Məqsədimiz kitaba doğru dönməkdir

Bilik xəzinəsi, mənəvi sərvət sayılan kitablar həm də zamanın yaddaşını qoruyan, onu itib-batmağa qoymayan ən etibarlı vasitədir. Bəlkə elə buna görə XV əsrin birinci yarısından kitab çapını bəşəriyyət tarixinin ən mühüm nailiyyətlərindən, ən böyük kəşflərdən biri hesab edirlər. O vaxt - 1445-ci ildə alman alimi Quttenberqin ixtirası çap üsulu ilə ilk kitabın buraxılması ilə nəticələndi. Həmin dövrdən maarifin, elmin, ədəbiyyatın inkişafına geniş yol açıldı. Kitablar insanlara imkan yaratdı ki, topladıqları bilikləri daha çevik formada ölkədən-ölkəyə yaysınlar, gələcək nəsillərə etibarlı şəkildə ötürə bilsinlər. Bunun üçün də ingilis filosofu, tarixçisi, siyasi xadimi və yazıçısı Frensis Bekon: “Kitablar zamanın dalğaları ilə səyahət edən və nəsildən-nəslə öz qiymətli yükünü ehtiyatla aparan fikir gəmiləridir” - deyirdi.

İnsanların formalaşmasında onların rolu əvəzsizdr. Dəyərli kitabları oxumaq, mütaliəni genişləndirmək, ilk növbədə özünü anlamağa yardım edir. Ən çətini də budur. Özünü kəşf edən insan bəşəri duyğularla yaşamağı bacarır. Roma yazıçısı Senesa deyirdi ki: “Kitabsız yaşamaq - kar-kor, dilsiz yaşamaqdır”. Əlbəttə, Senesa fiziki yox, mənəvi şikəstlikdən danışırdı. Mütəxəssislər sübut ediblər ki, mütaliədən uzaqlaşmaq insanı həm də bir sıra xəstəliklərə yaxınlaşdırır. Kitab oxumaq yaddaşı qüvvətləndirir, hətta amansız Alzhemier riskini azaldır. Mütaliə yalnız insanı zehni cəhətdən deyil, ruhən də gücləndirir. Sıxıntılı günlərinin yoldaşı, bədbinlikdən, çarəsizlikdən çıxış yolu, xilaskarı olur. Bəzən bir kitab bir ordunun işini görə bilir. Həm də ölümsüz, qansız-qadasız. Bəzənsə kitablar bir millətin, bir xalqın dərdlərini faktların dili ilə dünyaya bəyan edir.

Bu qədər böyük hikməti, yenilməz gücü olan kitablardan kütləvi surətdə uzaqlaşmaq çox qapıları millətin üzünə bağlamaqdır. Və çox təəssüf ki, bir neçə il öncə bu cür yanlış addımlar atıldı, nəinki respublikamızın bölgələrində, hətta paytaxt şəhərimizdə də bir sıra kitabxanalar ləğv olundu, kitab satışı ilə məşğul olan mağazaların yerində dönərxanalar, ərzaq, geyim mağazaları açıldı. Həm də Azərbaycan tarixinin elə bir dövründə ki, haqq səsimizi dünyaya eşitdirməyə, təbliğ etdirməyə həddindən artıq ehtiyac duyulur. Bu gün yenidən kitablara üz tutmağımız bizim ümumilikdə millət olaraq uğurumuzdur. Ona görə də paytaxtımızda sahəsinə və imkanlarına görə respublikmızda ən böyük “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzinin oxucuların istifadəsinə verilməsi çox xoş ovqat, bayram əhval-ruhiyyəsi yaratdı.

Arzular böyük, niyyət gözəldir. Çünki məqsəd kitaba doğru dönməkdir. Layihənin müəllifi Sabir Həsənovdur. Bu cür kitab mərkəzi açmaq çoxdankı arzusu olub. O, həyatını kitablarsız təsəvvür edə bilməyənlərdəndir. S.Həsənov hələ sovetlər dövründə Azərbaycanda çoxsaylı kitab mağazaları olan “Azərkitab” Kitab Birliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən bir mağazada fəhlə, satıcı, daha sonra isə mağaza müdiri işləyib. 1995-ci ildə bu sahədən ayrılsa da, qəlbən kitablardan uzaqlaşmayıb, özünü kitabçılıqdan ayrı sahədə görə bilməyib.

