Prezident İlham
Əliyev Münxen Təhlükəsizlik
Konfransı çərçivəsində “Şaxələndirmə
strategiyaları” mövzusunda “dəyirmi masa”da iştirak
edib
Xüsusi
müxbirimiz xəbər verir ki, fevralın 6-da 51-ci Münxen
Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində
“Şaxələndirmə strategiyaları” mövzusunda enerji təhlükəsizliyi
“dəyirmi masa”sı keçirilib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev “dəyirmi masa”da iştirak edib.
Münxen Təhlükəsizlik Konfransının sədri Volfqanq Fredrik İşinger tədbir iştirakçılarını və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevi salamladı.
Artıq Münxen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində müzakirə olunan məsələlərin əhatə dairəsinin genişləndiyini, 2013-cü ildən bu siyahıya enerji təhlükəsizliyinin də daxil olduğunu deyən Volfqanq Fredrik İşinger Prezident İlham Əliyevə bu müzakirələrdə iştirakına görə təşəkkür etdi və “dəyirmi masa”nın işinə uğurlar arzuladı.
Sonra tədbirin aparıcısı
sözü Azərbaycan
Prezidentinə verdi.
Dövlətimizin başçısı “dəyirmi
masa”da çıxış
etdi.
Prezident İlham Əliyevin
çıxışı
- Çox sağ
olun. Əvvəlcə səfir İşingerə
dəvətinə görə
təşəkkürümü bildirmək istəyirəm.
Münxendə yenidən olmaq
məndə məmnunluq
hissi doğurur. Burada belə bir müzakirənin
təşkil olunmasına
görə sizə təşəkkür etmək
istəyirəm. Çünki enerji təhlükəsizliyi
məsələsini milli
təhlükəsizlik məsələsindən
ayrı müzakirə
etmək olmaz. Enerji siyasəti ilə bağlı məsələlər
milli maraqlara və Avropanın bizim regionda qlobal siyasi xəritəsinə
sıx bağlıdır.
Azərbaycan əlbəttə ki, yerləşdiyi regionda enerji təhlükəsizliyinin
təminatında öz
rolunu oynayır. İndi - “Cənub”
qaz dəhlizi ilə bağlı vacib sazişin imzalanmasından sonra biz Avropa üçün əhəmiyyətli bir tərəfdaşa çevrilirik.
Biz artıq enerji təchizatı marşrutlarını
şaxələndirməyə nail olmuşuq.
Azərbaycan açıq dənizə
çıxışı olmayan
ölkədir. Buna görə
də istehsalat sahəsində əsas investisiyaları əldə
etmək üçün
bizə nəqliyyat marşrutları lazım idi. Bunun üçün də 1994-cü ildə, enerji strategiyamızın
lap əvvəlində biz neft
şirkətlərindən ibarət beynəlxalq konsorsiumdan neftin və qazın istehsalı üçün
investisiyaları cəlb
edə bildik. Biz tarixdə ilk dəfə
Xəzər dənizini
Qara dəniz və Aralıq dənizi ilə birləşdirən neft-qaz
boru kəmərlərini
inşa etməyə başladıq. Biz artıq bu dəhlizləri
tikmişik. On il bundan əvvəl Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru
kəməri istismara veriləndə biz artıq
Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmini
istiqamətində mühüm
bir addım atmışdıq. Bu gün Azərbaycandan daxil olan neft
bəzi Avropa ölkələrinin enerji
balansında 30-40 faiz təşkil edir. İndi isə dediyimiz kimi, növbə təbii qaza çatıb. Böyük “Şahdəniz” yatağı
Azərbaycan üçün
nəhəng ehtiyatdır.
Bu, dünya miqyasında
ən böyük qaz yataqlarından biridir. Biz 1996-cı ildən etibarən bp və digər
tərəfdaş şirkətlərlə
bu yatağın işlənməsi üzərində
çalışmışıq. Biz artıq Azərbaycan
qazını hasil və onun regional bazarlara çıxışını
təmin etmişik.
Bizim qonşularımız olan Gürcüstan, Türkiyə,
İran və Rusiya Azərbaycan qazını alırlar.
2012-ci ildə vacib bir qərar
qəbul edərək
Türkiyə ilə
Trans-Anadolu – TANAP qaz boru kəməri haqqında saziş imzaladıq. Bu, Avropanın enerji təhlükəsizliyində böyük
bir sıçrayış
oldu. Çünki bu saziş olmadan “Cənub” qaz dəhlizi layihəsi bu gün sadəcə yaxşı bir ideya olaraq qalardı.
2013-cü ildə Trans-Adriatik – TAP boru kəməri əsas təchizat marşrutu kimi seçilib. 2014-cü il sentyabrın 20-də
Bakıda “Cənub” qaz dəhlizinin təməlqoyma mərasimi
keçirilib. İndi hər
şey hazırdır
və biz artıq Avropanın əsas enerji və infrastruktur layihələrinin
icrasına başlamışıq.
“Şahdəniz” yatağının işlənməsi,
boru kəmərinin tikintisi ilə birlikdə bu layihələrin sərmayə
dəyəri ən azı 45 milyard dollar həcmində olacaq.
Bizə indi nə lazımdır?!
Bizə bu komandanın bütün üzvləri
arasında səmərəli
əlaqələndirmə işlərinin
aparılması lazımdır.
