Keçmiş hərbi xuntanın revanş cəhdi Paşinyanı qorxuya salıb
Ermənistanda ictimai-siyasi müstəvidə
son vəziyyətin təhlili Sarkisyan-Koçaryan
koalisiyası ilə Nikol Paşinyan iqtidarı arasında daha böyük qarşıdurmanın olacağını
göstərir.
Müharibədki məğlubiyyətdən sonra
Ermənistanda keçmiş
hakimiyyətin nümayəndələri
indiki baş nazirə qarşı şiddətli hücuma başlayıblar. Onlar Paşinyanı hakimiyyətdə
olduğu son iki il yarım
müddət ərzində
Qarabağa dair "nəsə gizli plan qurmaqda” günahlandırır və
yekunda təslimolma aktını imzaladığına
görə ona satqın, xain damğası vururlar. Bununla da sabiqlər,
əslində, uzaqgedən
məqsədlər güdərək
yenidən Ermənistanda
hakimiyyət başına
qayıtmağı düşünürlər.
Yerevana qarşı müqavimət və itaətsizlik planı
Əvvəlki illərin təcrübəsini
nəzərə alaraq
keçmiş hərbi
xunta Qarabağ ermənilərinin dəstəyinin
onlar üçün
həyati əhəmiyyət
kəsb etdiyini yaxşı başa düşür. Bu mənada onların hərbi cinayətkarlar olan keçmiş hərbçilərlə əlaqələri
genişləndirməsi, intensivləşdirməsi
heç də təsadüfi xarakter daşımır.
Əsas niyyət Yerevanda iqtidara qarşı müqavimət və itaətsizlik təşkil
etmək, bununla xaotik durumun yaradılmasına nail olub, güc yolu ilə hakimiyyəti
qəsb etməkdir. Paşinyanın isə bunlara sərt formada müqavimət göstərməsi reallıqdır
və bu da Ermənistanda qarşıdurmanın dərinləşməsi
deməkdir.
Ermənistanın
baş naziri sosial şəbəkə
hesabında yazıb ki, hələ 2011-ci ildə Kazanda hazırlanan razılaşmaya
görə, Ermənistan
Dağlıq Qarabağ
ətrafındakı 7 rayonu
keçid (son olmayan) status və gələcəkdə
referendum qarşılığında
verməyə hazır
idi. Şuşa məsələsi isə 2007-ci ildə razılaşdırılan Madrid
prinsiplərində müəyyənləşdirilmişdi.
Bu sənədə görə, keçmiş
Dağlıq Qarabağ
Muxtar Vilayətinin əhalisi 1988-ci ildəki nisbətdə olmalı idi: "Bütün bunlarla 2018-ci ildə baş nazir vəzifəsinə gəldikdən
sonra tanış oldum. Nə edə bilərdim? Xalqa müraciət edib, "Dostlar, vəziyyət belədir, ya Qarabağın statusu olmadan yeddi rayondan imtina edirik, ya da müharibə
olacaq” deyə bilərdim. Onda insanlar nə deyəcəkdilər? Onlar
vətənlərini müdafiə
edəcəkdilər. Müharibə
başlayacaqdı və
elə alınacaqdı
ki, müharibəni Ermənistan başladıb.
"Əraziləri qaytarırıq”
desəydim, bu dəfə insanlar "Nikol xaindir” deyəcəkdi və yenə müharibə başlayacaqdı”.
Baş
nazirin sözlərinə
görə, məsələni
danışıqlar yolu
ilə iyuldakı gərginlik və sentyabrdakı müharibə
aralığında həll
etməyə çalışsaydı
ondan qoşunların geri çəkilməsi üçün xüsusi
qrafik tələb olunacaqdı. Buna razı olduğu təqdirdə isə yenə xain adlandırılacaq və yenə müharibə başlayacaqdı.
Respublikaçılar partiyasının mətbuat
katibi Eduard Şarmazanov baş nazir Nikol Paşinyanın
19 oktyabrda müharibənin
dayandırılması üçün
aparılan danışıqlarla
bağlı açıqlamasına
reaksiya verib. O, N.Paşinyanı "həyasızcasına
yalan danışmaqda”
ittiham edib. Bildirib ki, hələ
12 oktyabrda Paşinyana
təklif edib ki, Rusiya prezidenti
Putinə müharibəni
dayandırmaq xahişi
ilə müraciət
etsin: "Dedim ki, bu gün
atəşkəs üçün
təklif edilən şərtlər sabah olmaya bilər, müharibə davam etsə, əlavə ərazilər və insan itkisi olacaq.
Ancaq o bunu etmədi və xalqa yalan danışmağa
başladı ki, guya biz qələbə
qazanacağıq”.
