Yeni iqtisadi strategiyanın uğur
formulu
“İqtisadiyyatı
olmayan ölkə heç vaxt real müstəqilliyə nail
ola bilməz. Bizim güclü iqtisadiyyatımız, maliyyə
resurslarımız var. Biz öz hesabımıza
yaşayırıq və buna görə də müstəqil
ölkə kimi səsimizi bütün tribunalardan ucalda bilirik,
mövqeyimizi müdafiə edə bilirik”.
Bu fikirləri
XXIV Beynəlxalq “Xəzər Neft və Qaz-2017” sərgi və
konfransının, həmçinin VII Xəzər Beynəlxalq
energetika və alternativ enerji sərgisinin
açılışında Prezident İlham Əliyev
söyləyib.
Dünya
iqtisadiyyatında getdikcə mürəkkəbləşən
proseslərin fonunda Azərbaycan Prezidentinin həyata
keçirdiyi uzaqgörən və müdrik siyasət ölkəmizin
iqtisadi tərəqqisinə, dünyada köklü
mövqeyinin möhkəmlənməsinə, inkişaf
etmiş güclü dövlətlər sırasında yer
almasına xidmət edir. Əldə olunmuş nailiyyətlər
bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan yeni
çağırışları qarşılamağa
hazırdır və bunun üçün adekvat inkişaf
strategiyasına malikdir. Məhz bunun səbəbidir ki, bu
gün dünyada çox böyük hörmətə malik
olan ölkə kimi tanınan Azərbaycanla əməkdaşlıq
etmək istəyən ölkələrin sayı gündən-günə
artır. Azərbaycanın işğalçı Ermənistandan
başqa heç bir ölkə ilə ikitərəfli formatda
problemi yoxdur.
149 ölkə ilə
qarşılıqlı ticari əməkdaşlıq, 4,12
milyard dollarlıq dövriyyə
Azərbaycanın
iqtisadi uğurlarının mühüm amillərindən
birini xarici iqtisadi əlaqələrinin inkişafı, tədiyyə
balansının müsbət saldosu təşkil edir.
İxracın həcmi artıq neçə illərdir ki,
idxalın həcmini əhəmiyyətli dərəcədə
üstələyir. Ölkəmizdə ixracyönümlü
istehsalın genişləndirilməsi istiqamətində
görülən işlər ixracın strukturunun xeyli dərəcədə
təkmilləşməsini təmin edib. Məsələn, təkcə
2017-ci ilin yanvar-mart ayları ərzində Azərbaycanın
xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 4,12 milyard dollar
olub. İdxalın həcmi 1,51, ixracın həcmi isə 2,61
milyard dollar təşkil edib. Bu dövr ərzində Azərbaycan
149 ölkə ilə ticarət sahəsində qarşılıqlı
əməkdaşlıq edib və xarici ticarət saldosu
müsbət 1,2 milyard dollar olub. Bu ilin dörd ayında isə
Azərbaycan ixracı 41 faiz artıb.
Ölkənin
davamlı inkişafını təmin etmək məqsədilə
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata
keçirilən hərtərəfli islahatların
mühüm istiqamətlərindən biri də qeyri-neft məhsulları
ixracının artırılması, yeni bazarlara
çıxışının təmin olunmasıdır. Bu
gün qeyri-neft məhsullarının ixracının
stimullaşdırılması, ixrac məhsullarının
çeşidinin və həcminin artırılması, eləcə
də ixrac coğrafiyasının genişləndirilməsi
prioritet istiqamətlərdəndir. Dövlət
başçısının dünyadakı yeni
çağırışların nəzərə
alındığı iqtisadi islahatlar paketi çərçivəsində
ötən ilin sonlarından etibarən ixracın təşviqi
ilə bağlı bir sıra addımlar atılıb və
bu tədbirlər 2017-ci ildə də davam etdirilir. Ölkədə
yaradılmış siyasi sabitliklə yanaşı,
iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, biznes və
investisiya mühitinin davamlı olaraq
yaxşılaşdırılması, sahibkarlığın
inkişafı, eləcə də mövcud
çağırışların tələblərinə
uyğun çevik iqtisadi islahat tədbirləri sayəsində
ölkə iqtisadiyyatı öz
dayanıqlığını möhkəmləndirir.
