ARDNF-nin yaradılmasının 20 ili tamam oldu
Fəaliyyətə başlayarkən 271 milyon
dollar həcmində aktivləri
olan fondun vəsaitləri bu il ilk dəfə
olaraq 40 milyard dolları keçmişdir
Azərbaycan Respublikası Dövlət
Neft Fondu (ARDNF) 20 illik yubileyini qeyd etmişdir. Fonddan verilən məlumatda bildirilir ki, 1999-cu il dekabrın 29-da Ümummilli Lider Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasətinin
nəticəsində hazırlanmış
milli neft strategiyasının tərkib
hissəsi olaraq neft-qaz ehtiyatlarına dair sazişlərin həyata keçirilməsindən
əldə olunan gəlirlərin toplanması,
səmərəli idarə
edilməsi və gələcək nəsillər
üçün qorunub
saxlanmasını təmin
etmək məqsədilə
Azərbaycan Respublikası
Dövlət Neft Fondu yaradıldı.
ARDNF fəaliyyət göstərdiyi
müddətdə qarşısına
qoyulan məqsədlərə
nail olmaq üçün
mühüm tədbirlər
həyata keçirmiş,
Azərbaycan üçün
prioritet sayılan strateji vacib, irimiqyaslı yerli və beynəlxalq əhəmiyyətə malik
sosial-iqtisadi layihələrin
maliyyələşdirilməsində uğurla iştirak və institusional cəhətdən yüksək
inkişaf etmişdir,
beynəlxalq arenada şəffaf imicə malik quruma çevrilmişdir.
Fəaliyyətə başlayarkən
271 milyon ABŞ dolları
həcmində aktivləri
olan fondun vəsaitləri bu il ilk dəfə
olaraq 40 milyard ABŞ dollarını keçmişdir.
Dövlət Neft Fonduna yarandığı vaxtdan 30 noyabr 2019-cu il tarixə qədər ümumilikdə
təqribən 158,4 milyard
ABŞ dolları həcmində
vəsait daxil olmuşdur ki, bunun da 151,5 milyard ABŞ dollarını
neft və qaz sazişlərinin həyata keçirilməsi
ilə bağlı gəlirlər, 6,9 milyard
ABŞ dollarını isə
fondda toplanan vəsaitlərin idarə edilməsindən əldə
edilən gəlirlər
təşkil edir.
Dövlət Neft Fondunun vəsaitlərinin
bir hissəsi dövlət büdcəsinə
transfert edilir. Bununla da
ölkədə makroiqtisadi
sabitliyin və fiskal dayanıqlılığın
qorunması təmin edilir. Dövlət Neft Fondundan
ayrılan ilk vəsait
Ermənistanın Azərbaycana
təcavüzü nəticəsində
öz yaşayış
yerlərini tərk etməyə məcbur olmuş, müvəqqəti
olaraq çadır şəhərciklərində məskunlaşmış qaçqın
və məcburi köçkünlərin sosial-məişət
problemlərinin həllinə
yönəldilib.
Bu prosesin davamı
olaraq, Prezident İlham Əliyevin
2003-cü ildə söz
verdiyi kimi, bir neçə ilə çadır şəhərcikləri tamamilə
ləğv edilmiş,
orada yaşayan insanlar üçün lazımi infrastrukturla təchiz edilən yeni qəsəbələr
salınmışdır. Ölkəmiz
üçün çox
mühüm iqtisadi, strateji əhəmiyyət
kəsb edən Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan Əsas İxrac Boru Kəmərinin, Oğuz-Qəbələ-Bakı
su kəmərinin, Samur-Abşeron suvarma sisteminin yenidən qurulması, "Star” neft emalı kompleksinin, o cümlədən Prezidenti
İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə
həyata keçirilən
və iqtisadi səmərəlilik, sürət
və vaxt tezliyi, təhlükəsizlik
və etibarlılıq
baxımından mühüm
olan "Bakı-Tbilisi-Qars yeni dəmir
yolu xətti”nin tikintisi layihələri,
"Cənub qaz dəhlizi” QSC-nin nizamnamə kapitalında dövlətin iştirak payının maliyyələşdirilməsi
də ARDNF tərəfindən
həyata keçirilmişdir.
