Azərbaycanın uzunmüddətli inkişafına xidmət
edən qaz kəməri
Prezident İlham
ƏLİYEV: “Cənub qaz
dəhlizi” reallıqdır.
Bu reallığı biz yaratmışıq”
Bu il
fevral ayının
15-də Bakıda “Cənub
Qaz Dəhlizi” Məşvərət Şurası
çərçivəsində nazirlərin dördüncü
toplantısı keçirildi.
Nazirlər Kabinetinin birinci
rübün sosial-iqtisadi
inkişafının yekunlarına
və qarşıda duran vəzifələrə
həsr olunan iclasında Prezident İlham Əliyev “Cənub qaz dəhlizi” layihəsindən
bəhs edərkən
bu tədbirin əhəmiyyətini də
vurğulamışdır. Belə ki, Məşvərət Şurası aparılan müzakirələr nəticəsində
bəyanat qəbul etmiş və bu sənəddə Azərbaycanın sözügedən
layihədə liderliyi
bir daha qeyd olunmuşdur.
“Cənub qaz dəhlizi”nin
yaradılması ilə
bağlı önəmli
addımlar atılır.
Layihənin dörd seqmentindən üçü
artıq start xəttindədir.
Yaxın aylarda “Cənub qaz dəhlizi”nin əsas ehtiyat mənbəyi olan “Şahdəniz” yatağının
işlənməsinin ikinci
mərhələsi çərçivəsində
hasilata başlanacaq. İlk qazın əldə edilməsi üçün,
demək olar ki, bütün işlər görülüb.
“Şahdəniz-2”nin ərazisində
bir-birinə körpü
vasitəsilə birləşdirilən
iki platforma quraşdırılıb. Qazı sahilə
ötürən sualtı
xətlər çəkilib
və qəbul etmək üçün Səngəçal terminalında
yeni qurğular tikilib.
“Şahdəniz”
qazını Azərbaycanın
və Gürcüstanın
ərazisi ilə nəql edən Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin (CQBK) genişləndirilməsi layihəsi
də yekunlaşmaqdadır. Hacıqabulun Muğan qəsəbəsindən
başlayaraq CQBK-nın
Azərbaycan hissəsi
ilə yanaşı yeni kəmər çəkilib. Azərbaycanda və Gürcüstanda bir sıra yerüstü
obyektlər tikilib, qurğular quraşdırılıb.
Gürcüstan-Türkiyə sərhədində CQBK-ya
qovuşan TANAP (Transanadolu
Qaz Boru Kəməri) Azərbaycan
qazının yolunu davam etdirəcək. Yaxın aylarda
istifadəyə veriləcək
bu kəmər qazı Türkiyənin ərazisində təxminən
1900 kilometr məsafə
boyu daşıyacaq.
TAP (Transadriatik Qaz Boru Kəməri)
Yunanıstandan, Albaniyadan
və Adriatik dənizinin altından keçməklə qazı
İtaliya torpağına
nəql edəcək.
Bu kəmərin tikintisi də rəvan gedir. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi: “Cənub qaz dəhlizi” artıq reallıqdır. Bu reallığı biz yaratmışıq və
bu, ölkəmizin uzunmüddətli inkişafı
üçün xüsusi
əhəmiyyətə malik
olan layihədir”.
“Cənub qaz dəhlizi”nin
təşəbbüsçüsü və lideri Azərbaycandır. Bunu təsdiq
edən amillərdən
biri odur ki, layihənin Məşvərət Şurası
çərçivəsində nazirlərin toplantısı
artıq dördüncü
dəfə Bakıda keçirildi.
Xatırladaq ki, Məşvərət Şurasının yaradılması
təklifi ilə də 2015-ci ildə Azərbaycan çıxış
edib. Çünki layihənin gerçəkləşməsi
üçün bütün
səylərin əlaqələndirilməsinə
böyük ehtiyac yaranmışdı.
Beləliklə, həmin
il fevralın
12-də Bakıda Məşvərət
Şurasının ilk toplantısı
keçirildi. Növbəti, 2016-cı ilin fevral ayının
29-da Bakı yenidən
Məşvərət Şurasının
ikinci iclasına evsahibliyi etdi. 2017-ci il fevralın
23-də şuranın yenidən
Bakıda toplanması
da sübut etdi ki, Azərbaycan
“Cənub qaz dəhlizi” kimi möhtəşəm bir layihənin aparıcı qüvvəsidir.
Məşvərət Şurasının bu ilki iclası da Bakıda keçirildi. Tədbirdə “Cənub qaz dəhlizi”nin iştirakçısı olan
ölkələrin energetika
nazirləri və müxtəlif qurumların
təmsilçiləri, o cümlədən
Avropa Komissiyasının
enerji birliyi üzrə vitse-prezidenti, Məşvərət Şurasının
həmsədri Maroş
Şefçoviç iştirak
edirdilər.