Rusiyadan sonra Çində də ticarət
nümayəndəmiz fəaliyyətə başladı
Son illərdə
özəl bölmənin inkişafına dövlət dəstəyinin
daha da gücləndirilməsi yerli məhsullar
istehsalını artırıb, ixrac imkanlarını
genişləndirib. Bununla belə, sahibkarlığın
inkişafı məqsədilə son dövrlərdə
atılan addımlar, sənaye zonalarının,
aqroparkların yaradılması ilə bağlı işlərin
intensivləşdirilməsi, özünütəminetmə səviyyəsi
yüksək olan bir sıra məhsullar üzrə idxal
gömrük rüsumlarının artırılması,
“Antidempinq, kompensasiya və mühafizə tədbirləri
haqqında” qanunun qəbulu yerli istehsalın
artırılmasına, ixracın genişləndirilməsinə
əlavə stimul yaradıb.
Bu ilin
yanvar ayının 26-da dövlət başçısı
xarici ölkələrdə Azərbaycanın və yerli
ixracatçıların iqtisadi-ticarət maraqlarının
daha dolğun qorunması və təmsil edilməsi, yerli məhsulların
xarici ölkələrin bazarlarına
çıxışının genişləndirilməsi,
ixracın stimullaşdırılması ilə bağlı tədbirlərin
tətbiqində səmərəliliyin, təsərrüfat
subyektləri arasında işgüzar əlaqələrin
qurulmasında çevikliyin artırılması məqsədi
ilə xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən
səfirlik və konsulluqlarımızda ticarət nümayəndələrinin
təyin edilməsi haqqında fərman imzalayıb.
Hər
hansısa bir ölkəyə təyin olunan ticarət
nümayəndəsi həmin ölkə ilə Azərbaycanın
iqtisadi-ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi
və iqtisadi maraqlarının qorunması, ölkəmizin
mallarının və xidmətlərinin ixracının
artırılması, respublikamızın biznes mühitinin,
investisiya imkanlarının təbliği istiqamətində tədbirlər
görür.
Nümayəndəliklərin
yaradılmasında məqsəd Azərbaycanın investisiya
potensialını bu ölkələrdə tanıtmaq, əcnəbi
iş adamlarını ölkəmizə dəvət etmək,
sahibkarlarımızın xarici ölkələrdəki
maraqlarını qorumaqdır.
Artıq
Azərbaycanın iki ölkədə ticarət nümayəndəsi
fəaliyyət göstərir. İlin əvvəlində
Rusiya Federasiyasında, iyun ayında isə Çin Xalq
Respublikasında ticarət nümayəndəsi təyin edilib.
Azərbaycanın
əsas ticarət tərəfdaşlarından olan Çində
ticarət nümayəndəsinin təyin olunması ölkəmizin
qeyri-neft ixracının genişləndirilməsi, “Made in
Azerbaijan” brendinin, əlverişli biznes və investisiya
mühitinin təşviqi və Çin
investisiyalarının cəlb olunması baxımından əhəmiyyətlidir.
2016-cı ildə Azərbaycan və Çin arasında ticarət
dövriyyəsi təqribən 1 milyard dollar olub. Çin Azərbaycanın
ticarət tərəfdaşları sırasında ticarət
dövriyyəsinə görə 5-ci, ixracda 10-cu, idxalda isə
3-cü ölkədir. 2017-ci ilin ilk 4 ayında iki ölkə
arasında ticarət dövriyyəsi 2,3 dəfə artaraq
395,6 milyon dollar təşkil edib.
Xatırladaq
ki, Azərbaycanın ilk ixrac missiyası da ötən ilin
noyabr ayında Çinə göndərilmişdi. İlk
missiya çərçivəsində 12 şərab
istehsalçısı Honqkonqda, 2-ci missiya çərçivəsində
9 şərab istehsalçısı Çinin Quancou şəhərində
öz məhsullarını potensial alıcılara təqdim
etmişdi. İxrac missiyası zamanı Çinlə şərab
ixracı ilə bağlı müqavilə imzalanmış və
buna əsasən Çinə şərab ixracına
başlanılmışdır. Həmçinin Quancou şəhərinə
təşkil edilən ixrac missiyasında Azərbaycan
istehsalı olan “Savalan” markalı şərab qızıl
medala layiq görülmüşdür.
