İlham Əliyev: “Uğurlu inkişafımızı,
sabitliyi şərtləndirən, cəmiyyətdə xoş əhvali-ruhiyyəni
formalaşdıran bizim siyasətimiz və
addımlarımızdır”
Regionların
2019-2023-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramının icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr
olunan konfrans keçirilib
Fevralın 3-də "Azərbaycan
Respublikası regionlarının 2019-2023-cü illərdə
sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın
icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfrans
keçirilib.
AZƏRTACxəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev konfransda iştirak edib.
Dövlətimizin başçısı konfransda giriş nitqi söylədi.
Prezident İlham Əliyevin giriş nitqi
- Bu gün biz Azərbaycan regionlarının dördüncü sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının icrasının birinci ilinin yekunlarını müzakirə edəcəyik, bu il görüləcək işlər haqqında danışacağıq. Proqram bir il bundan əvvəl qəbul edildi. Dördüncü proqram əvvəlki dövrlərdə qəbul edilmiş proqramların məntiqi davamıdır. Üç proqram çərçivəsində böyük işlər görülmüşdür. Ancaq hələ də görüləsi işlər çoxdur. Hesab edirəm ki, dördüncü proqram çərçivəsində ölkə qarşısında duran əsas infrastruktur vəzifələri icra olunacaq və beləliklə, ölkəmizin gələcək inkişafı üçün daha gözəl imkanlar yaranacaqdır.
Keçən il ərzində proqramın icrası ilə bağlı bütün lazımi tədbirlər görülüb. Deyə bilərəm ki, proqram artıqlaması ilə icra edilib. Proqramda nəzərdə tutulmuş məsələlər həll olunub. Ancaq bəzi məsələlərdə müəyyən ləngimələr var. Ona görə bu məsələlərin həllinə xüsusi diqqət göstərilməlidir. Hesab edirəm ki, proqramın bu il icra ediləcək bütün tədbirləri həyatda öz əksini tapacaq.
Bütövlükdə
keçən il ölkəmiz uğurla inkişaf edibdir. Azərbaycan
inkişaf, sabitlik yolu ilə getmişdir. Dünyada gedən
proseslər isə əlbəttə ki, bizi də narahat edir.
Dünyada yeni münaqişə ocaqları, yeni
gərginlik yerləri yaranır. Mövcud
problemlər öz həllini tapmır, əksinə, yeni
problemlər əlavə olunur. Demək
olar ki, dünyanın bütün yerlərində - Avropada,
Afrikada, Asiyada, Latın Amerikasında, bizim bölgəmizdə,
postsovet məkanında müəyyən gərginlik
müşahidə olunur. Bəzi hallarda bu
gərginlik daha şiddətli formalar alır. Ancaq Azərbaycan uzun illər ərzində sabitlik
yolu ilə gedir. Ölkəmizdə
mövcud olan sabitlik Azərbaycan xalqının iradəsi ilə
təmin edilir. Bizim
apardığımız siyasət xalq tərəfindən dəstəklənir.
Siyasət konkret işlərlə
ölçülür. Bizim siyasətimizin
təməlində konkret işlər, real inkişaf, söz
yox, əməl dayanır və verilən hər bir söz həyatda
öz əksini tapır. Ona görə də
xalq tərəfindən bizə göstərilən etimad
yüksək səviyyədədir və sabitliyin, əmin-amanlığın
əsas şərtləri məhz budur.
Hesab edirəm ki, keçən il iqtisadi sahədə yaxşı nəticələr
əldə edilib. Azərbaycan indi iqtisadi
inkişaf, ciddi islahatlar yolundadır. İslahatlar
cəmiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.
Çünki bu islahatlar insanların həyat səviyyəsini
yaxşılaşdırır, ölkəmizin
iqtisadiyyatını sürətləndirir, ölkəmizdə
mövcud olan xoşagəlməz problemlərin həllində
isə çox önəmli rol oynayır. Adətən çox köklü iqtisadi və siyasi
islahatlar böyük problemlər də gətirir. Yəni, bu islahatlar bəzi hallarda, daha doğrusu, bir
çox hallarda insanların həyat tərzinə mənfi təsir
göstərir. Azərbaycanda isə
islahatlar ardıcıl şəkildə aparılır. Bu, düşünülmüş siyasətdir.
Sadəcə olaraq, biz indi islahatların yeni mərhələsinə
qədəm qoymuşuq. Ona görə həm
iqtisadi sahədə, həm siyasi sahədə aparılan
islahatlar xalqımızın, dövlətimizin maraqlarına
xidmət edir. Eyni zamanda, çox ciddi
struktur və kadr islahatları aparılmışdır.
Bütün bunlar bir daha onu
göstərir ki, bizim siyasətimizdə əsas məqsəd
dövlətimizin möhkəmlənməsi,
xalqımızın daha yaxşı yaşaması, sabitliyin təmin
edilməsidir.
Biz bütün bu məqsədlərə
çatırıq. Keçən il əldə
edilmiş iqtisadi və sosial nailiyyətlər bunu bir daha təsdiqləyir.
İqtisadiyyatımız 2,2 faiz
artmışdır. Hesab edirəm ki, bu,
yaxşı nəticədir. Neftin qiyməti
sabitdir, ancaq Azərbaycanda neft hasilatı bir qədər
aşağı düşüb. Ümumi daxili məhsulun
2,2 faiz artması, hesab edirəm ki,
yaxşı nəticədir. Xüsusilə nəzərə
alsaq ki, qeyri-neft sektorunda artım 3,5
faizdir. Sənaye istehsalı 1,5 faiz
artıb. Bunun da səbəbi məhz neftin
hasilatı ilə bağlıdır. Ancaq
bizim əsas prioritetimiz olan qeyri-neft sektoru 14 faizdən
çox artıb. Burada, əlbəttə ki, keçən
il istismara verilmiş nəhəng sənaye
müəssisələrinin fəaliyyətə başlaması,
eyni zamanda, kiçik və orta sahibkarlığın
inkişafı, biznes mühitinin
yaxşılaşdırılması xüsusi rol oynayıb. Biznes mühitinin
yaxşılaşdırılmasını Dünya Bankı da
qeyd edir. "Doing Business” hesabatında Azərbaycan
keçən il 20 ən islahatçı ölkə
sırasına daxil edilibdir. Əlbəttə ki,
bütün biznes qurumları bunu görür, hiss edirlər. Vergi və gömrük
inzibatçılığı, biznes dairələrinə
göstərilən dövlət dəstəyi, əlbəttə
ki, qeyri-neft sənayesində də özünü büruzə
verir.