Onun sözlərinə görə,
19-20 oktyabr danışıqlarında
da Paşinyan Rusiya liderinin təklifindən imtina etdi və bu,
Putin üçün
anlaşılmaz idi:
"Amma bu gün o, həyasızcasına
yalandan deyir ki, Putin onun
cavabını "məntiqli”
adlandırıb”. E.Şarmazanov
19 oktyabr görüşündə
Hadrut və Şuşa haqda heç bir müzakirə getmədiyini
də xatırladıb.
Ermənistan prezidenti Paşinyanı istefaya çağırdı
N.Paşinyanın
anti-Rusiya mövqeli olması məlumdur. Məsələ ondadır ki, bu şəxsin bütün fəaliyyəti
müddətində antirus
mövqeyi əsas xətt olub. Dəfələrlə ölkənin
Rusiyadan həddən ziyadə asılılığını
qabardıb. Pik nöqtə isə onun rəhbərlik etdiyi blokun Ermənistanın
Avrasiya İqtisadi İttifaqından və Gömrük İttifaqından
çıxması barədə
hazırladığı qanun
layihəsi olmuşdu.
Elə bunu nəzərə alan qüvvələr də onu hakimiyyətə gətirmişdilər. İndi
isə müharibədəki
məğlubiyyəti fonunda
rusiyameyilli qüvvələr
onu hakimiyyətdən
uzaqlaşdırmaq üçün
bütün vasitələrə
əl atırlar.
Ermənistan prezidenti Armen Sarkisyan Moskvadakı erməni icması ilə görüşdə
bildirib ki,belə böyük faciənin baş verdiyi hər bir ölkədə
yalnız bir həll yolu var: buna səbəb
olan hökumət getməlidir. O, bu dövrdə konstitusiyanı
dəyişdirərək referendum
keçirmək lazım
olduğunu da əlavə edib. Sarkisyan hesab edir ki,
parlament, hökumət
və prezident institutu arasında tarazlıq olmalıdır:
"İnanıram ki,
parlament ölkəsi olaraq qalsaq da,
prezident xalq tərəfindən seçilməlidir.
Ölkəmizdə bütün
postlar parlament tərəfindən təyin
olunur, amma tarazlıq haradadır?”
Ermənistan prezidenti hesab edir ki, ölkədə
böhranın olub-olmadığı
meydandakı etirazçıların
sayı ilə qiymətləndirilə bilməz:
"Meydanda, ümumiyyətlə,
kimsə olmasaydı, bu, heç bir böhranın olmadığı demək
olardı? Ətrafa baxın, hamımız böhran vəziyyətindəyik.
Bu, bir ölkənin
və ya bir dövlətin deyil, bir millətin
- insan hüquqları,
psixoloji, maliyyə, iqtisadi, humanitar böhranıdır. Bütün
ermənilər Qarabağa
qayıdacaq? Bəziləri
Ermənistanda qalacaq, kim onların qayğısına qalacaq?”
Göründüyü kimi, mövcud durumdan istifadə edən Sarkisyan-Koçaryan
tərəfdarlarının revanş istəyi vəziyyəti daha da gərginləşdirməkdədir.
Ermənistanın daxili
siyasi həyatında heç bir ciddi irəliləyiş yoxdur, məyus olan insanların sayı getdikcə artır, bundan istifadə edən müxalifət isə öz proqramını səssizcə və planlı şəkildə
təkmilləşdirir.
Baş nazirə "sürprizlər” hazırlanır
"4rd.am”
saytı yazır ki, N.Paşinyan hakimiyyəti günbəgün
öz mövqelərini və sosial dayaqlarını itirir. Bildirilir ki, müxalifət hakimiyyətin mövqelərini
düşünüldüyündən daha sürətlə sıradan çıxaracaq.
Məlumata görə,
əvvəlki rəhbərliyin
nümayəndələri - söhbət təkcə Respublikaçılardan deyil,
həm də Koçaryan qanadından gedir - Paşinyana ciddi "sürprizlər”
etməyi planlaşdırırlar.
Nəşr yazır ki, bu sürprizin
hansı format və növdə olacağını öyrənə
bilməyiblər, çünki
proses hələ müzakirə mərhələsindədir
və ciddi hazırlıq davam edir. Belə vəziyyətdə hər şey Paşinyandan asılıdır:
əgər o, ciddi islahatlar apara və məyusluq çarxını dayandıra
bilsə, müxalifət
istəyinə çatmayacaq.
Əks təqdirdə,
biz Ermənistanda növbəti sarsıntılar
və siyasi özbaşınalığın şahidi olacağıq.
Görünən odur ki, Ermənistanda
daxili siyasi vəziyyət daha da mürəkkəbləşməyə
doğru gedir. Hələ ki, bu ölkə sonu görünməyən
siyasi böhrana qədəm qoyur.
Elçin CƏFƏROV,
Azərbaycan. - 2020.- 1 dekabr.- S.1; 7.