On bir
ayın sultanı gəlir
Bu gün
orucluğun niyyət axşamıdır
Hicri-qəməri təqvimin doqquzuncu ayında - Ramazan ayında oruc tutmaq hər bir müsəlman üçün vacibdir. Bu ay boyunca müsəlmanlar ulu Yaradanın buyruğunu yerinə yetirib günün işıqlı vaxtında
oruc tutaraq yemək-içməkdən və
cinsi əlaqədən
uzaq olacaqlar.
Qeyd etmək lazımdır ki, oruc islamla
başlamamışdır, insanlar islamdan əvvəl də oruc tutmuşlar. Bu, Qurani-şərifdə
açıq-aşkar ifadə
edilmişdir: "Ey iman gətirənlər! Oruc tutmaq sizdən əvvəlki ümmətlərə
vacib olduğu kimi, sizə də vacib edildi”
(Bəqərə, 183).
İlin ayları arasında Ramazanın xüsusi yeri var. Bütün müqəddəs kitablar,
o cümlədən Qurani-Kərim
on bir ayın sultanı sayılan Ramazanda nazil olmuşdur. Allahın sonuncu elçisi
Məhəmmədə peyğəmbərlik
bu ayda verilmişdir.
Müsəlmanlar Məkkəni Ramazanda
fəth etmişlər.
Oruc tutmaq Allah-taalanın buyruğu olmaqla bərabər, böyük
əxlaqi-mənəvi, sosial
əhəmiyyətə malikdir. Hədisi-şərifdə deyilir ki, "oruc sipərdir”, yəni müsəlmanı
pis əməllərdən
qoruyan gizli silahdır. Oruc tutan insan qeybət qılmaq, söyüş söymək,
dava-dalaş salmaq kimi pis əməllərdən
çəkinməlidir. Adamlar arasında bir-birinə məhəbbət, hörmət,
şəfqət, dostluq,
qardaşlıq, həmrəylik
kimi duyğular hökm sürməlidir.
Oruc tutanlar düşmənçiliyə,
umu-küsüyə son qoymalıdırlar. Hamı bir-birinə
münasibətdə mərhəmətli
olmağı, bir-birini
bağışlamağı bacarmalıdır. Allah-taala oruc tutmağı
buyurmaqla bütün insanların dinc, mehriban şəraitdə yaşamasının zəruriliyini
xatırladır.
Ramazan müsəlmanın mənəvi
inkişafı üçün
böyük əhəmiyyət
kəsb edir. Məlumdur ki,
yemək, içmək,
cinsi əlaqə kimi cismani ehtiyaclar
insan həyatında güclü amillərdəndir.
İlin bir ayında oruc tutmaqla müsəlman
cismani ehtiyacların hökmranlığından azad
olur və mənəvi-ruhi cəhətdən
təkmilləşmək imkanı
əldə edir.
Beləliklə, orucluq insanın
mənəvi-ruhi dəyərləri
daha dərindən mənimsəməsinə şərait
yaradır. Ramazanda hamı
eyni vaxtda oruc tutur, birlikdə
namaz qılır və bununla insanların Allah qarşısında
bərabərliyi bir daha təsdiqlənir.
Oruc insana dözüm, iradə və təmkin, nəfsə
hakim olmaq vərdişləri
aşılayır. Ramazan ayında oruc tutmağı buyuran Tanrı insanı sınağa çəkir:
varlı kasıbın
sosial vəziyyətini
dərk edir, ona münasibətdə xeyirxah olmağın vacibliyini anlayır. Orucluq insanı yaxşı işlər görməyə
sövq etməklə
yanaşı, pis əməllərdən də
çəkindirir. Aparılmış çoxsaylı araşdırmalar
göstərir ki, Ramazan ayı boyunca müsəlman ölkələrində cinayətkarlığın
səviyyəsi açıq-aşkar
aşağı düşür.
Eyni zamanda bir ay oruc tutmaq insanın
sağlamlığında mühüm
rol oynayır. Axı oruc tutmağı vacib edən Allah-taala bəndəsinə faydalı olmayan heç nəyi əmr etməz!