Beləliklə, 14 faizdən çox
artan qeyri-neft sənayemiz yeni iş yerlərinin
yaradılması deməkdir. Qeyd etməliyəm ki, keçən
il 98 min yeni iş yeri
yaradılmışdır. Mən bunu dəfələrlə
demişəm, bir daha demək istəyirəm ki, bu, daimi proses
olmalıdır. Çünki Azərbaycanda əhali yüksək
templərlə artır və iqtisadiyyat, iqtisadi inkişaf, o
cümlədən iş yerlərinin yaradılması
demoqrafik inkişafı daim üstələməlidir. Buna görə biz daim bu məsələyə
xüsusi diqqət verməliyik. Ancaq o da həqiqətdir
ki, hər bir iş yerinin yaradılması üçün həm
dövlət, həm də özəl sektor tərəfindən
böyük vəsait tələb olunur. Çünki iş
yerlərinin yaradılması elə boş yerə olmur, gərək
infrastruktur, şərait, imkanlar olsun. Özəl sektor, əlbəttə
ki, iş yerlərini yaradan əsas sektor olaraq öz
sözünü deyir və deməlidir.
Beləliklə, əsas
iqtisadi göstəricilər bunlardır. Əgər
buraya ölkəmizə qoyulan sərmayəni əlavə etsək,
mənzərə daha gözəl olacaqdır. Keçən
il ölkəmizə 13,5 milyard dollar sərmayə
qoyulubdur. Azərbaycan həm xarici, həm daxili
investorlar üçün çox cəlbedici məkandır.
Bu sərmayələrin bir hissəsi dövlət
investisiyalarıdır. Bu da təbiidir.
Çünki hələ ki, iqtisadi artımda
dövlət investisiyaları önəmli rol oynayır.
Xüsusilə nəzərə alsaq ki, hələ
də infrastruktur layihələri ilə bağlı
görüləsi işlər vardır. Ona görə
həm dövlət, həm yerli, həm də xarici şirkətlər
ölkəmizə 13,5 milyard dollar həcmində
vəsait qoyublar. Hesab edirəm ki, bu, çox
yüksək nəticədir.
Makroiqtisadi vəziyyət tam
sabitdir.
İnflyasiya cəmi 2,5 faiz təşkil
etmişdir, əhalinin gəlirləri isə 7,4 faiz. Yəni, həmişə olduğu kimi, əhalinin gəlirləri
inflyasiyanı üstələmişdir. Valyuta
ehtiyatlarımız 6,4 milyard dollar
artmışdır. Bu, deyə bilərəm ki,
son illər ərzində rekord göstəricidir. Baxmayaraq ki, büdcəmiz rekord həddə
çatmışdır, biz yenə də valyuta
ehtiyatlarımızı artırmışıq. Bu, daim belə olubdur. Hətta
bizim üçün ən ağır, böhranlı illərdə,
- o vaxt ki, dünya bazarlarında neftin qiyməti dörd dəfə
düşmüşdü, - yenə də biz valyuta
ehtiyatlarımızı artırmışdıq. Ancaq
keçən il 6,4 milyard dollar həcmində
artım, əlbəttə ki, düşünülmüş
siyasəti əks etdirir. Biz vəsaitimizə qənaət
edirik. Ancaq strateji əhəmiyyət
daşıyan layihələrə dövlət
investisiyaları qoyuruq. Eyni zamanda, valyuta
ehtiyatlarımızın idarə edilməsindən də daha
böyük vəsait əldə edirik. Burada
bir çox amillər özünü göstərir. Çünki bu gün Azərbaycan dünya
miqyasında çox böyük hörmətə malik bir
ölkədir, həm siyasi müstəvidə, həm iqtisadi
sahədə, biznesin inkişafı baxımından. Mənim
bu yaxınlarda 14-cü dəfə Davos Ümumdünya
İqtisadi Forumunda iştirakım və Forum çərçivəsində
apardığım danışıqlar və iştirak etdiyim
tədbirlər bir daha göstərir ki, Azərbaycana həm
böyük maraq, həm də böyük rəğbət
var. İyirmidən çox görüş keçirildi. Onu deyə bilərəm ki, bütün
görüşlər qarşı tərəfin təşəbbüsü
ilə həyata keçirildi. Yəni, bunu
ona görə deyirəm ki, ölkəmizin inkişafına
maraq doğrudan da böyükdür. Azərbaycanda
iş görmək istəyən şirkətlərin sayı
artır. Bilirsiniz ki, Davos Forumunda iştirak edən
şirkətlər dünya miqyasında ən böyük
şirkətlərdir. Yəni, oraya – Foruma
daxil olmaq üçün bir çox meyarlar olmalıdır.
Onlardan biri də əlbəttə ki, şirkətlərin
kapitallaşdırılmasıdır.
Beləliklə, bu
böyük sərmayə qoyuluşu və valyuta
ehtiyatlarımızın artımı bir daha göstərir
ki, biz düzgün yoldayıq və bu yolla gedəcəyik. Yanvar
ayını nəzərə alsaq, bizim valyuta
ehtiyatlarımız artıq 52 milyard dollara
çatıbdır, təkcə keçən ay ərzində
1 milyard dollar artmışdır. Bu, bizim
strateji ehtiyatımızdır. Bu, bizim
iqtisadi müstəqilliyimizi və böyük dərəcədə
siyasi müstəqilliyimizi təmin edir. Azərbaycan
bu gün dünyada sayı o qədər də çox olmayan
o ölkələrdəndir ki, tam müstəqil siyasət
aparır. Müstəqil siyasət aparmaq
üçün bir çox amillər olmalıdır -
ölkələrin ərazisi, onların potensialı, ümumi
daxili məhsulu, hərbi qüdrəti və s. Biz bilirik ki,
dünyada güc mərkəzləri hansı ölkələrdir.
Əlbəttə, Azərbaycan öz həcminə
və coğrafi ərazisinə görə böyük
ölkələrlə rəqabət apara bilməz, belə
fikri də yoxdur. Ancaq buna baxmayaraq, müstəqil
siyasət aparmaq üçün bizdə kifayət qədər
imkanlar var. Bunların başlıcası xalqın dəstəyidir,
bizim siyasətimizə göstərilən dəstək və
etimaddır. Əlbəttə ki, iqtisadi
göstəricilərimiz, siyasi arenadakı fəaliyyətimiz
bizim gücümüzü artırır və Azərbaycan
ildən-ilə daha da güclənir və güclənəcəkdir.
Bizim ixracımız da,
xüsusilə qeyri-neft sektorunda artıbdır, xarici ticarət
dövriyyəsi də artıbdır. Bir sözlə,
iqtisadi sahəyə aid olan bütün məsələlər
öz həllini tapıb.
