Bir gecədə yurdumu və valideynlərimi itirdim

Kamil SALAHOV: “Atam ağır işgəncə ilə qətlə yetirildi, anamın isə meyitini pul və benzinlə ermənilərdən aldıq”

O gecə Qarabağ dağlarının qarı insanların al qanına boyandı. O qan, yalnız azərbaycanlı olduqları üçün amansızcasına qətlə yetirilən günahsız körpələrin, qız-gəlinlərin, qocaların, igid oğulların qanı idi. Bir gecədə dağıdılan, yandırılaraq yerlə-yeksan edilən şəhər də bizim yurdumuz idi. Bunu necə danışasan, necə təsvir edəsən?!

Bağrımızda illərdir qövr edən XOCALI yarası 25 ildir ki, qəlbimizi göynədir. Yenicə şəhər statusu almış bu yaşayış məntəqəsində körpələr amansızcasına qətlə yetirildi, analar vəhşi erməniyə əsir düşməmək üçün uşaqlarını öz əlləriylə boğdular, doğmalarının yaralı vücudunu əlacsızlıqdan meşələrdə qoydular. O dəhşət gecəsi sinəmizə çəkilən körpə, ata-ana, bacı-qardaş dağıdır!

O müdhiş gecədən yalnız möcüzə sayəsində sağ qurtulan şahidlərin tükürpədici ifadələri Xocalıda baş verən faciənin insanlığa sığmayan dəhşətli qətliam və soyqırımı aktı olduğunu bir daha təsdiqləyir.

Həmin insanlardan biri də bu gün Goranboy rayonunun Aşağı Ağcakənd qəsəbəsində yaşayan Xocalı sakini, 1970-ci il təvəllüdlü Kamil Salahovdur.

Əsgəranda baş verən hadisələrdən sonra hiss edirdik ki, növbəti hədəf Xocalıdır

- 1991-ci ilin oktyabrında Xocalı ilə avtomobil yolu kəsildi və o vaxtdan etibarən şəhərlə əlaqə yalnız vertolyotların köməyilə saxlanılırdı. 1992-ci il yanvarın 2-dən Xocalıda elektrik enerjisi olmadı. Fevralın 13-də ərzaq və yanacaq yükü ilə sonuncu hərbi vertolyot gəldi (sonuncu mülki vertolyot yanvarın 28-də gəlmişdi)... Həmin gündən şəhər ermənilərin həmlələrini gözləməklə yaşayırdı.

Əsgəranda baş verən hadisələrdən sonra hiss edirdik ki, növbəti hədəf Xocalıdır. 22 yaşım vardı, subay idim və könüllü özünümüdafiə taboruna yazılmışdım. Postlarda dururduq. Ermənidən qorxumuz yox idi. Fevralın 25-i günü tankların, zirehli texnikanın səsi eşidilməyə başladı. Yüksəkliklərdə ocaqlar qaladılar ki, bir-birinin olduğu ərazini müəyyən edib, həmin istiqamətə güllə atmasınlar.

Şəhəri zirehli texnika ilə atəşə tutdular. Aeroportu yandırdılar və şəhər yuxarıdan-aşağıya yana-yana gəlirdi. İki saata qədər müdafiə olunduq. Amma avtomatla zirehli texnikaya qarşı döyüşmək qeyri-mümkün idi. Döyüş sursatımız qurtardı və məcbur olub geri çəkildik. Əhali də evlərdən çıxıb qaçmağa başladı. Piyada erməni dəstələri şəhərə irəliləməyə başladı. Başqa çıxış yolu yox idi, hər tərəfdən güllə yağışı gəlirdi.