Orucda böyük
ilahi hikmət var. Peyğəmbərimiz Məhəmməd
salavatullah buyurmuşdur:
"Oruc tutun ki, sağlam olasınız!” Qədim zamanlardan başlamış
günümüzədək oruc insan sağlamlığını
möhkəmlətmək, müxtəlif
xəstəlikləri müalicə
etmək üçün
təbii vasitə kimi nəzərdən keçirilir. Antik dövrdə
Sokrat, Platon, Aristotel kimi yunan müdrikləri müəyyən müddət
ac qalmağı, başqa
sözlə, oruc tutmağı tövsiyə
etmişlər. Müasir alimlər
də yemək-içməkdən
imtina etməklə bir çox xəstəliklərin müalicəsində
uğurlu nəticələr
əldə etmişlər.
Oruc insan psixikasına, əsəb sisteminə müsbət təsir göstərir. Heyrətamiz haldır ki,
oruc bir sıra psixiatrik xəstəliklərin, hətta
şizofreniyanın müalicəsində
təsirli vasitədir.
Rus alimi, professor Yuri Nikolayev məhz
oruc vasitəsilə 7
min nəfərdən çox
psixi xəstəni müalicə etmişdir.
Bir çox dərdin dərmanı elə insanın özünün
daxilindədir. Bu gün
həkimlər təsdiqləyirlər
ki, oruc tutmaq hamı üçün, hətta
sağlam adamlar üçün həyati
zərurətdir. İnsan qida
qəbul edərkən,
nəfəs alarkən
həm də külli miqdarda toksin maddə qəbul edir. Bu zərərli maddələri
bədəndən oruc
tutmaqla kənarlaşdırmaq
mümkündür.
Oruc tutarkən mədə, bağırsaqlar, qaraciyər
və həzm prosesində iştirak edən digər orqanlar istirahət edir. Bu isə həzm sisteminin yaxşılaşmasına gətirib
çıxarır. Qan təmizlənir,
beyin daha yaxşı işləyir.
İnsanın cismində zəif,
xəstə, yaxud zədələnmiş hüceyrələr
yeniləri ilə əvəzlənir. Ümumiyyətlə, insan orqanizminin elə bir üzvü
yoxdur ki, orucun müsbət təsirinə məruz qalmasın.
Oruc bel, onurğa, boyun ağrılarının
sağalmasına kömək
edir. Norveçdə aparılmış elmi tədqiqat nəticəsində məlum
olmuşdur ki, qida qəbulundan imtina oynaqların iltihabının müalicəsində
effektiv vasitədir - bir şərtlə ki, xəstə dörd həftə ac qalsın. Bu isə təxminən Ramazan orucunun müddətinə
bərabərdir! Həkimlər mədə-bağırsaq xəstəliklərindən
müalicə zamanı
da elə bu qədər pəhriz saxlamağı məsləhət görürlər.
Qeyri-müsəlman ölkələrində
aparılmış və
on minlərlə xəstəni
əhatə etmiş araşdırmalar sübut
etmişdir ki, oruc bir çox
digər xəstəliklərin,
o cümlədən yüksək
qan təzyiqinin, qaraciyər, dəri xəstəliklərinin, xüsusilə
allergiya və xroniki ekzemanın və s. müalicəsinə
kömək edir. Bundan başqa, oruc bir çox insanların əziyyət
çəkdiyi köklükdən
və onun doğurduğu xəstəliklərdən
qurtulmaq üçün
təsirli vasitədir.
Eyni zamanda oruc pis
vərdişləri (siqaretə,
narkotik maddələrə
bağlılıq və
s.) tərgitməyə kömək
edir.
Orucun faydaları haqqında çox danışmaq olar. Bununla belə, Ramazanda
oruc məhz Allahın əmrini yerinə yetirib Onun rizasını qazanmaq üçün tutulur. Bu mübarək
ayda Tanrıya edilən dualar daha tez qəbul
olunandır. Vətən
torpağının düşmən
tapdağından qurtulması,
didərgin həmvətənlərimizin
yurd-yuvalarına qayıtması
üçün dua edək! Allah orucunuzu və müqəddəs ayda edəcəyiniz duaları qəbul eləsin!
Allahverdi MEHDİYEV
Azərbaycan.- 2019.-5 may.- S.12.