Dağ rayonu Yardımlı bu gün

İnfrastruktur layihələrin icrası uğurla davam etdirilir

Viləşin hər iki sahili bir neçə il bundan əvvəl bomboş idi. İndi isə həmin ərazilərdə rekultivasiya işləri aparılaraq əkin sahələri yaradılmış, həmçinin sənaye yönümlü bir neçə müəssisə tikilmişdir. Yuxarıda, dağ yamaclarının ətəyində isə başqa mənzərə diqqəti cəlb edir. Yeni yaraşıqlı evlər inşa olunmuş, həmin evlərin həyətlərinə yollar çəkilmişdir. Bütün bunlar son bir-iki il ərzində yaranmışdır və Yardımlıya gələn hər kəsə, xüsusilə əslən buradan olub başqa yerlərdə məskunlaşmış insanlara xoş təsir bağışlayır.

Yardımlı dağ rayonudur. Elə buna görə də bu rayonda işləmək, uğur qazanmaq, hər hansı bir layihəni həyata keçirmək başqa yerlərlə müqayisədə çətindir və bunun üçün daha çox zəhmət çəkmək lazım gəlir. Şübhəsiz ki, hər bir işdən ötrü dövlətin dəstəyi, maliyyə vəsaiti başlıca şərtdir. Bu haqda düşünərkən bir qədər əvvələ qayıtmalı olursan. 2006-cı ilin payızı göz önünə gəlir. O zaman Prezident İlham Əliyev Yardımlıya səfərə gəlmişdi, rayon əhalisi və ictimaiyyətin nümayəndələri ilə görüşürdü.

Prezident neftdən gələn gəlirləri ilk növbədə həlli vacib məsələlərə yönəltdi. Onlardan biri də iqtisadiyyatı dağılmış, sosial problemləri uzun illərdən bəri unudulmuş, insanlarının həyat şəraiti aşağı düşmüş rayonların inkişaf etdirilməsi idi. Məsələ ilə bağlı 2004-cü il fevral ayının 11-də ölkə rəhbəri regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair I Dövlət Proqramını imzalamışdı. Yardımlının, necə deyərlər, bəxti gətirmişdi. Həmin proqram çərçivəsində burada həyati əhəmiyyətli işlərə start verildi və ilk olaraq Masallı-Yardımlı şose yolunun yenidən qurulmasına, daha sonra bununla paralel olaraq rayona təbii qaz xəttinin çəkilişinə başlandı. Bunlardan əlavə də tikinti-quruculuq, abadlıq işlərinin aparılmasına təkan verildi. Digər rayonlarda olduğu kimi, həyata keçirilən infrastruktur layihələri, habelə başqa quruculuq işləri bu rayonda da sükut və ətalət buzlarını əritməyə başladı, əhalinin nikbinliyini, sabaha inamını daha da artırdı. 2006-cı ilin payızında dövlət başçısı Yardımlıya gələrək tikintisi tamamlanmış Masallı-Yardımlı yolunun açılışı və rayon mərkəzinə təbii qazın verilməsi mərasimlərində iştirak etdi. Həmin gün Yardımlıda misli görünməmiş bayram ovqatı yaşandı. Düzdür, o vaxta qədər Yardımlıya avtomobil yolu var idi, amma sovet hakimiyyəti süqut edəndən sonra bu yol da keçmiş quruluş kimi dağılıb bərbad hala düşmüşdü. Çəkilən yeni yol rayon əhalisinə rahatlıq gətirdi, vaxt itkisinin, avtomobillərin tez-tez sınıb dağılmasının qarşısını aldı. Təbii qazın verilməsi isə Yardımlının tarixində misli görünməmiş hadisə idi. Rayonun ən ucqar kəndlərindən belə tədbirə çoxlu sayda adamlar gəlmişdilər. Ağsaqqallar söz alaraq bu nəcib iş, əhaliyə göstərilən diqqət və qayğı üçün ölkə rəhbərinə öz təşəkkür və minnətdarlıqlarını bildirdilər. Təbii qazın gəlişi ilə meşələrdə balta səsi səngidi. Bax, beləcə inkişaf etdi, dəyişdi dağlar diyarı Yardımlı. Çətinlik, imkansızlıq üzündən ölkəmizin müxtəlif şəhər və rayonlarına səpələnən Yardımlı sakinləri xeyirdə-şərdə iştirak etmək üçün rayona gələndə onun bu hüsnünü görüb əvvəl-əvvəl gözlərinə inanmadılar. Amma bu, reallıq idi. Elə bu inkişafa görə Yardımlı rayon mərkəzinə şəhər statusu verildi. Burada çoxlu sayda ictimai binalar, fərdi evlər tikilmiş, parklar salınmış, küçələr asfaltlaşdırılmış, səkilərə daş döşənmiş, istinad divarları hörülmüş, işıqlandırma sistemi yeniləndirilmişdir. Belə bir gerçəklik adamların şüuruna, düşüncəsinə öz təsirini göstərdi. Bakı, Sumqayıt və digər yerlərdə yaşayanlar demək olar ki, hər həftə ata-baba ocaqlarına baş çəkirlər. Bir də axı, indi Yardımlıya gedib-gəlmək çətin deyil. O, sovetlər zamanında idi ki, buradan Bakıya hər gün tək bir avtobus gedirdi. İndi isə hər saat yarımdan bir paytaxta, Sumqayıta isə bir gün ərzində bir neçə mikroavtobus yola düşür. Hələ çox adamın özünün şəxsi minik maşını olduğunu demirik. Onu da qeyd edək ki, keçən əsrin 90-cı illərində rayondan getmiş bir çox adamlar, ailələr yenidən rayona qayıdırlar. Elələri də var ki, Bakıda, Sumqayıtda, digər yerlərdə yaşasalar da, burada - öz dədə-baba yurdunda da ev tikir, bağ-bağat salırlar.

