İnfrastrukturun təkmilləşdirilməsi turizm sahəsinin də inkişafı üçün yeni
perspektivlər açır
Azərbaycan dövləti qeyri-neft sektorunun inkişafını prioritet kimi qarşıya qoyub və bu vəzifənin yerinə yetirilməsində turizm özünəməxsus yerə və əhəmiyyətə malikdir. Təsadüfi deyil ki, son illərdə ölkədə bu sahənin inkişafı istiqamətində aparılan islahatlar, qəbul edilən dövlət proqramları, normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi özünü konkret nəticələrdə göstərir. İndi Azərbaycan dünyada həm də maraqlı turizm məkanı kimi tanınır.
Azərbaycanda turizmin inkişafı ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Yaxın tarixə nəzər salıb ötən əsrin 80-ci illərini xatırlayaq. Keçmiş SSRİ-nin Nazirlər Soveti Sədrinin birinci müavini olan Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə Xəzərin Azərbaycan sahillərində İttifaq əhəmiyyətli kurort zonasının yaradılması barədə müvafiq qərar qəbul edilmişdi. 1984-cü ildə isə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti 2000-ci ilə qədər turizmin inkişafı sxemini müəyyənləşdirmişdi. 1988-ci ildən sonra baş verən məlum hadisələr bu arzu və qərarların gerçəkləşməsinə imkan vermədi. Hətta erməni vandallarının əli ilə öz ata-baba yurdlarından qovulan qaçqın və məcburi köçkünlərin çoxu turizm bazalarında məskunlaşdırıldı.
Ulu öndər Heydər Əliyev xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdandan sonra bu sahəyə də diqqət yönəltdi. Neftdən əldə olunan gəlirlər, ölkənin sosial-iqtisadi yüksəlişi qeyri-neft sektorunun bir qolu kimi bu sahənin getdikcə inkişaf etməsinə təkan verdi. Prezident İlham Əliyev son 12 ildə turizmin inkişafına yönəldilmiş bir sıra mühüm sənədlər imzalamışdır. Hazırda “Azərbaycan Respublikasında turizmin inkişafına dair 2008-2016-cı illər üçün Dövlət Proqramı” həyata keçirilməkdədir. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi sözügedən istiqamətdə genişmiqyaslı iş aparır.
Ölkəmizin əlverişli coğrafi mövqedə yerləşməsi, turizm infrastrukturunun ildən-ilə təkmilləşdirilməsi və ən başlıcası - dövlətin böyük dəstəyi bu sahənin inkişafına imkan yaradır. 2011-ci il Azərbaycanda “Turizm ili” elan edildi və bu, yeni layihələrin reallaşması istiqamətində irəliyə doğru mühüm addım oldu.
Azərbaycanda hər il sentyabrın 27-də “Ümumdünya Turizm Günü” geniş qeyd olunur. Həmin gün turizm sahəsində mövcud problemlər və onların həlli yollarının müzakirəsi, xidmət səviyyəsinin yüksəldilməsi, infrastrukturun təkmilləşdirilməsi və digər mövzularda konfranslar təşkil edilir. Artıq Azərbaycanda hər il beynəlxalq turizm sərgisi də keçirilir.
Ölkədə Azərbaycan Turizm Assosiasiyası fəaliyyət göstərir. Bu təşkilatın əsas məqsədi dövlət sektoru ilə turizm sənayesi arasında körpü rolunu oynamaq, üzvlərinin hüquqlarını qorumaq və turizm sənayesinin təbliğatına dəstək verməkdən ibarətdir. Turizmin inkişafına xidmət edən digər təşkilatlar da var. 2014-cü il ərzində 79 mehmanxana və mehmanxana tipli obyektə xüsusi razılıq (lisenziya) verilib. Hazırda bu obyektlərin sayı 300-dən artıqdır. Onların da yarıdan çoxu bölgələrdə fəaliyyət göstərir.
Müxtəlif turizm növləri ölkə turizm bazarının regional və beynəlxalq səviyyədə rəqabət apara bilməsi üçün geniş imkanlar yaradır.
Azərbaycanın geniş təbiət resursları - regionlarının hər birinin özəllikləri ilə fərqlənən mənzərələri, dəniz, meşələr, dağlar, bulaqlar ölkədə ekoturizmin inkişafını şərtləndirir. Bununla yanaşı, digər növlər də inkişaf edir. İdmanda qazanılan nailiyyətlər bu sahənin turizmlə “əl-ələ verərək” yeni bir növünü - idman turizmini yaradıb.