İxrac missiyalarının
bütün xərcləri dövlət büdcəsi
hesabına ödənilir
Prezident
İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata
keçirilən iqtisadi siyasətin əsas istiqamətlərindən
biri qeyri-neft ixracının artırılması, yeni bazarlara
çıxışın təmin olunmasıdır. Dövlət
başçısının 2016-cı il 5 oktyabr tarixli fərmanına
əsasən, “Made in Azerbaijan” brendinin xarici bazarlarda təşviqi,
ixrac missiyalarının təşkili və digər tədbirlərin
həyata keçirilməsi sahibkarların ixraca olan
marağının və ixrac olunan qeyri-neft məhsulları
çeşidlərinin artması, ixrac coğrafiyasının
genişlənməsi, Azərbaycan mənşəli məhsulların
xarici bazarlarda analoji məhsullarla rəqabətqabiliyyətinin
yüksəldilməsi baxımından xüsusi rol oynayır.
Belə ki, fərmanın icrası ilə bağlı bir
neçə ölkəyə ixrac missiyası təşkil
olunub, sahibkarların bütün xərcləri dövlət
büdcəsi hesabına ödənilib.
İxracın
təşviq edilməsi sahəsində dövlət
başçısının imzaladığı fərman və
sərəncamlar Azərbaycanın həm iqtisadi
inkişafında, həm də xarici iqtisadi əlaqələrinin
genişləndirilməsində yeni mərhələnin
başlanğıcını qoyub. İxracın genişləndirilməsi,
rəqabətqabiliyyətli məhsulların ənənəvi
və yeni bazarlara çıxışının
artırılması ilə bağlı imzalanmış sənədlərə
uyğun olaraq, “İxrac təşviqinin ödənilməsi
qaydası”, “İxrac təşviqi şamil olunacaq məhsulların
siyahısı” və “İxrac təşviqi üzrə tətbiq
olunacaq əmsallar” təsdiq olunub. İxrac təşviqi
şamil olunan malların siyahısına bal, xurma, nar,
qovrulmuş fındıq kimi kənd təsərrüfatı
məhsulları, qurudulmuş meyvələr, konservləşdirilmiş
meyvə-tərəvəz, mürəbbə və cemlər,
turşular, spirtli içkilər və şərab, mineral
sular və şirələr, unlu qənnadı məmulatları,
habelə dəri məmulatları, ipək parçalar və
xalçalar kimi digər məhsullar daxil edilib. Həmin məhsulların
növündən asılı olaraq, sahibkarlara ixrac etdikləri
qeyri-neft məhsullarının gömrük dəyərinin 3
faizdən 6 faizədək büdcə vəsaitləri
hesabına təşviq verilir.
Görülən
bu tədbirlərin səmərəliliyini artırmaq və
ixracın təşviqi məqsədilə AZPROMO-nun nəzdində
“İxracatçılar klubu” yaradılıb, “Export.az” rəsmi
ixrac portalı istifadəyə verilib, şərab, nar,
fındıq, meyvə-tərəvəz, arıçılar
ixracatçıları və istehsalçıları
assosiasiyaları təsis olunub, sahibkarlara ixracla bağlı təlimlər
keçirilib, malın mənşə ölkəsini təsdiq
edən sertifikatın verilməsi sadələşdirilərək
müddəti 3 gündən 1 günə endirilib.
Yevlaxda
keçirilən qeyri-neft ixracatçılarının
respublika müşavirəsində Prezident İlham Əliyev bu
missiyaların fəaliyyətinə toxunaraq qeyd edib ki,
artıq ixrac missiyalarımız öz səmərəsini
göstərir. Missiyaların çox böyük faydası
var və il boyu bu missiyalar təşkil edilməlidir: “Bu,
avtomatik rejimdə olmalıdır, yəni, artıq mənim
göstərişimlə yox. Hər il müxtəlif dövlət
qurumları öz iş planına salmalıdırlar ki, bu il
neçə ixrac missiyası hansı ölkələrə
ezam ediləcəkdir. Bizim üçün ən yaxşı
potensial bazar olan ölkələrə hər il missiyalar getməlidir.
