Qafqazın ən böyük sənaye məhəlləsi
İnvestisiya dəyəri 62 milyon manat olan Hacıqabul Sənaye
Məhəlləsi hələ tikilib başa
çatmamış istehsalat korpusları tamamən icarəyə
götürülüb
Məkan - Hacıqabul rayonu,
Atbulaq kəndidir. 1993-cü ildə Pirsaat
çayının sahilindəki düzənlik ərazidə
salınan bu kənd Bakıdan 113 kilometr aralıda yerləşir.
O vaxt heç kimin ağlına belə
gəlməzdi ki, 26 ildən sonra bu düzənliyin 20
hektarlıq ərazisində Azərbaycanın ən
böyük sənaye məhəlləsi - Hacıqabul Sənaye
Məhəlləsi yaradılacaq. Və bu sənaye
potensialı nəinki Atbulaq kəndinin, hətta ətraf kəndlərin
də əhalisi üçün geniş imkanlar açacaq -
kiçik sahibkarlıq subyektləri üçün əlverişli
biznes şəraiti, əhali üçün isə müxtəlif
iş yerləri...
Prezident İlham Əliyevin 2017-ci il 25 iyul tarixli sərəncamı əsasında
yaradılan sənaye məhəlləsinin tikintisi demək
olar ki, başa çatıb və son tamamlanma işləri
yekunlaşdıqdan sonra istifadəyə veriləcək.
Görülən işlərlə, məhəllədə
yaradılan infrastrukturla tanış olmaq
üçün jurnalist marağı ilə Hacıqabula
yollandıq.
4 milyon manat vəsait,
nəhəng sənaye kompleksi
Öncə onu vurğulayaq
ki, İlham Əliyevin yeni inkişaf konsepsiyasına uyğun
olaraq son illərdə ölkəmizdə sənaye park və
məhəllələri yaradılır. Hazırda Sumqayıt Kimya Sənaye,
Balaxanı, Qaradağ, Mingəçevir və Pirallahı sənaye
parkları, Sumqayıt Texnologiya Parkı, Yüksək
Texnologiyalar Parkı və Mingəçevir Yüksək
Texnologiyalar Parkı, Neftçala, Masallı sənaye məhəllələri
fəaliyyət göstərirlər.
İl yarım öncə dövlət
başçısının imzaladığı sərəncama
əsasən, Hacıqabul Sənaye Məhəlləsinin
yaradılması üçün Prezidentin Ehtiyat Fondundan
İqtisadiyyat Nazirliyinə 4 milyon manat vəsait ayrılıb
və qısa zamanda işlər başa
çatdırılıb. Hazırda müxtəlif
dövlət qurumları ilə razılaşdırmalar
aparılır. Bütün rəylər
alındıqdan sonra məhəllənin istismara qəbuluna
tam icazə veriləcək.
Ümumiyyətlə, sənaye
məhəllələri kiçik və orta sahibkarlıq
subyektləri üçün çox əlverişli imkanlar
yaratdığına görə komplekslərə
böyük maraq var. Çünki məhəllələr
sahibkarı həm məkan, həm də tikinti xərclərindən
azad edir. Belə ki, sahibkar müraciət edərək məhəllədəki
istehsalat korpuslarında istənilən həcmdə yer icarəyə
götürür. Həmin ərazidə
isə bütün kommunal xidmətlər mövcuddur. Sadəcə olaraq avadanlıqlar
quraşdırılır və istehsala başlanılır.
Sahibkar dövlətə yalnız
götürdüyü sahəyə uyğun icarəhaqqı
verir.
Məhəllələrdə
sahibkarlara torpaq sahələri də verilə bilir. Sahibkar
hüquqi şəxs kimi məhəllənin ərazisindən
torpaq sahəsi götürüb öz müəssisəsini
inşa edir. Bu zaman isə Vergi Məcəlləsinə
uyğun torpaq vergisi ödənilir. İstehsalat
sahələrində yer götürən sahibkarlar dövlət
tərəfindən tənzimlənən minimum qiymətlər
əsasında icarəhaqqı ödəyirlər. Bu vəsaitin 50 faizi dövlət büdcəsinə,
50 faizi isə "Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti”nə
daxil olur.