Eyni zamanda, keçən il sosial sahədə çox böyük təşəbbüslər
irəli sürülmüşdür. Daha
doğrusu, 2018-ci ilin ikinci yarısından artıq bu proqramlar
hazırlanırdı və 2019-cu ilin əvvəlindən bu
proqramların icrası başlanmışdır. Şəhid ailələrinə böyük məbləğdə
vəsait təmin edilmişdir. Ümumiyyətlə, 4,2 milyon insanın sosial və maddi vəziyyəti
yaxşılaşdırıldı. Çünki çox
böyük sosial paket 4,2 milyon insanı əhatə
edib. Minimum əməkhaqqı təxminən 2 dəfə,
minimum pensiya 70 faizdən çox artmışdır. Hazırda minimum pensiyanın alıcılıq
qabiliyyətinə görə Azərbaycan MDB məkanında
birinci yerdədir. Bəzi müavinətlər 50 faiz, bəzi
müavinətlər 2 dəfə artırılıb, tələbələrin
təqaüdləri artırılıb, şəhid ailələrinə
birdəfəlik maddi yardım göstərilib, bundan əlavə,
şəhid ailələrinin və məcburi
köçkünlərin aylıq müavinətləri
artırılıb. Yəni, bütün bunlar
böyük vəsait tələb edən məsələlərdir
və bir neçə milyard manata başa gəlir. Ancaq biz bunu edirik. İlk növbədə,
ona görə ki, siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan
vətəndaşı dayanır. İkincisi,
ona görə ki, buna imkanımız var. Əgər istəyimiz
olsaydı, imkanımız olmasaydı, bunu necə etmək
olardı? Bax, iqtisadi
gücümüzü toplayaraq bugünkü
reallığı təmin etdik ki, biz bunu edə bilirik. Deyə bilərəm ki, yaxın ətrafda bu cür
sosial təşəbbüs göstərən ikinci ölkə
yoxdur. Əgər varsa, qoy mənə
desinlər, yoxdur. Biz bunu ona görə
edirik və hesab edirik ki, bu, düzgündür. Azərbaycan xalqı ildən-ilə daha yaxşı
yaşamalıdır. Bizim artan iqtisadi
gücümüz ölkəmizin güclənməsinə,
ilk növbədə, xalqımızın rifah halının
yaxşılaşmasına yönəlməlidir və biz bunu
edirik. Ona görə sosial sahədə
görülmüş bu işlər bir daha bizim siyasətimizi
əks etdirir, bizim gücümüzü göstərir və
bundan sonra da bu sahə daim diqqət mərkəzində
olacaqdır.
Eyni zamanda, keçən il sosial infrastrukturun yaradılması ilə
bağlı önəmli addımlar atıldı - 84 məktəb,
60 tibb müəssisəsi tikildi və təmir edildi. Ona
görə bu proses də daim gedir. Biz məktəblərin
böyük hissəsinin təmirini başa
çatdırmışıq. Amma hələ
də qəzalı vəziyyətdə olan məktəblər
var və onların da təmiri ilə bağlı gələcək
illərdə konkret addımlar atılacaqdır.
İnfrastruktur layihələrinin
icrası ilə ciddi məşğul olmuşuq, xüsusilə
elektrik enerjisi sahəsində. Bu sahədə də
ciddi irəliləyiş olubdur. Deyə bilərəm ki,
keçən il biz əlavə 800 meqavat
elektrik enerjisi ala bilmişik. Bunun 400 meqavatı yeni tikilmiş
"Şimal 2” stansiyasının hesabına, 400 meqavatı isə
itirilmiş güclərin bərpası nəticəsində əldə
olunub. Çünki vaxtilə stansiyaların
düzgün istismar olunmaması səbəbindən bu
güclər itirilmişdi. Ancaq hazırda
bu işlər aparılır və 400 meqavat gücün daha
çox hissəsi Mingəçevir İstilik Elektrik
Stansiyasında aparılan təmir-bərpa işlərinin
hesabına əldə edilmişdir. Əlbəttə,
digər stansiyaların da itirilmiş gücləri bərpa
edilib və biz 400 meqavatı məhz buradan əldə etdik.
Bu proses davam edir. Bu il də təqribən
həmin rəqəm səviyyəsində generasiya
gücü bərpa olunacaq. Biz indi elektrik
enerjisini ixrac edən ölkəyə çevrilmişik.
Qazlaşdırma prosesi də
davam etdirilib.
Bu gün ölkəmizin demək olar ki,
bütün yerlərində qazlaşdırma təmin
edilibdir. Qazlaşdırmanın səviyyəsi
96 faizə çatıb. Bu da dünya
miqyasında ən yüksək göstəricilərdən
biridir. 1300 kilometr avtomobil yolu
salınıb. Min kilometr nəzərdə
tutulmuşdu. Ancaq il ərzində
rayonlara səfərlərim zamanı mənə edilən
müraciətlər, sonra vətəndaşlar tərəfindən
ünvanlanan məktublar əsasında biz əlavə 300
kilometr yolun çəkilişinə nail olduq. Avtomobil
yollarının keyfiyyətinə görə bu gün Azərbaycan
dünyada 27-ci yerdədir, bir çox inkişaf etmiş
ölkələri qabaqlayır. Əminəm
ki, görüləcək işlər nəticəsində
daha da irəli gedəcəyik.
O cümlədən meliorativ tədbirlər
infrastruktur layihələri arasında önəmli yer tutur. Təqribən 80 min hektar torpağa suyun verilməsi
təmin edilmişdir, 300-dən çox subartezian quyusu
qazılmışdır. Bu proses bu il
də davam etdiriləcək.
Bu infrastruktur layihələri
dövlət investisiya proqramı hesabına icra edilmişdir. Bu, bir daha onu
göstərir ki, ölkəmizin dayanıqlı
inkişafı üçün gözəl zəmin
yaradılır. Təbii ki, bütün bu işlər və
eyni zamanda, aparılan islahatlar kənd təsərrüfatının
inkişafına da güclü təkan verdi.
Kənd təsərrüfatı istehsalı son
illərlə müqayisədə rekord həddə
çatdı. Yəni, artım tempi 7 faizdən
çox olmuşdur, xüsusilə bitkiçilikdə
artım 10 faizdən çoxdur. Bizim kənd
təsərrüfatı məhsullarının ixracı
artır. Daxili tələbat yerli məhsullar
hesabına təmin edilir. Çünki
bütün bu işlər bir-biri ilə sıx bağlı
olan məsələlərdir.