Qeyd edək ki, “Azərkitab” Kitab Birliyi 1924-cü ildə fəaliyyətə başlayıb. 2000-ci ildə bu müəssisənin fəaliyyətinə bir ticarət qurumu olaraq xitam verilib. “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzi SSRİ dövründə böyük nüfuza sahib olan “Azərkitab” Kitab Birliyinin mənəvi varisidir.

Bu gün ölkəmizdə nəşr edilən kitabların sayı az olmasa da, kitab mağazaların sayı kifayət qədər deyil. Sabir Həsənov deyir:

-Bəzən paytaxtımızda tək-tük olan kitab mağazalarındakı səriştəsizliyi görəndə qanım qaralırdı. Ən böyük istəyim Bakıda hər şəraitə malik kitab mağazası açmaq idi. Elə kitab mərkəzi ki, bütün nəşriyyatların, müəlliflərin, ali və orta məktəblərin tələbatını ödəyə biləcək imkanlara malik olsun. Bunun üçün elə də böyük vəsait lazım deyil. Tələb olunan, ilk növbədə, kitaba bağlı müəssisələrlə sağlam əməkdaşlıqdır. Çox təəssüf ki, bu gün bəzi rayonlarımızda bir dənə də kitab mağazası yoxdur. Bu səbəblərə görə insanlarımıza, xüsusən də gənclərimizə kitab sevgisini aşılamaq üçün kitab mərkəzini yaratmağı qərara aldım. “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzi dörd mərtəbədən ibarətdir. Burada oxucularımız hər sahədən kitablar əldə edə bilərlər. Eyni zamanda, mərkəzdə onların istirahəti üçün Book-cafe fəaliyyət göstərəcək. Mağazamızın 1-ci mərtəbəsində ziyalılar evi təşkil olunub, 2-ci və 3-cü mərtəbəsi kitab satışı üçün nəzərdə tutulub. 4-cü mərtəbəsində isə qalereya və konfrans zalı yerləşir, burada oxucuların yazarlarla, şairlərlə görüşləri keçiriləcəkdir.

Kitab evinin açılış mərasiminin 9 may tarixində keçirilməsinin də xüsusi səbəbi var. S.Həsənov diqqətə çatdırdı ki, bu, ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsinə hörmətin ifadəsidir:

- Bildiyimiz kimi, ulu öndər kitab nəşri, kitab çapı işinin inkişaf etməsinə böyük önəm verirdi. Biz də qərara gəldik ki, Kitab evinin açılış mərasimini ümummilli liderin doğum günü ərəfəsində təşkil edək.

“Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzinin fəaliyyətə başlaması ziyalılarımız tərəfindən də sevinclə qarşılanıb. Onlar ilk günlərdən Kitab mərkəzinin yaradılmasına böyük önəm verir, öz qayğılarını əsirgəmirlər. Mərkəzin açılış mərasimində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, Mətbuat Yayımı Şurasının sədri Əflatun Amaşov, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev, Milli Məclisin deputati Fəzail İbrahimli və digər tanınmış şəxslər öz ürək sözlərini dilə gətirdilər.

Layihə rəhbəri çalışıb ki, “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzinin əməkdaşları kitabı sevən və kitabçılığı yaxşı bilənlərdən ibarət olsun.

Ölkəmizdə nəşriyyatların çoxu müəllif sifarişi əsasında fəaliyyət göstərir. Bazarın tələblərini, oxucu tələbatını nəzərə alaraq kitab tərtib və istehsal edən nəşriyyatların sayı birincilərə nisbətən azdır. “Azərkitab”ın fəaliyyətində müəllif kitablarının satışı ilə yanaşı, oxucu tələbatına uyğun digər kitabların hazırlanmasını və çapını nəşriyyatlara sifariş etmək də nəzərdə tutulub. Artıq bununla bağlı nəşriyyatların bir qismi müəyyən edilib. Ümumiyyətlə, Kitab mərkəzi oxucu tələbatına cavab verə biləcək bütün nəşriyyatlarla əməkdaşlıq etməyi planlaşdırıb.

“Azərkitab” ixtisaslaşmış kitab mağazası olacaq. Burada oxucular dünya ədəbiyyatını, tərcümələri asanlıqla əldə edəcəklər. Azərbaycanda elmi, hüquqi, texniki, tibbi ədəbiyyatların tərcüməsi bərbad vəziyyətdədir. Belə kitabların ölkəmizdə də nəşri, satışı zəif inkişaf edib. Yeni Kitab mərkəzi dünya ədəbiyyatının Azərbaycana gəlişini təmin edəcək, bu sahənin inkişafına çalışacaq.