Torpağı icarəyə
götürənlərin vergisi isə Vergi Məcəlləsinə
uyğun tənzimlənir. Burada icarəhaqqı
100 faiz dövlət büdcəsinə ödənilir.
İkimərtəbəli
inzibati bina, 4 istehsalat sahəsi
Sənaye məhəlləsindəyik. Bu, həm sahəsinə
(20 hektar), həm də investisiya dəyərinə (62 milyon
manata yaxın) görə Azərbaycanın hələlik ən
böyük sənaye kompleksidir. Bundan öncə
sahibkarların ixtiyarına verilən Neftçala (investisiya dəyəri
45,3 milyon manat) və Masallı (investisiya dəyəri
33,5 milyon manat) sənaye məhəllələri 10 hektar ərazidə
tikilib.
20 hektar ərazinin 4
hektarında 4 istehsalat sahəsi, ikimərtəbəli inzibati,
eləcə də texniki və köməkçi binalar
tikilib. İstehsalat korpuslarının 2-si 1296 kvadratmetr, 2-si
isə 1728 kvadratmetrdir. Sahibkarların
ixtiyarına veriləcək istehsalat sahələri də ikimərtəbəlidir.
Birinci mərtəbədə istehsal sahəsi,
ikinci mərtəbədə isə ofis, işçilərin
paltar soyunub-geyinmə otagı mövcuddur.
Sahəsi 937,8 kvadratmetr olan ikimərtəbəli
inzibati bina toplantı və təlimlərin keçirilməsi
üçün iclas otağı, məhəllənin
iştirakçılarına müxtəlif xidmətlər
göstərəcək müasir ofis sahələri, sərgi-satış
mərkəzi, tibb məntəqəsi, poçt, yeməkxana və
idarəedici təşkilatının istifadəsi
üçün nəzərdə tutulan sahələrdən
ibarətdir. Sənaye məhəlləsində
sahibkarlara mühasibatlıq, hüquq, bank və
sığorta, poçt və internet, logistika, tibbi xidmətlər
göstəriləcək. Burada, həmçinin
Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyinin
sahibkarlara dəstək verən "KOB Dostu” da fəaliyyət
göstərəcək.
Fasiləsiz enerji
təminatı, texniki suların yenidən təmizlənərək
istifadəsi
Sənaye sahəsində fəaliyyət
göstərən kiçik və orta sahibkarların fəaliyyətinin
dəstəklənməsi, qeyri-neft sektorunun davamlı
inkişafının təmin edilməsi və əhalinin
istehsal sahəsində məşğulluğunun
artırılması məqsədi ilə yaradılan məhəllədə
artıq bütün istehsal korpusları elektrik və istilik
enerjisi, qaz, su, kanalizasiya, rabitə, yanğından mühafizə
sistemləri ilə təchiz edilib.
Həmçinin ərazidə məişət
və texniki suların təmizləyici qurğulardan
keçib yenidən istifadə edilməsi üçün
müasir qurğular, 17 meqavat gücündə elektrik
yarımstansiyası, infrastruktur sistemlərinin fasiləsiz
enerji ilə təmini üçün 1250 kilovat gücündə
generator mövcuddur. Yəni, müəyyən səbəblərdən
elektrik kəsilərsə, dərhal generator işə
düşür, məhəllədə elektrik kəsilmir.
İstehsalat sahələrinin yerləşdiyi
4 hektar ərazinin 3,4 hektar ərazisinə
asfalt örtüyü çəkilib.
Dəmiryol xətti,
Ələt Azad İqtisadi Zonası, ticarət limanına
yaxınlıq
Məhəllənin
mühüm üstünlüyündən biri də odur ki, ərazinin
yaxınlığından respublikanın baş magistral dəmiryol
xətti keçir. Həmin xətdən məhəlləyə
1700 metr uzunluğunda ayrıca dəmiryol xətti çəkilib,
yükləmə-boşaltma məntəqəsi
üçün sahə ayrılıb.