Keçən il,
eyni zamanda, nəqliyyat sahəsində bizim böyük layihələrimiz
icra edilibdir. Onların arasında Bakıətrafı
dəmir yolu xəttinin çəkilişini xüsusilə
qeyd etmək istərdim. Biz vaxtilə
"elektriçka” adlandırılan dəmir yolu nəqliyyatını
ən müasir səviyyədə bərpa etmişik, ən
aparıcı şirkətin istehsal etdiyi qatarları gətizdirmişik.
Qəsəbələrdə dəmir yolu stansiyaları
tikilibdir və bu proses davam etdiriləcək. Bu il
artıq Bakıətrafı dəmir yolunun çəkilişinin
əsas mərhələsi başa çatacaq, yəni, dairə
birləşəcəkdir. Ondan sonra hələ
ki, dəmir yolu olmayan qəsəbələrə dəmir
yolunun çəkilişi nəzərdə tutulur. Eyni zamanda, qonşularla bizi birləşdirən dəmir
yollarında bərpa işləri aparılır ki, sürət
daha da artsın. Buna böyük dərəcədə
nail olmuşuq, xüsusilə qərb istiqamətində.
Şimal və cənub istiqamətində görüləcək
işlər üçün hazırlıq aparılır və
bu il bu proses daha sürətlə gedəcəkdir.
Əlbəttə ki, biz
keçən ilin uğurlarını qeyd edərkən TANAP
layihəsinin Avropa sərhədinə
çatdırılmasını mütləq qeyd etməliyik. Bu, tarixi hadisədir,
bu, tarixi layihədir. Cənub Qaz Dəhlizinin
əsas hissəsi olan TANAP demək olar ki, tam istifadəyə
verilmişdir. Keçən ilin noyabr
ayında biz Türkiyə-Yunanıstan sərhədindəki mərasimdə
bu layihənin tam istismara verilməsini qeyd etmişdik. Ondan əvvəl TANAP-ın Türkiyəyə
çatdırılmasını qeyd etmişik. Bu, doğrudan da tarixi layihədir. Bu layihə artıq Cənub Qaz Dəhlizinin
dördüncü seqmenti olan TAP layihəsinin uğurlu
inkişafını və başa çatmasını şərtləndirir.
Əminəm ki, bu il bu nəhəng infrastruktur layihəsi -
uzunluğu 3500 kilometr olan, bir neçə ölkəni birləşdirən
Cənub Qaz Dəhlizi tam istismara veriləcəkdir. Bu, bizim növbəti böyük tarixi qələbəmiz
olacaqdır.
Keçən il
bir çox başqa hadisələr də baş vermişdir. İndi onların hamısını burada qeyd etmək
mümkün deyil. Hesab edirəm ki, dediyim
məsələlər və gətirdiyim rəqəmlər
ölkəmizdə gedən proseslər haqqında kifayət qədər
məlumat verir və bunlar bizim uğurlarımızdır.
Biz bu uğurları deməliyik, onları təbliğ
etməliyik, eyni zamanda, bu uğurlarla kifayətlənmək
olmaz. Biz həmişə gərək həll
olunmamış məsələlər ətrafında səylərimizi
gücləndirək və bunu edirik. Ona görə bu ənənəvi
konfransın əsas məqsədi görülmüş
işlərə yekun vurmaq və il ərzində
görüləcək işlərə təkan verməkdir. Ona görə də 2004-cü ildən başlayaraq
biz bu yolla gedirik. 2004-cü ildə qəbul
edilmiş birinci proqram tarixi hadisə idi. O vaxt o proqram mənim
seçkiqabağı proqramımın tərkib hissəsi
idi. O vaxt ilk dəfə prezident vəzifəsinə seçilən
zaman vətəndaşlara demişdim ki, əgər mənə
etimad göstərilərsə, o cümlədən
regionların inkişafı ilə ciddi məşğul
olacağam. Çünki bilirdim ki, Azərbaycanın
regionlarında vəziyyət o qədər də yaxşı
deyil. Bunun da əlbəttə ki, təbii
səbəbləri var idi - infrastruktur köhnəlmişdi,
demək olar ki, sıradan çıxmışdı, bir
çox müəssisələr fəaliyyətini
dayandırmışdı, kənd təsərrüfatında
durğunluq yaşanırdı. Ona görə
hesab edirdim ki, Regional İnkişaf Proqramı bizim
üçün əsas təkanverici proqram olacaq. Eyni zamanda, Azərbaycan əhalisinin böyük əksəriyyəti
bölgələrdə yaşayır, rayonlarda, kəndlərdə
yaşayır. Onların
yaşayışı yaxşılaşmalı idi. Ona görə bu proqramın qəbul edilməsi bir
daha demək istəyirəm ki, tarixi hadisə idi. O
vaxtdan bu günə qədər hər il
biz proqramın icrasını müzakirə edirik. Dediyim kimi, üç proqram qəbul edildi və icra
olundu, dördüncü proqram indi icra edilir.
Deyə bilərəm ki, 2003-cü
ildən bu günə qədər bütövlükdə Azərbaycan
iqtisadiyyatı 3,4 dəfə
artmışdır. Bu, dünyada rekord göstəricidir.
Bütün statistik məlumatlar
araşdırıla bilər, inanmıram ki, buna bənzər
artım tempi olsun. Bu 16 il ərzində sənaye
istehsalı 2,7 dəfə, kənd təsərrüfatı 2
dəfə, xarici ticarət dövriyyəsi 6,4 dəfə,
ixrac 7,6 dəfə, o cümlədən qeyri-neft ixracı 5,2
dəfə artmışdır. Bizim valyuta
ehtiyatlarımız 27 dəfə artmışdır.
2003-cü ildə valyuta ehtiyatlarımız 1,8
milyard dollar idi, keçən ilin yekunlarına görə 51,
indi isə 52 milyard dollara çatmışdır. Yəni, bu, özlüyündə böyük bir
göstəricidir. Yoxsulluq təxminən 50 faizdən 4,8 faizə düşmüşdür. Bu da onu göstərir ki, neftdən əldə
edilmiş gəlirlər düşünülmüş şəkildə
və ədalətli bölünmüşdür. Biz bu gəlirlərdən istifadə edərək
ölkəmizin bütün əsas infrastruktur problemlərinin
böyük hissəsini həll etdik, eyni zamanda, vətəndaşların
rifah halını yaxşılaşdırdıq. Son 16
ildə orta əməkhaqqı 11 dəfə, orta pensiya 8 dəfə
artmışdır, 300 mindən çox məcburi
köçkünə, 6700 şəhid ailəsinə evlər,
mənzillər verilmişdir. Yəni, bu
böyük sosial proqramlar böyük vəsait tələb
edir. Təsəvvür edin, 300 min insan
üçün evlər, mənzillər tikilib. Biz bu illər ərzində təxminən
Sumqayıt, yaxud Gəncə boyda şəhər tikmişik.
