Ramazan - on bir ayın sultanı

“Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib olduğu kimi, sizə də vacib edildi”

(Quran, Bəqərə, 183)

Bu gün hicri-qəməri təqvimin doqquzuncu ayı - müsəlman dünyasının səbirsizliklə gözlədiyi Ramazan ayı başlayır. Ramazanda oruc tutmaq hər bir müsəlman üçün vacibdir, çünki oruc islamın beş fərzindən biridir. Möminlər bir ay ərzində Tanrının buyruğunu yerinə yetirib günün işıqlı vaxtında oruc tutaraq yemək-içməkdən və cinsi əlaqədən uzaq olacaqlar.

Ramazana əbəs yerə on bir ayın sultanı demirlər. Bütün müqəddəs kitablar, o cümlədən Qurani-şərif bu ayda nazil olmuşdur. Allahın sonuncu elçisi Məhəmməd salavatullaha peyğəmbərlik bu ayda verilmişdir. Müsəlmanlar Məkkəni bu ayda fəth etmişlər. Savab cəhətdən min aydan daha xeyirli olan Qədr gecəsi bu aya təsadüf edir.

Bir mühüm məqamı da qeyd etmək lazımdır ki, oruc islamın zühuru ilə başlamamışdır; insanlar islamdan əvvəl də oruc tutmuşlar. Qurani-kərimdə deyilir: “Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə vacib olduğu kimi, sizə də vacib edildi ki, (bunun vasitəsilə) pis əməllərdən çəkinəsiniz!.. (Oruc tutmaq) sayı müəyyən olan (bir ay) günlərdir. (Bu günlərdə) sizdən xəstə və ya səfərdə olanlar tutmadığı günlər qədər başqa günlərdə oruc tutmalıdırlar. Oruc tutmağa taqəti olmayanlar isə (hər günün əvəzində) bir yoxsulu doyduracaq qədər fidyə verməlidirlər. Hər kəs könüllü xeyir iş görərsə (həm oruc tutub, həm də fidyə verərsə), bu onun üçün daha yaxşı olar. Bilsəniz oruc tutmaq sizin üçün nə qədər xeyirlidir!” (Bəqərə, 183-184).

Bu mübarək ayələrdən açıq-aşkar görünür ki, uca Yaradan möminlərə oruc tutmağı buyurmaqla onları pis əməllərdən çəkindirir. Oruc insanda, hər şeydən əvvəl, nəfsə hakim olmaq vərdişi aşılayır, eləcə də səbir, iradə və təmkin tərbiyə edir. Ramazan ayında oruc tutmağı buyuran Tanrı insanı sınağa çəkir: varlı kasıbın sosial vəziyyətini anlayır, ona münasibətdə xeyirxah olmağın vacibliyini yadına salır. Eyni zamanda orucun böyük əxlaqi-mənəvi, sosial əhəmiyyəti var. Hədisi-şərifdə deyilir ki, “oruc sipərdir”, yəni müsəlmanı pis əməllərdən qoruyan gizli silahdır. Oruc tutan insan qeybət qılmaqdan, söyüş söyməkdən, dava-dalaş salmaqdan çəkinməlidir. Adamlar arasında bir-birinə məhəbbət, hörmət, şəfqət, dostluq, qardaşlıq, həmrəylik kimi duyğular hökm sürməlidir.

Orucluq ayında möminlər düşmənçiliyə, umu-küsüyə son qoymalı, bir-birinə münasibətdə mərhəmətli olmağı, bir-birini bağışlamağı bacarmalıdırlar. Allah-təala oruc tutmağı buyurmaqla bütün insanların dinc, mehriban şəraitdə yaşamasının zəruriliyini xatırladır. İlin bir ayı ərzində müsəlmanlar eyni cür qidalanır, eyni cür həyat tərzi keçirir, nəfsini, şəhvətini cilovlamaq məcburiyyətində qalırlar ki, bu da hər bir insan, bütövlükdə cəmiyyət üçün olduqca vacibdir.

