Azərbaycan ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvana yeni nəqliyyat damarı açır

 

 

Bu il noyabrın 10-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ermənistan Respublikasının baş naziri Rusiya Federasiyasının Prezidentinin imzaladıqları Bəyanatın 9-cu bəndində göstərilir ki, bölgədəki bütün iqtisadi nəqliyyat əlaqələri bərpa edilir. Ermənistan Respublikası vətəndaşların nəqliyyat vasitələrinin yüklərin hər iki istiqamətdə maneəsiz hərəkətinin təşkili məqsədilə Azərbaycan Respublikasının qərb rayonları Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat əlaqəsinin təhlükəsizliyinə zəmanət verir.

Bənddə, həmçinin bildirilir ki, nəqliyyat əlaqəsi üzrə nəzarəti Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Xidmətinin orqanları həyata keçirir. Tərəflərin razılığı əsasında Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın qərb rayonlarını birləşdirən yeni nəqliyyat kommunikasiyalarının inşası təmin ediləcək.

Uzun illərdir davam edən sülh danışıqlarında belə açıq-aydın bir müddəa olmayıb. Yəni deyilirdi ki, bütün kommunikasiyalar açılacaq. Lakin Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın əsas hissəsini birləşdirən dəhliz haqqında heç bir söz getmirdi.

Sözügedən bəyanata 9-cu bənd məhz Prezident İlham Əliyevin təkidi ilə salınıb. Burada konkret olaraq göstərilir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın əsas hissəsi arasında dəhliz yaradılır bu dəhlizin təhlükəsizliyini Ermənistan yox, Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd Xidmətinin orqanları həyata keçirir. Bu da dəhlizin tam təhlükəsiz olacağı deməkdir. Eyni zamanda daha bir məsələ - tərəflərin razılığı əsasında Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın qərb rayonlarını birləşdirən yeni nəqliyyat kommunikasiyalarının inşası məsələsi həll olundu. Yəni bu məsələni tam gələcəyə hesablanmış çərçivədə həll etmək üçün əlavə bənd salındı. Dekabrın 1-də Azərbaycan xalqına müraciətində dövlət başçısı demişdir: "Əgər lazım olsa, iki dəhliz olmalıdır. Bu, bizim tarixi nailiyyətimizdir. Biz Naxçıvanı həm mühasirədən çıxarırıq, eyni zamanda, yeni bir nəqliyyat damarını açırıq. Deyə bilərəm ki, bütün ölkələr buradan ancaq faydalanacaq. Azərbaycan öz ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvanla birləşir. Azərbaycan Türkiyə ilə birləşir. Rusiya, Azərbaycan, Türkiyə, İran əgər istəsə, Ermənistan bu dəhlizə qoşula bilər. Beləliklə, bölgədə beştərəfli yeni əməkdaşlıq platforması yaradıla bilər. Mən bu fikrimi artıq həm Rusiya, həm Türkiyə prezidentlərinə çatdırmışam. Həm Rəcəb Tayyib Ərdoğan, həm Vladimir Putin buna müsbət yanaşıblar”.

Bu bənddə göstərilən məsələlər arasında bizim üçün bir nömrəli məsələ Azərbaycanı Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə birləşdirmək eyni zamanda Azərbaycanla Türkiyə arasında yeni bir nəqliyyat dəhlizi yaratmaqdır. Bir neçə il əvvəl istifadəyə verilən Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu Türkiyə ilə Azərbaycan arasında dəmir yolları vasitəsilə bağlantı yaratmışdır. Bəyanatda deyilən layihənin gerçəkləşməsi ilə yeni bir bağlantı da yaradılacaq bundan beş ölkə fayda götürə biləcək. Regional təhlükəsizlik əməkdaşlıq üçün isə bu, faydalı gərəkli şərtdir.

Artıq "Azərbaycan Dəmir YollarıQapalı Səhmdar Cəmiyyəti müvafiq göstəriş alıb. Mənfur düşmənin söküb dağıtdığı Horadiz-Zəngilan dəmir yolunun vəziyyətinin təhlili ilkin hesablamalar aparılacaq. Rusiya Federasiyası nümayəndə heyətinin Azərbaycana səfəri çərçivəsində, o cümlədən dəmir yollarının bərpası məsələləri müzakirə olunub.

Bunun səbəbini Prezident İlham Əliyev belə izah etmişdir: "Ermənistan dəmir yolları Rusiya dəmir yollarına məxsusdur, 100 faiz. Ona görə biz bu məsələni Ermənistanla yox, Rusiya ilə müzakirə edirik. Çünki Ermənistanda var ki, Ermənistanın özünün olsun? Ermənistan beynəlxalq münasibətlərin subyekti deyil, obyektidir. Nəyə görə? İşğala görə. O tarixi şansı itirib, müstəqil ölkə ola bilməyib, iqtisadi imkanlarını itirib, işğala görə. qazandı? Heç . Bu vaxta qədər bütün lazımi tədbirləri gördük. Nəqliyyat, energetika, iqtisadi əməkdaşlıq - bütün layihələri başa çatdırdıq. Dekabrın sonunda "Cənub qaz dəhliziartıq tam istifadəyə verilir. Onun son hissəsi olan TAP istifadəyə verilir. Ermənistan, haradasan? Kənarda qalmısan. Bu enerji dəhlizi Ermənistandan yan keçir. Kim keçirdib? Biz”.

Ermənistan öz işğalçılıq siyasətinə, xəyanətkar xislətinə görə Azərbaycanın həyata keçirdiyi digər regional qlobal layihələrə dalandan baxır. Hələ Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin marşrutu müəyyən edilərkən aparıcı Qərb ölkələri bu xəttin Ermənistandan yan keçməsindən çox narahat idilər. Azərbaycana təzyiq etmək üçün ortaya şərtlər qoyurdular. Erməni lobbisi ermənipərəst xarici dairələr kampaniyalar təşkil edərək kəmərin tikintisi üçün kredit ayıracaq beynəlxalq maliyyə qurumlarına təsir etməyə çalışırdılar.

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri, daha sonra Bakı-Tbilisi-Ərzurum, TANAP qaz kəmərləri Ermənistandan yan keçdi. Artıq Avropaya qaz çatdırırıq. Halbuki Ermənistan bu layihərdə iştirak edə bilərdi, tranzit haqqı alardı qazandığı vəsaiti ölkəsinin inkişafına, xalqının dolanışığına xərcləyərdi. Əlbəttə, başında ağlı olsaydı, işğalçılıqla, terrorçuluqla, talançılıqla məşğul olmasaydı...

Bu gün Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə enerji dəhlizi uğurla fəaliyyət göstərir. Rusiya-Azərbaycan-İran enerji dəhlizi həmçinin. Rusiya-Azərbaycan-İran nəqliyyat dəhlizi vasitəsilə daşınan yüklərin həcmi təqribən 30-40 faiz artıb. Ermənistan isə 20 ildir "Şimal-Cənub nəqliyyat dəhliziüzərində işləyir hələ heç nəyə nail olmayıb.

Azərbaycan mükəmməl beynəlxalq əməkdaşlıq tərəfdaşlıq platforması yaradıb nəticədə dünyaya səs salan layihələr həyata keçirib. Bölgələrdə ən müasir infrastruktur yaradıb. Ölkəmizin ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvana yeni yolların açılması da uğurla tamamlanacaq, regional əməkdaşlıq təhlükəsizlik üçün mühüm şərtə çevriləcək.

 

 

Flora SADIQLI,

 

 

Azərbaycan. - 2020.- 8 dekabr.- S.1-2.