Meşədə güllə yarası almayan insanların çoxu ömürlük şaxta “yarası” aldı

Postdan tez evə yollandım. Şəhər od tutub yanırdı. Şəhərdə elə bir haray səsi vardı ki, insan vahiməyə düşürdü. Yanan kim, yaralanıb yerdə imdad diləyən kim... Hamı qarışmışdı bir-birinə. Bir tərəfdən güllə yağışı, bir tərəfdən alışıb yanan evlərin tüstüsü və insanların qışqırtısı adamı şoka salırdı. Heç öz yaxın adamını tanıya bilmirdin. Atamla anama xəbər göndərmişdim ki, camaata qoşulub getsinlər, gəlib yolda onları tapacam. Amma gedib insanların arasında valideynlərimi tapa bilmədim. Qarqar çayını keçib Kətik kəndinin meşəsinə daxil olduq. Hər tərəfdən meşəyə güllə atırdılar. Bir tərəfdən açılan güllələr, digər tərəfdən şaxtalı hava insanların hərəkət etməsinə imkan vermirdi. Elə ona görə də meşədə güllə yarası almayan insanların çoxu şaxta “yarası” aldı. Çaydan keçən insanlar islanmışdılar. Meşədə isə qar dizdən idi. Qorxudan qarda gizlənən adamların çoxunu şaxta vurdu. Körpə, azyaşlı uşaqlar donaraq öldü.

Ermənilər əsir götürdükləri yaşlı atama bir ay dəhşətli işgəncə veriblər

Meşə ilə yuxarı qalxdıqca təhlükə artırdı. Ermənilər yuxarıda pusqu qurmuşdular. Önümüzdə gedən dəstə ilə atışma başladı və xeyli insan həlak oldu. İstiqaməti dəyişdik. Mən Ağdamın Şelli kəndi istiqamətinə tərəf üz tutdum. Əgər bu gün sağ qalmışıqsa, buna yalnız Allahın möcüzəsi demək olar. Çünki erməni istəyirdi ki, Xocalıdan sağ adam çıxmasın. Ona görə də meşəni hər tərəfdən mühasirəyə almışdılar. Ağdamın kəndlərinə keçən avtomobil yollarının üstünə zirehli texnikalar cəlb etmişdilər. Onlar da dayanmadan atəş açırdılar. Kim yolu cəld keçdisə, canını qurtara bildi.

Ağdamın Şelli kəndinə çatanda atamla, anamı xəbər almağa başladım. Öyrəndim ki, onlar dayımgillə gəlirlərmiş. Yolda pusquya düşürlər. Anam Zərha Salahova güllə yarası alır və həlak olur. Atam Məhəmməd Salahov isə ermənilərə əsir düşür.

Bir müddət keçdikdən sonra eşitdim ki, əsirləri dəyişirlər. Gedib müraciət etdim. Mayın 28-də xəbər gəldi ki, atamı gətirirlər. Getdim, amma gələn atamın nəşi idi... Onunla birlikdə əsirlikdə olanlardan vəziyyəti öyrəndim. Dedilər ki, yazıq atam erməni vəhşilərinin işgəncələrinə dözə bilməyib. Yaşlı adama dəhşətli işgəncə verərək öldürüblər.

Mayın 31-də atamı Ağdamda dəfn etdik. Amma anamın nəşi hələ də Xocalıda idi. Dayım dedi ki, necə olur-olsun gedib ermənilərlə danışıq aparıb bacımın meyitini alacam. Nə qədər etiraz etdiksə, mümkün olmadı, çıxıb getdi. Gedib ermənilərə pul və benzin təklif edib. Onlar da anamın nəşini tapıb gətiriblər. Bir də gördük dayım anamın meyitini gətirdi. Dözülməz anlar idi. Başımı itirmişdim, nə edəcəyimi bilmirdim. Taleyimə yazılan yazı beləymiş. Anamı da atamın yanında dəfn etdik.

O gecənin dəhşətli səhnəsi bir insanın yurdunu və onu dünyaya gətirənləri əlindən aldı. Hər iki valideynini itirən Kamil çəkdiyi acıları nə danışmaqla anlada bilir, nə də içində göynəyən yaranı göstərə bilir və yəqin ki, bu ağrı-acını qəbir evinədək qəlbində daşıyacaq. Allah səbir versin, qardaş!

Rəşad BAXŞƏLİYEV,

Azərbaycan.- 2017.- 26 fevral.- S.5.