
informasiya vasitələri-mütəmadi
7. Tədbirlər
Proqramının həyata
keçirilməsindəngözlənilən
nəticələr
7.1. Tədbirlər Proqramının
həyata keçirilməsindən
gözlənilən nəticələr
aşağıdakılardır:
7.1.1. profilaktik peyvənd
təqviminə uyğun
immunlaşdırma proqramının
maliyyə stabilliyinin təmin edilməsi;
7.1.2. profilaktik peyvəndlərlə
əhatənin yüksək
səviyyədə saxlanılması;
7.1.3. qızılca və məxmərəyin
eliminasiyası;
7.1.4. poliomielitdən azad ərazi statusunun saxlanılması;
7.1.5. hepatit B infeksiyası
üzərində nəzarətin
gücləndirilməsi.
Artur RASİ-ZADƏ,
Azərbaycan Respublikasının Baş
naziri
Azərbaycan.- 2015.- 10 dekabr.- S. 5.