“Star” - Azərbaycanın iqtisadi qüdrətinin daha bir nümunəsi

Prezident İlham Əliyev: "Türkiyə və Azərbaycan Avrasiyanın enerji və nəqliyyat xəritəsini yenidən cızır”

Azərbaycanın qısa müddətdə investisiya yatırılan ölkədən sərmayə yönəldən ölkəyə çevrilməsinə daha bir parlaq nümunə olan hadisə baş verdi. Türkiyədə ölkəmizin 6,3 milyard dollarlıq sərmayəsi ilə Avropa, Yaxın Şərq və Afrika bölgələrinin ən böyük müəssisələrindən biri - "Star” istismara verildi. Bu, ümumi neft emalı gücü 10 milyon ton təşkil edəcək nəhəng zavoddur. Müəssisənin əsas xammal tədarükçüsü SOCAR - Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətdir.

Dünyanın bir çox ölkələrində hələ də maliyyə böhranının hökm sürdüyü indiki zamanda "Star” kimi nəhəng bir müəssisəni araya-ərsəyə gətirilməsi Azərbaycanın iqtisadi qüdrətinin əyani göstəricisidir. Bütün bunlar əlbəttə ki, Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi düzgün və məqsədyönlü iqtisadi siyasət nəticəsində mümkünləşir.

"Star” mühüm əhəmiyyət daşıyan zavoddur. Bu müəssisə Türkiyədə sənayenin, ümumiyyətlə, iqtisadiyyatın inkişafına təkan verəcək. Zavod Türkiyənin idxaldan asılılığını azaltmaqla onun iqtisadiyyatına milyard yarım dollar əlavə gəlir gətirəcək. Burada hər il 1,6 milyon ton nafta, 1,6 milyon ton təyyarə yanacağı, 4,8 milyon ton az kükürdlü dizel yanacağı, 700 min ton neft koksu və digər məhsullar istehsal olunacaq.

"Star”ın təməli 2011-ci il oktyabrın 25-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən qoyulub. Zavod Türkiyənin İzmir şəhərinin Əliağa rayonunda, "Petkim” neft-kimya kompleksinin ərazisində inşa edilib. Bu ilin avqust ayından başlayaraq müəssisədə sınaq məqsədilə xam neft emal olunur. Zavoda ilk neft - 80 min ton "Azeri Light” nefti də məhz Azərbaycandan gətirilib.

Azərbaycan və Türkiyə indiyədək bir çox qlobal layihələri reallaşdırıblar. İki ölkənin digər tərəfdaşlarla birlikdə həyata keçirdikləri nəhəng işlərin təməlində Xəzər dənizi, Qara dəniz və Aralıq dənizini birləşdirən "polad kəmər” - Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft kəməri dayanır. Sonra Azərbaycan qazını Bakı yaxınlığındakı Səngəçal terminalından Ərzurumadək nəql edən Bakı-Tbilisi-Ərzurum kəməri istifadəyə verildi. Nəhəng enerji layihələrinin gerçəkləşməsi digər sahələrdə də mühüm işlər görməyə imkan yaratdı. Beləliklə, nəqliyyat sektorunda önəmli layihə - Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu layihəsi həyata keçirildi.

TANAP-la (Transanadolu Qaz Boru Kəməri) Azərbaycanın və Türkiyənin işbirliyi, əməkdaşlıq və tərəfdaşlığı daha da möhkəmləndi. Bu, iki ölkənin birgə çəkdiyi 1900 kilometrlik boru xəttidir. "Cənub qaz dəhlizi”nin onurğa sütunu adlandırılan bu kəmər Azərbaycanla Türkiyənin təkcə işbirliyinin, iqtisadi əməkdaşlığının deyil, dünyaya nümunə olan dostluq və qardaşlığının bəhrəsidir. Azərbaycanın və Gürcüstanın ərazisindən keçən Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin daşıdığı qazı qəbul edən TANAP yanacağı tikilməkdə olan TAP-a (Transadriatik Qaz Boru Kəməri) ötürəcək. TAP isə qazı Avropaya çatdıracaq.

TANAP-ın açılışından cəmi dörd ay sonra "Star” kimi nəhəng bir müəssisənin istifadəyə verilməsi birgə həyata keçirilən işlərin miqyasını və dəyərini göstərən hadisədir.

Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi: "Bunların hər biri özlüyündə nəhəng bir layihədir və nəinki ölkələrimiz, xalqlarımız üçün, bölgə, dünya, Avrasiya üçün çox böyük önəm daşıyır. Türkiyə və Azərbaycan birgə səylərlə güclü siyasi iradə nümayiş etdirərək Avrasiyanın enerji və nəqliyyat xəritəsini yenidən cızır. Bunu biz edirik və bu yeni xəritələrin altında bizim imzamız var. Bütün bunları biz birgə səylərlə etdik. Bütün bu layihələr böyük maliyyə yatırımı tələb edən layihədir”.

Türkiyə də bu layihənin gerçəkləşməsinə böyük önəm verir. Bu, "Star”ın açılışı mərasimindəki çıxışlardan da aydın göründü. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycanla əlaqələrin bir çox sahələrdə, o cümlədən iqtisadi çərçivədə davam etdiyini vurğuladı. "Star”ı enerji sahəsində iki ölkə arasında həmrəyliyi gücləndirmək üçün uzun müddət görülən işlərin ən mühüm və konkret örnəklərindən biri kimi dəyərləndirdi: "Star” neft emalı zavodu ilə Azərbaycanla qardaşlıq əlaqələrimizin strateji miqyasını daha da gücləndirmiş oluruq. Türkiyə və Azərbaycanın liderliyi ilə həyata keçirdiyimiz hər bir layihə ölkələrimizi regional gücə çevrilmək qabiliyyətini qüvvətləndirməkdədir. Dünyanın ticarət müharibələri və böhranlarla sarsıldğı bir dövrdə bir-bir açılışını etdiyimiz bu layihələrin ölkələrimizi həm ayrılıqda öz dəyərlərinə, həm də ortaq hədəflərinə yaxınlaşdırdığına inanıram”.

Flora SADIQLI

Azərbaycan.- 2018.-23 oktyabr.- S.1.