Azərbaycan çox dəyərli, böyük hörmətə, yüksək beynəlxalq nüfuza malik ölkədir
İqtisadi
müstəqilliyi dövlətimizin tarixi nailiyyəti kimi səciyyələndirən
İlham Əliyev regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə
bağlı IV Dövlət Proqramının
hazırlandığını bildirdi
Oktyabrın 9-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclası keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, dövlətimizin başçısı iclası giriş nitqi ilə açdı.
Prezident İlham Əliyevin giriş nitqi
-Bu gün biz ilin 9 ayının yekunlarını müzakirə edəcəyik, ilin sonuna qədər görüləcək işlər haqqında danışacağıq. Deməliyəm ki, 2018-ci il ölkəmiz üçün uğurlu il olmuşdur. İlin əvvəlindən qarşımıza qoyduğumuz bütün vəzifələr uğurla və vaxtında icra edilir. Azərbaycan 2018-ci ildə də öz dinamik inkişafını təmin etmişdir və ölkəmiz əmin-amanlıq, sabitlik, təhlükəsizlik şəraitində yaşamışdır.
Bugünkü dünyada vəziyyəti nəzərə alsaq, deməliyik ki, bu gün sabitlik, təhlükəsizlik hər bir ölkə üçün əsas amillərdən biridir. Azərbaycanda isə təhlükəsizlik, əmin-amanlıq, sabitlik qorunur, möhkəmlənir. Sabitliyin, uğurlu inkişafımızın təməlində bizim düşünülmüş siyasətimiz dayanır, eyni zamanda, xalq tərəfindən bizim siyasətimizə göstərilən dəstək dayanır. Dünyada və xüsusilə yaşadığımız bölgədə vəziyyət gərgin olaraq qalır, yeni qarşıdurma, münaqişə ocaqları yaranır. Əvvəlki illərdə yaranmış gərgin vəziyyət, əfsuslar olsun ki, aradan qaldırılmır. Belə olan vəziyyətdə biz əlbəttə ki, özümüzü mümkün olan xarici risklərdən daha da ciddi qorumalıyıq və qoruyuruq. Bir daha qeyd etmək istəyirəm, Azərbaycanda daxili risklər mənbəyi yoxdur və biz öz siyasətimizlə, görülən işlərlə özümüzü mümkün olan təhlükələrdən qoruyuruq və qoruyacağıq. Azərbaycan xalqının rahat həyatını təmin edirik və edəcəyik.
Bu istiqamətdə bir çox addımlar atılır, o cümlədən xarici siyasətlə bağlı addımlar. Deyə bilərəm ki, 2018-ci ildə Azərbaycanın beynəlxalq mövqeləri daha da möhkəmlənib. Mənim həmkarlarımla həm ikitərəfli, həm çoxtərəfli formatlarda bir çox görüşlərim olub. Doqquz ay ərzində mən 12 xarici səfər etmişəm və 15 dövlət və hökumət başçısı Azərbaycana səfərlər etmişdir. Bu, onu göstərir ki, Azərbaycanın çox çevik və çoxşaxəli xarici siyasəti vardır. İkitərəfli formatda əldə edilmiş razılaşmalar icra edilir, Azərbaycan dünyada etibarlı tərəfdaş kimi tanınır və bizim sözümüzə inanırlar. Çünki sözümüzlə əməlimiz arasında heç bir fərq yoxdur.
Hesab edirəm ki, bu il qonşu ölkələrlə əlaqələrimiz yeni pilləyə qalxıbdır. Mənim qonşu ölkələrin dövlət, hökumət başçıları ilə çoxsaylı görüşlərim olub. Əldə edilmiş razılaşmalar həm ikitərəfli əlaqələrimizi möhkəmləndirir, eyni zamanda, regionda sabitliyin, təhlükəsizliyin, əməkdaşlığın inkişafına xidmət göstərir. Müsəlman ölkələri ilə bizim əlaqələrimiz həmişə olduğu kimi diqqət mərkəzindədir. Bu, bizim xarici siyasətimizin prioritet məsələlərindən biridir. Azərbaycan İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının fəal və dəyərli üzvüdür və bütün beynəlxalq təşkilatlarda, beynəlxalq tədbirlərdə biz İslam həmrəyliyini göstəririk və bunu təbliğ edirik. Təsadüfi deyil ki, keçən il bizdə "İslam Həmrəyliyi İli” elan olunmuşdur. Azərbaycanda, İslam aləmində birliyin, həmrəyliyin möhkəmləndirilməsi işində bizim fəaliyyətimiz müsəlman dünyasında çox yüksək qiymətləndirilir. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı bizim fəaliyyətimizi yüksək qiymətləndirir. Biz bu istiqamətdə səylərimizi davam etdiririk və etdirəcəyik. Təsadüfi deyil ki, bu il Azərbaycanın ikinci şəhəri, Bakıdan sonra bu dəfə Naxçıvan şəhəri İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı adına layiq görüldü. Biz bunu bütün müsəlman aləminin bizə olan hörmətinin təzahürü kimi qəbul edirik, qiymətləndiririk. Eyni zamanda, əlbəttə ki, bu qərar bizim İslam aləmində oynadığımız müsbət rol ilə bağlıdır və biz bu istiqamətdə səylərimizi davam etdirəcəyik. İslam aləmində həmrəyliyin, birliyin möhkəmlənməsi üçün səylərimizi davam etdirəcəyik, eyni zamanda, İslam dəyərlərini dünyaya çatdırmaq üçün bundan sonra da addımlar atılacaqdır. Bildiyiniz kimi, Azərbaycanda multikulturalizmlə bağlı bir çox tədbirlər keçirilmişdir və həm İslam aləmində, həm Avropada bizim bu səylərimiz yüksək qiymətləndirilir, bu səylərin gözəl nəticələri vardır.
Eyni zamanda, bu il bizim iştirakımızla bir neçə önəmli beynəlxalq hadisə baş vermişdir. Onların arasında Xəzər dənizinin hüquqi statusuna dair Konvensiyanın qəbul edilməsini mən xüsusilə qeyd etmək istərdim. Hesab edirəm ki, bu, tarixi sənəddir və bu sənəddə Azərbaycanın milli maraqları tam şəkildə öz əksini tapıb. Xəzəryanı beş ölkə uzun danışıqlardan sonra razılığa gəlibdir. Yəni, bu, onu göstərir ki, bütün ölkələrin maraqları bu Konvensiyada təmin edilib. Hesab edirəm ki, bu, bölgənin, regionun inkişafı, iqtisadi imkanlarının genişləndirilməsi üçün çox önəmli bir sənəddir, çox ciddi hüquqi sənəddir.
Bu il Azərbaycanda Qoşulmama Hərəkatının xarici işlər nazirlərinin böyük konfransı keçirilmişdir. Azərbaycan bu təşkilatda uğurla fəaliyyət göstərir və gələn ildən başlayaraq bu təşkilata, dünyanın ən böyük təşkilatlarından biri olan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edəcəkdir. Bakıda Qoşulmama Hərəkatının Zirvə görüşü keçiriləcəkdir. Biz bu il Avropa İttifaqı ilə əlaqələrimizin inkişafı istiqamətində növbəti ciddi addım atdıq. Bu ilin yayında Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında "Tərəfdaşlıq prioritetləri” sənədi imzalanmışdır və hesab edirəm ki, bu, çox önəmli addımdır, önəmli sənəddir. Bu sənəddə bir çox önəmli məsələlər öz əksini tapır. O cümlədən bu sənəddə Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı olan müddəalar həm ədalətlidir, həm də bizim mövqeyimizi və maraqlarımızı tam şəkildə ifadə edir. Bu sənəddə göstərilir ki, Azərbaycanın suverenliyi, sərhədlərinin toxunulmazlığı, ərazi bütövlüyü Avropa İttifaqı tərəfindən dəstəklənir. Eyni zamanda, NATO-nun Zirvə görüşünün yekununda qəbul edilmiş bəyannamədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə dəstək bir daha ifadə edilmişdir. Bütün bu sənədlər Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli işində bizim mövqeyimizi daha da möhkəmləndirir. Onsuz da münaqişənin həlli üçün kifayət qədər geniş hüquqi baza vardır, eyni zamanda, yeni addımlar, xüsusilə ölkəmizin suverenliyi, sərhədlərinin toxunulmazlığı, ərazi bütövlüyü ilə bağlı mötəbər beynəlxalq təşkilatların qərar və qətnamələri, sazişlərdə əks olunan müddəalar bizim mövqeyimizi daha da möhkəmləndirir.
