Azərbaycanda güclü potensiala malik meliorasiya və su təsərrüfatı kompleksi yaradılıb

Su təsərrüfatı və meliorasiya işçiləri peşə bayramlarını qeyd ediblər

Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı və “Azərsu” Açıq Səhmdar cəmiyyətlərinin kollektivləri 5 iyun - “Su təsərrüfatı və meliorasiya işçiləri günü” peşə bayramını qeyd ediblər.

AZƏRTAC xəbər verir ki, peşə bayramı münasibətilə Bakı Biznes Mərkəzində “Ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycanın su təsərrüfatı və meliorasiya sahəsinin yaradıcısı və müəllifidir” mövzusunda elmi-praktik konfrans keçirilib.

Konfransda Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin sədri Əhməd Əhmədzadə və “Azərsu” ASC-nin sədri Qorxmaz Hüseynovun çıxışları dinlənilib.

Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin sədri Əhməd Əhmədzadə ölkədə meliorasiya və su təsərrüfatının inkişafında ulu öndər Heydər Əliyevin böyük və tarixi xidmətlərinin olduğunu qeyd edərək bildirdi ki, qədim suvarma əkinçiliyi ölkəsi olan respublikamızda meliorasiya və irriqasiya işlərinə keçən əsrin əvvəllərində başlanılsa da, bu sahənin əsas inkişafına ulu öndərin respublikamıza rəhbərlik etdiyi 1969-1982-ci illərdə nail olunub. Həmin illərdə meliorasiya və su təsərrüfatı sahəsində quruculuq işləri geniş vüsət alıb, iri su anbarları, çoxlu sayda hidroqovşaqlar, nasos stansiyaları, müasir meliorasiya və irriqasiya sistemləri tikilib istifadəyə verilib, suvarılan torpaqların ümumi sahəsi 1,5 dəfədən çox artıb. Lakin təəssüf hissi ilə qeyd etmək lazımdır ki, ulu öndər vəzifədən getdikdən sonra kənd təsərrüfatı, xüsusilə də meliorasiya və su təsərrüfatı tənəzzülə uğramış və məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşmişdi.

1993-cü ildə Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı ilə meliorasiya və su təsərrüfatı da öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoydu: mövcud meliorasiya potensialının dağıdılmasının qarşısı alındı, ondan daha səmərəli istifadə olunması yolları və sahənin gələcək inkişaf istiqamətləri müəyyənləşdirildi. Ümummilli liderin göstərişləri əsasında meliorasiya və su təsərrüfatına iri investisiyalar yatırılmağa başlanıldı. Hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən göstərilən böyük diqqət və qayğı nəticəsində bu sahəyə ayrılan vəsaitin və yerinə yetirilən işlərin həcmi ildən-ilə artır.

Mövcud meliorasiya və irriqasiya obyektlərinin istismarının xeyli yaxşılaşdığını qeyd edən Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin sədri sahənin maddi-texniki bazasının gücləndirildiyini vurğuladı. Belə ki, son illər 2100-dən çox maşın və mexanizmlər alınıb, 3736 kilometr suvarma kanallarının, 2251 kilometr kollektor-drenaj şəbəkələrinin bərpası, yenidən qurulması və tikintisi işləri həyata keçirilib, 348 min hektar suvarılan torpaqların su təminatı və 239 min hektar sahədə meliorativ vəziyyət yaxşılaşdırılıb. Həmçinin 55 min hektar yeni suvarılan sahələr kənd təsərrüfatı dövriyyəsinə cəlb edilib, 1804 subartezian quyusu qazılıb, sel və daşqınlara qarşı dağ çaylarında 199 kilometr sahilbərkitmə işləri, Kür-Araz çaylarında isə 900 kilometr uzunluğunda bəndlərin möhkəmləndirilməsi işləri yerinə yetirilib. Aqrar sektorun inkişafında mühüm rol oynayan üç nəhəng infrastruktur layihəsi - Taxtakörpü və Şəmkirçay su anbarlarının SES-lə birlikdə, Tovuzçay su anbarının, eləcə də Baş Mil-Muğan kollektorunun tikintisi və digər iri layihələr qısa müddətdə başa çatdırılıb.

Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nin 2016-cı ildəki fəaliyyəti barədə danışan Ə.Əhmədzadə dedi: “Dünya Bankının krediti ilə həyata keçirilən “Sudan İstifadəedənlər Birliklərinin İnkişafına Dəstək Layihəsi” çərçivəsində 9606 hektar torpaq sahəsində, o cümlədən Saatlı (3240 hektar), Sabirabad (3137 hektar) və Zərdab (3229 hektar) rayonlarının ərazilərində suvarma və drenaj şəbəkələrinin bərpası və yenidən qurulması işləri başa çatdırılıb. Eyni zamanda, Bankın krediti ilə “Milli Su Təchizatı və Kanalizasiya Xidmətləri üzrə İkinci Layihə” çərçivəsində respublikanın 6 rayonunda (Şabran, Siyəzən, Masallı, Yardımlı, Cəlilabad, Lerik) içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemləri infrastrukturunun bərpası və tikintisi işləri davam etdirilib. Layihə çərçivəsində 86,4 kilometr içməli su xətləri və 43,9 kilometr uzunluğunda kanalizasiya xətləri çəkilib. Masallı və Cəlilabad şəhərlərini içməli su ilə təmin etmək məqsədilə sutkalıq gücü 22 min kubmetr olan içməli sutəmizləyici qurğunun tikintisi, mexaniki və elektromexaniki avadanlıqların quraşdırılması üzrə işlər tam başa çatdırılıb”.

Dövlət Neft Fondundan ayrılmış vəsait hesabına Qusarçay və Caqacuqçay çayları üzərində sugötürücü qurğuların və 14653 metr nəqledici kanalların qurğularla birlikdə tikintisi başa çatdırılaraq Samur-Abşeron kanalına əlavə suyun verilməsi təmin olunub. Eyni zamanda, Xızı və Şabran rayonlarında 2863 hektar yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi üçün kompleks meliorativ tədbirlərin aparılması və 740 hektar mövcud suvarılan torpaqlarda su təminatının yaxşılaşdırılması üçün tikinti işləri tamamlanıb.

“Şəmkirçay çayı üzərində dəryaçanın tikintisi” kompleks layihəsi üzrə Göygöl rayonunda 3000 hektar ərazidə mütərəqqi suvarma texnikasının tətbiqinə imkan verən 24,74 kilometr uzunluğunda müxtəlif diametrli şüşə lifli paylayıcı və polietilen suvarma boru kəmərlərinin tikintisi işləri yerinə yetirilib. Bu barədə məlumat verən Ə.Əhmədzadə qeyd etdi ki, Şəmkirçay su anbarının istismara verilməsi ilə Şəmkir və Samux rayonlarında 16 min hektardan çox əkin sahələrinin su təminatı yaxşılaşdırılıb. Eyni zamanda, layihə çərçivəsində Goranboy və Samux rayonlarının 8000 hektar torpaq sahəsinə suvarma suyunun çatdırılması üçün Şəmkir maşın kanalının ikinci növbəsinin 8,55 kilometrlik hissəsinin üzərindəki hidrotexniki qurğularla birlikdə tikintisi tamamlanıb. Tovuzçay su anbarının tikilməsi isə 18465 hektar, o cümlədən Tovuz rayonunda 15526 hektar, Şəmkir rayonunda isə 2939 hektar torpaqların su təminatını yaxşılaşdırıb.

Məlumat verildi ki, respublika üzrə bütün kənd təsərrüfatı bitkiləri 1 milyon 386 min hektar sahədə orta hesabla 3,3 dəfə suvarılıb. Hazırda respublikanın su anbarlarında 15,5 milyard kubmetr su yığılıb ki, bu da kənd təsərrüfatı bitkilərinin vegetasiya suvarmasının mütəşəkkil aparılmasına şərait yaradacaq. Sudan istifadə planına əsasən, 2017-ci ildə ümumilikdə 1 milyon 416 min hektar sahədə kənd təsərrüfatı bitkilərinin vegetasiya suvarılması nəzərdə tutulub. İyunun 1-nə 546 min hektar sahədə taxıl orta hesabla 2,3 dəfə suvarılıb.

Sonra çıxış edən “Azərsu” ASC-nin sədri Qorxmaz Hüseynov ölkə əhalisinin keyfiyyətli içməli su ilə təchizatı istiqamətində bir sıra layihələrin uğurla başa çatdırıldığını, digər layihələrin isə hazırda davam etdirildiyini bildirdi. Qeyd olundu ki, ölkə əhalisinin içməli su təchizatının və kanalizasiya xidmətlərindən istifadəsinin yaxşılaşdırılmasının əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub və hazırda Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən uğurlu sosial-iqtisadi siyasətin başlıca istiqamətlərindəndir.

“Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüskarı olduğu və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilmiş Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri layihəsi Bakı şəhərinin içməli su təchizatında müstəsna əhəmiyyət daşıyır. 2010-cu ildə istismara verilmiş kəmər Azərbaycanın müstəqillik illərinin ən böyük infrastruktur layihəsi kimi tarixə düşüb”, - deyən Q.Hüseynov bildirdi ki, Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasının 2035-ci ilə perspektiv inkişafı nəzərə alınmaqla su təchizatı, kanalizasiya sistemləri və yağış sularının idarə olunması üçün Master Plan hazırlanıb və bu istiqamətdə işlərə başlanılıb. Master Planın su təchizatı bölməsinin ən böyük layihəsi olan Ceyranbatan Ultrasüzgəcli Sutəmizləyici Qurğular Kompleksinin tikintisi 2015-ci ildə yekunlaşıb. Məhsuldarlığı saniyədə 6,6 kubmetr təşkil edən kompleks 2016-cı ildə Əbu-Dabi Qlobal Su Sammitində dünya su sənayesinin ən önəmli layihələrindən biri seçilib. Bakı şəhəri və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafı dövlət proqramlarına uyğun olaraq, 51 qəsəbədə infrastrukturun yaradılması və yenidən qurulması işləri görülüb.

Q.Hüseynov qeyd etdi ki, Abşeron yarımadasında yeni kollektor və xətlərin, tullantı sularının təmizlənməsi üçün qurğuların tikintisi, mövcud xətlərin rekonstruksiyası, göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atılıb. İnnovativ texnologiyalardan istifadə edilməklə 14 kilometr uzunluğunda Bayıl-Bibiheybət-Lökbatan kollektorunun istismara verilməsi ilə Bayraq meydanından başlayaraq Lökbatan dairəsinə qədər ərazidə Xəzər dənizinə axıdılan tullantı sularının qarşısı tam alınıb.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramına uyğun olaraq, bölgələrdə su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması layihələrinin icrası uğurla davam etdirilir. Q.Hüseynov bildirdi ki, su-kanalizasiya layihələrinin icrasına başlanılmış 44 şəhər və rayon mərkəzinin 20-də həm su, həm də kanalizasiya şəbəkəsinin, 8-də isə su şəbəkəsinin tikintisi başa çatdırılıb. Şirvan-Muğan və Sabirabad-Saatlı qrup su kəmərlərinin tikintisi layihələrinin həyata keçirilməsi nəticəsində Hacıqabul, Şirvan, Salyan, Biləsuvar, Sabirabad və Saatlı şəhərlərinə Kür sutəmizləyici qurğularından içməli suyun verilməsi təmin edilib. Mərkəzi Aran bölgəsinin suya daha çox ehtiyacı olan yaşayış məntəqələrinin su təchizatına hesablanmış Külüllü layihəsinin icrası nəticəsində Kürdəmir, Ucar, Zərdab və Ağsu şəhərlərinin, həmçinin bir sıra kəndlərin içməli su problemi tam həllini tapıb.

Eyni zamanda, Lənkəran, Astara şəhərlərini və 39 kəndi su ilə təmin etmək üçün Xanbulançay anbarının sahilində məhsuldarlığı sutkada 30 min kubmetr olan sutəmizləyici qurğu inşa edilib. Mingəçevir və Yevlax şəhərlərini keyfiyyətli içməli su ilə təmin etmək məqsədilə məhsuldarlığı sutkada 55 min kubmetr olan müasir sutəmizləyici qurğu istismara verilib.

“Şəmkirçay su anbarının istismara verilməsi qərb bölgəsinin içməli su və suvarma suyu ilə təminatında böyük rol oynayır”, - deyən Q.Hüseynov vurğuladı ki, bu mənbədən Gəncə şəhərinə qədər 24,5 kilometr, Şəmkir şəhərinə isə 16,5 kilometr uzunluğunda su kəmərləri çəkilib. Respublikanın ikinci böyük şəhəri olan Gəncənin digər su mənbələrində - Qızılqaya və Göygöldə yeni suqəbuledici qurğular inşa olunub və şəhərə suyun verilməsi təmin edilib.

Şəhər və rayon mərkəzləri ilə yanaşı, 360 mindən çox əhalisi olan 350-dən artıq kəndin içməli su təminatı yaxşılaşdırılıb. Heydər Əliyev Fondunun “Regional İnkişaf” İctimai Birliyinə və “Azərsu” ASC-yə bölgələrdən daxil olmuş müraciətlər əsasında 5 rayonun 13 kəndində 10 min nəfərin su problemi həll olunub.

