Azərbaycanın 2015-ci il dövlət büdcəsi uğurla icra edilib

Mayın 31-də Milli Məclisin növbəti iclası keçirildi. Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov ilk olaraq

1 iyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü münasibətilə Azərbaycan uşaqlarını təbrik etdi, onlara gələcək həyatlarında böyük uğurlar arzuladı.

Sonra gündəlikdəki məsələlərin müzakirəsinə başlanıldı. Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli “H.Q.Səlimovun Şəki Apelyasiya Məhkəməsinin hakimi vəzifəsindən azad edilməsi haqqında” sənədi təqdim etdi. Bildirdi ki, bu, Hümbət Səlimovun vəzifəsinin dəyişdirilməsi ilə əlaqədardır. Sənəd qəbul edildi.

İclasın gündəliyindəki növbəti məsələ “Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il dövlət büdcəsinin icrası haqqında” qanun layihəsi idi. Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə qeyd etdi ki, 2015-ci ildə iqtisadi inkişafa nail olmaq özü özlüyündə böyük nailiyyətdir. Neftin qiymətinin 3 dəfədən çox azalması iqtisadiyyata mənfi təsir göstərsə də, ölkəmizdə bu təsir minimuma endirildi. Onun sözlərinə görə, 2015-ci il büdcəsinin icrasında vergi və gömrük daxilolmaları üzrə proqnozlar artıqlaması ilə yerinə yetirilib. Vergi-gömrük sistemindəki iqtisadi islahatların nəticəsində büdcənin gəlirləri üzrə proqnozlar uğurla həyata keçirilib. Ölkənin müdafiəsi ilə bağlı xərclərdə heç bir azalma olmayıb. Təhsil, səhiyyə, mədəniyyət xərclərinin xüsusi çəkisi artıb. Son 5 ildə aqrar sektorun inkişafına 2,5 mlrd. manat ayrılıb. Z.Səmədzadə əlavə etdi ki, hələlik dövlət büdcəsinin gəlirlərində Dövlət Neft Fondunun vəsaitləri üstünlük təşkil edir. 2013-cü ildə transfert 11,3 mlrd. manat, 2015-ci ildə 8 mlrd. manat təşkil edib. “Gələcəkdə büdcə gəlirlərinin artması nəticəsində büdcənin strukturu da təkmilləşəcək. Dövlət büdcəsinin kəsiri də kifayət qədər məqbul olub. Son 10 ildə dövlət büdcəsinin kəsiri proqnozdan artıq olmayıb, bu da düşünülmüş büdcə siyasətinin nəticəsidir” - deyə komitə sədri əlavə etdi.

İclasda Hesablama Palatasının sədri Vüqar Gülməmmədov da büdcənin icrasına rəy bildirdi. Onun sözlərinə görə, ötən il dünya iqtisadiyyatında sistemli böhranın davam etdiyi bir şəraitdə ölkəmiz davamlı iqtisadi inkişaf tempini qoruyub saxlaya bilib. Keçən il dünya bazarında enerji resurslarının qiymətinin aşağı düşməsi tədiyyə balansında kəsirə səbəb olub və əvvəlki illərlə müqayisədə orta illik inflyasiya səviyyəsinin artmasına gətirib çıxarıb. Düşünülmüş iqtisadi siyasət, qeyri-neft sektorunun inkişafının diqqətdə saxlanılması ilə dövlət büdcəsində nəzərdə tutulan gəlir və xərclər tam reallaşdırılıb. Əvvəlki illərlə müqayisədə debitor borcların həcmi azalıb. Sədr dövlət büdcəsinin əsas parametrləri haqqında da məlumat verib.

Müzakirələr zamanı çıxış edən deputatlar Zahid Oruc, Əli Məsimli, Elmira Axundova, Fazil Mustafa, Astan Şahverdiyev, Qənirə Paşayeva, Tahir Kərimli, Əflatun Amaşov, Fərəc Quliyev, Ağalar Vəliyev, Aydın Hüseynov və Şəmsəddin Hacıyev “Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il dövlət büdcəsinin icrası haqqında” qanun layihəsinin qanunvericiliyə uyğun hazırlandığını qeyd etdilər.