Münaqişə ilə bağlı danışıqların indiki mərhələsi ictimaiyyət üçün bəllidir. Ermənistan tərəfinin cəhdləri nəticə vermədi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı danışıqların formatı dəyişməz olaraq qalır. Bu danışıqlar Ermənistan və Azərbaycan arasında aparılıb, aparılır və aparılmalıdır. İki ölkənin xarici işlər nazirlərinin iki görüşü bunu bir daha sübut edir. Son vaxtlar baş vermiş digər hadisələr onu göstərir ki, danışıqlar formatı dəyişməz olaraq qalır və bu münaqişə tezliklə beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri əsasında, ölkəmizin ərazi bütövlüyü çərçivəsində öz həllini tapmalıdır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü heç vaxt danışıqların predmeti olmayıb, bu gün də deyil və heç vaxt olmayacaq. Ona görə biz bundan sonra da öz prinsipial mövqeyimizdə qalacağıq. Ümid edirəm ki, Ermənistanın yeni rəhbərliyi öz siyasətində konstruktivlik nümayiş etdirəcək və torpaqlarımız tezliklə işğalçılardan azad olunacaqdır.
Bununla yanaşı, əlbəttə ki, biz öz hərbi qüdrətimizi artırırıq və artıracağıq. Azərbaycan Ordusu dünya miqyasında 50 ən güclü ordu sırasındadır və beynəlxalq reytinqlər də, həyat da bunu göstərir, bizim hərbi uğurlarımız da buna dəlalət edir. Eyni zamanda, bu il Bakıda iki dəfə möhtəşəm hərbi parad keçirilmişdir və bu paradlarda bizim hərbi qüdrətimiz həm xalqımıza, həm dünyaya nümayiş etdirilmişdir. Bu gün Azərbaycan Ordusu ən müasir silahlarla, texnika ilə təchiz edilib, bu proses davam etdirilir. Biz bundan sonra da ən müasir hərbi texnikanı alacağıq, yeni kontraktlar imzalanır. Əvvəlki illərdə imzalanmış kontraktlar əsasında ən müasir silahlar ölkəmizə gətirilir, onların bir hissəsi hərbi paradlarda göstərilib, bir hissəsi göstərilməyib. Demək olar ki, biz bu gün öz hərbi potensialımızı maddi-texniki təchizat baxımından tam təmin etmişik. Biz bundan sonra yalnız ən müasir texnikanı, silahları almaq fikrindəyik və bu texnikanı bizə satmaq istəyən ölkələrin sayı artır. Onsuz da bu məsələ ilə bağlı heç bir çətinlik yoxdur. Əvvəlki illərlə müqayisədə bu gün biz seçim edirik, nəinki hansısa bir təchizatçıya bağlıyıq. Ona görə biz bu gün bir çox ölkələrdən hərbi təyinatlı məhsullar alırıq. Bu il Bakıda üçüncü müdafiə sənayesi sərgisi uğurla keçirilmişdir. Bir çox aparıcı şirkətlər öz məhsullarını nümayiş etdirmişlər. Azərbaycan öz hərbi-texniki potensialını ortaya qoydu. Bu gün biz hərbi texnikanın istehsalı işində uğurla inkişaf edirik. Azərbaycanda mindən çox adda hərbi təyinatlı məhsul istehsal olunur. Hərbi texnikanın, sursatların istehsalı ilə bağlı bizim yeni planlarımız var və biz onları da həyata keçirəcəyik. Bir sözlə, bu gün ölkəmizin hərbi potensialı ən yüksək səviyyədədir. Ordumuzun döyüş qabiliyyəti də yüksək səviyyədədir. Bizim ordumuz bunu döyüş meydanında da göstərib və nümayiş etdirib.
Əlbəttə, bizim bütün planlarımızı həyata keçirmək üçün iqtisadiyyatımız uğurla inkişaf etməlidir və bu istiqamətdə ardıcıl addımlar atılır. Əgər bizim güclü iqtisadi imkanlarımız olmasaydı, heç bir planımızı icra etmək mümkün olmazdı. Bizim iqtisadiyyatımız siyasi maraqlarımızı təmin edir. İqtisadi müstəqillik imkan verir ki, biz beynəlxalq müstəvidə də müstəqil siyasət aparaq. Əgər biz iqtisadi cəhətdən kimdənsə asılı olsaydıq, belə imkanlar məhdud ola bilərdi. Biz isə iqtisadi cəhətdən heç kimdən asılı deyilik. Hesab edirəm ki, bu, bizim tarixi nailiyyətimizdir.
Eyni zamanda, 2018-ci ildə iqtisadi sahədə islahatların dərinləşməsi işində çox önəmli addımlar atılmışdır. Hesab edirəm, bu ilin doqquz ayının göstəriciləri deməyə əsas verir ki, biz istədiyimizə nail oluruq. İqtisadi göstəricilərə gəldikdə isə deməliyəm ki, bu ilin doqquz ayında bizim iqtisadiyyatımız, yəni, ümumi daxili məhsul 0,8 faiz artmışdır. Qeyri-neft sektorunda artım isə 1 faizdir. Sənaye istehsalı 2 faiz, qeyri-neft sənayesi isə 10,8 faiz artmışdır. Bu göstərici Azərbaycanda aparılan sənayeləşmə siyasətinin nəticəsidir.
Bildiyiniz kimi, son illərdə kənd təsərrüfatının inkişafına, xüsusilə bölgələrdə məşğulluğun artırılmasına böyük diqqət, qayğı və dəstək göstərilir. Biz kənd təsərrüfatının ardıcıl artımını görürük. Ümid edirəm ki, növbəti illərdə bu artım daha da böyük olacaq. Kənd təsərrüfatı doqquz ayda 4,3 faiz artıb. Hesab edirəm ki, bu da kifayət qədər yaxşı göstəricidir.
İnflyasiya cəmi 2,6 faizdir, əhalinin gəlirləri isə 9,5 faizdir. Yəni, gəlirlər inflyasiyanı üstələyir. İnflyasiyanın aşağı səviyyədə olması, il ərzində daha da düşməsi göstərir ki, bizim maliyyə vəziyyətimiz çox sabitdir və makroiqtisadi vəziyyət möhkəmdir.
Bu ilin doqquz ayında
ölkə iqtisadiyyatına 9 milyard dollar sərmayə
qoyulmuşdur. Sevindirici
hal ondan ibarətdir ki, bu vəsaitin 5,6
milyard dolları qeyri-neft sektoruna qoyulub. Bu,
iqtisadiyyatımızın bundan sonra da şaxələndirilməsinə
xidmət göstərəcəkdir.
Valyuta ehtiyatlarımız
artır. Bu gün bizim valyuta ehtiyatlarımız 45 milyard
dollara çatıb. İlin əvvəlindən
bəri biz əlavə 3 milyard dollar
yığmışıq. Bu, bir daha onu
göstərir ki, biz öz vəsaitimizə böyük qənaətlə
yanaşırıq. Həm ölkə
qarşısında duran vacib məsələləri həll
edirik, investisiya layihələrini, infrastruktur layihələrini
icra edirik, sosial məsələlərin həllini təmin
edirik, eyni zamanda, ehtiyatlarımızı da
artırırıq və əminəm ki, ilin sonuna qədər
daha da artacaq. Bu, bizim bundan sonra da uğurlu
inkişafımız üçün çox önəmli
amildir.
Doqquz ayda xarici ticarət
dövriyyəsi 37 faiz artıb. İxrac da təxminən
bir o qədər artıb. Bu da çox
müsbət haldır. Qeyri-neft ixracı
isə təxminən 14 faiz artıb. Hesab
edirəm ki, bu da çox gözəl göstəricidir.
Bu ilin doqquz ayında ölkəmizdə 85 min daimi iş yeri
açılmışdır.