Yəni müəssisələrin
istehsal etdiyi məhsulun məhəllənin ərazisindən
birbaşa istənilən məkana qatarla
çatdırılması da mümkündür. Eyni zamanda
sahibkar hər hansı yerdən aldığı xammalı da
birbaşa qatarla məhəlləyə gətirə biləcək.
Bu da sahibkarların əlavə nəqliyyat xərcindən
azad olmaları deməkdir.
Sahibkarların buraya daha
çox maraq göstərməsinin digər səbəbi isə
məhəllənin həm Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarəti
Limanına, həm də Ələt Azad İqtisadi Zonasına
yaxın ərazidə yerləşməsidir. Bütün
bunlar sahibkarların məhsullarının "Made in
Azerbaijan” brendi ilə xarici bazarlara
çıxarılmasına böyük töhfə verəcək.
İlk rezident, dəyəri
25 milyon manat olan 3 zavod
Sənaye məhəlləsinin
ilk rezidenti "ATEF sənaye kompleksi” MMC-dir. Məhəllədə
11 hektar torpaq sahəsi bu şirkətə icarəyə
verilib. Ayrılmış torpaq sahəsi bütün zəruri
infrastrukturlarla, yəni, su, elektrik, dəmiryol, kanalizasiya xətləri
ilə təchiz edilib.
Şirkət bu ərazidə
investisiya dəyəri 25 milyon manat olan, ağır
maşınqayırma, kompozit materialların istehsalı və
xüsusi vaqonqayırma təyinatlı 3 zavod tikəcək. İstehsal
korpusları zavodların profilinə uyğun inşa olunacaq.
İllik istehsal həcmi 40 000 ton olan müəssisələrdə
600 nəfər işlə təmin ediləcək.
Maye, toz, gel, yarpaq
gübrələri, plastik tara və su
qabları istehsal ediləcək
Məhəllə artıq
tamamən rezidentlərə paylanılıb. 4 hektar ərazidə
tikilən 4 istehsalat korpusu 4 hüquqi şəxs tərəfindən
icarəyə götürülüb.
Tikinti materialları
istehsalı üçün avadanlıqların istehsalı ilə
məşğul olacaq "Elberq” MMC-nin investisiya dəyəri
12 milyon manatdır. İstehsalat korpusunda 5000 kilometr ərazi
icarəyə götürən müəssisədə ilkin
olaraq 100 nəfər işlə təmin ediləcək.
İnvestisiya dəyəri
930 min manat olan "Uysal Company” MMC isə plastik su qabları
istehsal edəcək. 1400 kilometr ərazini icarəyə
götürən şirkətin illik istehsal gücü 100 000
ədəd plastik qabdır. Aprel ayında
müəssisə fəaliyyətə başlayacaq.
Məhəllənin rezidentlərindən
biri də "Plasttech” MMC-dir. 700 kvadratmetrlik ərazi icarəyə
götürən şirkət plastik taralar istehsal edəcək. İnvestisiya dəyəri 1,2 milyon manat, illik istehsal gücü isə 600
tondur.
İstehsalat korpusunda 1300
kvadratmetr ərazini icarəyə götürən "Aqromarket
Servis” MMC isə maye, toz, gel, yarpaq gübrələr istehsal edəcək. Müəssisənin
investisiya dəyəri 1,3 milyon manatdır.
Burada ilkin mərhələdə 68 nəfər
işlə təmin olunacaq. İllik
istehsal günü isə 9000 tondur.
"QAZ” avtomobil
zavodunun təməli qoyulub
Digər rezident isə "Azərmaş”
ASC-dir. Hazırda Neftçala Sənaye Məhəlləsində
də fəaliyyət göstərən müəssisəyə
burada 1,6 hektara yaxın torpaq sahəsi icarəyə
verilib. Müəssisə öz profilinə
uyğun zavod tikəcək.
Xatırladaq ki, Azərbaycanda avtomobil
sənayesinin inkişaf etdirilməsinin məntiqi davamı
olaraq 2018-ci il sentyabrın 1-də Prezident
İlham Əliyevin Rusiya Federasiyasına rəsmi səfəri
zamanı Soçi şəhərində Qorki avtomobil zavodu və
"AZƏRMAŞ” ASC arasında əməkdaşlıq
haqqında memorandum imzalanmışdı. Memorandum Hacıqabul
Sənaye Məhəlləsinin ərazisində "QAZ”
markalı yüngültonnajlı avtomobillərin və
xüsusi təyinatlı texnikanın birgə istehsalına
başlanmasını nəzərdə tuturdu.
