İlham
Əliyev Azərbaycanın ərazi
bütövlüyünü təmin etdi
Vətən
müharibəsi igidləri ən yüksək qayğıya və
titullara layiqdirlər
Torpaqlarımızın
işğaldan azad edilməsi uğrunda 44 gün davam edən
müharibə xalqımızın qəhrəmanlıq
dastanına çevrildi. Bu müqəddəs savaşda Azərbaycan
döyüş meydanında təcavüzkar Ermənistanı
darmadağın edərək 30 il idi ki, məruz
qaldığı işğal siyasətinə birdəfəlik
son qoydu. Bu möhtəşəm zəfərin fonunda
bütün bəşəriyyət daha əyani formada
qüdrətli Azərbaycan dövlətinin şahidi oldu. Dünya ictimaiyyəti bir xalqın öz
torpaqları uğrunda mübarizəsinin gücünü
gördü. Ən əsası odur ki, bu qələbənin nəticəsində
bütün dünya Prezident İlham Əliyevi müasir
dünyamızın lider etalonu, həm də Müzəffər
Ali Baş Komandan kimi tanıdı.
Tənəzzüldən
inkişafa, sabitlikdən sosial rifaha
Bu
sətirləri yazarkən gözlərimin önündə
ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində
respublikamızda mövcud olan siyasi-ictimai və sosial-iqtisadi vəziyyət
canlanır. Heydər Əliyevin 1993-cü ildə ölkə
Prezidenti seçildikdən sonra əvvəlki iqtidarlardan
xalqımız üçün hansı problemlərin miras
qaldığı hamıya məlum idi. Torpaqlarımızın
işğalı, on minlərlə şəhid və
döyüş əlillərinin olması, yüz minlərlə
azərbaycanlının qaçqın və məcburi
köçkün düşməsi, iqtisadiyyatın
çökməsi həmin iqtidarların səriştəsiz
idarəçiklərinin məntiqi nəticəsi idi.
O
illərdə Nazirlər Kabinetində
çalışdığım üçün Heydər
Əliyevin bu problemlərin həlli üçün hansı əziyyətlərə
qatlaşdığını hər gün
görürdüm. Bir tərəfdən Ermənistanın
artan hərbi hücumlarının, digər tərəfdən
separatçılıq meyillərinin qarşısının
alınması, o cümlədən strateji qida olan
çörək çatışmazlığının
aradan qaldırılması, yüz minlərlə məcburi köçkünün
yaşayış yerləri ilə təmin olunması ölkə
rəhbərindən gecə-gündüz zəhmət, qətiyyət
tələb edirdi. Lakin Heydər Əliyev öz
xalqının problemləri ilə yaşayan milli rəhbər
idi. Məhz onun idarəetmə səriştəsi,
liderlik ustalığı nəticəsində sosial kataklizmlərin
prioritetləri seçildi, bu yönümdə ardıcıl
məqsədyönlü addımlar atıldı. Atəşkəsin
əldə olunması, ölkədə ictimai siyasi-sabitliyin
yaranması, tarixi neft kontraktlarının imzalanması, ilk
növbədə, Azərbaycanın dövlət
müstəqilliyi təhlükələrini aradan qaldırdı.
Bunun ardınca Ulu Öndərin tarixi xilaskarlıq missiyası
tənəzzüldən inkişafa doğru
dönüşün əsasını qoydu. Eyni zamanda bu
missiya sabitlikdən sosial rifaha sürətli keçidi təmin
etdi.
