Hər zülmətə çilənən bir nur var

Taclı virusa qalib gəlmək üçün ehtiyatlı və tədbirli davranın

Koronavirus - taclı virus müdhiş bəla, qorxunc vahimə kimi planeti çənginə alıb. Nə qədər nikbin olmağa çalışsaq da, xəstələrin, ölənlərin sayının hər gün artan statistikası bizə qaranlıq perspektivlərdən xəbər verir, ciddi narahatlıqlar yaradır. Hər birimizin ağlında bir şübhə doğur, hər birimizin ruhuna müəmmalı bir qorxu hakim kəsilir.

Artıq hamımız anlayırıq ki, istəsək də əvvəlki qaydada yaşaya bilməyəcəyik. Eyni zamanda anlamadığımız da var və bu, nə etmək lazım olduğunun, xəstəlikdən yayınmağın, yoluxmamağın incəlikləri barədə heç nə bilməməyimizdir. Ya da biliklərimiz o qədər azdır ki, nikbinlikdən daha çox çaşqınlıq içində üzürük.

Nə etməliyik? Ən vacibi nikbin olmaq, inam və ümidlə yaşamağa davam etməliyik. Biz ən ağır döyüşdə lovğa və azğın düşmənə qalib gələn möhtəşəm bir xalqıq. Tanrı insanı bütün yaratdıqlarından gözəl, mükəmməl yaradıb.

Biz - bütün xalq yumruq kimi birləşdik, sıravi əsgərdən Ali Baş Komandanadək eyni amal, eyni məqsəd uğrunda haqq savaşına atıldı və zəfər çaldı. İndi bizə bu möhtəşəm qələbədən güc almaq, onu bayraq kimi başımızın üstünə qaldırmaq və irəliyə - yeni hədəflərə doğru irəliləmək lazımdır.

Belə əzəmətli qələbəni qazanan xalq üçün taclı virusla mübarizə aparmaqdan, ona qalib gəlməkdən asan nə ola bilər ki? Bunun üçün nəyi bilməliyik? Bu virus həddən ziyadə zəifdir, acizdir və yalnız immun sistemi güclü olmayanlar üçün təhlükəyə çevrilə bilir. Təmizkar və sağlamsansa, taclı virus sənin qarşında acizləşir. Bunun üçün, sadəcə, məsuliyyətli olmağımız yetərlidir. Vətəni, torpaqlarımızı sevdiyimiz kimi, hələ xəstələnməmiş səhhətimiz barədə düşünməli, sağlamlığımızı qorumalıyıq. Bilməliyik ki, ən asanı bu xəstəliyə yoluxmamaqdır. Əgər hamı bunu düşünsə, buna can atsa, iki həftəyə taclı virusla bağlı vahimələr sabun köpüyi kimi partlayıb əriyəcək.

Hər kəs özünü və ailəsini qorumalı, xəstəliyin yayılmasına səbəb olan davranışlara son qoymalıdır. Yenə yumruq kimi birləşməliyik, bilməliyik ki, azad edilən torpaqlar yolumuzu gözləyir. İndi 30 il düşmən tapdağı altında qalan şəhər və kəndlərimizə qayıtmalı, tikib qurmalıyıq. Erməni vandallarının cəhənnəmə döndərdikləri, xaraba qoyduqları o yerləri dirçəltmək, yenidən gülüstana çevirmək üçün hər birimizə sağlam və güclü olmaq lazımdır. Biz düşmənin qarşısında yenilməz olmalı, onun istənilən hiylə və həmləsinə anında cavab verməliyik.

Sadəcə düzgün qidalanın, ən faydalı ərzaqları qəbul edin və gigiyenik qaydalara əməl edin. Ruhunuza nikbinlik aşılayın və xəstəlikdən qorxmayın. Özünüzə qapanmayın, qardaşın, bacının, atanın və ananın yanına gedə bilmirsinizsə, bədbinləşməyin, sosial şəbəkələrlə əlaqə saxlayın, bir-birinizə həyan olun. Siz özünüzü qorusanız, başqaları xəstələnməyəcəkdir. Bu, taclı virusun ən zəif yeridir. Ona imkan verməyin ki, sizi və yaxınlarınızı yatağa salsın. Bilik və təcrübənizə söykənib onu təcrid edin, özünüzdən uzaqlaşdırın və bununla da qalib gəlin.

Son vaxtlar kütləvi şəkildə çox toplaşdıq. Şəhidlərimizi el-oba ilə qarşıladıq, yan-yana sıralanıb bayraqlarla son mənzilə yola saldıq. Savaşdan dönən hər qazini qarşılayan insanların və göyə ucaldılan bayraqların sayı-hesabı yox idi. Hər şəhidi son mənzilə elə yola saldıq ki, sanki öz balamızdır. Hər qazini öz övladımız, gözümüzün nuru bilib qarşısına çıxdıq. 30 il həsrətində olduğumuz möhtəşəm qələbənin sevinci o qədər böyük idi ki, küçələrə çıxmaya, bayraqlara sarılmaya bilməzdik!

Bu müqəddəs savaş bizim təbiətimizi cilaladı, ruhumuza mükəmməllik və ucalıq bəxş etdi. Qarşıda isə bizi yeni sınaqlar, böyük işlər gözləyir. Ona görə də çalışmalıyıq ki, körpələrimiz sağlam böyüsün, gənclərimiz daha güclü və mətin olsunlar. Yaşlı nəslin də sağlamlığı zərurətə çevrilir, çünki onların təcrübəsinə, müdrikliyinə həmişə ehtiyac var.