Fevralın 9-da məhəllədə
"Azərmaş” ASC-nin Rusiya Federasiyasının "Qaz
Qrup” şirkəti ilə birgə həyata keçirdiyi layihə
üzrə kommersiya və xüsusi təyinatlı avtomobillərin
istehsalı zavodunun təməli qoyulub. Tədbirdə
İqtisadiyyat naziri Şahin Mustafayev, Azərbaycanın
Rusiyadakı səfiri Polad Bülbüloğlu, Rusiya
Federasiyasının İqtisadi İnkişaf naziri Maksim
Oreşkinin başçılıq etdiyi nümayəndə
heyəti, Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri Mixail
Boçar nikov iştirak ediblər.
İstehsal gücü ildə 1000 ədəd
avtomobil olan zavodda 100 yeni iş yerinin açılması nəzərdə
tutulur. Dəyəri 14 milyon manat, istehsal həcmi
ildə 1000 ədəd avtomobil olan "QAZ” avtomobil zavodunda
istehsal olunacaq avtomobillərin yarısı daxili bazarda
satılacaq, qalan hissəsi isə üçüncü
ölkələrə ixrac ediləcək. Bu zavodun açılması əlbəttə ki,
Rusiya-Azərbaycan iqtisadi əlaqələrinin genişlənməsinə
də öz töhfəsini verəcək.
Tikinti
materiallarının qırıcı elementləri, 976 yeni
iş yeri
Sənaye məhəlləsinin daha
bir rezidenti "Azərmədənistehsal” MMC-dir. Məhəllənin
1,77 hektar torpaq sahəsini icarəyə
götürən şirkət tikinti materiallarının
qırıcı elementlərinin istehsalı ilə məşğul
olacaq.
İnvestisiya dəyəri 7
milyon manat olan şirkət icarəyə
götürdüyü torpaq sahəsində öz profilinə
uyğun müəssisə tikəcək. İllik istehsal həcmi 3600
ton olan şirkətdə ilkin mərhələdə 36 iş
yeri açılacaq. Müəssisənin bu ilin
oktyabrında işə düşəcəyi gözlənilir.
Ümumiyyətlə, sənaye məhəlləsinin
bütün rezidentlərinin fəaliyyətə
başlaması ilə burada 976 yeni iş yeri yaradılacaq və
müəssisələrin istehsal etdikləri məhsullar,
avadanlıqların satış bazarları
ilkin olaraq MDB, Yaxın Şərq və Afrika ölkələri
olacaq.
77 milyon manat
özəl investisiya
Bu gün ölkəmizdə
2 sənaye məhəlləsi - Neftçala və Masallı sənaye
məhəllələri artıq istifadəyə verilib. Hacıqabul Sənaye
Məhəlləsində tikinti-quruculuq işləri başa
çatıb, Sabirabad Sənaye Məhəlləsində isə
quruculuq işləri davam edir.
Ümumilikdə, istifadəyə
verilən 2 sənaye məhəlləsinə 50 milyon manatdan
çox özəl investisiya yatırılıb, 700-dək
iş yeri yaradılıb. Digər 2 sənaye məhəlləsinin
istifadəyə verilməsi ilə açılan iş yerlərinin
sayı 1800-ə çatacaq, 77 milyon manat özəl
investisiya yatırılacaq.
Prezident İlham Əliyevin
tapşırığına əsasən, ölkəmizin digər
regionlarında da sənaye zonalarının təşkili
istiqamətində araşdırmalar aparılır. Bu il
Naxçıvan Muxtar Respublikasında Şərur Sənaye Məhəlləsinin
yaradılması gözlənilir.