Heydər Əliyev bütün
varlığı ilə dövlətinin və xalqının
xoşbəxtliyi üçün
çalışırdı. Bunu mən dəhşətli,
çətin günlərdə qaçqın və məcburi
köçkün problemləri ilə bağlı daim Ulu
Öndərlə olduğum təmasda aydın
görürdüm. Həmin dövrlərdə onlarca beynəlxalq
humanitar təşkilatları qəbul edən Heydər
Əliyev üç il keçməsinə baxmayaraq, nəhayət,
BMT-nin Ali Qaçqınlar Komitəsinin nümayəndəliyinin
Bakıda ofisinin açılmasına nail oldu. Mənim
üçün bütün həyatım boyu qürur
duyduğum əsas məsələlərdən biri 1994-cü
ilin avqust ayında Ulu Öndərlə birlikdə Məkkə
şəhərində müqəddəs Kəbəni ziyarət
etməyimdir. Yaxşı xatirimdədi, Heydər
Əliyevin bu müqəddəs məbəddən etdiyi dualar
dövlətimizin inkişafı, xalqımızın
rifahı, torpaqlarımızın azadlığı,
qaçqın və məcburi köçkünlərin
doğma torpaqlarımıza qayıtması ilə
bağlı idi... Bu anlarda möhtərəm Prezident
İlham Əliyev də ziyarətdə iştirak edirdi, bu
duaları eşidib kövrəlirdi.
Təməli
Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş qələbə
yolu
Hər
bir qələbəni, hər bir uğuru tarix və şərait
yetişdirir. Bu baxımdan İkinci Qarabağ savaşında
istər hərbi, istər diplomatik cəbhələrdə qələbəyə
gedən yolun təməli hələ Ulu Öndər Heydər
Əliyevin respublikamıza rəhbərliyi dövründə
qoyulmuşdu.
Fəxrlə deyə bilərik
ki, Ulu Öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə
hakimiyyətə qayıdışından sonra ölkəmizdə
başlanan dövlət quruculuğunun ən şərəfli
və parlaq səhifələrindən biri bu gün
gücü ilə qürurlandığımız,
suverenliyimizin və ərazi
bütövlüyümüzün yeganə təminatçısı
olan Azərbaycan Ordusudur. 1994-cü ildə atəşkəs
sazişinin imzalanmasından sonra Azərbaycanda ordu
quruculuğu, ölkənin müdafiə qabiliyyətinin
artırılması istiqamətində görülən
işlər yeni fazaya daxil oldu. Vahid komandanlıq əsasında
hərbi hissələrin formalaşdırılması tezliklə
başa çatdırıldı.
Heydər Əliyev fəaliyyəti
boyu Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzünü
beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq çərçivəsində
bütün dünyaya çatdırır, beynəlxalq
hüquq normaları əsasında regionda sülhün təmin
edilməsi üçün həmin təşkilatların təsir
imkanlarından istifadə etməyə
çalışırdı. Bu zaman Ulu Öndərin istinad
etdiyi əsas sənədlər BMT-nin 4 qətnaməsi idi. Bununla yanaşı, Heydər Əliyev hər bir beynəlxalq
təşkilatın Zirvə görüşünün yekun sənədində
Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təsbit
edən müddəanın salınmasına xüsusi diqqət
yetirirdi. Çünki bu, Dağlıq Qarabağ probleminin istər
diplomatik, istər hərbi yolla həllində müvafiq
beynəlxalq hüquqi bazanın formalaşması
üçün mühüm əhəmiyyət kəsb
edirdi.
1996-cı
ilin dekabrında keçirilən ATƏT-in Lissabon sammiti
ölkəmizin mühüm diplomatik uğuru kimi tarixə
düşdü. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinin nizama salınmasının
baza formulu məhz Lissabon sammitində müəyyən edildi.
Heydər Əliyev çevik və dəqiq diplomatik
addımları ilə Azərbaycanın dünya birliyi tərəfindən
müdafiə olunmasına nail oldu. Ermənistan respublikası
istisna olmaqla, ATƏT-in üzvü olan 53 Avropa ölkəsi
Dağlıq Qarabağ probleminin həll edilməsində Azərbaycanın
milli mənafelərini əks etdirən prinsipləri
açıq şəkildə dəstəklədi. Bununla da münaqişənin sülh yolu ilə həlli
üçün dünya dövlətləri və beynəlxalq
təşkilatlar tərəfindən dəstəklənən
ədalətli hüquqi bünövrə yaradıldı və
vasitəçilərin vəzifələri müəyyən
olundu.
