Xalq yazıçısı haqqında dəyərli monoqrafiya
70 illik yubileyini təntənə ilə qeyd edəcəyimiz Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası bu sahənin zəngin ənənələrini özündə yaşadan, müasir dövrün tələbləri səviyyəsində inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirən və həyata keçirən yaradıcı beyin mərkəzidir. Bu beyin mərkəzi Azərbaycan xalqının milli maraqlarının qorunmasında, Azərbaycan dövlətçiliyinə və ölkənin bütün sahələr üzrə elmi intellektual səviyyəsinin yüksəldilməsində müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Elm məbədinin inkişafına böyük dəyər verən ümummilli lider Heydər Əliyev demişdir: “1945-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının yaranması Azərbaycan elminin əldə etdiyi böyük nailiyyətləri bütün dünyaya nümayiş etdirmişdir. Bu gün biz fəxr edə bilərik ki, Azərbaycan xalqı XX əsrdə dünya elminə böyük töhfələr vermişdir. Azərbaycan ölkəsi elmlər ölkəsidir. Azərbaycan xalqı elmli, bilikli, yüksək təhsilli xalqdır. Bunlar da Azərbaycanın istedadlı insanlarının elmi axtarışları, elmi ixtiraları, böyük elmi əsərləri ilə dünyada tanınmışdır”.
Ulu öndərin bu qürurverici fikirləri ilə tanış olduqda istər-istəməz müqəddəs elm məbədinin - Azərbaycan Elmlər Akademiyasının yaradıcı-təsisçiləri yada düşür: Üzeyir bəy Hacıbəyli, Səməd Vurğun, Yusif Məmmədəliyev, Mirzə İbrahimov, Mirəsədulla Mirqasımov, Əbdülkərim Əlizadə, Heydər Hüseynov və başqaları! O böyük dühaların, şəxsiyyətlərin həmtəsisçiliyi ilə 1945-ci il martın 27-də mövcud elmi baza əsasında Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası yaradılmışdır. Nə xoş təşəbbüs, xoş uğurdur ki, Azərbaycan elminin və ictimai-ədəbi fikrinin qızıl fondunu təşkil edən bu görkəmli şəxsiyyətlər haqqında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının qərarı ilə onların bilavasitə bu beyin mərkəzi ilə bağlı ictimai-siyasi fəaliyyətlərini əks etdirən kitablar çap olunur. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının təsisçiləri seriyasından növbəti kitab “Akademik Mirzə İbrahimov”a həsr edilib. Filologiya elmləri doktoru, professor Teymur Əhmədovun müəllifliyi ilə işıq üzü görən bu kitabda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həmtəsisçilərindən olan xalq yazıçısı Mirzə İbrahimov böyük sevgi ilə yad olunur. On iki bölmədən ibarət, nəfis şəkildə hazırlanmış bu kitabda müasir Azərbaycan ədəbiyyatının və elminin təşəkkülündə, inkişafında Mirzə İbrahimovun ədəbi, elmi və ictimai-siyasi fəaliyyəti dolğun şəkildə oxuculara çatdırılır.
Kitabda da qeyd olunduğu kimi, akademik Mirzə İbrahimov 1937-ci ilin sonlarından başlayaraq müxtəlif məsul vəzifələrdə - opera teatrının direktoru, Nazirlər Soveti yanında İncəsənət İşləri İdarəsinin rəisi, Azərbaycan SSR xalq maarif komissarı vəzifəsində (1942-1947) çalışmışdır. Azərbaycan EA təsis edilərkən (1945) onun ilk həqiqi üzvlərindən biri seçilmişdir. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı idarə heyətinin (1948-1954) sədri, birinci katibi (1965-1975), SSRİ Yazıçılar İttifaqı idarə heyətinin (1965-1975) katibi, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Soveti sədrinin (1947-1950) müavini, Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Rəyasət Heyətinin (1954-1958) sədri vəzifələrində işləmiş, Azərbaycan KP XIV-XIX, XXII-XXVIII qurultaylarında MK-nın Büro üzvü seçilmişdir. Müxtəlif xarici ölkələrdə səfərlərdə olmuş, elmi və ictimai-siyasi tədbirlərdə fəal iştirak etmişdir.
Əlbəttə, 300 səhifəlik bir kitabda Mirzə İbrahimovun çoxcəhətli ədəbi, elmi, ictimai-siyasi yaradıcılığı haqqında geniş təfərrüatı ilə söz açmaq bəlkə də qeyri-mümkündür. Ancaq müəllifin peşəkarlığı, ustad qələmi ilə Mirzə İbrahimov yaradıcılığının və ictimai-siyasi fəaliyyətinin ana xəttini təşkil edən “Mirzə İbrahimovun ana dili uğrunda mübarizəsi”, “Mirzə İbrahimov Təbrizdə (1941-1945), “Milli demokratik hərəkatın tarixi missiyası”, “Mirzə İbrahimov və Cənubi Azərbaycan ədəbi-ictimai fikri”, “Mirzə İbrahimovun cənub yazıçıları ilə yaradıcılıq əlaqələri” adlı bölmələrdə geniş tədqiqat nəticəsində üzə çıxmış elmi mənbələr, xatirələr və yeni faktlarla tanış olmaq mümkündür.
Kitabda xüsusi bölmədə verilmiş ictimai rəydə böyük nüfuz sahibi olan “Elm və mədəniyyət xadimlərinin sözü” akademikin zəngin ədəbi yaradıcılığı haqqında dəyərli fikirləri, dövləti vəzifələrdə göstərdiyi millilik və şəxsi həyatındakı uğurlu anlar oxucularda böyük rəğbət hissi yaradır.
Kitabda xalq yazıçısı, akademik Mirzə İbrahimovun çoxcəhətli ədəbi-bədii və ictimai-siyasi fəaliyyəti fonunda onun Azərbaycan Elmlər Akademiyasının təsisçilərindən biri və həqiqi üzvü kimi müasir milli ədəbiyyat tarixinin yaradılmasında, ədəbi-nəzəri fikrin, ədəbiyyatşünaslığın inkişafında səmərəli xidmətləri barədə geniş təsəvvür yaradılır.
Filologiya elmləri doktoru Teymur Əhmədov
un gərgin əməyinin bəhrəsi olan “Akademik Mirzə İbrahimov” kitabı tədqiqatçılar və geniş oxucu auditoriyası üçün də maraqlıdır.
Rəhman SALMANLI,
Azərbaycan.- 2015.- 9 sentyabr.- S. 7.