Bax, budur, sosial-iqtisadi
inkişafımızın əsas göstəriciləri. İstənilən
mötəbər beynəlxalq maliyyə qurumu bu nəticələri
görərkən bir qənaətə gələ bilər
ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı uğurla inkişaf edir. Azərbaycanda çox
düşünülmüş iqtisadi siyasət
aparılır. Azərbaycan iqtisadiyyatı
qarşısında gələcəkdə heç bir ciddi
problem yoxdur. Sadəcə olaraq, biz gərək
bu sahədə öz islahatlarımızı davam etdirək.
Bu barədə bu gün danışılacaq
ki, öz iqtisadi potensialımızdan maksimum istifadə edə
bilək.
Əlbəttə, qeyd etdiyim
kimi, ölkəmizin uğurlu inkişafı üçün
yerli istehsalın artması ən önəmli amillərdən
biridir. Dövlətin dəstəyi ilə bu istiqamətdə
bir çox layihələr icra edilir. O cümlədən
dövlətin birbaşa maliyyə dəstəyi ilə
böyük, nəhəng müəssisələr yaradılır.
Misal üçün, bu il polipropilen
zavodunun açılışı, hesab edirəm ki, çox əlamətdar
hadisədir. Bu zavodun
açılışında İtaliya Prezidenti mənimlə
birlikdə iştirak etmişdir. İlin
sonuna qədər "SOCAR Polymer”in ikinci layihəsi – yüksəksıxlıqlı
polietilen zavodu da istifadəyə veriləcək. Bu zavodlara qoyulan sərmayənin həcmi 800 milyon
dollardan çoxdur. Əlbəttə, bizim
qeyri-neft sənayemizin inkişafı üçün bu
zavodların böyük əhəmiyyəti olacaq. Ölkəmizə böyük həcmdə valyuta gələcək.
İlin sonuna qədər azot gübrəsi
zavodu istifadəyə verilməlidir. Orada
da sərmayələr yüz milyonlarla dollar həcmindədir.
Yaxın gələcəkdə Azərbaycanın
Türkiyədəki "Star” neftayırma zavodu istifadəyə
veriləcək. Biz bu zavoda çox böyük
sərmayə - 6 milyard dollardan çox vəsait qoymuşuq.
Biz oradan hər il yüz milyonlarla dollar gəlir
götürəcəyik. Yəni, həm ölkə
daxilində, həm xaricdə qoyulan sərmayələr gələcəkdə
bizə böyük xeyir gətirəcək və ölkəmizin
dayanıqlı inkişafını təmin edəcək.
Bu il bir çox sənaye müəssisələri
açılmışdır və bu proses davam etdiriləcək.
2018-ci il bizim
enerji siyasətimizin inkişafı üçün önəmli
il olmuşdur. Bu ilin may ayında biz Bakıda Cənub Qaz Dəhlizinin
rəsmi açılışını qeyd etdik. Bu, tarixi hadisədir. Ondan bir ay
sonra Türkiyədə TANAP layihəsinin
açılışını etdik və "Cənub Qaz Dəhlizi”
layihəsi uğurla icra edilir. Bütün bu dörd
layihənin hamısında çox gözəl nəticələr
var. Bu il biz qaz hasilatımızı
artıracağıq, artıq "Şahdəniz-2”dən qaz
gəlir. Gələn il, ondan sonrakı illərdə
daha da artacaq. Yəni, biz tam hədəfə
çatmaq üçün bütün işləri
görürük və mənə verilən son məlumatlara
görə, Cənub Qaz Dəhlizinin son hissəsi olan TAP layihəsinin
icrası ilə bağlı da heç bir problem yoxdur.
Cənub Qaz Dəhlizinin
uğurla başa çatması bizim üçün yeni
imkanlar, yeni üfüqlər açacaq. Biz bir
çox ölkələrin bazarlarına öz
resurslarımızla çıxacağıq. Ondan sonra bunu nəzərə alaraq, biz o ölkələrdə
yeni infrastruktur layihələri icra edə bilərik. Bu barədə danışıqlar gedir və əvvəlcədən
bir şey demək istəmirəm. Amma
hesab edirəm ki, biz, sadəcə olaraq, digər ölkələrə
qazı təchiz edən ölkə kimi yox, ondan sonra qaz təsərrüfatının
idarə edilməsi ilə bağlı da məşğul
olmaq istəyirik. Bu, səmərəliliyi,
gəlirimizi daha da artıracaq və
çalışacağımız ölkələrdə də
yeni infrastruktur yaradılmasına gətirib çıxaracaq.
Əlbəttə ki, ilin
doqquz ayının yekunları haqqında danışarkən
Ələt Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanını qeyd
etməmək mümkün deyil. Bu da tarixi layihədir,
Xəzər dənizinin ən böyük limanıdır.
Liman may ayında istifadəyə verildi. Beləliklə,
Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizinin uğurlu fəaliyyəti
üçün çox önəmli infrastruktur layihəsi həyata
keçirildi. Bundan sonra biz əlbəttə
ki, öz tranzit imkanlarımızı artıracağıq.
Bu gün biz nəinki Şərq-Qərb, eyni
zamanda, Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin fəal iştirakçısıyıq.
Bu dəhliz vasitəsilə göndərilən
yüklərin həcmi artır. Mən bu
rəqəmi səsləndirmişdim, bir daha demək istəyirəm
ki, ilin əvvəlindən Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi
ilə Azərbaycan ərazisindən daşınan yüklərin
həcmi yüz dəfədən çox artmışdır.
Bu, hələ başlanğıcdır. Biz indi tərəfdaş ölkələrlə bu
layihənin tam həyata keçirilməsi üçün
çox ciddi danışıqlar aparırıq. Azərbaycanın həm texniki təcrübəsi, həm
də mütəxəssisləri və maliyyə resursları
var. Azərbaycan ərazisində bütün işləri biz
özümüz gördük və başqa yerlərə də
öz maliyyə imkanlarımızı cəlb edə bilərik
ki, bu dəhliz tam gücü ilə işləsin və
ölkəmizə əlavə valyuta gətirsin. Bizim əsas məqsədimiz budur. Əlbəttə ki, tranzit ölkələrin siyasi
çəkisi də, siyasi imkanları da artır. Regionda əməkdaşlığın
inkişafı üçün o ölkələrin rolu
artır. Biz istəyirik ki, bizim rolumuz
artsın. Biz istəyirik ki, Azərbaycan ilə
daha çox hesablaşsınlar. Biz istəyirik
ki, Azərbaycandan daha çox məsələlər
asılı olsun və buna nail oluruq.
Regionda baş verən hadisələr,
bizim təşəbbüsümüzlə icra edilən nəhəng
enerji, nəqliyyat layihələri, digər sahələrdə
apardığımız işlər siyasi çəkimizi
böyük dərəcədə artırıb. Bu gün Azərbaycan
çox dəyərli, böyük hörmətə, yüksək
beynəlxalq nüfuza malik olan bir ölkədir. Təkcə bizim yaratdığımız imkanlara
görə yox, eyni zamanda, bəlkə də, ilk növbədə,
ona görə ki, bizim sözümüzlə əməlimiz
arasında heç bir fərq yoxdur. Biz
prinsipial siyasət aparırıq. Bütün
prinsipial məsələlərlə bağlı öz
mövqeyimizi ortaya qoyuruq, ölkəmizin milli maraqlarını
layiqincə yerinə yetiririk və bundan sonra da bu yolla gedəcəyik.
***
Vergilər naziri Mikayıl CABBAROV çıxış edərək
dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli iclas
iştirakçıları.
2018-ci ilin ötən 9
ayı ölkəmizdə makroiqtisadi sabitliyin, iqtisadi artımın
davam etməsi və maliyyə dayanıqlığının
daha da güclənməsi ilə əlamətdar olub. Ölkə
iqtisadiyyatı yüksək inkişaf dinamikasını
saxlamağa müvəffəq olub, mürəkkəb xarici
risklər və çağırışlar şəraitində
yüksək dayanıqlılıq və sabitlik nümayiş
etdirib. Bu, cənab Prezident, Sizin rəhbərliyinizlə
reallaşdırılan strateji inkişaf kursunun uğurla həyata
keçirilməsi və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi
siyasətinin məntiqi nəticəsidir.
Ölkə iqtisadiyyatında
müşahidə olunan müsbət trendlər fonunda cari ilin
9 ayında 5 milyard 298 milyon manat həcmində proqnoza
qarşı 5 milyard 306 milyon manat vergi toplanıb, proqnoza 100,2
faiz əməl olunub.
