Bir əsrlik rəşadət yolu

Hər kəs Azadlıq meydanında keçirilmiş paradın qürur dolu təəssüratları altındadır. İndi hər kəs bu möhtəşəm tədbiri müzakirə edir, yüksək hazırlıqlı hərbçilərimizin peşəkarlığı, Azərbaycan şahinlərinin məharəti, ən müasir silahlar, hərbi texnika, cəmiyyətdəki vətənpərvərlik əzmi haqqında düşüncələrini bölüşür.

Xalqımız Silahlı Qüvvələr Gününü hər il böyük iftixarla qeyd edir. Bu, Azərbaycan Ordusuna olan sevginin, inamın ifadəsidir. Bu il isə həmin günün xüsusilə böyük əlamətdarlığı vardır. Silahlı Qüvvələrin yaradılmasından 100 il ötür.

1919-cu ildə Bakıda ilk hərbi parad da elə indiki Muzey mərkəzinin yerləşdiyi ərazidə keçirilib. Bir neçə gün öncə Azadlıq meydanından görünən mənzərə həm də 100 il əvvəlki o riqqətli anların bir növ yenidən yaşanması idi. Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin paradın açılışındakı qətiyyətli çıxışı, dünyanın və işğalçı Ermənistanın diqqətinə çatdırdığı milli güc, dövlətçilik qüdrəti Cümhuriyyət qurucularımızın gerçəkləşmiş arzuları idi.

2013-cü ildə keçirilmiş hərbi paraddan ötən müddət ərzində Azərbaycan Ordusunun maddi-texniki bazası daha da möhkəmləndirilib, xeyli müasir silah-sursat alınıb. Ölkə Prezidenti hərbçilər qarşısındakı çıxışında bir çox əhəmiyyətli məqamlara toxunaraq bildirib ki, hazırda ordumuz ən güclü ordular sırasındadır. Silah-sursat baxımından dünya miqyasında nadir ölkələrdən biridir: “Biz bütün bunları ona görə edirik ki, Azərbaycan Ordusu daha da güclü olsun. Ona görə edirik ki, hərbi potensialımız güclənsin. Ona görə edirik ki, görürük və dünyada gedən proseslər də onu göstərir ki, beynəlxalq hüquq işləmir. Əgər işləsəydi, Azərbaycan torpaqları çoxdan işğalçılardan azad olunardı. Beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qəbul olunmuş qərar və qətnamələr icra edilmir, onların icra mexanizmi yoxdur. Güc amili dünyanın müxtəlif bölgələrində əsas amil kimi çıxış edir. Belə olan halda əlbəttə ki, bizim apardığımız siyasət düzgün siyasətdir”.

Azərbaycan Prezidenti ölkəmizin bu hərbi potensialı bir ilin içində əldə etmədiyini, ardıcıl siyasət nəticəsində qazandığını vurğuladı. Diqqətə çatdırdı ki, dost ölkələrlə səmərəli əlaqələr sayəsində biz dünyanın ən müasir silahlarını əldə etmişik. Bundan sonra da Azərbaycan müasir silah və texnika alacaq. “Buna nail olmaq üçün bizim dost ölkələrlə çox səmərəli əlaqələrimiz, böyük maliyyə resurslarımız və güclü iradəmiz var”.

Ali Baş Komandan ordumuzun 2016-cı il aprel zəfərinə, bir neçə gün əvvəl Naxçıvan ərazisində strateji yüksəkliklərin düşməndən azad edilməsi faktına da toxundu. Bu, o demək idi ki, sülh danışıqlarını məqsədli şəkildə dalana dirəyənlər, təcavüzkar mövqeyindən əl çəkmək istəməyən Ermənistan artıq Azərbaycanı öz qüdrətli ordusunun gücünü işə salmağa vadar edir. İlk qısamüddətli addımların nəticələri isə ortadadır. Ali Baş Komandan bildirdi ki, Azərbaycan əsgəri, zabiti, generalı - Azərbaycan Ordusu öz qəhrəmanlıq, peşəkarlıq, rəşadət nümunəsini bir daha göstərdi, Azərbaycan xalqı işğalla barışmayacaq: “Ermənistan tərəfindən onların ordusu ilə bağlı uzun illər ərzində yayılan nağıllar mif idi. Biz bu mifi darmadağın etdik. Biz onların illər boyu yaratdıqları dırnaqarası möhkəm müdafiə xəttini bir neçə gün ərzində yardıq, məhv etdik... Düşmən bilməlidir ki, onun bir dənə də olsun hərbi və ya strateji obyekti yoxdur ki, Azərbaycan Ordusu onu məhv edə bilməsin. Düşmənin bütün hərbi obyektləri, bütün strateji əhəmiyyətli məntəqələri Azərbaycan Ordusu tərəfindən məhv edilə bilər”.