Tükənməyən
qayğılar
Heydər Əliyev
Ermənistanın Azərbaycana təcavüzünün
birbaşa nəticəsi olan problemlərin həllinə
xüsusi həssaslıqla yanaşırdı. Qaçqın
və məcburi köçkünlərin mənzil və
sosial problemlərinin həlli, Ermənistanla aparılan
müharibədə şəhid ailələrinin, əlil
olmuş vətəndaşlarımızın yüksək
qayğı ilə əhatə olunması Ulu Öndərin
xüsusi diqqət yetirdiyi sosial məsələlər idi.
Hələ
1994-cü ildə Ulu Öndər demişdi:
"Çadırlarda yaşayan məcburi köçkünlərin
üzərinə yağan yağış, qar belə hesab
edirəm ki, mənim üzərimə yağır”. Heydər Əliyevin ürək ağrısı ilə
dediyi bu sözlər məcburi köçkünlər
üçün sabaha inam yaradan bir stimul oldu, onların
dözümlülüyünə dözüm qatdı. Heydər
Əliyevin bu problemi ölkənin bir nömrəli problemi
adlandırması təsadüfi deyildi. Məcburi
köçkünlərin olduqca ağır vəziyyətdə
yaşadıqları çadır düşərgələrinin
ləğvi ideyası da Ümummilli Liderə məxsus idi.
Ümummilli Liderin qaçqın və məcburi
köçkünlərin sosial problemlərinin həllinə
verdiyi diqqətin nə dərəcədə böyük
olduğunu sadə rəqəmlərlə də ifadə
etmək olar. Belə ki, 1993-2003-cü illər
arasında qaçqın və məcburi köçkünlərin
sosial problemlərinin həllinə yönəldilən vəsaitin
həcmi 90 dəfə, yemək xərcləri
üçün müavinət 60 dəfə, kommunal xidmət
xərcləri 120 dəfə artırılmışdı.
Qaçqın
və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin
həlli ötən 17 ildə daim Prezident İlham Əliyevin
diqqət mərkəzində olub. Xüsusilə
qeyd etməliyik ki, cənab İlham Əliyev məcburi
köçkünlərin mənzil şəraitinin
yaxşılaşdırılması işini sistemləşdirdi,
mərhələlərlə ən ağır şəraitdə
yaşayan məcburi köçkünləri yeni evlərlə
təmin etdi. Hələ 2003-cü il
oktyabrın 1-də Biləsuvar rayonu ərazisində məcburi
köçkünlər üçün salınmış
yeni qəsəbələrdə görüş zamanı
"Ölkədə bir dənə də çadır
düşərgəsi qalmayacaq” deyə bəyan edən bu vədini
vaxtından bir il əvvəl - 2007-ci ildə tam yerinə
yetirdi. İndiyədək ölkəmizin müxtəlif
ərazilərində qaçqın və məcburi
köçkünlər üçün bütün
sosial-texniki infrastrukturu ilə birlikdə 100-dən artıq qəsəbə
və şəhərcik salınmışdır.
Şəhid ailələri və
müharibə əlillərinin mənzillə təmin edilmə
proqramı da ildən-ilə gücləndirilir. 2018-ci ildə
bu kateqoriyadan olan ailələrə və müharibə əlillərinə
nəzərdə tutulduğundan 3 dəfə çox olmaqla
626 ədəd, 2019-cu ildə isə bundan 50 faiz çox
olmaqla 934 mənzil və fərdi ev verilib. Bu il isə
rekord göstərici kimi, azı 1500 mənzil və fərdi
evin şəhid ailələri və müharibə əlillərinə
verilməsi nəzərdə tutulub və bunun böyük bir
qismi artıq sahiblərinə təqdim edilib.