Ödənilən vergilərin 65,8 faizi qeyri-neft sektorunun payına
düşür.
Eyni zamanda, ali diqqətinizə
çatdırmaq istərdim ki, neft-qaz sektorunda həyata
keçirilən investisiya layihələrinin aktiv
fazasının başa çatması qeyri-neft sektorundan vergi
daxilolmalarına təsir etsə də, qeyri-neft sektorunun digər
sahələrindən daxilolmaların artması, həmçinin
neft sektorundan olan artım hesabına 2018-ci ilin 9 ayında əvvəlki
ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1,6 faiz və ya 81,4 milyon manat çox vəsait
toplanıb.
Cari ilin 9 ayında qeyri-neft sektorunun
özəl bölməsındən vergi
yığımları 7 faiz artıb, onun qeyri-neft vergilərində
xüsusi çəkisi ötən ilin müvafiq
dövründəki 51 faizdən 59 faizə yüksəlib.
Regionların sosial-iqtisadi
inkişafı konsepsiyasının uğurla həyata
keçirilməsi, o cümlədən yeni iş yerlərinin
açılması vergitutma bazasının genişləndirilməsi
ilə nəticələnib, hesabat dövründə regionlardan
vergi daxilolmaları 508,0 milyon manat təşkil
etməklə, ötən ilin müvafiq dövrü ilə
müqayisədə 12,0 faiz artıb. Tədiyə
növləri üzrə aparılan təhlil göstərir
ki, qeyri-neft sektorundan daxil olan bütün vergi növləri
üzrə artım qeydə alınıb.
Cənab Prezident, Siz vergi
orqanları qarşısında "kölgə
iqtisadiyyatı”nın səviyyəsinin azaldılması,
şəffaflığın və bərabərliyin təmin
edilməsi, vergi mədəniyyətinin yüksəldilməsi
kimi mühüm tapşırıqlar qoymusunuz.
Bunlardan ən önəmlisi,
sahibkarlıq fəaliyyətinin şəffaflığı
problemidir. Azərbaycanda yaradılmış əlverişli
iqtisadi mühit, böyük daxili istehlak bazarının
mövcudluğu, ixracın təşviqi üçün
görülən tədbirlər insanları sahibkarlıq fəaliyyətinə
stimullaşdırır. Lakin, bu sahədə
hələ də uçotsuz fəaliyyət, qeyri-rəsmi məşğulluq,
real dövriyyənin gizlədilməsi və vergidən
yayınma cəhdlərinin geniş yayıldığı ilə
qarşılaşırıq.
Bu kimi halların
qarşısının alınması olduqca vacibdir. Təkcə
ona görə yox ki, bu, vergi yığımı
üçün böyük potensialdır və büdcə
gəlirlərinin artırılması üçün olduqca
əhəmiyyətlidir. Həm də ona
görə ki, qanunauyğun fəaliyyət göstərən
vergi ödəyicilərinin mənafeləri bu haqsız rəqabətə
uduzmasın. Bu fəaliyyətin həm
dövlət, həm vətəndaş üçün
faydalı olmasının əsas şərti hər kəsin
qanun qarşısında bərabər olmasıdır.
Sadələşdirilmiş verginin əhatə
dairəsinin hər il genişləndirilməsinin
təhlili nəticəsində müəyyən edilib ki, verilən
bu dəstəkdən sui-istifadə hallarının sayı
artır. Kifayət qədər dövriyyəyə
malik, böyük əməliyyatlar aparan bir sıra iri vergi
ödəyiciləri tərəfindən dövriyyələrin
"parçalanması”, müxtəlif yollarla sadələşdirilmiş
vergitutma rejimində qalmaqla vergidən yayınmaq
üçün cəhdlər edilir.
Ayrı-ayrı sahələrin
inkişafı üçün tətbiq olunan vergi güzəştlərinin
əhəmiyyəti danılmazdır, lakin
istehsalçılarda gəlir və xərclərin
uçotunun olmadığı bir şəraitə bu, məhsulları
satış məqsədləri üçün əldə
edən üçüncü şəxslərin vergidən
yayınmaları üçün əlavə imkanlar
yaradır.
Əlbəttə, vergi
ödəyicilərinin fəaliyyətində uçot
sisteminin zəifləməsində müəyyən qədər
vergi orqanlarının da payı olub. Vergi ödəyicilərini öz təsərrüfat
fəaliyyətinin nəticələrinin hesablanmasının
gəlir və xərclər üzərində deyil, ən
asan üsulla - dövriyyənin hesablanmasına yönəldilməsi,
bunun nəticəsində audit institutunun əhəmiyyətini
itirməsi, vergi ödəyicilərindən ödənilməli
olan vergi məbləğindən artıq ödəmələrin
həcminin ilbəil artması, özəl biznesə
qarşı qəbuledilməz metodların tətbiqi kimi
xoşagəlməz halları qeyd etmək olar. Nəticə
etibarilə illərlə yaranmış artıq ödəmələr
cari ilin vergi proqnozunun icrasında obyektiv çətinliklər
yaradır.
Uzun müddət
formalaşmış vergi ödəmə vərdişlərinin
dəyişdirilməsi çətin, lakin həllini tələb
edən prosesdir. Vergi administrasiyası bu istiqamətdə
öz fəaliyyətinin vergi mühitinin şəffaf, bərabər,
hamı üçün eyni və əvvəlcədən təxmin
edilən prinsiplər əsasında qurulmasını davam
etdirəcək.
Cari ildə göstərilən
problemlərin həlli, vergitutma bazasının genişləndirilməsi,
biznesin açıq və şəffaf fəaliyyətinin təmin
edilməsi istiqamətində bir sıra tədbirlər həyata
keçirilib.
Nazirlik tərəfindən vergi ödəyiciləri ilə
şəffaf münasibətlərin qurulmasına yönəlmiş
tədbirlərin həyata keçirilməsi hesabına
qeyri-neft sektorunda dövriyyələr 7,1
faiz artaraq 44 milyard manatı ötüb. Ticarətdə dövriyyə
18,4 faiz, o cümlədən pərakəndə
ticarət dövriyyəsi 27,9 faiz artıb. Bu
dinamika şəffaflaşmanın erkən əlamətləri
kimi qəbul edilə bilər. Vergi ödəyicilərinə
öz uçot sənədləşmə işlərini
qaydaya salmağa imkan yaratmaq üçün səyyar vergi
yoxlamalarının sayı 3 dəfə azaldılıb.
Zati-aliləriniz tərəfindən
Vergilər Nazirliyi ilə Dövlət Gömrük Komitəsinin
fəaliyyətinin daha sıx əlaqələndirilməsi məqsədilə
bu ilin aprel və iyun aylarında imzalanmış sərəncamlara
ayrıca toxunmaq istərdim.
Dövlət Gömrük
Komitəsi ilə birlikdə idxal-ixrac əməliyyatlarına
effektiv nəzarət sisteminin qurulması istiqamətində tədbirlər
həyata keçirilir. Xüsusi olaraq, Vahid Risk
Platformasının tətbiqini qeyd etmək istərdim. Bu sahədə rastlaşdığımız əsas
problemlərdən biri üçüncü şəxslər
üçün malları idxal edən vergi ödəyiciləri
ilə bağlı idi. Düzdür, bəzi
məsələlərin həllini hələlik başa
çatdıra bilməmişik. Oktyabrın
5-də hər iki qurumun keçirdiyi birgə kollegiya
iclasında açıq qalan məsələlərin həlli
yolları müzakirə edildi. Ümidvarıq
ki, Dövlət Gömrük Komitəsi ilə birlikdə bu
işləri cari ilin sonuna qədər yekunlaşdıra biləcəyik.
Hesab edirik ki, həyata keçirilən tədbirlərin
çox müsbət fiskal nəticələri olacaq.
Tapşırığınıza
uyğun olaraq, aksizli malların dövriyyəsinə vergi nəzarəti
gücləndirilib, ən iri 30 istehsalçıda cari ilin
avqustun 1-dən aksiz postları qurulub. Bir məhsul
növünün adı altında faktiki olaraq digərinin
istehsalının, saxta aksiz markalarından istifadənin və
aksiz markası olmadan məhsul satışının
qarşısı alınıb. Nəticədə,
araq istehsalı və daxili bazarda satış həcmi cari ilin
ötən dövrü ilə müqayisədə avqust və
sentyabr ayları üzrə orta hesabla 3 dəfə artıb.