Ordu hər bir xalqın qürur yeridir

Güclü orduya malik olmaq, bir xalqın müstəqil dövlətə sahib olmasıdır. Bu dövlətin varlığı, sərhədlərinin toxunulmazlığı uğrunda canından belə keçməyə hazır övladlar olmalıdır. Əldə silah Vətənin keşiyində dayanmış əsgər xalqın əminliyidir.

Müasir dünyamız hər nə qədər müharibələrə qarşı olsa da, tərəqqipərvər bəşəriyyət dövlətləri sülhə, əmin-amanlığa çağırsa da, yenə də heç kim ordunun rolunu inkar etmir. Əksinə, hər bir müstəqil ölkə müasir dövrün elmi-texniki nailiyyətlərindən faydalanaraq öz müdafiə qüdrətini daha da artırmağa can atır.

Deməli, hələ əsrlər sonra da güclü ordu dövlətlər üçün həlledici üstünlüklərdən olaraq qalacaq.

Azərbaycan xalqı həmişə sülhün, əmin-amanlığın qədir-qiymətini bilib. Qonşuları ilə mehriban, isti münasibətlərə üstünlük verib. Biz davakar olmamışıq, döyüşkən olmuşuq. Hücüm etməmişik, ancaq müdafiəni də unutmamışıq. Son dərəcə əlverişli coğrafi mövqeyə, zəngin təbii ehtiyatlara malik bu məmləkətinsə qapısından düşmən əskik olmayıb. Ona görə də bir əlimizdə duz-çörək olubsa, o biri ilə də sivri qılıncın qəbzəsindən yapışmışıq. Təbii sərvətlərlə zəngin olan belə bir coğrafi ərazidə, müxtəlif geopolitik maraqların kəsişmə məkanında ordu bizim üçün milli varlıq məsələsidir.

100 il əvvəl

Cümhuriyyət hökumətinin qurulmasından qısa müddət sonra - 1918-ci il 26 iyun tarixli fərmanla Azərbaycan Milli Ordusunun yaradılmasına başlandı. Avqustun 1-də Hərbi Nazirlik təsis edildi. General Səməd bəy Mehmandarov dekabrın 25-də hərbi nazir, general-leytenant Əlağa Şıxlinski nazir müavini təyin edildilər. Azərbaycan Ordusunun Hüseynxan Naxçıvanski, İbrahim ağa Usubov, Həmid Qaytabaşı, Kazım Qacar, Cavad bəy Şıxlinski, Həbibbəy Səlimov kimi generalları var idi.

Belə peşəkar insanların rəhbərlik etdikləri Milli Ordumuz Osmanlı dövlətinin Qafqaz İslam Ordusu ilə birlikdə Bakını və ətraf qəzaları erməni-bolşevik işğalından azad etdi.

Bu hərbi birləşmələr Muğanda və Əsgəranda milli hökumətə qarşı baş vermiş qiyamları yatırtmaqda yüksək səriştə göstərdi. Qazaxda Azərbaycan sərhədlərini pozmuş erməni nizami ordu hissələrini pərən-pərən saldı.

Cümhuriyyətin süqutundan sonra bolşevik hökuməti Milli Ordunu ləğv etdi. Onun rəhbərlərinin əksəriyyəti Nargin adasına aparılıb güllələndi.

Azərbaycan xalqı öz döyüş əzmini 1941-1945-ci illər müharibəsində daha böyük əzmlə nümayiş etdirdi. Bu müharibə Azərbaycan əsgərinin misilsiz şücaət və rəşadətinə şahid oldu. Respublika əhalisindən səfərbər olunmuş 600 minədək döyüşçü cəbhədə qəhrəmanlıqla vuruşaraq, igid övladlarının hansı yüksək mənəvi, fiziki keyfiyyətlərə və vətənpərvərlik hisslərinə malik olduqlarını sübuta yetirdi. Onlardan 300 mini geriyə qayıtmadı. O vaxt əsas heyəti azərbaycanlılardan ibarət olan dörd milli diviziya yaradılmışdı. Əfsuslar olsun ki, müharibədən sonra mərkəzi hakimiyyətin göstərişi ilə həmin hərbi birləşmələr ləğv edildi. Çünki milli ruhun, cəngavərlik ənənələrinin, şəxsi nümunənin yüksək olduğu bu diviziyalar mərkəzə qorxu və xof gətirirdi. Rusiya, Ukrayna və Belarus istisna olmaqla, digər respublikalarda hərb sənətinin, milli hərbi kadrların və onları yetişdirəcək müvafiq təhsil müəssisələrinin yaradılmasına qısqanc və ikili münasibət sonralar da özünü göstərdi.