Əvvəlki vaxtlarda bizdə
regional əməkdaşlıq mövcud idi. Azərbaycan,
Türkiyə və Gürcüstan - təkcə
bu üç ölkə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Cənubi
Qafqaz qaz boru kəmərləri və tezliklə istismara veriləcək dəmir yolu layihələrinin icrasına
nail olublar. İndi komandamızda
Avropa İttifaqının
üzvləri olduqda bizə daha çox əlaqələndirmə
və çeviklik lazımdır. Çünki bəzən Avropa təşkilatlarının qaydaları
çox vaxt aparır. Biz bürokratiya ilə bağlı müəyyən
məsələlərlə üzləşirik və
biz vaxt itirə bilmərik. Çünki bu layihə
istehsalçı qismində
bizə, tranzit və istehlakçı ölkələrə lazımdır.
Aydındır ki, Azərbaycandan daxil olan qaz
Avropa istehlakçılarının
yaxın gələcəkdə
əldə edəcəyi
yeganə yeni qaz mənbəyidir. Bütün digər
layihələr, o cümlədən
marşrutların şaxələndirilməsi
ilə bağlı layihələr mənbələrin
deyil, yalnız marşrutların şaxələndirilməsini
nəzərdə tutur.
Bizim mənbəyimiz yenidir və əgər belə demək mümkündürsə, təzə
üzə çıxıb.
“Şahdəniz” yatağında
1 trilyon kubmetrdən çox qaz ehtiyatı var. Bizim digər yataqlarla birgə təsdiqlənmiş
qaz ehtiyatlarımız
ən azı 2,5 trilyon kubmetr
təşkil edir. Bu, on illərlə, yüz illərlə davam edəcək qaz layihəsidir. Bu layihə Avropanın
enerji xəritəsini
əhəmiyyətli dərəcədə
dəyişəcək.
Biz bu il fevralın 12-də Bakıda “Cənub” qaz dəhlizi layihəsinin Məşvərət Şurasını keçirəcəyik. Biz bu layihədə iştirak edən bütün ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmiləri dəvət etmişik. Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə, Bolqarıstan, Yunanıstan, Albaniya, İtaliya. Beləliklə, bu ana qədər belə bir tərkibdə komanda formalaşıb. Həmçinin layihənin sonrakı mərhələlərində biz Balkan ölkələrindən tərəfdaşlarımızı cəlb edəcəyik. Çünki artıq Xorvatiya və Monteneqro ilə anlaşma memorandumu imzalanıb. Beləliklə, bizə əlaqələndirmə və Avropa təşkilatlarının güclü dəstəyi lazımdır ki, ən azından bürokratik prosedurlara görə vaxt itirməyək. Düşünürəm ki, bu layihəni bəzən çox vaxt aparan ümumi qayda və prosedurlardan uzaqlaşdırmaq üçün xüsusi bir yanaşma tətbiq olunmalıdır. Yalnız Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstanın iştirak etdiyi ilkin layihələrin icrasında bizdə çeviklik var idi. Bu layihədə də bizə eyni səviyyədə çeviklik və etibar lazımdır. Çünki TANAP, TAP, “Şahdəniz-2” layihələri böyük investisiyalardır və təkcə Azərbaycan yox, bp, Türkiyə burada ən böyük sərmayə tərəfdaşlarıdır. Beləliklə, biz bu sərmayələri geri qaytarmalıyıq.
Səmimi desəm, hazırda neftin bir barrelinin qiymətinin təqribən 50 dollardan yüksək olması bu layihənin kommersiya nöqteyi-nəzərindən dayanıqlı olmasını çətinləşdirir. Bu layihə də həyata keçirilməlidir. Bu, ilk növbədə, enerji təhlükəsizliyi layihəsidir. Bu layihəyə ona cəlb olunan ölkələrin milli təhlükəsizliyinə xidmət edən layihə kimi yanaşılmalıdır. Beləliklə, böyük qaz ehtiyatlarımızı nəzərə alaraq biz hələ də “Cənub” qaz dəhlizi layihəsinin üzvü olmayan, lakin Nabukko layihəsinin böyük hissəsi olan ölkələri bu sistemə cəlb edə bilərik. Məsələn, əvvəlcə Bolqarıstan TAP-ın üzvü deyildi, lakin biz onu komandamıza əlavə etdik. Çünki bu ölkə Yunanıstan-Bolqarıstan və ya Türkiyə-Bolqarıstan arasında bağlayıcı kimi fəaliyyət göstərə bilər. Beləliklə, Bolqarıstanla müqavilə artıq imzalanıb. Bu isə o deməkdir ki, Nabukko komandasının bir üzvü artıq TAP-ın üzvüdür. Biz Rumıniya, Macarıstan və Avstriya ərazilərindən bu layihəni daha uzaqlara apara bilərik. Belə ki, Azərbaycan qazının həcmi kifayət qədər olacaq. Əlavə olaraq, regiondan digər qaz mənbələrinin də üzə çıxması potensialı ola bilər. Belə olan halda bu, daha böyük miqyaslı layihə olacaq.
Onu söyləmək istəyirəm
ki, biz düzgün
istiqamətdəyik, işlər qrafik
üzrə gedir, tikintiyə artıq
başlanıb, borular sifariş
olunub, podratçılar seçilib.
Biz ilk hissə olan TANAP layihəsini 2018-ci ilə qədər
icra etməyi, TAP layihəsini 2020-ci ilədək
yerinə yetirməyi öhdəmizə götürmüşük.
Lakin bizə bütün
komanda üzvləri arasında əlaqələndirmə,
daha çox dəstək
və daha çox
qarşılıqlı etibar
lazımdır.
Azərbaycan.-2015.- 7 fevral.- S.1.