Maliyyə naziri Samir Şərifov deputatların səsləndirdiyi fikir və təkliflərə münasibət bildirdi. Qeyd etdi ki, dünya xammal bazarında qiymətlərin aşağı düşməsi, iqtisadi artım templərinin azalması qlobal ticarətə də təsirsiz ötüşməyib. Lakin Azərbaycanda dövlət başçısı tərəfindən atılan çevik addımlar hesabına xarici iqtisadi faktorlardan qaynaqlanan mənfi fəsadların neytrallaşdırılması təmin edilib. Büdcənin icrası ilə bağlı öhdəliklər yerinə yetirilib. Əhalinin yaşayış səviyyəsi və pul gəlirləri, ölkənin beynəlxalq aləmdə reytinqi artıb, Azərbaycanın regionda iqtisadi mövqeyi daha da möhkəmlənib. Bu nailiyyətlər dünya iqtisadiyyatında mövcud olan qeyri-sabitlik şəraitində qazanılıb. 2015-ci il icmal büdcənin gəlirləri 20 milyard 716,8 milyon manat proqnoza qarşı 18 milyard 416 milyon manat və ya 88,9 faiz, xərcləri isə 25 milyard 911 milyon manat proqnoza qarşı 21 milyard 14,7 milyon manat və ya 81,1 faiz icra olunub. Ötən il dövlət büdcəsinin gəlirləri 19 milyard 438 milyon manat proqnoza qarşı 90 faiz icra olunaraq 17 milyard 498 milyon manat olub. Nazir əlavə edib ki, 2015-ci ilin ortalarından etibarən dövlət büdcəsinin xərcləri ilə bağlı qənaətə başlanılıb.

Diqqətə çatdırıldı ki, 2015-ci ildə dövlət büdcəsi gəlirlərinin 8 milyard 130 milyon manatı və ya 46,5 faizi Dövlət Neft Fondundan transfertin, 7 milyard 118,3 milyon manatı və ya 40,7 faizi Vergilər Nazirliyinin xətti ilə daxilolmaların, 1 milyard 591,9 milyon manatı və ya 9,1 faizi Dövlət Gömrük Komitəsinin xətti ilə daxilolmaların, 657,8 milyon manatı və ya 3,7 faizi digər mənbələr üzrə daxilolmaların payına düşür. 2015-ci ildə Vergilər Nazirliyinin xətti ilə dövlət büdcəsinə daxilolmalar nəzərdə tutulduğundan 6,3 milyon manat və ya 0,1 faiz, 2014-cü illə müqayisədə isə 4,6 milyon manat (0,1 faiz) çox icra olunub. Dövlət Gömrük Komitəsinin xətti ilə dövlət büdcəsinə daxilolmalar 1 milyard 590 milyon manat proqnoza qarşı 1 milyard 591,9 milyon manat və ya 100,1 faiz icra olunub ki, bu da 2014-cü illə müqayisədə 81,1 milyon manat (5,4 faiz) çoxdur.

Bildirildi ki, ötən il sosial xərclərin icra edilməsinə üstünlük verilib, lüzumsuz xərclər üzrə qənaət edilib. 2015-ci ildə ölkə iqtisadiyyatının məruz qaldığı xarici qiymət şoklarının qısa və ortamüddətli təsirlərinə cavab olaraq büdcə yığcamlaşdırılması siyasəti davam etdirilib. 2016-cı ilin dövlət büdcəsinə yenidən baxılması nəzərdə tutulmur. 2016-cı ilin fevralında dövlət büdcəsinə düzəlişlər edilib, dövlət və icmal büdcənin gəlirlərinin hesablanması üçün neftin baza qiyməti 25 dollardan götürülüb. Transfertlərin həcmi isə manatla göstərilib. Buna görə də neftin qiymətinin artması və ya azalması Dövlət Neft Fondundan transfertlərə təsir etmir. Hazırda neftin qiyməti dövlət büdcəsində nəzərdə tutulandan yüksək olduğundan Dövlət Neft Fondunun gəlirləri artır. Qanun layihəsi səsə qoyularaq qəbul edildi.