Sovet hakimiyyəti dövründə imperiyanın xüsusilə azərbaycanlılara qarşı hərbi siyasəti dəyişmədi. Söz yox, sovet dövründə çar Rusiyasından fərqli olaraq azərbaycanlı gənclər hərbi xidmətə çağırılırdılar. Amma onlar döyüş üçün nəzərdə tutulmuş hərbi hissələrdə deyil, əsasən tikinti batalyonlarında xidmətə cəlb olunurdular. Məqsəd də aydın idi: azərbaycanlılar arasında hərb elminə dərindən yiyələnən, müasir silahlarla rəftar etməyi bacaran hərbçilərin yetişdirilməsinə imkan verməmək. Belə bir vəziyyətin mümkün qədər dəyişdirilməsindən ötrü bu siyasətin mahiyyətini yaxşı anlayan və xalqın, dövlətin gələcəyi üçün qətiyyət nümayiş etdirən Heydər Əliyev kimi ümummilli liderə ehtiyac vardı.

1969-cu ildə sovet Azərbaycanına rəhbərliyə başladıqdan sonra Heydər Əliyevin təxirəsalınmaz addımlarından biri 1971-ci il iyunun 20-də Cəmşid Naxçıvanski adına ixtisaslaşdırılmış hərbi məktəbin təşkili oldu. Ulu öndər azərbaycanlı gənclərin SSRİ-nin hərbi məktəblərinə güzəştli şərtlərlə qəbulu üçün əlindən gələni edirdi.

Heydər Əliyevin tarixi xidməti ondan ibarət oldu ki, böyük bir sovet imperiyasının, onun ideoloji maşınının stereotipini dəyişməyi bacardı. Şəxsi münasibətləri, nüfuzu, əlaqələri, nəhayət, iradəsi və qətiyyəti sayəsində respublikada milli hərbi kadr hazırlığı üçün baza rolunu oynaya biləcək ilk hərbi məktəbin təməlini qoydu.

O vaxt SSRİ-də iki belə məktəb vardı: Naximov və Suvorov adına hərbi məktəblər. Üçüncü belə məktəbin Azərbaycanda yaradılması böyük əhəmiyyət daşıyırdı. Bu gün həmin məktəbin məzunları arasında yüksək rütbəli zabitlər, generallar var. Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Məktəbin yetirmələri müstəqil Azərbaycan Ordusunun sütununu təşkil edirlər. Bu, ulu öndərin ordu quruculuğu siyasətinə hələ SSRİ dövründən başladığına və bu siyasətin böyük tarixi nəticələr verməsinə dəlalət edir. Belə bir siyasətin həyata keçirilməsinin, ordu quruculuğu işinin, hərb sənətinin incəliklərini bilən peşəkarların yetişdirilməsinin xalq üçün nə qədər əhəmiyyətli olduğunu bir də ötən əsrin 80-ci illərinin sonları, 90-cı illərin əvvəllərində anladıq.

...O illərdə Azərbaycan Ermənistanın hərbi təcavüzünə məruz qaldı. Düşmən ölkə öz havadarlarının hərtərəfli dəstəyi ilə apardığı şərəfsiz müharibədə torpaqlarımızın 20 faizini işğal etdi. Müstəqilliyin ilk illərində ölkə rəhbərliyində bir-birini əvəz edən səriştəsiz iqtidarlar ordu quruculuğu kimi son dərəcə çətin və məsuliyyətli işi bu sahədən anlayışı olmayan naşı adamlara tapşırmışdılar. Bu mühüm işə özfəaliyyət kimi yanaşırdılar. Ölkədə müxtəlif firqələrə bağlı qanunsuz silahlı birləşmələr at oynadırdı. Həmin birləşmələr hakimiyyət uğrunda davanı vətəndaş müharibəsi həddinə gətirib çıxarırdı.