Bu
həssas sosial məsələlərlə bağlı Birinci
vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban
xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata
keçirilən layihələr respublika ictimaiyyəti tərəfindən
razılıqla qarşılanır. Birinci
vitse-prezident kimi Mehriban xanım Əliyevanın ilk diqqət
yetirdiyi məsələ Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin
yataqxanalarında müvəqqəti məskunlaşmış
qaçqın və məcburi köçkün ailələrinin
yeni mənzillərə köçürülməsi oldu.
Qarabağ döyüşlərində
sağlamlığını itirmiş vətəndaşlarımızın
sosial müdafiəsi, reabilitasiyası və cəmiyyətə
inteqrasiyası məsələləri də Mehriban
Əliyevanın xüsusi diqqətindədir. Qısa
müddətdə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən
ölkəmizin ərazi bütövlüyü uğrunda
döyüşlərdə yaralanmış, xəsarət
almış əsgərlərimizin
sağlamlığının bərpası, əlillərin
protezlərinin bionik, yəni hərəkət edən protezlərlə
əvəzlənməsi istiqamətində mühüm
işlər görülüb və həmin insanların
normal həyata inteqrasiyasına böyük töhfələr
verilib.
Qarabağ Azərbaycandır!
Ümummilli Lider Azərbaycan
xalqına son müraciətində İlham Əliyevi
özünün siyasi varisi olduğunu bəyan edərək
demişdir: "İnanıram ki, mənim axıra
çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri,
planları, işləri Sizin köməyiniz və dəstəyinizlə
İlham Əliyev başa çatdıra biləcək.
Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə
böyük ümidlər bəsləyirəm”.
Azərbaycan
Birləşmiş Millətlər Təşkilatına və
başqa beynəlxalq strukturlara üzvlüyə qəbul ediləndə
onların hər biri Dağlıq Qarabağı ölkəmizin
ərazisi kimi tanıyıb. Bütün dünya
dövlətlərinin yaxşı bildiyi BMT Təhlükəsizlik
Şurasının dörd qətnaməsi isə Azərbaycan
torpaqlarının Ermənistan tərəfindən
işğal edildiyini konkret formada sübut edən beynəlxalq
hüquqi sənədlərdir. Bu sənədlərin qəbul
edilməsinin lehinə səs verənlər həm də
danışıqlar prosesində ATƏT-in Minsk qrupuna həmsdərlik
edən dövlətlərdir. Lakin onlar heç bir zaman BMT qətnamələrinin
yerinə yetirilməsini işğalçıdan tələb
etmədilər. Qeyd edim ki, müasir tariximizdə bir sıra
ölkələrə qarşı beynəlxalq sanksiyalardan və
hətta güc amilindən istifadəyə dair
çoxsaylı hadisələr var.
Buna
baxmayaraq, Azərbaycan dövləti öz haqq işi
uğrunda mübarizəsini davam etdirdi. Bu mübarizənin əsas
xətlərindən biri diplomatik sferada Ermənistanın
sıxışdırılması idi ki, Prezident İlham
Əliyev müdrik siyasətçi kimi buna yüksək
peşəkarlıqla nail oldu. Ermənistanın
baş nazirinin ötən il Xankəndidə sərsəmləməsindən
sonra Prezident İlham Əliyevin Soçidə keçirilən
"Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun sessiyasında
"Qarabağ Azərbaycandır və nida” cavabı Ermənistana
vurulan güclü siyasi-diplomatik zərbə kimi tarixə
düşdü.
Ermənistana
qarşı hücumçu diplomatiya ilə yanaşı,
müasir, yeni döyüş texnologiyaları ilə zəngin
ordu quruculuğu ötən 17 ildə Prezident İlham
Əliyevin fəaliyyətinin ardıcıl, sistemli prioritet
istiqamətini təşkil edib. Bunun nəticəsidir ki, bu
gün Azərbaycan Ordusunun döyüş imkanları
dünyanın ən güclü orduları ilə bir
sırada dayanır.