“Antidempinq, kompensasiya və mühafizə tədbirləri haqqında” qanun layihəsi barədə komitə sədri Ziyad Səmədzadə danışdı. Bildirdi ki, sənəd komitə üzvləri tərəfindən geniş müzakirə edilib və 3-cü oxunuşda müzakirə edilməsi üçün tam hazırdır. Qeyd olundu ki, qanun layihəsi iqtisadi maraqların müdafiəsi məqsədilə yerli istehsal sahəsinə zərər vuran və ya zərər vurma təhlükəsi yaradan dempinqli, kompensasiya və mühafizə tədbirlərinin tətbiqi qaydalarını tənzimləyir. Qanun layihəsi qəbul edildi.

Sonra Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin sədr müavini Aydın Mirzəzadə “Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında” qanunda dəyişiklik edilməsi barədə sənədi təqdim etdi. Bildirdi ki, sənədə əsasən xarici ölkədə təhsil alan Azərbaycan vətəndaşlarının hərbi çağırışdan möhlət hüququ ilə bağlı məhdudiyyət aradan qaldırılır. Belə ki, “Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında” qanunun 21-ci maddəsinə (Təhsili davam etdirmək üçün çağırışa möhlət verilməsi) təklif edilən dəyişikliyə əsasən, xarici ölkələrdə əyani təhsilalma formasında təhsil alanlara ali təhsil pilləsində (bakalavriat), tibb təhsili üçün ali baza tibb təhsili və rezidenturada (internaturada) təhsil alanlara müvafiq təhsilini bitirənədək möhlət hüququ veriləcək. Bundan sonra xarici ölkələrin təhsil müəssisələrində təhsil alanlar üçün hərbi çağırışdan möhlət hüququnun əldə edilməsi üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanı (Təhsil Nazirliyi) tərəfindən tərtib olunmuş xarici ölkələrin təhsil müəssisələri siyahısına ehtiyac qalmayacaq. Qanun layihəsi səsə qoyularaq təsdiq edildi.

Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsində, Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində, “Məlumat azadlığı haqqında” və “Terrorçuluğa qarşı mübarizə haqqında” qanunlarda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihələrini komitə sədri Əli Hüseynli təqdim etdi. Bildirdi ki, bu layihələrin hər birində “terror aksiyaları” sözləri “terror aktları” sözləri ilə əvəzlənir. Qanun layihələri ayrı-ayrılıqda səsə qoyularaq qəbul edildi.