Qeyd etdiyimiz kimi, toplantının yekunlarına
dair “Birgə Bəyannamə” imzalandı. Bununla bağlı keçirilən
mətbuat konfransında
bildirildi ki, layihə uğurla icra olunub: “Bu ilin ortalarında Azərbaycan təbii qazı Türkiyəyə
nəql ediləcək,
2020-ci ildə isə Avropaya çatdırılacaq.
Çünki dünya qaz
bazarına çıxış
Azərbaycanın prioritetlərindən
biridir. Azərbaycan “Cənub qaz
dəhlizi” ilə Avropanın enerji təhlükəsizliyinə öz
töhfəsini verməkdədir”.
Məşvərət Şurasının
həmsədri M.Şefçoviç
də bildirmişdir ki, bu il “Cənub qaz dəhlizi” layihəsi icrası baxımından əlamətdar
hadisələrlə yadda
qalacaq: “Cənub qaz dəhlizi” strateji əhəmiyyətə
malik layihədir. Avropanın maliyyə qurumları da bu layihəyə
öz dəstəyini
göstərir. Avropanın
müvafiq bankları artıq həm TANAP, həm də TAP-a maliyyə vəsaiti ayırıb”. O həmçinin
qeyd etmişdir ki, Türkmənistanın
da “Cənub qaz dəhlizi”nə marağı böyükdür.
“Transxəzər” qaz boru kəməri
ilə bağlı Türkmənistan tərəfi
ilə danışıqlar
aparılır. Azərbaycan da
bu prosesdə fəal iştirak edir. Eləcə də İranın
“Cənub qaz dəhlizi”nə qoşulması
üçün mümkün
variantlar nəzərdən
keçirilir. Bu, layihənin əhəmiyyətinin
daha bir göstəricisidir.
ABŞ-ın
Dövlət Departamentinin
Enerji Ehtiyatları Bürosunun nümayəndəsi
isə ABŞ-ın Avropada enerji təchizatı marşrutlarının
şaxələndirilməsində maraqlı olduğunu nəzərə çatdırmışdır. O, Avropanın
enerji təhlükəsizliyinin
təmin olunması üçün “Cənub
qaz dəhlizi”ni əhəmiyyətli
layihə kimi dəyərləndirmişdir.
“Cənub
qaz dəhlizi” layihəsi iştirakçısı
olan bütün tərəflərin uzunmüddətli
maraqlarını təmin
edəcək. Avropanın enerji xəritəsini
dəyişdirəcək bu
layihə 7 dövlətin,
onlarca şirkət və topdan qaz alıcısının
sıx əməkdaşlığı
sayəsində gerçəkləşir.
Layihədə Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan, Bolqarıstan, İtaliya və Albaniya tərəfdaşlıq edirlər. Daha 3 Balkan ölkəsi - Xorvatiya, Monteneqro, Bosniya və Herseqovina isə növbəti mərhələlərdə bu sıraya qoşulacaqlar. Başqa sözlə, layihənin coğrafiyası getdikcə genişlənir. Çünki bu, hər bir iştirakçıya fayda gətirən layihədir. Burada tərəfdaşlıq edən bütün ölkələr və şirkətlər qazanc əldə edəcəklər. Artıq elə bir əməkdaşlıq formatı yaradılıb ki, həm hasilatçı, yəni, Azərbaycan, həm tranzit ölkələr, həm də istehlakçılar ortaq maraqlar əsasında çalışırlar.
Layihənin uğurunu təmin edən əsas səbəb də məhz budur, sıx tərəfdaşlığın, qarşılıqlı maraqların yaradılmasıdır. Bu istiqamətdə isə təşəbbüsçüsü Azərbaycan olan Məşvərət Şurasının toplantılarının xüsusi rolu var. Toplantı iştirakçılarının da qeyd etdiyi kimi, “irəliləyişə təkcə kəmərin keçdiyi ölkələrdə göstərilən böyük səylər, görülən işlər sayəsində deyil, həm də bu masa ətrafında yaradılmış yaxşı yaradıcı mühit, mütəmadi məlumat mübadiləsi, bu cür genişmiqyaslı layihə ilə bağlı davamlı olaraq çıxan problem və çağırışları həll etmək üçün göstərilən səylər sayəsində nail olunub”.
Məhz bütün bunlara görə də cari ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasda Azərbaycan Prezidenti Məşvərət Şurasının toplantılarının əhəmiyyətini bir daha vurğulamışdır.
Flora SADIQLI
Azərbaycan.- 2018.- 13 may.- S.1; 5.