Aksizsiz tütün məhsullarının
daxili bazarda satışının qarşısının
alınması, təqsirkar şəxslərin məsuliyyətə
cəlb edilməsi istiqamətində keçirilən tədbirlər
nəticəsində daxili bazarda qaçaq malın payı
cari ilin əvvəlindəki 19 faizdən 3 faizə enib. İlin əvvəlindən
dövlətin nəfinə müsadirə olunan və təhvil
verilən tütün məmulatlarının dəyəri 13
milyon manata yaxındır. Qanunsuz olaraq
daxili bazara yol tapmış tütün məhsullarının
müsadirə edilərək satışdan
çıxarılması nəticəsində yerli məhsulların
istehsalında canlanma yaranıb. Belə ki,
yerli istehsalçıların daxili bazarda satış həcmi
ötən ilin yanvar-avqust ayları ilə müqayisədə
cari ilin müvafiq dövründə 75 faiz artıb.
2018-ci ilin 9 ayı ərzində vergi
ödəməkdən yayınma faktları üzrə
istintaq olunan cinayət işləri üzrə vurulmuş
ziyandan 17,6 milyon manat məbləğin ödətdirilməsi
təmin edilib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə
müqayisədə 25 faiz çoxdur.
Prioritetlərimiz
sırasında vergi ödəyicilərindən daxil olan
şikayətlərin baxılması işinin təkmilləşdirilməsi
və rəqəmsal texnologiyaların tətbiqinin genişləndirilməsini
qeyd etmək istərdim.
Qarşımıza qoyduğunuz tələblərə
əsasən, vergi administrasiyasının açıq və
şəffaf fəaliyyəti istiqamətində proses davam
etdirilir. Vergi orqanı ilə vergi ödəyicisi
arasında qarşılıqlı inam atmosferinin
yaradılması, vergilərin könüllü ödənilməsinə
keçidin təmin edilməsi üçün bütün
qüvvələr səfərbər olunub.
Vergilər Nazirliyi vergi
ödəyiciləri ilə münasibətdə insan faktorunun
rolunu minimuma endirmək məqsədilə, vergi nəzarəti
proseslərinin avtomatlaşdırılmasına
çalışır. Blokçeyn texnologiyası əsasında
qurulmuş həllər daxil olmaqla, qərəzsiz və dəqiq
təhlil-qeydiyyat sistemlərinin tətbiqi istiqamətində
işlərə başlanıb. Vergi ödəyicilərinin
fəaliyyətinin risk modulları üzərindən təhlil
olunması, vergidən yayınma hallarının müasir
texnologiyalara əsaslanaraq aşkar edilməsi, vergi nəzarəti
metodlarının təhlil olunmuş məlumatlar əsasında
seçilməsi ilə auditin real funksiyalarının bərpası
istiqamətində işlər gücləndirilib.
Aparılan islahatların daha
bir mühüm qolu vergi qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsi
ilə bağlıdır. Cari il ərzində
sahibkarların ictimai təşkilatları və konsaltinq
şirkətləri ilə sıx təmaslarımız olub. Bu görüşlərdə biz sahibkarları
narahat edən məsələləri, onları öz fəaliyyətlərinin
daha da genişləndirmək üçün maraqlandıran
təşviqedici mexanizmləri müzakirə etmişik.
Nəticədə Vergi Məcəlləsinə
hazırlanmış dəyişikliklər paketi özündə
bir neçə mühüm istiqaməti əhatə edir. Bunlar vergidən
yayınmanın və kölgə iqtisadiyyatının
miqyasının azaldılması, iqtisadi artımın və
sahibkarlığın effektiv dəstəklənməsi,
vergitutma rejiminin təkmilləşdirilməsi və vergitutma
bazasının genişləndirilməsi,
inzibatçılığın və nəzarətin gücləndirilməsi,
güzəştlərin iqtisadi səmərəsinin yüksəldilməsindən
ibarətdir.
Cənab Prezident, bu dəyişikliklər
sırasında digər orqanlarla elektron məlumat mübadiləsinin
genişləndirilməsi məsələləri ilə
bağlı Sizin dəstəyinizə ehtiyacımız var. Bu
məlumatlara çıxış vergi ödəyicilərinə
keyfiyyətli xidmətin göstərilməsi ilə
yanaşı, fəaliyyətimizi daha da məhsuldar edəcək.
Vergitutma bazasının genişləndirilməsi
və sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyət dairəsinin
müəyyən edilməsi nəticəsində sadələşdirilmiş
verginin sırf kiçik sahibkarlığın istifadə edəcəyi
bir vergi növü kimi qalmasına şərait yaradılacaq.
Sistemli yanaşmanı təmin
etmək üçün vergi güzəştlərinin
dövlət büdcəsinin yığımına təsirinin
əvvəlcədən hesablanması və effektivliyinin
müəyyən müddətdən sonra qiymətləndirilməsi
metodikasının işlənilməsi təklif olunur.
Sahibkarlığın
inkişafının dəstəklənməsi və biznesin
aparılmasının əlverişliliyinin
artırılması məqsədilə sadələşdirilmiş
verginin dərəcəsinin 4 faizdən 2 faizə endirilməsi,
pərakəndə ticarət və iaşədə
nağdsız ödənişlər üzrə müddətli
vergi güzəştlərinin verilməsi, gəlir və xərcin
uçotunu aparan kiçik sahibkarların dividend gəlirlərinin
vergidən azad olunması, vergi ödəyiciləri tərəfindən
çəkilən qeyri-kommersiya xərclərinin, o cümlədən
səhiyyə, təhsil, mədəniyyət və idman sahələrinə
ayrılmış ianələrin müəyyən hissəsinin
gəlirdən çıxılması kimi yenilikləri də
qeyd etmək vacibdir.
Tapşırığınıza
əsasən, əməkhaqqının üzərinə
düşən fiskal yükünün azaldılması
islahatı hazırladığımız dəyişikliklər
sırasında xüsusi yer tutur.
Bir çox hallarda əməkhaqqı
üzrə sosial sığorta və vergi yükünün
yüksək olması sahibkarları qeyri-rəsmi əməkhaqqı
ödənilməsi praktikasına sövq edir. Bu vəziyyət
"kölgə iqtisadiyyatı”nın genişlənməsinin
əsas səbəblərindən biridir. İnzibati
tədbirlərin görülməsinə baxmayaraq, bu məsələ
problem olaraq qalmaqdadır.
İslahatın başlıca məqsədi
mövcud əmək münasibətlərinin rəsmiləşdirilməsi,
qeyri-neft sektorunun inkişafına əlavə təkan verilməsi
və yeni iş yerlərinin açılması
üçün sahibkarlarda iqtisadi motivasiyanın
yaradılmasıdır. Bu məqsədlə
qeyri-neft sektorunda əməkhaqqı ilə əlaqəli olan
ödənişlər üçün uzunmüddətli
vergi güzəşti və vahid
inzibatçılığın tətbiqi təklif olunur.
Güman edirik ki, islahat nəticəsində
qeyri-rəsmi məşğulluğun səviyyəsi azalacaq və
sahibkarların əmək münasibətlərini rəsmiləşdirməsinə
iqtisadi marağı artacaq. Bu proses iqtisadi artıma da öz
müsbət təsirini göstərəcək.
Vergi sahəsində
aparılan islahatlar, biznes mühitinin cəlbediciliyinin
artırılması üçün həyata keçirilən
tədbirlər, informasiya texnologiyalarına əsaslanan vergi
inzibatçılığının
formalaşdırılması sahibkarlığın
inkişafına, ölkəmizin tərəqqisi naminə
biznes və vergi orqanlarının səmərəli əməkdaşlığına
öz töhfəsini verəcək.
Möhtərəm Cənab Prezident.
Çıxışımın
sonunda icazə verin, Sizi əmin edim ki, Vergilər Nazirliyinin
beynəlxalq standartlara cavab verən struktura çevrilməsi
istiqamətində qarşımıza qoyduğunuz vəzifələrin
icrasının təmin olunması üçün vergi əməkdaşları
bütün səy və imkanlarını səfərbər
edəcəklər.