Bunu etmək üçün həm siyasi iradə,
düşünülmüş siyasət, eyni zamanda, imkanlar
olmalı idi.
İnfrastruktur layihələrinə
gəldikdə, bu illər ərzində 33 elektrik stansiyası
tikildi, onların generasiya gücü 3 min meqavatdır. Əgər bu
stansiyalar tikilməsəydi, bu gün ölkəmizin
yarısını qaranlıq bürüyərdi, biz elektrik
enerjisini yenə də idxal edərdik və buna böyük
pullar verərdik. Amma biz bu stansiyaları
tikməklə, 3 min meqavat generasiya gücünü əldə
etməklə bu gün elektrik enerjisini ixrac edirik.
Keçən il bu ixracdan ölkəmizə
təqribən 60-65 milyon dollar vəsait daxil olubdur.
2003-cü ildə Azərbaycanda
qazlaşdırmanın səviyyəsi 51 faiz idi, rayonlarda
ümumiyyətlə qaz yox idi. Hazırda bu rəqəm
96 faizə çatıbdır. Elə
rayon yoxdur ki, orada qaz olmasın. Elə
rayon yoxdur ki, orada qazlaşdırma təqribən 70 faizdən
aşağı olsun. Rayonlarda 100 faiz, 95
faizdir. 16 min 700 kilometr avtomobil yolu
tikilmişdir. Bizi bütün qonşu
ölkələrlə müasir avtomobil magistralları birləşdirir.
Yüzlərlə (bəlkə də mindən
çox) kəndin yolu abadlaşdırılıb.
Meliorativ tədbirlər. İki
böyük su anbarı - Taxtakörpü və Şəmkirçay
tikilib. Bunlar olmasaydı, orada yerləşən
rayonlarda su qıtlığı yaranacaqdı. Əgər
Taxtakörpü su anbarı tikilməsəydi, keçən il Bakı şəhərini su ilə təmin
etmək mümkün olmazdı. Çünki
keçənilki quraqlıq bəlkə də tarixdə olmayıb.
Biz məhz Taxtakörpüdə
yığılan suları Ceyranbatana ötürməklə
Bakını fasiləsiz su ilə təmin etdik.
Bakıda heç kim hiss etmədi ki, belə
ciddi quraqlıq olub.
Bütün bu işləri
biz ona görə görürük ki, insanlar daha yaxşı
yaşasınlar. Hər bir böyük layihənin
arxasında düşünülmüş siyasət
dayanır. Kəndlərdə su təminatını
yaxşılaşdırmaq üçün bu illərdə
1500-dən çox artezian quyusu qazılmışdır və
bu proses davam etdirilir. Yüzlərlə kənddə
modul tipli sutəmizləyici qurğular
quraşdırılmışdır. Ona
görə bizim proqramımızın icrasında infrastruktur
layihələri xüsusi yer tuturdu. Biz
sosial təşəbbüslərlə paralel olaraq, bu layihələri
həyata keçirməklə bugünkü
reallığı əldə etdik.
Azərbaycan bu illər ərzində
kosmik dövlətə çevrilib. Bizim üç peykimiz var, 16 il bundan əvvəl bu, bəlkə də bizim
yuxumuza da gəlməzdi. Amma bu gün bu,
reallıqdır. Nəinki üç
peykimiz var, hətta iki ildən sonra dünyanın
aparıcı tədbiri - Dünya Astronavtika Konqresi də
Bakıda keçiriləcək, təxminən 50 ildən
sonra. Çünki birinci dəfə Sovet
İttifaqında da yeganə konqres 1973-cü ildə Bakıda
keçirilmişdir. İndi 49 ildən
sonra bu tədbir yenə də Bakıda, amma müstəqil Azərbaycan
dövlətinin paytaxtı olan Bakıda keçiriləcək.
Nəqliyyat sahəsində. Yeddi aeroport
tikildi. Onların altısı beynəlxalq
aeroportdur. Davosun hesabatında Azərbaycan
hava xidmətlərinə görə 11-ci yerdədir. Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu artıq
beşulduzlu aeroport kimi tanınır. Dünyada
belə aeroportların sayı təqribən 10-na
yaxındır. Onlardan biri də Heydər
Əliyev Aeroportudur.
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir
yolu tikildi. Bu, bizim tarixi qələbəmizdir. Təkcə ona görə yox ki, Ermənistan əbədi
dalanda qaldı. Halbuki bu da vacib məsələdir.
Ona görə ki, indi bu yol həm böyük gəlir
gətirir, həm də beynəlxalq əməkdaşlığı
genişləndirir. İndi bu yol ilə onu
tikməyə başlayanda nəzərdə tutulmayan yerlərdən
də yüklər daşınır. Yəni,
bu yol beynəlxalq əməkdaşlıq üçün
çox önəmli infrastruktur layihəsinə çevrilib
və Azərbaycan burada aparıcı ölkədir. Şərq-Qərb və Şimal–Cənub nəqliyyat
dəhlizlərinin yaradılmasında biz xüsusi rol
oynamışıq. Biz o ölkəyik ki,
hər iki layihədə iştirak edirik. Ələt
Beynəlxalq Dəniz Limanı Xəzərdə ən
böyük dəniz limanıdır. Gəmiqayırma
zavodu bizim üçün tankerlər, yük gəmiləri
və istənilən gəmini istehsal edə bilər. İndi pulumuz Azərbaycanda qalır, xaricə getmir.
Biz indi tankerləri, yük gəmilərini
özümüz istehsal edirik. Mən ancaq 16 il ərzində görülmüş işlərin
əsas məqamlarını qeyd edirəm.
Energetika, neft-qaz sahəsində
- 2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, 2007-ci ildə
Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərləri istifadəyə
verildi. Bunlar
tikilməsəydi, kim gəlib Azərbaycanın
neft sənayesinə, özü də dənizdən
çıxarılacaq neftə pul qoyardı? Heç kim. Sıfır investisiya
olacaqdı. Nə edəcəkdik? Xaricdən neft alacaqdıq. Biz bu
kəmərləri mürəkkəb geosiyasi vəziyyətdə
inşa etdik, minimum risklərlə. Sonra
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu tikildi. Çünki
o kəmərlər tikilməsəydi, o dəhliz
açılmasaydı, dəmir yolu dəhlizi də heç
vaxt olmazdı. Bu yolu tikməyə bizim
pulumuz da olmazdı. Gürcüstana 800
milyon dollara yaxın kredit verməyə də
gücümüz olmazdı. Ondan sonra Cənub
Qaz Dəhlizi. Bu da Avropanın ən
böyük infrastruktur layihələrindən biridir, bunun təxminən
40 milyard dollar maliyyəsi vardır. Bir
neçə ölkəni birləşdirir, 3500 kilometr
uzunluğunda dörd seqmentdən ibarət nəhəng layihədir.