Beləliklə, taclı virusla mübarizə iki əsas istiqamətdə aparılmalıdır. Birincisi, gigiyenik qaydalara riayət etmək, başqalarını yoluxdurmamaq üçün birbaşa ünsiyyətlərdən qaçmaq lazımdır. Çalışın dükanlara mümkün qədər az gedin, bazarlığınızı birdəfəlik edin. Təmizliyə dəqiqliklə riayət etmək vacibdir. Liftin düyməsini basanda belə barmağınızın ucuna salfet sarıyın, liftdən çıxanda isə onu tullayın. Sizə şəstlə əl uzadanlardan çəkinin. Evə girən kimi əllərinizi tövsiyə olunduğu kimi yuyun. Üst paltarınızı çıxarın, dolabdan asın ki, bir günə üstünüzə bayır-bucaqda düşən virus qırılsın. Pəncələri açın və evdə gündə bir neçə dəfə havanı dəyişin.

İkincisi, bilməlisiniz ki, immun qabiliyyəti güclü olanlar ya bu xəstəliyə yoluxmur, ya da onu asan keçirirlər. Ona görə də ailə sağlamlığı birnömrəli məsələyə çevrilməlidir. Siz nə qədər çox hərəkətdə olsanız, idman etsəniz, bədəniniz bir o qədər güclü olacaq. Ailədə hamı bir- birini həvəsləndirməli, idman etməli, gəzməli, sağlam həyat tərzi keçirməlidir. Təmiz hava insanın ruhuna saflıq və güc gətirir, bədənin bütün üzvlərinin oksigenlə təchizatını gücləndirir. Xüsusən də qış aylarında günəşli günlərin qədrini bilmək və onlardan maksimum faydalanmaq lazımdır. Həyətinizdə, yaxındakı yaşıllıq olan yerlərdə gəzmək faydalıdır. Adətən, yaşlı adamlara, sakit yaşamağa, oturaq həyata vərdişli olanlara idman o qədər də cəlbedici görünmür. Yoluxmamaqda güclü immun sisteminin və sağlam bədənin rolu böyük olduğundan orqanizmin fiziki yüklə təmin edilməsi ciddi məsələdir.

Üçüncüsü, qidanın düzgün seçilməsi vacibdir. Şərq mətbəxinin qaydası ilə süfrəyə düzdüyümüz nemətlərin heç də hamısı sağlamlığımız üçün faydalı deyil. Şirnilərlə, qoğallarla bəzədilən süfrə, həddən artıq qızardılan və qovrulan ərzağın isə faydasından çox ziyanı olur. Ona görə də evdə süfrəyə qoyulan qidaların vitaminlərlə zənginliyinə üstünlük vermək lazımdır. Bazarlıq edərkən çalışın ki, çeşidlər mümkün qədər geniş, meyvə, tərəvəz və quru meyvələrlə zəngin olsun. Əslində, Azərbaycanda yetişən bütün meyvələr müalicəvidir, qiymətləri də o qədər baha deyil. Alma, heyva, nar, feyxoa, narıngi, portağal, qoz, fındıq və digərlərini nəzərdə tuturuq. Cır meşə meyvələri isə, məsələn, çaytikanı, yemişan, zirinc və s. ən bahalı dərmanlardan daha xeyirlidir. Təkcə çaytikanında insan orqanizmi üçün faydalı olan 50-yə yaxın mikroelement var. Qısası, menyu nə qədər faydalı və geniş olsa, ziyanlı qidalardan nə qədər uzaq dursaq, yoluxma ehtimalı da sıfıra enəcək.

Dördüncü və ən vacib amil həyat tərzidir. İstirahət, yuxu qaydasında olmalıdır. Əsəblərinizi mümkün qədər qorumalısınız. Nə qədər sakit və təmkinli olsanız, taclı virus bir o qədər sizdən uzaq dayanacaq. Ona görə də ailədə diqqətli, qayğıkeş və nikbin olmağınız vacibdir. Yəni hər kəs digəri üçün davranış nünunəsi göstərməlidir. Sağlam ailə bütün çətinlikləri asanlıqla dəf edir. Belə ki, bir nəfərin yoluxması bütün ailəni təhlükəyə atır, hamını, hətta qonşuları da səksəkədə saxlayır.

Dövlət taclı virusla mübarizə üçün böyük vəsaitlər xərcləyir. Koronavirusa yoluxanların müalicəsi üçün bütün qüvvələr səfərbər olunub, sürətlə yeni modul tipli xəstəxanalar qurulub. Amma artıq xəstələrin sayı o qədər çoxdur ki, çarpayı azlığı hiss olunur. İndiki qaydada xəstələrin sayı artarsa, vəziyyət kəskin şəkildə ağırlaşa bilər.

Son ayın təcrübəsi göstərdi ki, dövlətin atdığı addımların faydası o zaman yüksək olur ki, hamı karantin qaydalarına əməl edir, özünü və ailəsini qoruyur, xəstəliyin yayılmasına səbəb olan addımlar atmır. Beləliklə, hər bir kəs bu xəstəlikdən qorunmaqla başqalarını yoluxdurmur, ailəsini də, dövlətini də qoruya bilir.

Bahadur İMANQULİYEV,

Azərbaycan. - 2020.- 8 dekabr.- S.6.