“Norma” operası Azərbaycan səhnəsində
Musiqi inciləri
Opera söz
və musiqinin, oxuma və səhnə
hadisələrinin, vokal
və instrumental ifanın
vəhdətindən yaranmışdır. İlk operanın
vətəni İtaliyadır.
O, incəsənətin digər
növlərinə nisbətən
gənc janr hesab olunur. Rəngkarlıq, heykəltəraşlıq, memarlıq,
vokal musiqisi minilliklər boyu inkişaf etdiyi halda, ilk operalar XVI, XVII əsrlərin qovşağında
meydana gəlmişdir.
Ustad sənətkar qələminin
məhsulu olan klassik operalar həmişəyaşarlıq zirvəsinə
qalxmış əsərlərdir. Səhnə əsərləri,
o cümlədən opera, onu
dinləmək və qavramaq xalqın mədəni səviyyəsinin
yüksək göstəricisidir.
Kütlələrin operaya olan məhəbbəti
bu janrı musiqisevərlər üçün
daha populyar və gərəkli etmişdi.
Azərbaycan opera teatrı yarandığı
vaxtdan bu günə kimi ölkəmizin musiqi həyatının mərkəzi
olaraq milli musiqi mədəniyyətimizin
inkişafında mühüm
rol oynayır. Bu işdə
Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının
Opera studiyasının da
xüsusi xidmətləri
var. Son zamanlar bu ali təhsil ocağının Opera studiyası
bir sıra maraqlı layihələrlə
(“La passione del`Opera”, “BakuOperArt”, “Kamerton” və s.) tamaşaçıların
diqqət mərkəzində
olmuşdur. Xatırladaq
ki, 16 yanvar 2017-ci il tarixində
Ü.Hacıbəyli adına
Bakı Musiqi Akademiyasının böyük
zalında Opera studiyasının
“BakuOperArt” layihəsinin
keçirdiyi təqdimat
bunun bariz nümunəsi idi.
Opera studiyasının
rəhbərliyinin dəstəyi,
layihənin bədii rəhbəri, Azərbaycan
Respublikasının xalq
artisti, professor Fəxrəddin
Kərimovun başçılığı
ilə böyük bir yaradıcı heyətin hazırladıqları
bu layihədə məşhur operalardan parçalar tamaşaçıların
diqqətinə çatdırılmış
və bu konsert ifaları həm də səhnə tərtibatında
təqdim olunmuşdu.
Bu da musiqinin
daha aydın və obrazlı qavranılmasına gətirib
çıxarmışdı.
8 fevral 2018-ci il tarixində
Ü.Hacıbəyli adına
Bakı Musiqi Akademiyasının Opera studiyası
daha bir yeni, möhtəşəm
layihəsi ilə tamaşaçıların qarşısına
çıxdı. İlk dəfə
olaraq məşhur italyan bəstəkarı Vinçenzo Bellininin
“Norma” operasının premyerası
Azərbaycanın ilk qadın
opera ifaçısı Şövkət
Məmmədovanın 120 illik
yubileyinə həsr edilmişdi.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin bir çox xarici ölkə səfirliklərinin
nümayəndələrinin də iştirak etdiyi tamaşa anşlaqla keçdi.
Opera studiyasının
orkestr, solist və xor heyətinin
birgə hazırladıqları
ikihissəli bütöv
tamaşanın quruluşçu
dirijoru Fəxrəddin
Kərimov, quruluşçu
rejissoru Elvin Mirzəyev,
xormeysteri xalq artisti Gülbacı İmanova, konsertmeysteri Yuliya Kərimovadır.
Opera sənətində son dərəcə çətin
hesab edilən bu vokal nümunələrinin
ifaçıları isə:
Norma - Fəridə Məmmədova
(əməkdar artist), Pollion
- Adil Axundov, Adaljiza - Səbinə Əsədova (əməkdar
artist), Orovezo - Anton Ferştandt
(əməkdar artist), Klotilda
- İslamə Abdullayeva
(BMA-nın Solo oxuma fakültəsinin ikinci kurs tələbəsi), Flavio - Hidayət Əliyev (BMA-nın Solo oxuma fakültəsinin üçüncü kurs
tələbəsi) idi.
Bakı Musiqi Akademiyası və Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət
Universitetinin tələbələrinin
də iştirak etdikləri bu opera özündə yüksək
ifaçılıq məharətini
əks etdirdi.
“Norma” - opera-seriya
janrında olan, belkanto üslubunun tanınmış şedevridir
və paytaxtımızın
mədəni həyatında
böyük hadisədir.
“Norma” operası
italyan bəstəkarı
Vinçenzo Bellininin iki aktdan ibarət
lirik faciəsidir. Lui Aleksandr
Soumenin “Norma və ya uşaqöldürən”
faciəsinə yazılmış
operadır. Libretto müəllifi Feliçe Romanidir. Hadisələr romalılar tərəfindən
fəth edilən Qalliya şəhərində
cərəyan edir.
İlk premyerası
1831-ci il dekabrın 26-da Milanın
La Skala teatrında baş tutmuşdur. Əsas partiya - ən çətin soprano repertuarlarından
biridir. O zaman bəstəkar Cuditta Pastanın villasında yaşamış və ona həsr etmişdir.
Cuditta
Pasta həmçinin “Somnambula”da
ilk dəfə Amina obrazını canlandırmışdır.
Bu şedevrə
V.Bellinini əvvəldən
güclü dramatik düyün bağlayır. Görkəmli alman bəstəkarı Rixard Vaqnerin fikrincə desək, maestronun bütün əsərləri içərisində
məhz “Norma”da dərin reallığın,
melodik zənginliyin və aydın hislərin sintezinin əksi vardır.
Təbiidir ki, təqdim olunan layihənin uğur qazanması peşəkar yaradıcı
heyətin olmasında
idi. Onların arasında
solistlər qrupunun rəhbəri konsertmeyster,
Ü.Hacıbəyli adına
Bakı Musiqi Akademiyasının baş
müəllimi Yuliya Kərimovanın, bu ecazkar musiqiləri təqdim edən ifaçıların, onları
müşayiət edən
xor və orkestrin böyük əməyini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Konsertdə xor nömrələri
Azərbaycan Respublikasının
xalq artisti, professor Gülbacı İmanovanın
rəhbərlik etdiyi xorun ifasında böyük coşqu ilə səsləndi.
Əməkdar artistlər Fəridə
Məmmədova, Səbinə
Əsədova, Adil Axundov və Anton Ferştandtın ifalarında
səslənən solo partiyalar
- ariya, arietta və duetlər xüsusilə diqqəti cəlb edən nömrələrdən
oldu. Kütləvi səhnələr də əsərin maraqlı alınmasında
özünəməxsus yer
tuturdu.
Jalə QULAMOVA,
Azərbaycan Milli Konservatoriyasının elmi
katibi,
sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent
Azərbaycan.- 2018.-17 fevral.- S.5.