Yalnız ulu öndər Heydər Əliyevin xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyət rəhbərliyinə qayıdışından sonra respublikada nizami ordu quruculuğu, Silahlı Qüvvələrin təşkili prosesi yenidən vüsət almağa başladı. Ölkədə qanunsuz silahlı birləşmələr ləğv olundu. Ordu vahid komandanlığa tabe etdirildi. Silahlı Qüvvələrdə həyata keçirilən quruculuq işləri, struktur dəyişiklikləri, döyüş əməliyyatlarının vahid rəhbərlik altında planlaşdırılması, hissələrin hərb elminin tələblərinə uyğun idarə edilməsi, kadrların saflaşdırılması, qoşun hissələrinin təxribatçı və siyasi ünsürlərdən təmizlənməsi Azərbaycan Ordusunu keyfiyyətcə yeniləşdirdi.

Ötən əsrin 90-cı illərinin ortalarından başlayaraq Azərbaycan və NATO arasında sıx və səmərəli əməkdaşlığın yaradılması ordu quruculuğu prosesinin sürətlə təkmilləşdirilməsinə, Silahlı Qüvvələrimizin modernləşdirilməsinə, müasir standartlara uyğunlaşdırılmasına gətirib çıxardı.

Bir əsrin ən güclü ordusu

Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev ulu öndərin ideyalarını bu sahədə də yüksək əzmlə yerinə yetirərək ordumuzu 100 illik tarixinin ən güclü mərhələsinə yetirib. İndi Azərbaycan Ordusu bir əsrlik şərəfli tarixin ən qüdrətli ordusudur. Silahlı Qüvvələrimiz müasir hərbi texnika ilə təchiz edilib. Möhkəm nizam-intizam, yüksək döyüş ruhu ilə seçilir. Düşmənə sarsıdıcı zərbə vurmağa qadirdir.

Ölkə rəhbəri Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ məsələsində heç bir güzəştə getməyəcəyini hər zaman qətiyyətlə bəyan edir. Bu münaqişənin yalnız ölkəmizin ərazi bütövlüyü çərçivəsində, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun şəkildə həllini tapmasının mümkünlüyünü vurğulayır. “İrəvan bizim tarixi torpağımızdır və biz azərbaycanlılar bu tarixi torpaqlara qayıtmalıyıq. Bu bizim siyasi və strateji hədəfimizdir. Biz tədricən bu hədəfə yaxınlaşmalıyıq” bəyanatı ilə xalqımıza, getdikcə güclənən dövlətimizə nəinki Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların azadlığını, ermənilərin əsrlər əvvəl min bir hiylə ilə Azərbaycanın bağrından qoparıb özlərinə dövlət qondardıqları tarixi torpaqlarımızı da hədəf göstərir. Azərbaycan gec-tez o torpaqlarla birgə əlindən alınmış tarixi haqlarını geri qaytarmalıdır. Dövlət rəhbərimizin bu qətiyyəti xalqımızın vəhdətinə, getdiyimiz yolun düzgünlüyünə, cəmiyyətdəki vətənpərvərlik ruhuna, ordumuzun getdikcə yüksələn qüdrətinə əsaslanır.

2016-cı ilin aprel döyüşlərində Azərbaycan hərbçiləri misilsiz hünərlə, düşmənə vurduqları sarsıdıcı zərbə ilə ölümdən üstün olduqlarını göstərdilər. Bu şücaət qələbə arzusunda olan Azərbaycan vətəndaşlarının ürəyindən xəbər verdi. Bununla həm də Azərbaycanda necə cəsur, vətənpərvər bir gəncliyin yetişdiyini gördük. Müstəqillik dövründə böyümüş gənclik Qarabağ müharibəsinin, itirilmiş torpaqlarımızın dərslərini yaxşı mənimsəyib. Bu işdə vətənpərvərlik təbliğatı aparan insanlarımızın da böyük əməyi vardır.

Səngərdə düşmənlə üz-üzə dayanmış əsgərin ovqatından, döyüş hazırlığından çox şey asılıdır. Bu gün Azərbaycan əsgərinin ovqatı intiqam ovqatıdır. Bu, erməni cəlladlarının Xocalıda törətdikləri soyqırımının intiqam hissidir. Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzünün, verdiyimiz itkilərin, on illərlə başımıza açılan müsibətlərin, yaşadılan məhrumiyyətlərin qisas hissidir. Həm də güclü bir dövlətə, qüdrətli orduya mənsubiyyətin qürurudur.

Tək silahlanma sahəsində deyil, mənəvi-psixoloji hazırlıq cəhətdən də fərqlənən ordumuz erməni işğalına məruz qalmış əraziləri qısa müddət ərzində qaytarmaq gücünə qadirdir. Belə bir reallıq nəinki Ermənistan, eləcə də münaqişəyə bu və ya digər dərəcədə dəxli olan beynəlxalq güclər tərəfindən də etiraf olunmaqdadır.