İndi Azərbaycan həqiqətən, turizm növlərinin müxtəlifliyi ilə seçilir. Buna biznes turizmini, istirahət turizmini, sağlamlıq turizmini və s. misal göstərmək olar. Azərbaycana gələn xarici qonaqlara göstərməyə müxtəlif tarixi abidələrimiz, qonaqların qidalanması üçün zəngin mətbəximiz, onların rahat dincəlmələri üçün müasir turizm obyektlərimiz var.
Ölkədə turizmin müxtəlif növlər üzrə şaxələndirilməsi dövlətin yüksək dəstəyindən qaynaqlanır. Son 12 ildə turizmin inkişafı üçün özəl sektora hərtərəfli kömək göstərilib, o cümlədən kreditlər və subsidiyalar ayrılıb.
Azərbaycana turist axını ildən-ilə artır. Odur ki, paytaxtda və digər turist zonalarında çoxlu miqdarda yüksək xidmət səviyyəsinə
malik mehmanxanalar tikilib. Hazırda onların sayı
yüzlərlədir. Şəhərin ən məşhur brend şəbəkəli mehmanxanalarından
“Four Seasons Hotel Baku”, “Hyatt Regency”, “JW Marriott Absheron
Baku Hotel”, “Jumeirah Bilgah
Beach Hotel”, “Grand Hotel Europe”, “Hilton Baku”, “Kempinski
Hotel Badamdar” və digərlərini göstərmək
olar
Regionlarda da mehmanxanalar, istirahət zonaları, əyləncə və idman mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Ölkə turizminin
inkişaf etdiyi indiki dövrdə artıq Gəncədə,
Naxçıvanda, Mingəçevirdə,
digər şəhər
və bölgələrdə
xarici qonaqları qəbul edə bilən müasir mehmanxana və hotellər var və onların sayı durmadan artır.
Təkcə keçən il
Naftalanda “Qarabağ
SPA and Resort” hotel kompleksi, Qəbələdə
“Tufan” dağ-xizək
yay-qış istirahət
kompleksinin birinci mərhələsi, “Qafqaz
Yengicə Termal Hotel və SPA” hotel kompleksi, Şamaxıda “Şamaxı
Palace Platinum By Rixos” hoteli
istifadəyə verilib.
Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında paytaxtda Bakı Olimpiya Stadionu, Su İdman Sarayı, Atçılıq
Mərkəzi, Avropa Oyunlarının və növbəti böyük
yarışların yüksək
səviyyədə keçirilməsinə
hesablanmış digər
nəhəng tikililərdən
başqa, “Qafqaz Baku
Sport Hotel” mehmanxana kompleksi,
“Bulvar Hotel”, “Dalğa
Beach-Aqua Park” ailəvi istirahət
mərkəzi, Qusarda
“Park Chalet Shahdağ” hoteli,
Şabranda “Qalaaltı
Otel SPA” müalicə
istirahət kompleksi və digər obyektlər işə salınıb.
Azərbaycanda turizmin rəqabət imkanlarını artırmaq
üçün görülən
tədbirlər sırasında
infrastrukturun təkmilləşdirilməsi
mühüm yer tutur. Yol infrastrukturunun yaxşılaşdırılması
istənilən bölgənin
canlanmasına səbəb
olur, iqtisadi inkişafın əldə
edilməsi üçün
əlverişli imkanlar
yaradır. Azərbaycanın bölgələrində, şəhərlərində
yeni yolların salınması, mövcud yolların yenidən bərpası müsbət
nəticə verir.
Yol infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi
turizmin də əhəmiyyətli dərəcədə
inkişafı üçün
mühüm şərtlərdəndir.
Sosial-iqtisadi yüksəliş Azərbaycana
onlarca beynəlxalq tədbirə evsahibliyi etmək imkanını verir. Bu baxımdan 2012-ci ildə Bakıda keçirilən “Eurovision” mahnı
müsabiqəsi ölkə
üçün əsl
sınağa çevrildi
və Azərbaycan bu sınaqdan uğurla çıxdı.
Belə ki, beynəlxalq musiqi yarışmasında
Azərbaycana gələn
on minlərlə turistin
hotellərdə yerləşdirilməsi
və onların ölkəmizlə tanışlığı
yüksək səviyyədə
həyata keçirildi.
Bu tədbir Azərbaycanın
turizm imkanlarının
geniş məkanda tanınmasına böyük
yollar açdı.
Bu il isə
I Avropa Oyunları ilə bağlı paytaxtımıza və bölgələrə yüz
minlərlə turist gəldi. Onların hamısının qarşılanması, yerləşdirilməsi
və Azərbaycanda keçirdikləri günlərin
yaddaqalan olması üçün hər cür imkan yaradıldı. Bir sözlə,
möhtəşəm yarış
ölkə turizmi üçün növbəti
sınaq oldu və biz sözün əsl mənasında qələbələr qazandıq.