Böyük ölkələrin müxtəlif bölgələrinə
xüsusi missiyalar təşkil edilməlidir. O ölkələrin
təkcə paytaxt şəhərlərinə yox,
bütün bölgələrinə, bütün
regionlarına müntəzəm olaraq bizim qruplarımız
getməlidir”.
Ölkəmizin təbliği
və ixracatçılar üçün yeni imkanlar
açan ticarət evləri
Artıq dünyada şöhrət qazanan “Made in Azerbaijan” brendinin xarici bazarlarda təşviqinin daha da gücləndirilməsi üçün praktik addımlar atılır. Azərbaycan xarici ölkələrdə ticarət evləri də yaradır. Artıq Belarusda belə bir ticarət evi açılıb, Rusiya və Ukraynada, Qazaxıstanda ticarət evlərinin açılması ilə bağlı işlər aparılır. Qazaxıstanın Aktau şəhərində müasir logistika mərkəzi yaradılıb. Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev mərkəzə baxış keçirərkən onun fəaliyyətini yüksək qiymətləndirib və burada xüsusi gömrük rejiminin tətbiq edilməsi barədə aidiyyəti orqanlara tapşırıq verib.
Aprel ayında Yevlaxda qeyri-neft ixracatçılarının respublika müşavirəsində bu məsələyə toxunan Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın bir çox ölkələrdə ticarət evləri yaradacağını söyləyib. Dövlət başçısı qeyd edib ki, ticarət evləri həm ölkəmizi təbliğ edəcək, həm də ixracatçılar üçün yeni imkanlar açacaq: “Bununla bərabər, Asiya qitəsinin böyük ölkələrində mütləq ticarət evlərimiz olmalıdır. İndi Körfəz ölkələrində bizim məhsullarımıza böyük maraq göstərilir. Əslində, bu marağın da mənbəyi bizim fəaliyyətimizdir. Çünki son vaxtlar biz Körfəz ölkələri ilə, o cümlədən bu istiqamətdə çox işgüzar əməkdaşlıq qura bilmişik və oraya Azərbaycan məhsullarının çıxarılmasına nail olmuşuq. Bizim xüsusilə kənd təsərrüfatı məhsullarımıza o ölkələrdə böyük maraq var və Körfəz ölkələrinin istehlak bazarı kifayət qədər böyükdür. Onlar bizdə istehsal edilən və ixrac olunan malların bir çoxunu xaricdən, başqa ölkələrdən gətirirlər, idxal edirlər. Ona görə biz bu bazarlara fəal girməliyik. Bunun üçün də Körfəz ölkələrində mütləq ticarət evləri yaradılmalıdır”.
Bütün bu göstəricilər transmilli enerji və kommunikasiya layihələrinin əsas hərəkətverici qüvvəsinə çevrilərək Cənubi Qafqazın ən nüfuzlu ölkəsi kimi tanınan Azərbaycanın sosial-iqtisadi sahədəki uğurlarının ardıcıl xarakter daşıdığını göstərir. Eyni zamanda, ölkə rəhbərinin müəyyənləşdirdiyi iqtisadi prioritetlərin dayanıqlı əsaslara söykəndiyinə, respublikanın gerçək potensialı ilə uzlaşdığına dəlalət edir. Şübhəsiz, müasir dövrdə hər bir ölkənin iqtisadi inkişaf tempini və qlobal maliyyə təhdidlərinə səmərəli müqavimət potensialını xarakterizə edən başlıca amillərdən biri də məhz makroiqtisadi dayanıqlılıq səviyyəsidir. Son illər əksər nüfuzlu beynəlxalq maliyyə institutları, eləcə də reytinq agentlikləri Azərbaycanın bu sahədə öncül ölkələrdən biri olduğunu birmənalı etiraf edirlər.
Rəşad
BAXŞƏLİYEV,
Azərbaycan.- 2017.- 10 iyun.- S.1-2.