Burada həm siyasi məharət, həm diplomatik
addımlar, həm iqtisadi gücümüz, həm də beynəlxalq
banklarla əlaqələrimiz, bu yolboyu yerləşən
ölkələrlə səmərəli əməkdaşlığımız,
bütün bunlar rol oynayıb. Bu layihəni
həyata keçirmək üçün nə qədər
çətinliklər olub. Bu barədə
danışmaq üçün ayrıca bir tədbir
lazımdır. Amma biz bunu da başa
çatdırmışıq. Təşəbbüskar
da Azərbaycandır. Artıq bir neçə ildir
ki, Azərbaycanda ənənəvi olaraq Cənub Qaz Dəhlizi
Məşvərət Şurası keçirilir. Növbəti Şuranın toplantısı bu
ayın sonunda keçiriləcək.
Yəni, qəbul edilmiş
faktdır ki, bu layihələrin aparıcı qüvvəsi,
təşəbbüskarı, təşkilatçısı,
əsas maliyyə yükünü öz üzərinə
götürən ölkə bizik - Azərbaycandır və
bunu etmişik.
Bu layihələrin hər biri tarixi əhəmiyyət
daşıyır. Bu layihələrin,
ümumiyyətlə, görülən işlərin
hamısı Azərbaycan xalqı qarşısında
böyük xidmətlərdir. Çıxışımın
əvvəlində dediyim kimi, uğurlu inkişafımızı,
sabitliyi şərtləndirən, cəmiyyətdə xoş əhval-ruhiyyəni
formalaşdıran bizim siyasətimiz və
addımlarımızdır. Nəyi
demişiksə, onu da etmişik. Bir dənə
də icra edilməmiş vəd yoxdur. Heç kim bunu tapa bilməz. 2003-cü
ildə və ondan sonrakı illərdə nəyi demişəmsə,
onu da etmişəm. Ona görə bizim
sözümüzə də, işimizə də xalq tərəfindən
böyük inam var. Mən həmişə demişəm ki,
bizim sözümüzün qüvvəti imzamız qədər
olmalıdır və bu gün bu, belədir.
Əlbəttə ki, son 16 il ərzində görülmüş
bütün işlər haqqında danışmaq
mümkün deyil və buna ehtiyac yoxdur. Hesab
edirəm ki, mən sizə və Azərbaycan ictimaiyyətinə
əsas məqamları çatdırdım. İndi isə keçək müzakirələrə.
***
İqtisadiyyat naziri Mikayıl CABBAROV çıxış edərək
dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli konfrans
iştirakçıları.
Həyata keçirilən məqsədyönlü
siyasət və struktur islahatları sayəsində 2019-cu ildə
ölkəmizdə makroiqtisadi sabitlik təmin edilib, iqtisadi
artım prosesləri sürətlənib və
iqtisadiyyatın dayanıqlı inkişafı yeni mərhələyə
daxil olub.
Cənab Prezident, iqtisadiyyatın
şaxələndirilməsi, regionların potensialının
reallaşdırılması hesabına iqtisadi inkişafın
daha da sürətləndirilməsi ilə bağlı Sizin həyata keçirdiyiniz strategiya və qəbul
etdiyiniz Dövlət proqramları bu istiqamətdə müstəsna
rol oynamaqdadır. Son illərdə aparılan nəhəng
sosial infrastruktur quruculuğu işləri regionların mənzərəsini
tamamilə dəyişib. Bu illər ərzində
regionlarda 58 min kilometr uzunluğunda yeni qaz xətləri, su təchizatının
yaxşılaşdırılması üçün bölgələrdə
13 min kilometr uzunluğunda içməli su xətləri
çəkilib, 470-ə yaxın modultipli sutəmizləyici
qurğu quraşdırılıb, 706 min nəfər əhali
içməli su ilə təmin edilib. Uzunluğu
16 min kilometrdən çox olan yollarda təmir-tikinti işləri
aparılıb, 470 körpü və tunel istifadəyə
verilib.
Regionların sosial-iqtisadi
inkişafı üzrə Dövlət proqramları çərçivəsində
son 16 ildə 3300-dən çox məktəb, yüzlərlə
uşaq bağçası və tibb müəssisəsi
tikilib və ya əsaslı təmir edilib. Ötən ildə qeyri-neft
sektorunda ÜDM-in 3,5 faiz, qeyri-neft sənayesində
isə 14,3 faiz artmasında regionların da böyük rolu
olub. 2019-cu ildə Regionların sosial-iqtisadi
inkişafının dördüncü Dövlət
Proqramı çərçivəsində 7,2 milyard manat vəsait
yönəldilib, eyni zamanda, imzaladığınız sərəncamlarla,
cənab Prezident, əlavə olaraq 1 milyard manata yaxın vəsait
ayrılıb.
Ölkənin on bölgəsində
sənaye zonalarının yaradılması sənayeləşmə
prosesinə təkan verib. Ümumilikdə, indiyədək sənaye
zonalarında rezidentlər tərəfindən 6 milyard manata
yaxın investisiya yatırılıb və 9 mindən
çox yeni iş yeri yaradılıb. Ötən ildə bu
zonalarda istehsalın ümumi həcmində 2,6
dəfə artım qeydə alınıb. Qeyd
etmək lazımdır ki, sənaye zonalarında istehsal olunan
məhsulun 80 faizindən çoxu Sumqayıt Kimya Sənaye
Parkının payına düşür. Balaxanı
Sənaye Parkının fəaliyyəti isə genişlənərək
ikinci mərhələyə daxil olub. Bu baxımdan digər
sənaye zonalarında da fəaliyyətin səmərəsinin
artırılmasına nail olunması vacibdir. İndiyədək
verilmiş investisiya təşviqi sənədləri üzrə
layihələrin reallaşması yerli istehsala 4 milyard manatdan
artıq investisiyanın yatırılmasına, 28 minədək
yeni iş yerinin açılmasına səbəb olacaq. Bu layihələrin 87 faizi regionların payına
düşür. Sahibkarlığın
inkişafına dövlət dəstəyi göstərilməsi
sayəsində Sahibkarlığın İnkişafı Fondu
tərəfindən güzəştli kreditlərin verilməsi
işləri davam etdirilir. Qeyd etməliyəm
ki, bu prosesin dövlət büdcəsinə əlavə
yük yaratmadan həyata keçirilməsi üçün
kreditləşdirmə geri qaytarılan vəsaitlər
hesabına təmin edilir. 2019-cu ildə
bunun hesabına 1573 sahibkarlıq subyektinə 175 milyon manat məbləğində
güzəştli kredit verilib.
