Azərbaycanın hərtərəfli inkişafının təməlində ölkənin iqtisadi müstəqilliyi dayanır

Dünyanın karbohidrogenlərlə zəngin olan regionlarında yerləşən ölkələrin hamısının iqtisadiyyatının əsas hissəsini neft-qaz sektoru təşkil edir. Bu, təbiidir və heç zaman mənfi hal sayıla bilməz. Azərbaycan iqtisadiyyatında da bu sahə önəmli yer tutur. Ölkəmiz Xəzərin Azərbaycana məxsus sektorunda nəhəng yataqlar kəşf edərək onları istismara verib, qlobal neft-qaz və ixrac layihələri həyata keçirib.

"Azəri-Çıraq-Günəşli” neft və "Şahdəniz” qaz-kondensat yataqları hazırda dünyada işlənən ən böyük karbohidrogen mənbələrindəndir. Azərbaycanın mükəmməl beynəlxalq əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq formatı yaradaraq gerçəkləşdirdiyi layihələr bütün region üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Üç ölkənin ərazisindən keçən, 1768 kilometr məsafə qət edən Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft kəməri buna aydın misaldır. BTC-dən az sonra Bakı-Tbilisi-Ərzurum (BTƏ) kəməri "Şahdəniz” qazını Gürcüstana və Türkiyəyə çatdırıb.

Bu möhkəm bünövrə yeni layihələrə yol açıb. Azərbaycanın təşəbbüsü və liderliyi ilə həyata keçirilən "Cənub qaz dəhlizi” reallığa çevrilib. Layihənin dörd seqmentindən üçü artıq istifadəyə verilib. Dəhlizin sonuncu hissəsi olan Trans-Adriatik Qaz Boru Kəməri (TAP) gələn il Azərbaycan qazını Avropaya çatdıracaq.

Prezident İlham Əliyev müdrik sosial-iqtisadi siyasət yürüdərək neftdən gələn gəlirləri iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə, infrastruktur layihələrinin gerçəkləşdirilməsinə yönəldib, neft kapitalını insan kapitalına çevirib. Bu barədə dövlət başçısı belə deyib: "Məhz neft-qaz sektorunun inkişafı hesabına biz böyük infrastruktur layihələri icra etmişik, neft-qaz sektorunun gəlirləri hesabına biz 300 mindən çox köçkünü yerləşdirmişik, biz ordumuzu gücləndirmişik, biz böyük sosial layihələri icra etmişik. Əgər bizdə neft-qaz sektoru olmasaydı, yaxud da ki, bu sektoru inkişaf etdirməsəydik, biz nəyin hesabına inkişaf edəcəkdik?”

Azərbaycanın neft sərvətləri hələ çoxdur. Dənizdə və quruda istismar olunan yataqların ehtiyatları min tonlarla ölçülür. Hətta yeni yataqlarda kəşfiyyat işləri aparılır, onların işlənməsi üçün yeni müqavilələr imzalanır. Ölkəmizin qaz ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrə bərabərdir. Bu o deməkdir ki, neft-qaz sektoru bundan sonra da inkişafda olacaq. Bununla belə, Azərbaycan dövləti uzaqgörən, məqsədyönlü siyasət həyata keçirərək iqtisadiyyatı şaxələndirməyi prioritet kimi qarşıya qoyub.

Hazırda qeyri-neft sektorunda mühüm işlər görülür. Bu sektorun güclü qolu olan kənd təsərrüfatında ildən-ilə daha böyük nailiyyətlər əldə olunur. Əslində, aqrar sektorun özü də şaxələnir. Pambıqçılıq, üzümçülük, tütünçülük, baramaçılıq və digər geriləmiş, az qala unudulmuş sahələr yenidən dirçəldilib. İndi aqrar sahəyə diqqətin artırılması nəticəsində bütün pambıqçılıq rayonlarında həyat canlanıb. Yüzlərlə insan işlə təmin olunub. Bu, digər kənd təsərrüfatı sahələrinə də aiddir. Üzümçülüyün, tütünçülüyün, baramaçılığın keçmiş şöhrətinin qaytarılması emal sənayesinin genişləndirilməsini də gündəmə gətirib.

