Bir ocağın iki
közü
Xalq artistləri Ələsgər
Şərifov və səsi "Bulaq”dan süzülən Məhluqə
Sadıqova sənət yollarında əriyən şam
ömrü yaşadılar
Ulduz olmaq xəstəliyinə tutulanlar barəsində sənət xiridarları, hətta adi tamaşaçılar belə yetərincə haqlı tənqidi fikirlər səsləndiriblər. Zaman-zaman istedadı olmayan, lakin özünü "ulduz” görənlərin nə sənəti, nə də sənətkarlıqları yaddaşlara yazılıb. Çünki onlar ömürlərini sənət yolunda şam kimi əritməyiblər. Əriməyən şam isə nə şölə saçar, nə də ətrafına pərvanələr toplaşar.
Haqqında söz açmaq istədiyimiz sənətkarlar isə sənət yollarında ömürlərini şam kimi əridib, damcı-damcı damızdırıblar sənətsevərlərin yaddaşına.
Azərbaycan teatrının tanınmış rejissorlarından biri haqqında söz açmaq istərkən ömür yolunda qarşımıza daha bir sevimli xalq sənətkarı çıxdı: Məhluqə Sadıqova. Onları xoşbəxt cütlük də adlandırıblar. Çünki Məhluqə xanım kimi xalq sevgisi qazanmış, Azərbaycan radiosunun "Bulaq” verilişi ilə səsi evlərə və könüllərə süzülən bir insanla ömür yolunu qoşa addımlamaq xoşbəxtlik idi...
Teatr Texnikumunun ilk tələbələrindən biri
Qısa tanışlıq: Ələsgər Məmmədtağı oğlu Şərifov 25 dekabr 1909-cu ildə Şamaxıda dünyaya göz açıb. Altı yaşında ailəsi Bakıya köçüb və Ələsgər burada orta məktəbə gedib. Bakı teatrının ən görkəmli simalarından biri, aktyor və rejissor, təşkilatçı Abbasmirzə Şərifzadə Ələsgərin əmisi oğlu idi. Əlbəttə, onun qəlbində səhnə sənətinə maraq oyanmasında Abbasmirzə Şərifzadə mühüm rol oynayıb. Ələsgər Şərifov əvvəlcə texnikumda Elektromexanika fakültəsinin axşam şöbəsinə daxil olub. Eyni zamanda 1923-cü ildə açılan Teatr Texnikumunun ilk tələbələri sırasında təhsil alıb. O illərdə Mustafa Mərdanovun, Mirseyfəddin Kirmanşahlının rəhbərlik etdiyi klubda fəaliyyət göstərən dram dərnəyində istedadlı olduğunu təsdiqləyib. H.Cavidin "İblis”, C.Cabbarlının "Aydın”, "Sevil”, "Oqtay Eloğlu”, Şillerin "Qaçaqlar” və s. kimi məşhur tamaşaların baş rollarını oynayıb.
Akademik Dram Teatrında göstərilən tamaşalarda epizodik rollarda səhnəyə çıxan Ələsgər Şərifov 1926-cı ildə texnikumun buraxılış kursunda imtahanları vaxtından əvvəl verib Moskvaya ali təhsil almağa gedib. Təəssüf ki, həmin il orada oxumaq ona nəsib olmayıb. Bu arzusuna iki il sonra çatıb. Moskvada Teatr Sənəti İnstitutunda təhsil alıb.
Ali təhsilli rejissor kimi Bakıya qayıdan Ə.Şərifov Akademik Milli Dram Teatrının yaradıcı heyətinə qəbul olunub. Bir müddətdən sonra respublikamızın rayonlarında əhaliyə mədəni xidmətin səviyyəsini yüksəltmək məqsədilə Bakıda Kolxoz-sovxoz Teatrı yaradılıb və bədii rəhbərliyi Ələsgər Şərifova tapşırılıb. Gənc rejissor kimi... Üzeyir bəy Hacıbəylinin "Arşın mal alan”, "O olmasın, bu olsun”, Sabit Rəhmanın "Varlı gəlin”, Cəfər Cabbarlının "Almaz”, "Sevil”, "Yaşar” pyeslərinə burada quruluşlar verib.