Cənab Prezident,
sahibkarlığın dövlət tərəfindən dəstəklənməsi
mexanizminin səmərəli olmasına
baxmayaraq, dövlət kreditləşdirməni tamamilə
öz öhdəsinə götürməli deyil. Bank sektoru bu sahədə əsas mənbə rolunda
çıxış etməli olsa da, uzunmüddətli maliyyələşmədə
onun payı hələlik aşağı səviyyədədir.
Hazırda biz Mərkəzi Bankdan olan həmkarlarımızla
real sektora bank kreditlərinin yönəldilməsi
üçün atılacaq addımları müzakirə edirik.
Burada dövlət mülkiyyətində olan bankların rolu
daha yüksək ola bilər. Eyni zamanda, biznesin maliyyələşmə
ehtiyaclarının qarşılanmasının yeni istiqaməti
kimi ölkədə kapital bazarının, o cümlədən
fond bazarının inkişafının sürətləndirilməsi
və sərmayə fondlarının yaradılması ilə
bağlı təkliflər hazırlanır.
İxracın təşviqi və
qeyri-neft məhsullarının ixracı zamanı çəkilən
xərclərin bir hissəsinin qaytarılması mexanizmi
çərçivəsində keçən il
də yerli ixracatçılara 9 milyon manata yaxın vəsait
qaytarılıb. Hazırda Azərbaycan məhsullarının
ixrac coğrafiyasını genişləndirmək imkanları
araşdırılır. Əsas məqsədimiz
yalnız rəqabətqabiliyyətli və yüksək keyfiyyət
standartlarına malik yerli məhsullara milli keyfiyyət
nişanı olan "Made in Azerbaijan” brendini verməklə
onların xarici bazarlara çıxışını
genişləndirməkdir. Dövlət
proqramlarının uğurlu icrası nəticəsində əvvəlki
illə müqayisədə 2019-cu ildə kənd təsərrüfatı
emal müəssisələrinin ixracı ümumilikdə 14
faiz artıb. Ölkənin aqrar sektorunun
inkişafında böyük rol oynayan 33 rayonunda 51 aqropark və
yerli fermer təsərrüfatının yaradılması ilə
bağlı planlar çərçivəsində 2019-cu ildə
16 aqropark və ya fermer təsərrüfatında işlər
başa çatıb.
Kənd təsərrüfatının
subsidiyalaşdırılması və vergilərdən azad
edilməsi, texnika və gübrələrin güzəştli
şərtlərlə verilməsi, investisiyalar və
ixracın təşviqi, digər dövlət dəstəyi
mexanizmləri regional inkişafın sürətləndirilməsində
mühüm rol oynayır. Bu inkişafın daha
bir göstəricisi regionlar üzrə vergi
daxilolmalarının artmasıdır. 2019-cu
ildə gəlirlərin şəffaflaşdırılması
və uçotun dürüstləşdirilməsi istiqamətində
həyata keçirilmiş sistemli tədbirlər nəticəsində
regionlar üzrə dövlət büdcəsinə 817 milyon
manat və ya proqnozdan 163 milyon manat artıq vəsaitin daxil
olması təmin edilib. Bu, nəzərdə
tutulmuş proqnoz göstəricilərindən 25 faiz
çoxdur.
2005-ci illə müqayisədə
regionların qeyri-neft sektoru üzrə ümumi vergi
daxilolmalarının xüsusi çəkisi 2 dəfə
artaraq 15 faizə çatıb. Əmək bazarının
leqallaşması və yeni iş yerlərinin
yaradılması hesabına ötən il
məcburi dövlət sosial sığorta haqqı üzrə
regionlardan daxilolmalar 28 faiz artıb, o cümlədən
qeyri-dövlət sektorunda artım 50 faiz olub. İşsizlikdən
sığorta haqqı üzrə regionların daxilolmaları
39 faiz, o cümlədən qeyri-dövlət bölməsində
70 faiz artıb. Eyni zamanda, ötən il
regionlarda fərdi sahibkarların sayında 12 mindən
çox artım qeydə alınıb.
Cənab Prezident, Sizin müvafiq Fərmanınızla
şəhər və rayonlar üzrə dövlət büdcəsinin
müvafiq vergilərində büdcə ilinin sonuna daxil olan əlavə
vəsaitin 50 faizinin icra hakimiyyətlərinin sərəncamına
verilməsi regionların dotasiyalardan
asılılığının azalmasına və bölgələrdə
biznes mühitinin yaxşılaşdırılmasına
güclü stimul yaradır. Belə ki, 2019-cu
ilin nəticələrinə əsasən, şəhər və
rayonların sərəncamına verilən belə vəsaitlərin
həcmi 28 milyon manat təşkil edib. Bu vəsaitləri
alan şəhər icra hakimiyyətləri arasında
Sumqayıt şəhəri birinci yerdə (5,4
milyon manat), Gəncə şəhəri isə ikinci yerdədir
(4,1 milyon manat). Bundan başqa, sərəncamlarına 1 milyon
manatdan çox vəsait verilən icra hakimiyyətləri
arasında Şəki və Mingəçevir şəhərlərini,
habelə Şəmkir, Xaçmaz, Qazax və Quba
rayonlarını qeyd etmək olar. Bölgələrdə
sahibkarlıq fəaliyyəti üçün nə qədər
əlverişli şərait yaradılırsa, vergitutma
bazası bir o qədər genişlənir və sosial-iqtisadi
məsələləri həll etmək üçün əlavə
maliyyə mənbələri yaranır.
Bu il də biz bu
prosesin davamını görürük. Qeyri-neft
sektoruna yanvar ayı üzrə daxilolmalar ötən illə
müqayisədə 30 faiz artıb. Regional
inkişafın mühüm sahəsi sayılan aqrar sektorda həyata
keçirilən bütün tədbirlər çoxşaxəlidir
və geniş mənada qarşımızda duran bir çox
vacib məsələlərin həllini hədəfləyir.