Gündəlikdəki növbəti məsələ “Dövlət qulluğu haqqında” qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsi idi. Komitə sədri Əli Hüseynli bildirdi ki, “Dövlət qulluğu haqqında” qanuna təklif olunan dəyişikliyə əsasən, dövlət qulluğuna qəbulla bağlı aparılan müsabiqə test və müsahibə mərhələsindən ibarət olacaq. Onun sözlərinə görə, müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum inzibati və yardımçı vəzifələrin təsnifat toplusuna uyğun olaraq dövlət qulluğuna qəbul üçün ayda bir dəfədən az olmayaraq test imtahanları təşkil edəcək. Test nümunələrinin hazırlanmasını, ekspertizasını, təsdiqini, test imtahanının təşkilini, keçirilməsini, qiymətləndirilmənin aparılması qaydasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı (Dövlət İmtahan Mərkəzi) müəyyən edəcək. Test imtahanında iştirak etmək üçün ödənişin məbləğini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyənləşdirəcək. Bundan başqa, dövlət orqanına təklif edilən namizəd müsbət təklif alarsa, stajçı əmək müqaviləsi bağlanılmaq yolu ilə 3 ay sınaq müddətinə dövlət qulluğuna qəbul ediləcək. Sınaq müddəti ərzində əmək müqaviləsi pozulmayıbsa, həmin müddət qurtardıqdan sonra dövlət orqanının rəhbəri müqavilənin şərtlərinə uyğun olaraq, həmin şəxsin daimi dövlət qulluğuna qəbul edilməsi haqqında əmr verib onunla müvafiq əmək müqaviləsi bağlayacaq. Stajçı kimi qulluğa qəbul edilən şəxs həmin müddətdə yenidən müsabiqədən keçərək yeni vəzifəyə təyin edildikdə əvvəlki vəzifədə staj müddəti nəzərə alınacaq. Sınaq müddəti ilə dövlət qulluğuna qəbul edilən şəxs yenidən müsabiqədən keçdikdə, əvvəlki sınaq müddəti nəzərə alınmamaqla yenidən sınaq müddəti ilə vəzifəyə təyin ediləcək.

Həmçinin, attestasiyalar ləğv olunacaq və dövlət qulluğunda fəaliyyətini davam etdirmək istəyən şəxslər sertifikat almalı olacaqlar. Yəni, həmin şəxs sertifikatın qüvvədə olma müddətinin son ilində növbəti sertifikat almaq üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanının yaratdığı qurum tərəfindən keçirilən imtahanlarda iştirak etməli və yenidən sertifikat almalıdır. Eyni zamanda, sertifikat alaraq dövlət qulluğuna daimi xidmətə qəbul edilən şəxs sonradan iki dəfə sertifikat aldıqda, sonuncu sertifikat şəxsə ömürlük veriləcək və həmin şəxs dövlət qulluqçusu kimi fəaliyyətini davam etdirməsi üçün hər hansı bir imtahana cəlb olunmayacaq. Deputatlardan Fazil Mustafa, Zahid Oruc, Tahir Kərimli və Nəsib Məhəməliyev məsələ barədə fikir və təkliflərini səsləndirdilər. Əli Hüseynli qeyd edilən təkliflərə münasibət bildirdikdən sonra qanun layihəsi qəbul edildi.

Milli Məclisin Aqrar siyasət komitəsinin sədri Eldar İbrahimov “Kənd təsərrüfatı kooperasiyası haqqında” qanun layihəsini ikinci oxunuş üçün müzakirəyə təqdim etdi. Bildirildi ki, layihə kənd təsərrüfatı kooperasiyasının formalaşmasının və inkişafının, kənd təsərrüfatı kooporativlərinin təşkilinin və fəaliyyətinin hüquqi və iqtisadi əsaslarını müəyyən edir. Layihə səsə qoyularaq ikinci oxunuşda qəbul edildi. Sonra “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsi müzakirə edildi. Bildirildi ki, qanunun 86-cı maddəsi yeni redaksiyada verilir və “onların səlahiyyət müddəti bitdikdə” sözləri çıxarılır, əvəzində sədr və sədr müavini vəzifələri vakant olduqda” sözləri əlavə edilir. Layihə qəbul edildi.

Gündəlikdəki sonuncu məsələ Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında qanun layihəsi idi. Layihəyə təklif olunan düzəlişə əsasən, 3000 manatdan yuxarı məbləğdə bağlanan borc müqaviləsi yazılı formada olmalıdır. Bundan əvvəl isə borc müqaviləsi şifahi bağlanırdı. Tərəflərin razılaşması ilə yazılı formada da istifadə edilə bilərdi. Qanun layihəsi qəbul edildi

Sonra Azərbaycan Respublikasının himni səsləndirildi. Bununla da Milli Məclisin yaz sessiyası başa çatdı.

“Azərbaycan”.- 2016.- 1 iyun.- S. 5.