Dövlət Neft Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən
mühüm layihələrdən
biri də
"2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin
xaricdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”dır. Prezident
İlham Əliyevin
"qara qızılın
insan kapitalına çevrilməsi” konsepsiyasına
xidmət edən bu proqram çərçivəsində
3500-ə qədər gənc
dünyanın 32 ölkəsində
olan ən nüfuzlu ali
məktəblərində təhsil
almaq imkanı əldə edib ki, bu da
fondun ölkənin gələcək inkişafına,
kadr potensialının
yüksəldilməsinə istiqamətlənmiş ən
böyük sərmayədir.
Ümumilikdə bütün
bu layihələrin icrasına fond tərəfindən
9,4 milyard ABŞ dolları həcmində vəsait sərf edilmişdir.
Məlum olduğu kimi, Dövlət Neft Fondunun əsas vəzifələrindən biri
toplanan vəsaitləri
mümkün risklər
nəzərə alınmaqla
səmərəli yerləşdirmək
və onun gələcək nəsillər
üçün davamlı
gəlir mənbəyinə
çevrilməsini təmin
etməkdir. Bu istiqamətdə
ARDNF-nin fəaliyyətinin
əsasını uzunmüddətli
dövr üçün
nəzərdə tutulmuş
şaxələndirilmiş qlobal investisiya portfelinin qurulması təşkil edir. Hazırda fondun şaxələndirilmiş
investisiya portfelinə
daxil olan aktivlər dünyanın
50-dən çox ölkəsində
ABŞ dolları, Avro, İngilis
funt sterlinqi və digər valyutalarda ifadə olunan istiqrazlar, səhmlər, daşınmaz
əmlak və qızıl kimi maliyyə aktivlərində
saxlanılır.
Bu gün Dövlət Neft Fondu təkcə
birjada kotirovka olunan səhm yatırımları hesabına
dünyanın 1600-dən çox
ən iri şirkətində səhmdardır. ARDNF daşınmaz
əmlaka investisiya çərçivəsində isə Avropa, Asiya və Sakit
Okean Hövzəsi regionlarında London, Moskva,
Paris, Tokio, Seul kimi şəhərlərdə
birbaşa daşınmaz
əmlak investisiyaları
həyata keçirmişdir.
Fəaliyyətə başladığı gündən
əsas prinsipləri şəffaflıq və hesabatlılıq olan ARDNF
hazırda beynəlxalq
səviyyədə tanınan,
şəffaf fəaliyyəti
ilə dünyanın
bir çox nüfuzlu təşkilatı
tərəfindən yüksək
qiymətləndirilən bir
qurumdur. 2007-ci ildə
Birləşmiş Millətlər
Təşkilatı tərəfindən
ARDNF-yə BMT-nin
"Dövlət xidmətində
şəffaflığın, cavabdehliyin və məsuliyyətin artırılması”
üzrə mükafatı
təqdim edilib. Neft Fondu Şərqi Avropa və MDB ölkələrinin dövlət
təşkilatları arasında
sözügedən mükafata
layiq görülən
birinci dövlət qurumudur.
Suveren sərvət
fondu olan fondun fəaliyyəti daim beynəlxalq ekspertlər tərəfindən
yüksək dəyərləndirilir. Belə
ki, ARDNF Beynəlxalq İqtisadiyyat üzrə
Peterson İnstitutunun əməkdaşı
Edvin Truman tərəfindən
hazırlanmış suveren
fondların qiymətləndirmə
cədvəlində 60 suveren
fond arasında yüksək
göstərici ilə
92 balla 4-cü yerdə,
Suveren Fondlar İnstitutunun əməkdaşları
tərəfindən yaradılmış
"Linaburq-Maduel indeksi”ndə
ən yüksək balı toplayaraq az sayda suveren
fondla birgə birinci yerdə, 2018-ci ildə Suveren Fondlar İnstitutu tərəfindən tərtib
edilmiş dövlət
vəsaitlərinin idarə
edilməsi üzrə
dünyanın ən nüfuzlu 100 investoru siyahısında 10-cu yerdə
qərarlaşıb.
ARDNF bundan sonrakı
fəaliyyətində də
Prezident İlham Əliyev tərəfindən
təməli qoyulmuş
yeni iqtisadi modelin dayanıqlılığını
təmin etməyə
öz töhfəsini
verməyə və missiyasına sadiq qalaraq ölkənin tərəqqisi naminə çalışmaqda davam
edəcəkdir.
R.MƏMMƏDLİ
Azərbaycan.- 2019.- 30 dekabr.- S. 9.