Sahibkarların
kooperasiya əlaqələri güclənir
Ölkəmizdə müasir
sənaye müəssisələrinin sayı artdıqca ixrac
idxalı üstələyir, "Made in Azerbaijan” brendi ilə
dünya bazarına çıxan məhsullarımızın
həcmi artır. 2018-ci ildə Azərbaycanda hüquqi və fiziki şəxslər
dünyanın 185 ölkəsindəki tərəfdaşları
ilə ticarət əməliyyatları həyata keçirib,
113 ölkəyə məhsul ixrac olunub, 178 ölkədən
idxal edilib.
Ötən ildə ölkənin
xarici ticarət dövriyyəsi 31 milyard 755,9 milyon dollar, o
cümlədən ixracın dəyəri 20 milyard 290,9 milyon
dollar, idxalın dəyəri 11 milyard 465 milyon dollar təşkil
edib, nəticədə 8 milyard 825,9 milyon dollarlıq müsbət
ticarət saldosu yaranıb.
Azərbaycanın regional
inkişaf strategiyasında sənaye quruculuğu mühüm
istiqamətlərdən biri kimi müəyyənləşdirilib. Bölgələrdə
formalaşan ənənələr, xammal potensialı və əmək
ehtiyatları nəzərə alınmaqla yaradılan bu müəssisələr
bir qayda olaraq ən müasir standartlar səviyyəsində
qurulur. Hazır məhsul həm də
daxili tələbatın ödənilməsinə yönəldilir.
Son illərdə sənaye sahəsinə
göstərilən diqqət sayəsində yaxşı nəticələr
əldə edilir. Keçən il qeyri-neft sənayesinin
9,1 faiz artması da bunun təsdiqidir.
Regionlarda kiçik və
orta sahibkarlığın genişləndirilməsi, yerli
ehtiyatlardan səmərəli istifadə etməklə sənaye
sahələrinin inkişaf etdirilməsi, sahibkarlar arasında
kooperasiya əlaqələrinin gücləndirilməsi
baxımından sənaye məhəllələrinin
yaradılması xüsusi önəm kəsb edir.
Ümumiyyətlə, sənaye məhəllələrinin yaradılmasında məqsəd sənaye və xidmət sahələrində fəaliyyət göstərən kiçik və orta sahibkarların inkişafı üçün əlverişli şəraitin təmin edilməsi, əhalinin istehsal və xidmət sahəsində məşğulluğunun artırılmasıdır. Sənaye məhəllələri istehsal prosesinin təşkilində infrastruktur xərclərinin azaldılması, kooperasiya əlaqələrinin gücləndirilməsi, kiçik və orta sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi və s. məsələlərin həlli baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Prezident İlham Əliyevin illər öncə söylədiyi fikir bu gün təsdiqini tapır. Dövlət başçısı deyirdi ki, Azərbaycanın qeyri-neft sənayesinin inkişafı üçün tikilən bütün sənaye park və məhəllələri, zavod və fabriklər bir müddətdən sonra ölkəyə böyük həcmdə valyuta gətirəcək. Artıq bu gün ölkəmizin ixrac-idxal əməliyyatlarında müsbət saldo yaranır. Dünya bazarına "Made in Azerbaijan” brendi ilə çıxan məhsullarımızın həm çeşidi, həcmi artır, həm də çoğrafiyası genişlənir. Elə bir beynəlxalq sərgi yoxdur ki, Azərbaycan məhsulları orada nümayiş olunmasın. Bu gün sənaye park və məhəllələrimizdə istehsal olunan məhsullar dünyanın müxtəlif ölkələrinə ixrac edilir.
Bir sözlə, əminliklə deyə bilərik ki, İlham Əliyevin müəllifi olduğu bu layihələr Azərbaycana böyük dividentlər qazandırır. Ötən il oldiğu kimi, bu il də dövlət başçısının modern sənayeləşmə istiqamətində həyata keçirdiyi layihələr uğurla reallaşacaq və ölkəmizdə fəaliyyətə başlayacaq yeni-yeni sənaye məhəllələri, sənaye parkları bu sahənin inkişafına mühüm töhfə verəcək.
Rəşad BAXŞƏLİYEV
Elçin CƏFƏROV
Azərbaycan.-
2019.- 20 fevral.- S.1; 5.