Diqqətinizə görə
təşəkkür edirəm.
***
Nəqliyyat, rabitə və yüksək
texnologiyalar naziri Ramin
QULUZADƏ çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli iclas
iştirakçıları.
Əsası ümummilli lider
Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və cənab
Prezident, Sizin rəhbərliyinizlə uğurla həyata keçirilən
sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində, digər sahələr
kimi nəqliyyat, rabitə və yüksək texnologiyalar sahələri
də uğurla inkişaf etməkdədir.
Sizin 2018-ci il 12
yanvar tarixli Fərmanınızla təsdiq olunan Nəqliyyat,
Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin Əsasnaməsi,
eləcə də Dövlət Dəniz və Dövlət
Mülki Aviasiya administrasiyalarının nazirliyə birləşdirilməsi
bu sahədə effektiv dövlət idarəetməsinin və
dövlət siyasətinin həyata keçirilməsinə
böyük imkan yaradır.
Cənab Prezident.
Dünyada ən dinamik
inkişaf edən informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi
respublikamızda da prioritet sahə olmaqla, daim diqqət və
qayğınızla əhatə edilib. Sizin tərəfinizdən
təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasında informasiya
cəmiyyətinin inkişafına dair 2014-2020-ci illər
üçün Milli Strategiya”da və "Azərbaycan
Respublikasında telekommunikasiya və informasiya
texnologiyalarının inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi”ndə
sahənin inkişafı ilə bağlı konkret hədəflər
müəyyən edilib. Bu istiqamətdə
nazirlik tərəfindən bir çox işlər
görülüb və layihələr həyata
keçirilib.
Nazirliyin əsas fəaliyyət
istiqamətlərindən olan telekommunikasiya sahəsində
yeni texnologiyaların tətbiqi, xidmət şəbəkəsinin
müasir standartlara uyğunlaşdırılması və
yeni xidmətlərin göstərilməsi üzrə
müvafiq işlər aparılır. Bu istiqamətdə
regionların telekommunikasiya şəbəkəsində yeni
texnologiyaların tətbiqi üzrə Şimal, Qərb və
Cənub istiqamətlərində irimiqyaslı layihənin
icrasına başlanılıb. Layihə
çərçivəsində quraşdırılacaq yeni
stansiyalar bir milyon istifadəçini müasir telekommunikasiya
xidmətləri ilə təmin edəcək.
Bakı şəhərində
bir xətt üzərindən üç xidmət - telefon,
internet və televiziya xidmətlərinin göstərilməsini
təmin edən GPON və yeni simsiz rabitə
texnologiyalarına əsaslanan LTE layihələri həyata
keçirilir.
Bu layihələr nəticəsində ilin
sonunadək 42 mindən çox abunəçi sabit
genişzolaqlı şəbəkəyə qoşulacaq.
Görülən işlər
nəticəsində ölkə əhalisinin 80 faizdən
çoxu internet istifadəçisidir. Əhalinin və
turistlərin ictimai yerlərdə internetə daha rahat
çıxışını təmin etmək
üçün Bakının 20 parkında "İctimai
WiFi” istifadəyə verilib.
Ötən ilin müvafiq
dövrü ilə müqayisədə bu ilin 9 ayı ərzində
İKT sektoru üzrə investisiya qoyuluşu 69 faiz artaraq 225
milyon manat olub.
Sektorun gəlirləri isə 1,1 milyard
manatdan 1,2 milyard manata yüksəlib, gəlirlərin artım
tempi isə 7,7 faiz təşkil edib.
Dünya İqtisadi Forumunun 2017-2018-ci
il hesabatına əsasən Azərbaycan
internet istifadəçilərin faizinə görə
dünyanın 137 ölkəsi arasında 34-cü yerdədir.
Ölkəmiz bu göstərici üzrə dünyanın orta
göstəricisindən 1,7 dəfə, MDB
ölkələrinin orta göstəricisindən isə 1,2 dəfə
öndədir.
Qeyd etmək lazımdır
ki, hesabat dövrü ərzində ölkəmizdə beynəlxalq
internet kanallarının ümumi tutumu 820 qeqabitədək
artırılıb. Ali diqqətinizə çatdırmaq istəyirəm
ki, beynəlxalq səs trafikinin etibarlığını və
təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə
cari ildən etibarən Beynəlxalq Telefon Stansiyasının
üç ehtiyat sistemi istismara verilib.
Möhtərəm cənab
Prezident.
Azərbaycanın təşəbbüsü
ilə Avropa və Asiyanı birləşdirən yeni
fiber-optik magistralın yaradılmasını nəzərdə
tutan Trans-Avrasiya Super İnformasiya Magistralı - TASİM layihəsi
üzrə müvafiq danışıqlar davam etdirilir. TASİM
Konsorsiumuna daxil olan dövlətlərin operatorları
arasında layihənin texniki-iqtisadi əsaslandırılmasının
hazırlanması ilə bağlı artıq protokol
imzalanıb.
İKT-nin geniş tətbiqi,
informasiya mübadiləsinin həcminin artması, məlumatların
vahid mərkəzdə və təhlükəsiz saxlanması
ölkədə Data Mərkəzin yaradılmasını zəruri
edib. Sevindirici haldır ki, regionun ən təhlükəsiz
və müasir standartlara cavab verən Data Mərkəzi Azərbaycanda
qurulub. Data Mərkəzi beynəlxalq səviyyədə
qəbul edilən TIER III yüksək təhlükəsizlik
standartlarına cavab verir. Mövcud Data Mərkəzdəki
məlumatların qorunma təhlükəsizliyini artırmaq məqsədilə
Yevlax şəhərində Ehtiyat Data Mərkəzinin
tikintisinə başlanılıb.
Ölkəmizdə
"Açıq Hökumət Məlumatları”nın
geniş tətbiqinə başlanılıb və
Açıq Hökumət Məlumatları Portalı
yaradılıb. Hesabat dövründə portalda olan
açıq məlumatların sayı 655-ə
çatdırılıb.
Elektron mühitin
inkişafında önəmli rolu olan elektron imzadan istifadənin
genişlənməsi ilə yanaşı, imzaların dövlətlərarası
qarşılıqlı tanınması istiqamətində
işlər aparılır. Cari ildə Türkiyə
Respublikası ilə elektron imza sahəsində əməkdaşlıq
haqqında Anlaşma Memorandumu imzalanıb.
Vətəndaşların
telekommunikasiya, poçt və digər xidmətlərlə
daha keyfiyyətli təmin olunması məqsədilə
"Şəbəkə” xidmət mərkəzləri
yaradılır. Hesabat dövründə 7 yeni Şəbəkə
xidmət mərkəzi istifadəyə verilərək
Bakıda və regionlarda onların sayı 10-a
çatdırılıb. Gələcəkdə
bu layihə davamlı olaraq həyata keçiriləcək.
Telekommunikasiya və poçt sahəsində vətəndaşların
müraciətlərini operativ və keyfiyyətli cavablandırmaq
üçün yeni vahid Çağrı Mərkəzi
yaradılıb.
Azərbaycan Poçtu beynəlxalq
tranzit poçt mərkəzi kimi fəaliyyət göstərməyə
başlayıb. Layihə çərçivəsində
Çindən sifariş olunan elektron ticarət məhsulları
Azərbaycana gətirilir və Azərpoçt tərəfindən
tranzit poçt kimi emal olunaraq, artıq dünyanın 20-dək
ölkəsinə çatdırılır. Poçt daşımaları "Silk Way” və
"Azal” aviaşirkətləri vasitəsilə həyata
keçirilir.
Keyfiyyətin və əhatə
dairəsinin genişləndirilməsi məqsədilə
ölkəmizin bütün ərazisində televiziya yayımı
tam olaraq rəqəmli rejimə keçirilib. Bununla da Beynəlxalq
Telekommunikasiya İttifaqının bu sahədə müəyyən
etdiyi öhdəlik yerinə yetirilib. Bakıda
və Abşeron yarımadasında televiziya və radio
proqramlarının keyfiyyətli və fasiləsiz
yayımının təşkili üçün hesabat
dövründə yeni alternativ "Gənclik” teleqülləsi
istifadəyə verilib.
