Memarlıq abidəsi - incəsənətin tarixi səsi

3 korpus, 18 min incəsənət incisi

Bakının tarixi yadigarlarından biri...

Maddi-mənəvi dəyərlər hər bir xalqın varlığını təsdiq edən əvəzolunmaz sərvətlərdəndir. Minilliklər boyu formalaşan bu incə sənət əsərlərinin qorunub saxlanmasında muzeylərin əvəzsiz rolu olub. Təbii ki, muzeylərə qədər də onlar nəsillərdən nəsillərə yadigar qalıblar. Çünki xalqa məxsus olduqları üçün qorunublar, baxmayaraq ki, işğalçılıq, təcavüz, münaqişə və müharibələr onların sıradan çıxmasına, yaxud özgəninkiləşdirilməsinə səbəb olublar. Bunların qorunmasında muzeylərin əhəmiyyəti isə çox böyükdür.

Azərbaycan xalqına məxsus milli sərvətlərin qorunmasında muzeylərin daşıdığı missiya daim dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Belə ünvanlar respublikamızda az deyil. Onlardan biri də, dövlət başçısının göstərişi ilə əsaslı təmir edilən Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyidir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva dekabrın 18-də Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin üçüncü korpusunun əsaslı təmir və yenidənqurmadan sonrakı açılışında binada yaradılan şəraitlə tanış olublar. Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev dövlət başçısına və birinci xanıma görülən işlərlə bağlı məlumat verib. Nazir bildirib ki, bu incəsənət məbədinin yaradılmasının və fəaliyyətinin maraqlı tarixi var. XIX əsrdə, daha doğrusu, 1891-1893-cü illərdə Bakının baş memarı Nikolay fon der Nonnenin layihəsi əsasında inşa edilib. Muzey iki yanaşı tarixi binada yerləşirdi.

Burada ayrı-ayrı vaxtlarda müxtəlif idarə və təşkilatlar da özlərinə sığınacaq tapmışdı. 1936-cı ildə əsası qoyulan binada 1951-ci ildən Milli İncəsənət Muzeyi də fəaliyyət göstərməyə başlayıb. Burada çoxlu sayda qiymətli maddi-mədəni sərvətlərin yerləşdirilməsi və ekspozisiyasının ildən-ilə zənginləşdirilməsi bu sənət məbədinə marağı daha da artırıb. Zaman keçdikcə təbii aşınmalar nadir sənət nümunələrinin toplandığı binanın təmiri zərurətini yaradıb.

De Burun malikanəsi - Mariinski Qadın Gimnaziyası

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Mariinski Qadın Gimnaziyası adlanan birinci korpus 2009-cu ilin sentyabrında əsaslı təmir və yenidənqurma işlərindən sonra istifadəyə verilib. 2014-2018-ci illərdə isə muzeyin De Burun malikanəsi korpusunda İtaliya və Azərbaycan mütəxəssislərinin birgə səyləri ilə təmir-bərpa işləri həyata keçirilib. Əvvəlcə binada xüsusi tədqiqat aparılıb: onun fiziki və texniki vəziyyəti öyrənilib. Ölkə əhəmiyyətli bu memarlıq abidəsinin tavan və divarlarında mövcud yapma rəsm, bəzək və digər işlər ilkin vəziyyətə gətirilib. Memarlıq və bəzək elementləri təmizlənib, bərkitmə işləri yerinə yetirilib. Uzun illər ərzində cari təmir işləri aparmaqla tavan və divarlarda yeddi qat üst-üstə vurulan boya xüsusi texnologiya ilə təmizlənərək birinci rəng qatı müəyyənləşdirilib.

Əsaslı təmirdən sonra dövlət başçısı İlham Əliyev və Azərbaycanın Birinci vitseprezidenti Mehriban xanım Əliyeva muzeylə yaxından tanış olublar. Yeni yaradılan şərait sərgi salonlarında yerləşdirilən əsərlərin bütün təsiredici amillərdən qorunmasını və təhlükəsizliyini təmin edir, bununla yanaşı, muzeyə gələnlərin baxdıqları əsərlərdən zövq almalarına şərait yaradır.

Binanın memarlığı və qədimliyi saxlanılmaqla həm texniki, həm də texnoloji baxımdan lazım olan innovativ və yeni funksionallığı təmin edilib. Yenidənqurma və əsaslı təmir işləri ilə yanaşı, ekspozisiya zalları genişləndirilib, binanın seysmik davamlılığı artırılıb. Rəngkarlıq, qrafika, heykəltəraşlıq və tətbiqi sənət nümunələri nümayiş olunan, on səkkiz mindən çox eksponatın saxlanıldığı Milli İncəsənət Muzeyinin üçüncü korpusu da zənginliyi ilə diqqəti cəlb edir. Burada 2 mindən çox eksponat saxlanılır. Muzeyin binaları arasında mərkəzləşdirilmiş giriş yaratmaq üçün 2013-cü ildə açılışı olan keçid korpusu da var.

Xüsusi sifariş edilmiş güzgülər, çıraqlar və sobalar bu incə zövqlə bəzədilmiş məkana bir qədər də gözəllik verir. Muzeydə dünya incəsənəti nümunələri də nümayiş olunur. Ekspozisiya planına əsasən, kolleksiyanı Qərbi Avropa, o cümlədən İtaliya, Hollandiya, Almaniya, Fransa, həmçinin Rusiya və Çin, Türkiyə, İran və Hindistan da daxil olmaqla Şərq incəsənəti təşkil edir. Yeni ekspozisiyada ilk dəfə olaraq qədim dünya incəsənəti də təqdim olunur: burada qədim Misir, Yunanıstan, Roma və İran incəsənətləri ilə yaxından tanış olmaq üçün şərait yaradılıb. Onu da deyək ki, Fransa zallarında ilk dəfə olaraq fransız impressionistlərin əsərlərini görmək mümkündür. Bundan başqa, muzeyin ekspozisiyasında Rusiya avanqardı ilə yanaşı, çini məmulat və əsərləri də seyr etmək imkanı olacaq. Təqdim olunan əsərlərin zənginliyinə və unikallığına görə bu məbədi dünyanın istənilən muzeyi ilə müqayisə edə bilərik.

Nümayiş etdirilən zəngin kolleksiya ilə yaxından tanış olan Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva klassika və müasirliyin, milli və Avropa incəsənətinin qovuşduğu mədəniyyət ocağının fəaliyyətinə uğurlar arzulayıblar.

Məhəmməd NƏRİMANOĞLU

Azərbaycan.- 2018.- 27 dekabr.- S.1; 7.