Möhtərəm
Prezident İlham Əliyev torpaqlarımızın güc yolu
ilə azad edilməsinin mümkünlüyünü həmişə
bəyan edib. Hər bir qələbəni, hər bir uğuru
tarix və şərait yetişdirir. Bu qələbənin
müəllifi isə düzgün və
düşünülmüş qərarlar qəbul edən
lider olur. Fəxarət hissi ilə qeyd etməliyik ki, İlham
Əliyev elə bir uğurlu siyasət irəli sürdü
ki, ordumuz öz missiyasını layiqincə həyata
keçirdi. Torpaqlarımızı azad etmək istəməyən
Ermənistan güc yolu ilə ərazilərimizdən qovuldu,
darmadağın edildi. Bir sıra strateji vacib
yüksəkliklər, Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan,
Qubadlı rayonları, Suqovuşan, Xocalı və Xocavəndin
kəndləri və milli mədəniyyətimizin məbədlərindən
olan Şuşa döyş yolu ilə düşməndən
azad edildi.
İlham Əliyevin 44 gün
davam edən müharibə günlərində beynəlxalq təzyiqləri
diplomatik peşəkarlıqla dəf etməsi, 30-a yaxın
beynəlxalq KİV-ə verdiyi müsahibələrdə
dünya erməniliyinə vurduğu zərbələr də
bu qələbəni şərtləndirən amillərdir. Möhtərəm
Prezidentimizin həmin günlərdə xalqa müraciətləri
hamının sevə-sevə dinlədiyi el ifadələri,
şirin milli terminologiyalarla zəngin nitqlər idi. Prezidentə
məhəbbət, ona sıx bağlılıq Vətən
müharibəsi dövründə özünü daha bariz
şəkildə göstərirdi. Bunun nəticəsi olaraq
Ermənistan İlham Əliyevin şərtləri əsasında
kapitulyasiya aktına qol çəkdi və artıq
üçtərəfli razılaşmaya əsasən
Ağdam, Kəlbəcər və Laçın rayonları da
Azərbaycan Ordusunun nəzarətinə keçdi.
Artıq ərazi
bütövlüyünü təmin edən Azərbaycan vətəndaşları
öz torpaqlarına geri dönür. Şuşaya çəkilən
avtomobil yolu, Ağdama çəkilən dəmir yolu hələlik
başlanğıc olmaqla, İlham Əliyev iradəsinin
göstəriciləridir. Bu dönüş möhtəşəm
olacaq və işğaldan azad edilmiş ərazilərimiz ən
qısa vaxtda öz inkişafları ilə yeni nümunələr
yaradacaqlar.
Dekabrın
1-də Laçının azad olunması münasibətilə
xalqa müraciətinin sonunda Prezident
İlham
Əliyev dedi: "Cəbrayıl bizimdir, Füzuli bizimdir, Zəngilan
bizimdir, Qubadlı bizimdir, Ağdam bizimdir, Kəlbəcər
bizimdir, Laçın bizimdir, Şuşa bizimdir, Qarabağ
bizimdir! Qarabağ Azərbaycandır! Eşq olsun Azərbaycan
xalqına! Yaşasın Azərbaycan!”
Dekabrın
3-də Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə
iki tarixi gün 27 sentyabr Anım, 8 noyabr isə Zəfər
günü kimi elan edildi. Hər iki tarix xalq-Prezident birliyinin,
milli qələbəmizin simvolu kimi tarixə düşəcək
və ömürlük yaddaşlarda yaşayacaqdır.
Bəli,
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü təmin
olundu. Artıq Prezidentin qeyd etdiyi kimi, Dağlıq Qarabağ
problemi yoxdur. Bu qələbənin, bu zəfərin qəhrəmanları,
xalqımızın sevimli, fədakar oğlu Müzəffər
Ali Baş Komandan
İlham
Əliyev və şanlı Ordumuzdur. Qəhrəmanlar isə ən
yüksək adlara və titullara layiqdirlər.
Hadi RƏCƏBLİ,
siyasi elmlər doktoru, professor
Azərbaycan. - 2020.- 6 dekabr.- S.6.