Cənab Prezident, fəaliyyətimizin
əsas istiqamətlərdən biri də İKT sahəsinə
marağı artırmaq və gənclərin innovativ
ideyalarının biznesə çevrilməsinə dəstək
verməkdir. Nazirliyin İnformasiya
Texnologiyalarının İnkişafı Dövlət Fondu bu
məqsədlə keçirdiyi 6 müsabiqə üzrə
ümumilikdə 117 layihəyə qrant ayırıb. Eyni zamanda, Fondun vəsaiti hesabına sahibkarlıq
subyektlərinə güzəştli kreditlər verilir.
Sizin və Birinci
vitse-prezident Mehriban Əliyevanın
tapşırığına əsasən Nəqliyyat, Rabitə
və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında müasir
standartlara cavab verən yeni İnnovasiya Mərkəzinin
yaradılması ilə bağlı işlərə start
verilib. Mingəçevir Yüksək Texnologiyalar
parkında isə kompüter avadanlıqlarının
istehsalı üzrə layihə icra olunmaqdadır.
Azərbaycan 2001-ci ildən
etibarən Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyin
üzvüdür. Ölkəmizdə regionun ilk nüvə
sterilizasiya qurğusu yaradılıb. Bu
qurğu tibbi ləvazimatların, ərzaq məhsullarının,
kənd təsərrüfatı məhsullarının
dünya praktikasında mövcud olan ən təhlükəsiz
şəkildə sterilizasiya edilməsinə imkan verir.
Cənab Prezident.
Sizin təşəbbüsünüz
və dəstəyinizlə həyata keçirilən nəhəng
regional layihələr ölkəmizin nəqliyyat
qovşağına çevrilməsinə, tranzit
potensialının güclənməsinə xidmət edir. Bu il
mayın 14-də açılışı olmuş yeni
Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Xəzər dənizi
hövzəsində ən böyük liman kompleksi olmaqla,
bölgənin əhəmiyyətli tranzit nöqtəsinə
çevrilib.
Azərbaycan Respublikasının
Dövlət bayrağı altında üzən gəmilərin
dövlət qeydiyyatı və dövlət reyestrinin
aparılması, habelə gəmilərin standartlara
uyğunluğunun yoxlanması, dəniz
üzgüçülüyünün təhlükəsizliyi
və liman nəzarətinin həyata keçirilməsinin təkmilləşdirilməsi
ilə bağlı işlər aparılmaqdadır.
Qeyd edim ki, 2017-2018-ci illərdə
hava, avtomobil, su, dəmir yolu nəqliyyatı sahəsində
12 ölkə ilə 15 Saziş və Memorandum imzalanıb. Beynəlxalq sərnişindaşıma
ilə bağlı 25 istiqamət üzrə müntəzəm
beynəlxalq marşrut rəsmiləşdirilib. Avtomobil nəqliyyatı sahəsində sərnişin
və yükdaşımalar üzrə tənzimlənmə
mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi ilə
bağlı təkliflər hazırlanaraq aidiyyəti üzrə
təqdim edilib.
Ümumilikdə nəqliyyat sektoru
üzrə artım tempi ötən 9 ay ərzində 1,3 faiz olub.
Cənab Prezident, Sizin diqqət və
qayğınızla mülki aviasiya sahəsində
böyük uğurlar əldə olunub. Hazırda
Azərbaycanda müasir standartlara cavab verən 6 beynəlxalq
hava limanı fəaliyyət göstərir.
Regionda alternativi olmayan Avropa və
Asiya Arasında Hava Axınlarının
Optimallaşdırılması Mərkəzi bu il
istifadəyə verilib. Məhz bu
üstünlüyə görə xarici aviaşirkətlər
hər hansı məcburi eniş zərurəti yaranarkən
bizim hava limanından istifadə edirlər.
Aviasiya təhlükəsizliyi
üzrə qəbul edilmiş Dövlət Proqramının
icrası uğurla həyata keçirilir. Azərbaycan
uçuşların təhlükəsizliyi üzrə ən
yüksək 1-ci kateqoriya statusunu bu il yenidən
saxlayıb. Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanı bu il 5 ulduz statusu ilə dünyanın ən
möhtəşəm hava limanları siyahısına daxil
edilib.
Möhtərəm cənab
Prezident.
Sonda fürsətdən
istifadə edərək sahənin inkişafına göstərdiyiniz
diqqət və qayğıya görə nəqliyyat, rabitə
və yüksək texnologiyalar sahəsi işçiləri
adından Sizə öz minnətdarlığımızı
bildiririk.
Diqqətinizə görə
təşəkkür edirəm.
***
"Azərxalça” Açıq Səhmdar
Cəmiyyətinin İdarə Heyətinin sədri Vidadi MURADOV
çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli iclas
iştirakçıları.
Dövlətimizin ən
çox diqqət yetirdiyi sahələrdən biri də
tariximizin və milli mədəniyyətimizin mühüm
göstəricisi olan xalçaçılıqdır. Bu sahədə ulu öndər
Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş
strateji kurs Sizin rəhbərliyinizlə
uğurla davam etdirilir.
Cənab Prezident, Sizin proqram xarakterli
çıxışlarınızda xüsusi olaraq
vurğulanıb ki, xalçaçılıq bizim milli sənətimizdir,
eyni zamanda, xarici bazarlara çıxışı olan məhsuldur,
ölkəmizə valyuta gətirən, işsizliyi, xüsusilə
qadınlar arasında işsizliyi aradan qaldıran sahədir.
Xalçaçılığın
çox böyük potensialı var. Dövlət vəsait
ayırıb, bütün xalça fabrikləri dövlət
hesabına tikilir, bütün avadanlıqlar dövlət vəsaiti
hesabına alınır. Biz bütün istehsal zəncirini
ardıcıllıqla yaratmalıyıq. Sizin
xalçaçılığın inkişafı ilə
bağlı imzaladığınız sərəncamlar,
"Azərbaycan Respublikasında xalça sənətinin
qorunmasına və inkişaf etdirilməsinə dair 2018-2022-ci
illər üçün Dövlət Proqramı” ölkəmizdə
ənənəvi xalq üsulu ilə kütləvi xalça
istehsalını, onun qeyri-neft sektorunun aparıcı sahəsinə
çevrilməsini təmin edir.
Milli mədəniyyətimizin
inkişafında böyük rolu olan Azərbaycan
Respublikasının Birinci vitse-prezidenti xanım Mehriban
Əliyeva xalçaçılığın
yaşadılmasına öz dəyərli töhfələrini
verib. Xalçaçıların problemlərinin aradan
qaldırılmasında, onların fəaliyyət
imkanlarının genişləndirilməsində, nailiyyətlərinin
beynəlxalq miqyasda təbliğində Mehriban xanım
Əliyevanın xidmətləri misilsizdir. Onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan
xalçaçılıq sənəti UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni
İrs üzrə Hökumətlərarası Komitəsinin V
sessiyasında UNESCO-nun bəşəriyyətin qeyri-maddi
irsinin nümunələri siyahısına daxil edilib.
Zati-aliləri, Sizin 2016-cı il 5 may
tarixli Sərəncamınızla yaradılan "Azərxalça”
Açıq Səhmdar Cəmiyyəti 2016-2017-ci illərdə
Füzuli, Ağdam, Şəmkir, Tovuz, Ağstafa, Qazax,
İsmayıllı, Qəbələ, Quba və Xaçmaz
rayonlarında filiallar yaradıb. Bu filialların hər birində
150 nəfər toxucunun, 14 nəfər inzibati-təsərrüfat
işçisinin çalışması üçün
müasir iş şəraiti yaradılıb, Azərbaycanda
istehsal edilmiş 43 dəzgah quraşdırılıb və
hazırda milli və orijinal çeşnilər əsasında
xalçalar toxunur.
Ümumi sayı 900 nəfərə
yaxın olan toxucularımızın əksəriyyəti gənclərdir. Filialların stabil fəaliyyətinin
təmin olunması üçün Sizin müvafiq Sərəncamınızla
ayrılmış 2 milyon manat vəsaitlə "Hyundai”
markalı 18 avtobus da alınıb.
