Strateji tərəfdaşlığın ali zirvəsi

Müasir geosiyasi şəraitdə Azərbaycanın ən etibarlı strateji tərəfdaşı olan Türkiyə Respublikası ilə münasibətlərin möhkəmləndirilib daha da genişləndirilməsi ölkəmizin xarici siyasətinin mühüm tərkib hissəsidir.

Azərbaycanla onun tarixi strateji müttəfiqi olan Türkiyə arasında münasibətlər yüksək səviyyədə inkişaf edir və bu əlaqələr getdikcə daha da intensiv şəkil alır. Təbii ki, iki ölkə bu əlaqələrdən faydalanaraq istər region, istərsə də dünya dövlətləri ilə maraqlarının tam qorunması əsasında əməkdaşlıq qurmağa imkan verən və onu inkişaf etdirmək üçün ümumi strategiyaya əsaslanan siyasət həyata keçirir.

Sarsılmaz qardaşlıq, ən yaxın müttəfiqlik

Azərbaycan regionda lider dövlət olmaqla bərabər həmçinin təhlükəsizlik, dövlətlərarası əlaqələr mərkəzinə çevrilən bir ölkədir. Bu gün Azərbaycan-Türkiyə dostluğu, qardaşlığı, birliyi bölgə üçün önəmli amildir, sabitləşdirici rol oynayır.

Müstəqilliyinin cəmi 26 yaşı olan Azərbaycan Türkiyə Respublikası üçün ən önəmli strateji tərəfdaşdır və iki dövlət arasındakı ticarət, siyasi, iqtisadi, təhsil, səhiyyə, hərbi, mədəniyyət, turizm və digər sahələrdə əməkdaşlıq getdikcə güclənir.

Yaxın tariximizə ekskursiya edək. Azərbaycanın dünya birliyinə inteqrasiyasında, regional təhlükəsizliyin qorunmasında, ümumiyyətlə, ölkəmizin siyasi-iqtisadi və elmi-mədəni maraqlarının reallaşmasında Türkiyə dövləti ilə hərtərəfli əməkdaşlığın genişlənməsinə xüsusi əhəmiyyət verən ümummilli lider Heydər Əliyev bu əlaqələrin yüksələn xətt üzrə inkişafını təmin etdi. 1994-cü il sentyabrın 20-də imzalanmış “Əsrin müqaviləsi”nin xarici neft şirkətlərinin konsorsiumunda “Türk petrolları”nın təmsil olunması Türkiyə ilə Azərbaycan arasında strateji əməkdaşlığın inkişafının ilk əsas təzahürü idi.

Ümumiyyətlə, Azərbaycan regiondakı qlobal iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsində Türkiyənin yaxından iştirakına daim xüsusi diqqət yetirir. Birlikdə həyata keçirilən qlobal iqtisadi layihələr - Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum kəmərləri, TANAP və Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu layihələri iki qardaş ölkəyə böyük dividendlər verir.

İmzalanan yeni sazişlər əməkdaşlığı daha da genişləndirəcək

Oktyabrın 31-də Bakıda iki ölkənin prezidentlərinin iştirakı ilə keçirilən Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının altıncı iclası və imzalanan yeni sazişlər bütün deyilənləri bir daha təsdiqləyir.

Öncə onu deyək ki, bu iclasda iki ölkə arasında siyasi əlaqələr, beynəlxalq təşkilatlardakı birgə fəaliyyət, iqtisadi, hərbi, hərbi-texniki əməkdaşlıq, enerji, nəqliyyat məsələləri ilə bağlı mövcud durum və gələcək planlar müzakirə edildi. Dövlət başçılarının iştirakı ilə iki ölkə arasında ali təhsil sahəsində əməkdaşlığa dair anlaşma memorandumu, təhsil sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş, preferensial ticarət sazişinin imzalanmasına dair anlaşma memorandumu, müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş, yem bitkiləri toxumu istehsalı və sertifikatlaşdırılması sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş imzalandı.

21 milyard dollarlıq qarşılıqlı sərmayə

Xatırladaq ki, bu il Azərbaycanda üç dəfə - iki dəfə Bakıda, bir dəfə Naxçıvanda birgə hərbi təlimlər keçirilib. Bu da hərbi sahədə əməkdaşlığı gücləndirən amildir. Eyni zamanda, iki ölkə arasında hərbi texniki sahədə birgə fəaliyyət davam edir. Türkiyənin gündən-günə inkişaf edən hərbi sənaye kompleksi Azərbaycan üçün böyük maraq kəsb edir və ölkəmiz Türkiyədən hərbi təyinatlı məhsulları alır və bundan sonra da alacaq.

İqtisadi sahədə imzalanmış sənəd də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Preferensial, yəni, imtiyazlı ticarət sazişi böyük məna daşıyır. Bu sazişin qüvvəyə minməsi nəticəsində iki ölkə arasında olan ticarət dövriyyəsi də böyük dərəcədə artacaq.

İki ölkə arasında qarşılıqlı sərmayə qoyuluşu da yüksəlir. Bu günə qədər Azərbaycandan Türkiyəyə 10 milyard, Türkiyədən Azərbaycana isə 11 milyard dollar sərmayə qoyulub. Yeni sazişlər bu sərmayələrin həcmini artıracaq və Azərbaycandan Türkiyəyə yatırılacaq sərmayənin 20 milyard dollara çatdırılması planlaşdırılır.

Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu böyük qələbəmizdir

Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının altıncı iclasının, keçirilən görüşlərin və imzalanan sənədlərin əhəmiyyətini vurğulayan Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, dövlət başçılarının həm təkbətək görüşündə, həm nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə keçirilən tədbirdə Türkiyə-Azərbaycan əlaqələrinin ən yüksək səviyyədə olduğu bir daha təsdiqini tapıb: “Dünyada bir-birinə yaxın olan, bir-birinə bu qədər dəstək verən ikinci ölkə yoxdur. Türkiyə-Azərbaycan dostluğu, qardaşlığı, birliyi bu gün ən yüksək zirvədədir... Biz qarşıya qoyduğumuz hədəflərə doğru inamla irəliləyirik. Əminəm ki, TANAP layihəsi yaxın zamanlarda başa çatacaq. Bu layihənin icrası ilə bağlı heç bir problem yoxdur. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu layihəsi isə artıq istismara verildi. Bu, bizim böyük uğurumuzdur, böyük qələbəmizdir. Bu, bir daha göstərir ki, Türkiyə və Azərbaycanın iştirak etdikləri və təşəbbüskarları olduqları bütün layihələr icra edilir”.

Dövlət başçısı vurğuladı ki, bu gün Türkiyə-Azərbaycan dostluğu, qardaşlığı, birliyi bölgə üçün önəmli amildir və sabitləşdirici rol oynayır. Güclənən Türkiyə Azərbaycanın gücünü artırır. Bu da bir daha əminlik yaradır ki, hər iki ölkə bundan sonra da ancaq inkişaf, tərəqqi və qələbə yolu ilə gedəcək. Türkiyə-Azərbaycan birliyi, qardaşlığı əbədi olacaq.

Naxçıvandan Türkiyəyə ildə 120 milyon dollarlıq idxal həcmi

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan vurğuladı ki, bu gün siyasi, hərbi, iqtisadi, ticari, mədəni sahələrdə Türkiyə-Azərbaycan həmrəyliyi güclənməkdə davam edir. Qarşılıqlı səfərlər, nazirlərin intensiv görüşləri Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələrin, həmrəyliyin hansı səviyyədə olduğunu göstərir. Xüsusilə, son zamanlar müdafiə sənayesi sahəsindəki həmrəyliyik böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Türkiyə və Azərbaycan arasında ticarət dövriyyəsinin həcminin 1,6 milyard dollar olduğunu söyləyən Türkiyə Prezidenti vurğuladı ki, qısa müddətdə bu rəqəm 5 milyard dollara yüksələcək: “Türkiyə və Azərbaycan hər sahədə bu addımları atacaq. Nazirlər Kabinetimiz bir qərar qəbul edib. Qarşıya Naxçıvandan Türkiyəyə ildə 120 milyon dollarlıq idxal həcmi hədəfini qoyduq. Beləliklə, Naxçıvanı daha da inkişaf etdirmək, canlandırmaq üçün “Sən yalnız deyilsən, qardaş” deməyin, İnşallah, addımını atacağıq”.

Pozitiv nəticələr, uğurlar və nailiyyətlər

Əminliklə söyləmək olar ki, Bakıda keçirilən Azərbaycan-Türkiyə Strateji Əməkdaşlıq Şurasının toplantısında və dövlət başçılarının təkbətək görüşündə müzakirə edilən məsələlər iki ölkə arasındakı möhkəm və sıx əməkdaşlığı daha da gücləndirəcək. İmzalanan yeni sənədlər şübhəsiz ki, mövcud ikitərəfli əməkdaşlığın hüquqi bazasını daha da möhkəmləndirəcək. Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri arasında keçirilən hər bir görüşdə əldə olunan razılaşmalar yaxın gələcəkdə region üçün pozitiv nəticələr, uğurlar və nailiyyətlər vəd edir.

Türkiyə Prezidentinin söylədiyi kimi, Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etməsindən bu günə qədər keçən müddət ərzində ümummilli lider Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi siyasi kurs və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında regionda sabitliyin, əməkdaşlığın, eyni zamanda, mədəniyyətlərarası tolerantlığın alınmaz qalasına çevrilib. Digər tərəfdən, qlobal transmilli layihələrin təşəbbüskarı və onların reallaşmasında lider mövqeyə malik Azərbaycan regionda ikitərəfli və üçtərəfli əməkdaşlıq formatlarının da əsas təşəbbüskarı və aparıcı fiquru kimi öz yerini, mövqeyini kifayət qədər möhkəmləndirib.

Bütün bu uğurlar əlbəttə ki, Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti, prinsipiallığı və beynəlxalq aləmdə qazandığı yüksək etimad sayəsində reallaşıb. Dünyanın siyasi və iqtisadi məkanında mövqeyini gündən-günə gücləndirən Azərbaycanın adı artıq inkişaf etməkdə olan ölkələr sırasında çəkilir.

Rəşad BAXŞƏLİYEV,

Azərbaycan. - 2017.-4 noyabr.- S.1; 3.