Əsərlərinə
quruluş verdiyi
müəlliflər çox, repertuarı
zəngin idi
Akademik Teatrda
Rza Darablı, Rza Təhmasib,
İsmayıl Hidayətzadə ilə birgə Hüseyn
Cavidin "Şeyx Sənan”
faciəsinə 1932-ci ildə rejissorluq edib müəyyən təcrübə
toplayıb. Bundan iki il sonra Milli Dram Teatrına rejissor vəzifəsinə işə
qəbul edilib. O, Qurban Musayevin "Qızıl çeşmə”sini
1935-ci ildə burada
ilk müstəqil işi
kimi səhnəyə
qoyub. Teatrda çalışdığı
illərdə onun rejissor kimi quruluş
verdiyi tamaşalar xarakterinə görə müxtəlif olub. Klassik müəlliflərlə yanaşı,
o, müasir ədəbi
nəslin də yaradıcılığına diqqət
ayırıb. Ona görə
də dram əsərlərinə
quruluş verdiyi müəlliflər çox,
repertuarı da zəngin idi. Əbdürrəhim bəy
Haqverdiyevin "Pəri
cadu”, İmran Qasımovun "Arzu”, Məmmədhüseyn Təhmasibin
"Bahar”, "Aslan yatağı”, Cəfər
Cabbarlının "Oqtay
Eloğlu”, "Sevil”,
"Od gəlini”,
Abdulla Şaiqin "Nüşabə”,
Mirzə Fətəli
Axundzadənin "Lənkəran
xanının vəziri”,
Hüseyn Cavidin "Səyavuş” və s. tamaşalarına verdiyi quruluş böyük bir aktyor nəslinin
yetişməsində mühüm
əhəmiyyət daşıyıb.
Onun taleyinə
sənət korifeyləri
ilə birgə çalışmaq şərəfi
də yazılıb. Uzun illər Milli Dram Teatrının baş rejissoru olmuş Adil İsgəndərovla birgə R.Rzanın "Vəfa”, M.S.Ordubadinin
"Dumanlı Təbriz”,
H.Cavidin "Şeyx Sənan”, C.Məcnunbəyovun
"İliç buxtası”,
Tofiq Kazımovla isə serb dramaturqu
Branislav Nuşiçin
"Nazirin xanımı”
və s. əsərlərinə
səhnə ömrü
yaşadıb.
Xoşbəxt ailənin sənət
yanğısı
Rejissor kimi tanınan və tamaşaları sevilən
Ələsgər Şərifov
həm də film qəhrəmanı idi. O, "Səbuhi”
filmində görkəmli
Azərbaycan şairi Mirzə Şəfi Vazehin roluna çəkilib.
Ələsgər Şərifovun ömür-gün
yoldaşı pespublikanın
Xalq artisti, Azərbaycan radiosunun "Bulaq” folklor verilişindən sevilən
Məhluqə xanım
Sadıqova idi. Ceyhun, Yalçın
və Natəvan adlı üç övladın bəxş olunduğu bu ailəni xoşbəxtlər
sırasında görüblər.
Bu ailədə dünyaya göz açan balalar da mədəniyyət və incəsənətə
bağlılıqlarında ata-analarına bənzəyiblər.
Ceyhun Şərifov bir neçə il AzTV-in
idman şərhçisi
kimi fəaliyyət göstərib. Bu həmin Ceyhundur ki, məşhur "Ögey ana” filmində İsmayılın
dostu Dadaş obrazını məharətlə
və yaddaqalan yaradıb.
1960-cı ildə Adil
Babayevin "Cəfər
Cabbarlı qəhrəmanları
arasında” kompozisiyasının
rejissorlarından biri də Ələsgər Şərifov olub. Teatr sənətində
göstərdiyi xidmətlərinə
görə o, 1943-cü ildə
Azərbaycan Respublikasının
Əməkdar, 1960-cı ildə
isə Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb.
Bu da bir ömür
salnaməsinin sonuncu,
final pərdəsi - 1982-ci il sentyabrın 9-u: Xalq artistinin ürəkdən-candan bağlandığı,
ayrıla bilmədiyi səhnə və sevimli tamaşaçılarına
vida nəğməsinin
çalındığı, son mənzilə ünvanlı
yolun başlandığı
gün...
Məhəmməd NƏRİMANOĞLU
Azərbaycan.- 2019.- 27 dekabr.- S. 9.