Filiallarda indiyədək Azərbaycan
xalçalarının Bakı, Qarabağ, İrəvan,
Naxçıvan, Quba, Gəncə, Şirvan,
Qazax-Borçalı, Təbriz qrupları üzrə 1330 ədəd,
4401 kvadratmetr xalça toxunub. Yerli və xarici
bazarlarda "Azərbaycan brendi” olaraq 287 ədəd, 853
kvadratmetr xalça satılıb.
Tapşırığınıza
uyğun olaraq, Azərbaycan
xalçaçılığının inkişafı ilə
bağlı həyata keçirilən işlərə
İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən lazımi kömək
göstərilir, dəstək verilir. Bu il Sizin sərəncamlarınızla
"Azərxalça”nın daha 10 filialının
yaradılması üçün vəsait ayrılıb. 2018-ci ilin əvvəlindən Bakının
Sabunçu rayonunun Nardaran qəsəbəsində,
Naxçıvan şəhərində, Abşeron rayonunun Qobu
qəsəbəsində, Qobustan, Şabran, Lənkəran,
Kürdəmir, Tərtər, Goranboy rayonlarında, Biləsuvar
rayonunda Cəbrayıl rayonundan olan məcburi köçkünlərin
məskunlaşdığı qəsəbədə filial
binalarının tikintisinə başlanılıb. Lənkəran filialının tikintisi artıq
başa çatdırılıb, burada 116 nəfər işlə
təmin olunub. Digər filial
binalarının tikintisi isə bu ilin sonunadək başa
çatdırılacaq. Həmçinin 20 emalatxana
binasının tikintisi, infrastrukturunun yaradılması,
avadanlıq və dəzgahlarla təchizatı
üçün "Azərxalça” Açıq Səhmdar
Cəmiyyətinə Azərbaycan Respublikasının dövlət
büdcəsində investisiya xərcləri üçün
nəzərdə tutulan vəsaitdən 37 milyon 475 min 800 manat
vəsait ayrılıb.
Şirvan bölgəsinin tarixi
xalçaçılıq ənənələrinə malik
İsmayıllı rayonunda güclü kadr potensialını
nəzərə alaraq imzaladığınız 2018-ci il 27
avqust tarixli Sərəncamınızla İsmayıllıda
yeni xalça istehsalı emalatxanasının tikintisinə Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan 2 milyon 400 min manat vəsait
yönəldilib. Hazırda tikinti-inşaat
işlərinin aparılması üçün
hazırlıq işlərinə başlanılıb.
2019-cu ildə Bakı şəhərinin
Qaradağ rayonunda, Gəncə, Mingəçevir, Şəki
şəhərlərində, Xızı, Masallı, Zaqatala,
Bərdə rayonlarında, Ağcabədi rayonunda
Laçın rayonundan olan məcburi köçkünlərin
məskunlaşdığı Taxtakörpü qəsəbəsində,
Goranboy rayonunda Xocalı rayonundan olan məcburi
köçkünlərin məskunlaşdığı
Aşağı Ağcakənd qəsəbəsində xalça
istehsalı emalatxanaları yaradılacaq. Bunun
üçün yerli icra hakimiyyəti orqanları ilə
birlikdə müvafiq tədbirlər həyata keçirilir,
tikinti işlərinin aparılması üçün ərazilər
müəyyənləşdirilir.
Cəmiyyətin fəaliyyət
istiqamətlərindən biri də
xalçaçılığın yerli potensiala əsaslanan
xammal bazasının yaradılmasıdır. Bu məqsədlə
Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında Yunəyrici-Boyaq Fabrikinin
tikintisinə başlanılıb. Türkiyə,
Fransa və İtaliya istehsalı olan avadanlıqlarla təchiz
ediləcək fabrik son illərin böyük miqyaslı
iqtisadi layihələrindən biridir. Bu
müəssisədə təmiz yun, yun iplik, təbii və
kimyəvi boyaq maddələri hazırlanacaq. Fabrikin fəaliyyəti nəticəsində, ilk
növbədə, "Azərxalça”nın
filiallarının, özəl xalçaçılıq
müəssisələrinin yun ipliyə olan tələbatı
ödəniləcək, idxaldan asılılıq tamamilə
aradan qaldırılacaq. Yunəyrici-Boyaq
Fabrikinin xammalla təmin olunması məqsədilə
Naxçıvan şəhərində, Qobustan, Şabran, Bərdə
rayonlarında, Sabirabad Sənaye Məhəlləsində
regional yun və boyaq bitkilərinin tədarükü məntəqələri
də yaradılır.
2019-cu ildə də bu istiqamətdə
görülən işlər davam etdiriləcək, Şəki
şəhərində, Masallı və Hacıqabul
rayonlarındakı sənaye məhəllələrində
daha üç regional tədarük məntəqəsi
yaradılacaq.
Müasir texniki avadanlıqlarla təmin ediləcək bu məntəqələrdə
il ərzində 1500 ton yun və boyaq bitkiləri
xammalı toplanılacaq.
Azərbaycan Respublikasının
dövlət büdcəsində dövlət əsaslı vəsait
qoyuluşu üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitdən
Yunəyrici-Boyaq Fabrikinin tikintisi və avadanlıqlarla təchizatı
üçün 27 milyon 420 min manat, regional yun və boyaq
bitkilərinin tədarükü məntəqələrinin
yaradılması məqsədilə 6 milyon 500 min manat
ayrılıb.
ASC-nin istehsalı olan
xalçaların satışa çıxarılması
prosesinin intensivləşdirilməsi məqsədilə 2019-cu
ildə Sumqayıt Kimya Sənaye Parkında Hazır
Xalçaların Emal Mərkəzi də inşa ediləcək.
"Azərxalça”
respublikanın rayonlarında xalçaçılıq
üzrə tədris-hazırlıq kursları təşkil
edir. Kurslara cəlb olunanların əksəriyyəti gənclərdir.
Tədrisi uğurla başa vuran toxuculara sertifikat
verilir və onlar filiallarda daimi işlə təmin olunurlar.
Eyni zamanda, xalçaçı-rəssamlar, yun
və boyaq bitkilərinin tədarükü və emalı,
hazır xalçaların emalı, xalça ticarəti və
xalçaçılığın inkişafı
üçün vacib olan digər istiqamətlər üzrə
mütəxəssislər də hazırlanır.
Bu il sentyabr
ayının 18-də Masallı Sənaye Məhəlləsinin
açılışı zamanı verdiyiniz
tapşırığa uyğun olaraq təşkil edilmiş tədris
mərkəzinə tərəfinizdən baxış
keçirilib, dəyərli tövsiyələr verilib.
2019-cu ilin sonunadək "Azərxalça”nın
istehsal, tədarük və emal müəssisələrinin
yaradılması ilə 5 mindən çox vətəndaş
iş yeri ilə təmin ediləcək.
2017-2018-ci illərdə
"Azərxalça”nın istehsalı olan xalçalar
Rusiya, Amerika Birləşmiş Ştatları, Almaniya kimi
ölkələrdə keçirilən beynəlxalq
xalça satış-sərgilərində təqdim olunub. İndi
Avropanın, Amerika Birləşmiş Ştatlarının,
Yaponiyanın, Rusiyanın böyük xalça şirkətləri
ilə danışıqlar aparılır, əməkdaşlıq
haqqında müqavilələr hazırlanır. Bu müqavilələr əsasında həm
hazır xalçalar satılacaq, həm də sifarişlərlə
müxtəlifölçülü xalçaların
toxunmasına başlanılacaq.
Cənab Prezident.
Sizin diqqət və
qayğınız sayəsində "Azərxalça”
Açıq Səhmdar Cəmiyyəti ölkəmizin əsas
xalçaçılıq mərkəzi kimi öz fəaliyyətini
uğurla davam etdirir. İcazə verin, Azərbaycan xalçaçılıq
sənətinə göstərdiyiniz böyük diqqət və
qayğıya görə ölkəmizin bütün
xalçaçıları adından Sizə öz dərin
minnətdarlığımı bildirim. Sizi
əmin edirik ki, Azərbaycan xalçaçıları
xalçaçılığımızın inkişafı
üçün bundan sonra da böyük səylə
çalışacaq və etimadınızı
doğruldacaqlar.
Diqqətinizə görə
təşəkkür edirəm.
***
Dövlətimizin
başçısı iclasda yekun nitqi söylədi.
Azərbaycan.-
2018.- 10 oktyabr.- S.1-3.