Düşünmək olardı ki, I Avropa Oyunları daha çox Avropa sakinləri arasında böyük maraq doğuracaq. Ona görə
də oyunlar zamanı xarici turist axınının böyük hissəsi Avropa ölkələrinin
payına düşəcək.
Lakin Azərbaycana qonşu ölkələrdən, o cümlədən
Türkiyədən, İrandan,
MDB-nin müxtəlif yerlərindən və Yaxın Şərqdən
də çoxlu qonaqlar gəldi.
I Avropa Oyunları
Azərbaycanın idman
turizmi sahəsində
böyük nailiyyətlər
əldə etdiyini bir daha təsdiqlədi
və bu sahədə də rəqabətqabiliyyətli ölkə
olduğunu göstərdi.
Azərbaycanda çoxlu sayda beynəlxalq idman yarışlarının keçirilməsi
ənənəsi davam
edir. Bu yarışlar həm də Azərbaycanın idman turizmindən yüksək
gəlir əldə etməsinə şərait
yaradır. Regional və beynəlxalq səviyyədə idman yarışlarına evsahibliyi
etməsi ölkənin
bu sahədə də mövqeyini gücləndirir. Bakı şəhərində,
eləcə də regionlarda tikilən Olimpiya idman kompleksləri, stadionlar bu yarışların keçirilməsi yolunda atılan əhəmiyyətli
addımlar idi.
Davamlı turizmə nail olmaq
üçün bunlarla
yanaşı, ölkədə
qış turizm bazasının yaradılması
və mövsümlük
anlayışının aradan
qaldırılması zərurəti
ortaya çıxmışdır.
Həmin
istiqamətdə atılmış
uğurlu addımlardan
biri dünyadakı bu tipli komplekslərdən
müasirliyi və universallığı ilə
fərqlənən “Şahdağ”
Yay-Qış Turizm Kompleksidir. Kompleksin tikintisinin hazırlıq
işlərinə 2006-cı ildən başlanılmış
və 2009-cu ilin sentyabrında Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə təməli qoyulmuşdur.
Bu nəhəng obyektin
tikintisi zamanı ölkə rəhbərinin
görülən işlərlə
yerində tanış
olmaq məqsədilə
bölgəyə səfərləri
çərçivəsində dəfələrlə inşaat
meydançasına gəlməsi
də dövlət tərəfindən turizmə
göstərilən qayğının
bariz nümunəsidir.
Kompleks Azərbaycan
tarixində ilk dağ-xizək
kurortudur. MDB-də
“Soçi qış turizmi” istisna olmaqla Azərbaycan qış turizmi yaradan yeganə ölkədir.
“Şahdağ”ın ilkin
mərhələdə istifadəyə
verilmiş hissəsində
2012-2013-cü ilin qış
mövsümündən qonaqların
qəbuluna başlandı. Yada salaq ki, bir
neçə il əvvəl Azərbaycan vətəndaşları
qış mövsümündə
turizm məqsədilə
digər ölkələrə
üz tuturdular. Hazırda Azərbaycanda artıq iki qış turizm müəssisəsi fəaliyyət
göstərir: Qusardakı
“Şahdağ” Yay-Qış
İstirahət Kompleksi
və Qəbələ
rayonundakı “Tufan” Dağ-Xizək Mərkəzi.
İndi Azərbaycana xarici turistlər qarlı-buzlu qış mövsümündə
də maraq göstərirlər. Halbuki bir neçə il əvvəl
onlar ölkəmizə
yalnız yaz və yay aylarında
gəlirdilər.
Azərbaycanın regionlarında bir sıra ekstremal və macəra idman turizminin inkişafı üçün
də geniş imkanlar mövcuddur. Hazırda dağ
idman turizminin inkişaf etdirilməsində
Dağçılıq İdman
Klubu böyük rol oynayır.
Lakin məlumdur
ki, ölkəmizdə
turizmin ardıcıl nailiyyətləri ilə yanaşı, həllini gözləyən problemləri
də var. Azərbaycana
daha çox sayda qonaqların gəlməsinə maneə
törədən səbəblərdən
biri bəzi yerlərdə qiymət və tariflərin yüksək olmasıdır. İstər bu,
istərsə digər
vacib məsələləri
dövlət başçısı
İlham Əliyev çıxışlarında da
dəfələrlə qeyd
edib. Onların həlli üçün
tapşırıq və
göstərişlər verib.
Qarşıya qoyulmuş həmin
vəzifələrin yerinə
yetirilməsi üçün
görülən tədbirlər
Azərbaycan turizmi qarşısında yeni-yeni
üfüqlər açacaq.
Flora SADIQLI,
Azərbaycan.- 2015.- 31
oktyabr.- S. 4.