Bu gün rayonda tikinti-quruculuq, abadlıq işləri ilə yanaşı, Prezidentin imzaladığı sərəncama uyğun olaraq, Cəlilabad-Yardımlı avtomobil yolundakı işlər də uğurla davam etdirilir. Yolun 12 kilometri əsaslı şəkildə yenidən qurulmuşdur. Eyni zamanda, 20 min nəfər əhalinin yaşadığı 15 yaşayış məntəqəsini birləşdirən, ümumi uzunluğu 22 kilometr olan Sırıq-Vərgədüz-Binə-Osnağaran yolunun tikintisinə başlanılmışdır. Əhalinin müraciəti nəzərə alınaraq ümumi uzunluğu 4 kilometr olan Alabulaq-Odrağaran yolu təmir edilmişdir. Sakinlərinin sayı 3 min 500 nəfərə çatan və 7 kəndi birləşdirən 17 kilometrlik Sırıq-Əfcədulan-Əngövül-Zəngələ-Keçələkəran avtomobil yolunun tikintisi üçün hazırlıq işləri görülməkdədir. Cari ilin ötən dövrü ərzində 9 ədəd çoxmərtəbəli evin dam örtüyü, fasad hissələri, qapı və pəncərələri yenilənmiş, rənglənmə işləri görülmüş, kommunal evlərin həyətlərinə çınqıl döşənmiş, səliqə-sahman yaradılmışdır.

Rayon əhalisinin içməli suya olan tələbatını ödəmək üçün başlanmış işlər davam etdirilir. Yaxın vaxtlarda Yardımlı şəhərinin su-kanalizasiya xətti istismara veriləcək. Bir çox kəndlər, xüsusilə Yolocaq, Vərov, Separadi yaşayış məntəqələri içməli su sarıdan neçə illərdir ki, əziyyət çəkirlər. Bu və digər kəndlərin əhalisi uzaq məsafələrdən maşınlarla su gətirmək məcburiyyəti qarşısında qalmışlar. Artıq Sineyir-Separadi magistral su xətti Yolocaq kəndinə qədər çəkilmişdir. Hazırda 9 yaşayış məntəqəsinin 7 min nəfərə yaxın sakini bu sudan istifadə edir. Arvana kəndində isə artezian quyusu qazılmışdır. Əhali quyudan çıxarılan su ilə ehtiyaclarını qarşılayır. Yaxın zamanlarda rayonun digər kəndlərində əhalinin suya olan tələblərini ödəmək məqsədilə tədbirlər həyata keçirilməsi planlaşdırılmışdır.

Yaşayış məntəqələrinin qazlaşdırılması diqqət mərkəzindədir. Gavran kəndinin qazlaşdırılması üçün artıq buraya lazım olan mal-materiallar gətirilmişdir. Bundan sonra isə mərhələli şəkildə Ostayır, Dəlləkli, Çayüzü, Nisəqala, Şəfəqli, Osnağaran, Anzov, Hamarkənd, Abbasabad və Hovaran kəndləri qazlaşdırılacaqdır.