Artıq tərcümə mərkəzi ilə görüşlər keçirilib. Bir sıra layihələr hazırlanıb. Bir çox nəşriyyat evləri ilə danışıqlar aparılıb. Kitab mərkəzinin nəzdində qalereya da fəaliyyət göstərir ki, burada gənc istedadların rəsmlərinin, əl işlərinin sərgisi təşkil olunacaq. Ola bilsin ki, bu əsərlərin satışı da həyata keçirilsin.

Gələcəkdə mərkəzə oxucuları cəlb etmək məqsədi ilə bir sıra kampaniyalar nəzərdə tutulub. Belə ki, orta məktəblərlə, ali məktəb rəhbərləri ilə əlaqə saxlanılacaq. Orada təhsil alan şagirdlərin, tələbələrin Kitab evi ilə tanışlığı üçün ekskursiyalar təşkil ediləcək. Bunun üçün “Azərkitab” tərəfindən avtobuslar da ayrılacaq. Eyni zamanda, aztəminatlı ailələr, məcburi köçkün və şəhid ailələri də unudulmayıb. Belə ailələrin təhsil alan uşaqlarının dərs vəsaitləri, dərsliklərlə təmin olunması da düşünülüb.

“Azərkitab” tərəfindən gənclərlə işlərə başlanılıb. Artıq Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir neçə gənclər təşkilatlarının nümayəndələri ilə görüşlər keçirilib. 10-a yaxın kitab təqdimatı və bir neçə gənc rəssamın sərgisi təşkil olunub. Gənc yazarlarımızı tanıtmaq, yaşlı nəsil yazarlarla gənc nəsil oxucular arasında əlaqəni bərpa etmək, unudulmuş adət-ənənələrimizi yada salmaq, mütaliəni, maariflənməni gücləndirmək əsas məqsədlərdəndir.

Balaca oxucular nəinki yaddan çıxmayıb, əksinə, onlara xüsusi qayğı, diqqət göstərildiyini deyə bilərik. Mərkəzin ikinci mərtəbəsində “Uşaq aləmi” zalı var. Bu guşədə uşaqlar sanki nağıllar aləminə səyahət edəcəklər. Uşaqlar burada nağıllardan tanıdıqları personajlara rast gələcək, onlarla canlı ünsiyyət də qura biləcəklər. Bununla yanaşı, balacalara animasiya filmləri də göstəriləcək. Güşənin yaradılmasında məqsəd uşaqlarda hələ kiçik yaşlarından ədəbiyyata, milli dəyərlərimizə, qəhrəmanlarımıza sevgi və maraq oyatmaqdır.

“Azərkitab” daha bir mühüm məsələyə də öz fəaliyyətində əhəmiyyətli yer verəcək. Məlumdur ki, Dağlıq Qarabağ və digər hadisələrlə bağlı tarixi həqiqətləri vaxtında dünyaya çatdıra bilməmişik. Layihə rəhbərinin də qeyd etdiyi kimi, bir azərbaycanlı olaraq ən böyük vəzifəmiz mənfur ermənilər tərəfindən xalqımızın başına gətirilən faciələr barədə dünya ictimaiyyətinə məlumat verməkdir. Kitab mərkəzi tərəfindən bu istiqamətdə də məqsədyönlü işlər həyata keçiriləcək.

Mərkəzin saytı fəaliyyət göstərəcək. Oxucular həmçinin sosial şəbəkələrdə mərkəzin fəaliyyətindən xəbər tuta biləcəklər. Burada satışda olan bütün növ kitabların internet üzərindən “online” satışı da reallaşdırılacaq, oxucuların sifarişləri qəbul olunacaqdır.

Hazırda ölkəmizdə müasir standartlara cavab verən iki-üç kitab satışı mərkəzi var. Onlar da Bakıda yerləşir. Sabir Həsənov bildirir ki, bizə insanlarımızın oxu mədəniyyətinin artırılması üçün rəqabət deyil, əməkdaşlıq lazımdır, çünki zaman bu günün kitabçıları üzərinə böyük məsuliyyət qoyub. “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzinin əməkdaşları bunu dərindən dərk edərək uzun bir yola çıxıblar. Görülən işlər isə hələ böyük uğurların yalnız başlanğıcıdır.

Zöhrə FƏRƏCOVA,

Azərbaycan.- 2017.- 11 may.- S. 16.