Q.Hüseynov bildirdi ki, hazırda respublikanın 22 rayonunun 170 yaşayış məntəqəsində 267 min nəfərin içməli su təchizatının yaxşılaşdırılması istiqamətində tədbirlər görülür. Sərhədyanı yaşayış məntəqələrində, ucqar kəndlərdə, cəbhə bölgəsində yerləşən ərazilərdə, məcburi köçkün düşərgələrində həyata keçirilən layihələr müstəqil Azərbaycan dövlətinin insanların sağlamlığına və sosial rifahın yüksəldilməsinə hesablanmış siyasətinin təzahürüdür.

“Ölkəmizdə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması və ixrac potensialının artırılması barədə dövlət başçısının tapşırıqlarına uyğun olaraq Zərdab, Hacıqabul və Şamaxı rayonlarında əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə layihələr icra edilir. Zərdab rayonunda 10 min hektar sahənin suvarılması məqsədilə Kür çayı sahilində məhsuldarlığı saniyədə 3 kubmetr olan sugötürücü qurğu, nasos stansiyası, 15 kilometr magistral su xətti tikilib. Eyni zamanda, Hacıqabul və Şamaxı rayonlarında Padarçöl adlanan ərazidə 10 min hektar ərazidə suvarma layihəsinin icrasına başlanılıb, Kür sutəmizləyici qurğularından 27 kilometr uzunluğunda magistral kəmərin və digər infrastrukturun inşası isə davam etdirilir”, - deyə Q.Hüseynov vurğuladı.

Məlumat verildi ki, fəaliyyəti dövründə “Azərsu” ASC tərəfindən 7500 kilometr magistral və paylayıcı su xətti, 2800 kilometr kanalizasiya kollektoru və xətti, 4 sutəmizləyici qurğu, 221 su anbarı, 110 su və kanalizasiya-nasos stansiyası tikilib, 292 artezian və subartezian quyusu qazılıb. Görülmüş işlər nəticəsində mərkəzləşdirilmiş qaydada içməli su ilə təmin olunan əhalinin sayı 2 dəfədən çox artaraq 4 milyon 500 min nəfəri ötüb. Hazırda ölkə üzrə xidmət göstərilən əhalinin 65,9 faizi, Bakı şəhərində isə 80,8 faizi fasiləsiz içməli su ilə təmin edilir.

Konfransda Prezidentin aqrar siyasət məsələləri üzrə köməkçisi-şöbə müdiri Azər Əmiraslanov çıxış edərək əhalinin içməli su ilə təminatında, kənd təsərrüfatının inkişafında infrastruktur layihələrinin əhəmiyyətindən danışdı, görülən işlərin önəmini vurğuladı. Bildirdi ki, infrastruktur layihələri arasında su ilə təchizat xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu istiqamətdə uğurlu addımlar atılmaqdadır. Lakin görüləsi hələ çox iş var və şübhə yoxdur ki, qarşıda duran vəzifələr uğurla yerinə yetiriləcək.

Sonra Azər Əmiraslanov su təsərrüfatı və meliorasiya sistemində səmərəli fəaliyyətlərinə görə bir qrup əməkdaşın fəxri adlar və medallarla təltif olunması haqqında Prezident İlham Əliyevin sərəncamlarını oxudu.

Milli Məclisin Aqrar siyasət komitəsinin sədri Eldar İbrahimov, Baş nazirin müşaviri Musa Məmmədov, Su Təsərrüfatı İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri Akif Məmmədov, Kənd Təsərrüfatı Qida Sənayesi İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Federasiyasının sədri Tofiq Quliyev çıxışlarında bildirdilər ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin bilavasitə rəhbərliyi və dəstəyi ilə yaradılmış güclü potensiala malik meliorasiya və su təsərrüfatı kompleksi hazırda Prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqəti nəticəsində daha da inkişaf etdirilir. Çıxışlarda su təsərrüfatı və meliorasiya işçilərinin bu diqqət və qayğıya əməli işləri ilə cavab verəcəklərinə əminlik ifadə olundu, qarşıda duran vəzifələrdən danışıldı.

Sonra elmi-praktik konfransın iştirakçıları adından Prezident İlham Əliyevə müraciət qəbul olundu.

Konfrans su təsərrüfatı və meliorasiya sahəsində görülən işlərdən bəhs edən filmin nümayişi ilə yekunlaşdı.

Azərbaycan.- 2017.- 6 iyun.- S.5.