Azərbaycan başdan-başa bar verən bağlara çevrilir. Bölgələrdə yeni xurma, fındıq, badam, zeytun bağları salınıb, çoxsaylı tut ağacları əkilib. Cənub zonasında sitrus bağları cana gəlib, çəltikçilik, çayçılıq yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Zaqatalada qızılgül plantasiyaları yenidən çiçək açıb. Bu siyahını artırmaq da mümkündür. Bunların hamısı qeyri-neft sektorunun inkişafına, iqtisadiyyatın diversifikasiyasına, nəticə etibarilə Azərbaycanın möhkəmlənməsinə, iqtisadi siyasətimizin müstəqilliyinə xidmət edir.

Regionların inkişafına yönəldilən dövlət proqramları çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər ölkədə iqtisadiyyatın tarazlı şəkildə inkişafına imkan verib. Bölgələrdə genişmiqyaslı və çoxşaxəli infrastruktur layihələri gerçəkləşib. İndi Azərbaycanın işıq, qaz, su sarıdan problemi yoxdur. Ölkəmiz həm əhalini və iqtisadi sahələri işıqla tam təmin edir, həm də xaricə elektrik enerjisi ixrac edir. Qazlaşdırma 96 faizi ötür. Qaz xətləri sovet dönəminin ən inkişaflı illərində belə mavi yanacaq üzü görməyən ucqar dağ kəndlərinə çatıb. Kəndli suvarma suyundan da korluq çəkmir. Görülən bu və digər tədbirlər birbaşa, yaxud dolayısı ilə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə, iqtisadi müstəqilliyə təkan verir.

Son illərdə Bakı daha da genişlənərək və gözəlləşərək meqapolisə çevrilib. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən gələn turistlər Azərbaycan paytaxtına valeh olurlar. Turist axını getdikcə daha çox bölgəni əhatə edir. Təqdirəlayiq haldır ki, qeyri-neft sektorunun turizm sahəsinin özü də şaxələnir. Ölkəmizdə turizmin müxtəlif növləri, o cümlədən qış turizmi də inkişaf edir.

Prezident İlham Əliyev iqtisadi müstəqilliyi Azərbaycanın siyasi müstəqilliyini, o cümlədən xarici siyasətdə apardığı prinsipial mövqeyin əsas baza prinsipi kimi dəyərləndirir. Bu baxımdan da iqtisadiyyatın hərtərəfli inkişafını, xüsusilə qeyri-neft sektorunun genişləndirilməsini əsas prioritet kimi elan edib: "Hələ Ulu Öndər Heydər Əliyev vaxtilə demişdir ki, iqtisadiyyatı güclü olan ölkə hər şeyə qadirdir. Bu, tam həqiqətdir və bu gün bizim siyasi müstəqilliyimizin təməlində iqtisadi müstəqillik dayanır. Mən bunu öz çıxışlarımda dəfələrlə demişəm. Əgər bizim iqtisadiyyatımız kənar dairələrdən asılı olsaydı, biz uğurlu siyasi kurs icra edə bilməzdik... Mən Prezident kimi ilk illərdən iqtisadi müstəqilliyə nail olmaq üçün çalışmışam, müvafiq göstərişlər vermişəm. Bu gün Azərbaycan iqtisadi baxımdan, o cümlədən siyasi baxımdan heç kimdən, heç bir ölkədən asılı deyil, prinsipial müstəqil siyasət aparır, o siyasət ki, Azərbaycan xalqının maraqlarını təmin edir. Azərbaycan xalqının maraqlarını, dövlət maraqlarını bütün beynəlxalq tribunalardan müdafiə etmək üçün, əlbəttə ki, bizim iqtisadi imkanımız olmalıdır”.

Ölkəmizin gündən-günə çoxalan nailiyyətləri məhz müstəqil iqtisadi siyasətimizlə birbaşa bağlıdır. Bunu bütün dünya görür və etiraf edir. Beynəlxalq reytinq qurumlarının, o cümlədən Davos Ümumdünya İqtisadi Forumunun hesabatlarında Azərbaycanın inkişafına verilən dəyər deyilənlərə sübutdur.

Flora SADIQLI

Azərbaycan.- 2019.-2 noyabr.- S.1; 5.