Digər tərəfdən, orucluq xoş əməllər ayı olmaqla müsəlman cəmiyyətində ümumi vəziyyətə müsbət təsir göstərir. Bu ayda pis əməllər nəzərəçarpacaq dərəcədə azalır, cinayətkarlığın səviyyəsi açıq-aşkar aşağı düşür. Müsəlman ölkələrində aparılmış çoxsaylı araşdırmalar buna dəlalət edir.

Eyni zamanda bir ay oruc tutmaq insanın sağlamlığında mühüm rol oynayır. Axı oruc tutmağı vacib edən Allah-təala bəndəsinə faydalı olmayan heç nəyi əmr etməz! Orucda böyük ilahi hikmət var. Peyğəmbərimiz Məhəmməd salavatullah buyurmuşdur: “Oruc tutun ki, sağlam olasınız!” Qədim zamanlardan başlamış günümüzədək oruc insan sağlamlığını möhkəmlətmək, müxtəlif xəstəlikləri müalicə etmək üçün təbii vasitə kimi nəzərdən keçirilir. Hələ islamdan çox-çox əvvəl böyük mütəfəkkirlər müəyyən müddət ac qalmağı, yəni oruc tutmağı tövsiyə etmişlər. Elə müasir dövrdə də oruc vasitəsilə bir çox xəstəliklərə əlac tapmaq mümkün olur. Bu gün həkimlər təsdiqləyirlər ki, oruc tutmaq hamı üçün, hətta sağlam adamlar üçün həyati zərurətdir. İnsan qida qəbul edərkən, nəfəs alarkən həm də külli miqdarda toksin maddə qəbul edir. Bu zərərli maddələri bədəndən oruc tutmaqla kənarlaşdırmaq mümkündür.

İnsan oruc tutarkən mədə, bağırsaqlar, qaraciyər və həzm prosesində iştirak edən digər orqanlar istirahət edir. Bu isə həzm sisteminin yaxşılaşmasına gətirib çıxarır. Qan təmizlənir, beyin daha yaxşı işləyir. İnsanın cismində zəif, xəstə, yaxud zədələnmiş hüceyrələr yeniləri ilə əvəzlənir. Ümumiyyətlə, insan orqanizminin elə bir üzvü yoxdur ki, orucun müsbət təsirinə məruz qalmasın.

Qeyri-müsəlman ölkələrində aparılmış və on minlərlə xəstəni əhatə etmiş araşdırmalar sübut etmişdir ki, oruc bir çox digər xəstəliklərin, o cümlədən yüksək qan təzyiqinin, qaraciyər, dəri xəstəliklərinin, xüsusilə allergiya və xroniki ekzemanın və s. müalicəsinə kömək edir. Bundan başqa, oruc bir çox insanların əziyyət çəkdiyi köklükdən və onun doğurduğu xəstəliklərdən qurtulmaq üçün təsirli vasitədir. Eyni zamanda oruc pis vərdişləri (siqaretə, narkotik maddələrə bağlılıq və s.) tərgitməyə kömək edir.

Beləliklə, insan oruc tutmaqla həm ruhunu, həm də bədənini tərbiyə edir. Axı sağlam ruh yalnız sağlam bədəndə olur!

Bununla belə, Ramazanda oruc məhz Allahın buyruğunu yerinə yetirib Onun rizasını qazanmaq üçün tutulur. Bu mübarək ayda Tanrıya edilən dualar daha tez qəbul olunandır. Vətən torpağının düşmən tapdağından qurtulması, didərgin soydaşlarımızın yurd-yuvalarına qayıtması üçün dua edək! Allah orucunuzu və müqəddəs ayda edəcəyiniz duaları qəbul eləsin! Amin!

Allahverdi MEHDİYEV,

Azərbaycan.- 2016.- 7 iyun.- S. 8.