Yavaş-yavaş payızın nəfəsi duyulmaqdadır. Yağışlı-qarlı havalarda dağlıq ərazilərdə elektrik enerjisi təminatında yaranan problemlər hər kəsə yaxşı məlumdur. Əvvəlki illərin təcrübəsi belə deməyə əsas verir. Bunu nəzərə alaraq rayon elektrik şəbəkəsinin kollektivi yay aylarında müəyyən işlər görmüşdür. Belə ki, 10 və 0/4 kilovoltluq elektrik xətləri təmir olunmuş, Ostayır və Dəlləkli kəndlərində SİP kabelləşmə aparılmışdır. Yaxın aylarda isə Yeni Yardımlı yarımstansiyasından qidalanan Sırıq, Alabulaq, Odrağaran kəndlərində də SİP kabelləşmə işinə başlanması planlaşdırılır.

Dağlıq yerlər təbii şəraitinə, relyefinə görə heyvandarlıq üçün daha çox əlverişli olur. Lakin Yardımlıda əkinçilik də heç vaxt unudulmayıb. Ta qədim zamanlardan buranın əhalisi əməyin hər iki istiqamətini paralel inkişaf etdiriblər. Zaman keçib, zəhmətlə ömür sürən bu insanların övladları təhsil alıb, bəziləri alim, həkim, şair kimi ad-san qazanıblar və digər peşələrin sahibləri olublar. Onların bəziləri indi respublikamızın tanınmış insanlarıdır.

Yardımlı əsasən, kənd təsərrüfatı rayonudur. Buna görə də dövlət başçısının bu mühüm sahəni daha da inkişaf etdirmək haqqında qəbul etdiyi qərarlar, həyata keçirdiyi tədbirlər rayon əhalisinin ürəyindən olmuşdur. Yardımlı camaatı son illər rayon üçün ənənəvi bitki olmayan tütün əkininə başlamışlar. Cari ildə 50,6 hektarda tütün əkmişlər. İndiyədək sahələrdən 30 tondan çox məhsul yığılaraq "Dəniz-2010” MMC-yə təhvil verilmişdir.

Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının artırılması məqsədilə əkin sahələri genişləndirilmişdir. Belə ki, ölkədə ərzaq təhlükəsizliyi proqramının yerinə yetirilməsinə Yardımlı rayonu da öz töhfəsini verir. Taxıl əkilmiş 3 min 168 hektar sahənin hər hektarından 22,4 sentner məhsul əldə edilmişdir. Yardımlıda yetişdirilən kartof keyfiyyəti və dadı etibarilə qonşu rayonların məhsullarından fərqlənir. Bu da onun dəmyə şəraitində yetişdirilməsi ilə bağlıdır. Bu il hər hektardan 93 sentner kartof götürülmüşdür. Mütəxəssislərin rəyinə görə, cari il Yardımlı arıçıları üçün o qədər də əlverişli olmasa da, qazanılan nəticələr qənaətbəxşdir. Arıçılar oktyabr ayında Bakıda keçiriləcək bal yarmarkasına hazırlaşırlar.

Aqrar sektordan söhbət açarkən bir məsələni vurğulamağı da özümüzə borc bildik: hazırda dağ rayonu olan Yardımlıda "Aqrolizinq” ASC-nin heç bir təşkilatı, heç bir filialı yoxdur. Hər hansı kənd təsərrüfatı texnikası lazım olduqda sahibkarlar, torpaq mülkiyyətçiləri Masallıdakı filiala müraciət etməli olurlar. Təsəvvür edin ki, 50 kilometrlik darısqal dağ yolu ilə enli taxılbiçən kombaynı, habelə digər texnikanı buraya gətirmək nə qədər çətin və təhlükəlidir. Güman etmək olar ki, əlaqədar təşkilatlar bunları nəzərə alacaqlar.

Yardımlıda əhali arasında xoş əhval-ruhiyyə, sabaha böyük inam olduğunu gördük. Xoş ovqat, inam olan yerdə isə həmişə yüksək nəticələr əldə edilir.

Seyran CAVADOV

Azərbaycan.-2018.- 16 sentyabr.- S.11.