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin paraddakı çıxışından bəzi məqamları xatırladaq: “Azərbaycan getdikcə güclənəcək. Biz inkişaf yolundayıq. Bizim qarşımızda bütün yollar açıqdır, üfüqlər aydındır. Bundan sonra da Azərbaycan yalnız və yalnız inkişaf yolu ilə gedəcək. Ermənistan bizimlə heç cür rəqabət apara bilmir və bilməyəcək. Tarixi ədalət bizim tərəfimizdədir, beynəlxalq hüquq bizim tərəfimizdədir, iqtisadi güc bizdədir, hərbi güc bizdədir, vətənpərvərlik ruhu bizdədir. Aprel qələbələri, Naxçıvan qələbələri bir daha ordumuzun, xalqımızın vətənpərvərlik ruhunu möhkəmləndirir, bir daha Azərbaycan xalqını əmin edir ki, o, tam arxayın ola bilər, Azərbaycan Ordusu istənilən vəzifəni icra etməyə qadirdir və buna hazırdır”.

Bu qətiyyətli mövqe konkret reallığa əsaslanır. Azərbaycanla işğalçı Ermənistanın inkişaf mənzərəsi arasındakı kəskin fərqə söykənir.

Müharibəni silahla edirlər. Faktdır ki, silahlı qüvvələrimizin maddi-texniki təchizatı ölkənin iqtisadi inkişaf dinamikası ilə paralel şəkildə yüksələn xətt üzrə inkişaf edir. Ölkənin müdafiə sənayesinin istehsalı olan və xaricdən idxal olunan müasir silah-sursat və hərbi texnika hesabına Azərbaycan Ordusunun maddi-texniki bazası daim güclənir. Paradda da görüb şahid olduğumuz kimi, indi Azərbaycan Ordusunun ixtiyarında elə silah növləri, hərbi texnikalar, aviasiya parkı mövcuddur ki, Ermənistanın yaxın gələcəkdə analoji texnikaya yiyələnmək ehtimalı belə görünmür. Bu fakt işğalçı dövlətin özü tərəfindən də etiraf olunur.

Ordu quruculuğu prosesində xeyrimizə işləyən həm maddi, həm də sırf psixoloji məqamlardan biri də Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin maddi təminatını öz potensialı hesabına ödəməsidir. 2004-cü ildə yaradılmış Müdafiə Sənayesi Nazirliyi ildən-ilə hərbi təyinatlı məhsulların istehsalını artırır. Düşmənlərimiz bu sahədə də tamamilə əcnəbi “donorlardan” asılıdırlar.

Kursant və zabit heyətimizin dünyanın ən qabaqcıl hərbi təhsil müəssisələrində hərb sənətinin sirlərinə yiyələnməsi ordumuzun peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəlməsinə öz töhfəsini verir.

Müharibəni Vətən yolunda canını fəda etməyə hazır olan əsgərlərlə edirlər. Azərbaycan torpağı Mübariz İbrahimov kimi oğullarımızın, aprel döyüşlərində şücaət göstərmiş igidlərimizin şəxsində yetirdiyi övladların hansı qəhrəmanlıqlara sahib olduğunu göstərir.

O gün yaxındadır

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev hərbi paraddakı çıxışı zamanı dedi: “2016-cı ilin aprel döyüşlərində, 2018-ci ilin Naxçıvan əməliyyatında işğalçılardan azad edilmiş torpaqlarda Azərbaycan bayrağı qaldırıldı. Bunun çox böyük mənəvi əhəmiyyəti var. Həmin o bayraqlar bu gün bu paradda, Azadlıq meydanında nümayiş etdiriləcək. Bu bayraqlar hərbçilərimizi qabağa aparırdı. Bu bayraqlar döyüşdə olan bayraqlardır. Bu gün bu bayraqlar Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş torpaqlarında dalğalanır və bu parad üçün buraya gətirilib. Gün gələcək və bu gün işğal altındakı torpaqlar azad olunandan sonra orada qaldırılacaq, Azərbaycan bayrağı Azadlıq meydanına gətiriləcək və hərbi paradda göstəriləcək. Biz bu müqəddəs günü yaxınlaşdırmalıyıq və yaxınlaşdırırıq”.

O an mütləq yaşanacaq. Bu, 100 illik tarixin ən böyük zəfəri olacaq!

Ən böyük zəfərlərə doğru, Azərbaycan Ordusu!

Varlığınla, qüdrətinlə, əzminlə qürur duyuruq!

İradə ƏLİYEVA

Azərbaycan.- 2018.- 30 iyun.- S.1; 6.