Bu, əsas etibarilə ərzaq təhlükəsizliyi
komponentlərinin, həmçinin vətəndaşlarımızın
məşğulluğunun təmin edilməsinə xidmət
edir. Hazırda ölkəmiz bir çox məhsullar
üzrə öz daxili tələbatını ödəməyə
qadirdir. Eyni zamanda, idxal komponentlərindən
asılı olan məhsullar üzrə idxalı əvəz
edəcək istehsal sahələrinin yaradılması
üçün də əlverişli imkanlar mövcuddur.
Bu istiqamətdə kiçik və orta biznesin
inkişafına dövlət dəstəyi mexanizminin səmərəsinin
artırılması bu cür sahibkarlıq subyektlərinin,
xüsusilə qadın və gənc sahibkarların ümumi
daxili məhsulda, məşğulluqda iştirak payının
daha da yüksəldilməsi üçün zəruri tədbirlər
görülür.
2020-ci ildə və növbəti
illərdə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və
digər aidiyyəti qurumlar ilə birgə yüksək əlavə
dəyər yaradan emal sənayesinin sürətli
inkişafını əsas hədəf olaraq müəyyən
etmişik. Regionların spesifikası nəzərə
alınmaqla, məhsul istehsalı və emalı üzrə ixtisaslaşmanın
dərinləşdirilməsi hədəflənib. Regionlarda işləməyən və ya zərərlə
işləyən istehsal müəssisələrinin yenidən
qurulması, sağlamlaşdırılması və özəlləşdirilməsinin
sürətləndirilməsi nəzərdə tutulur. Bütövlükdə, yüksək əlavə dəyər
yaradan məhsul istehsalı və xidmət sahələrinin
inkişaf etdirilməsi üçün investisiya təşviqi
mexanizmlərindən geniş istifadə ediləcəkdir.
Kiçik biznesin və məşğulluğun
genişlənməsinə imkan yaradan amillərdən biri də
turizm axınıdır. Turizm gəlirlərinin əhəmiyyətli
dərəcədə artırılması və mövcud
potensialdan səmərəli istifadə edilməsi
üçün kiçik mehmanxanalar sisteminin
yaradılması, regionlarda ekoturizm potensialının maksimum
reallaşdırılması, xidmətin keyfiyyətinin
yüksəldilməsi və hava nəqliyyatının daha da
inkişaf etdirilməsi vacib əhəmiyyət kəsb edir.
Ortamüddətli dövrdə
ölkədə, xüsusilə də regionlarda dağ-mədən
sənayesinin inkişafının sürətləndirilməsi
və bunun ətrafında yeni sənaye klasterlərinin
formalaşması perspektivli istiqamətlərdən biridir. Bu baxımdan,
cənab Prezident, Sizin siyasətiniz nəticəsində son illərdə
ölkəmiz qızıl hasilatı və ixracı sahəsində
böyük uğurlar əldə edib. Bu
sahədə həm dövlət, həm də özəl
müəssisələrin fəaliyyəti genişlənməkdədir.
Bununla yanaşı, regionlarda dağ-mədən
sənayesinin digər istiqamətlərində də filiz,
qurğuşun, qiymətli metallar istehsalı potensialı
yüksəkdir.
İqtisadiyyatın
bütün sahələrində əmək məhsuldarlığının
artırılması inkişaf potensialımızın
reallaşdırılması deməkdir. Bu hədəfə nail olmaq
üçün regionlarda fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisələrimizin
imkanları da daha fəal istifadə edilə bilər.
Möhtərəm cənab
Prezident, Dövlət Proqramında nəzərdə tutulan, eləcə
də 2019-cu ilin yekunlarına həsr olunmuş müşavirədə
verdiyiniz tapşırıqlar regionların da davamlı
inkişafına öz töhfəsini verəcək. Bu gün
konfrans çərçivəsində dörd
ixtisaslaşmış paneldə bu mövzular müzakirə
ediləcək. Qarşıdakı dövrdə strateji hədəfimiz
milli iqtisadiyyatın dünya iqtisadiyyatında və qlobal dəyər
zəncirində layiqli yerini təmin etməklə ölkənin
dayanıqlı və inklüziv inkişafına nail
olmaqdır.
Diqqətinizə görə
təşəkkür edirəm.
***
Qəbələ Rayon İcra Hakimiyyətinin
başçısı Səbuhi
ABDULLAYEV çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Sizin qayğınız nəticəsində
regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət
proqramlarında nəzərdə tutulan tədbirlərin həyata
keçirilməsi, rayonumuza səfərləriniz zamanı
verdiyiniz tapşırıqların uğurlu icrası sayəsində
Qəbələ daha da inkişaf edib, sakinlərimizin
rifahı əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlib.
Sizin söylədiyiniz "Biz indi Qəbələnin
tarixi simasını saxlamaqla şəhərə, rayona yeni nəfəs
veririk” fikirləriniz əsasında zəngin tarixi və təbii
imkanları olan Qəbələnin çox böyük turizm
potensialı üzə çıxarılıb və bu
potensialdan səmərəli şəkildə istifadə
olunmağa başlanılıb. Sizin diqqətiniz
və qayğınızla Azərbaycanın milli memarlıq
üslubu saxlanılmaqla yenidən qurulan Qəbələ indi
dünyanın istənilən kurort şəhəri ilə
müqayisə oluna bilər.
Bu gün rayonda təqribən
2500 yerlik 16 otel və mehmanxanatipli müəssisələr fəaliyyət
göstərir. Ötən il bu müəssisələrdə
186 mindən çox yerli və əcnəbi turistlərə
xidmət göstərilib və təqribən bir o qədər
də turist fərdi evlərdə qalıb. Gələn
turistlərin 65 faizi, yəni, 121 min nəfəri
dünyanın 45 ölkəsinin vətəndaşlarıdır.
Qəbələ bu gün təkcə
yerli və xarici turistlərin sevimli istirahət mərkəzi
deyil, həm də ölkə başçılarının
iştirakı ilə keçirilən beynəlxalq əhəmiyyətli
görüşlərin, sammitlərin, mötəbər idman
və mədəniyyət tədbirlərinin təşkil
olunduğu bir məkana çevrilib. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının
turizm nazirlərinin Banqladeşin Dəkkə şəhərində
keçirilmiş 10-cu konfransında Qəbələ şəhəri
2020-ci il üçün İslam Turizm
Paytaxtı seçilib. Sevindirici haldır ki, bu il
İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv
ölkələrin turizm nazirlərinin 11-ci konfransının
Azərbaycanın sədrliyi ilə Qəbələdə
keçirilməsi nəzərdə tutulub.
Bir məsələni də
xüsusi olaraq vurğulamaq istərdim. Birinci vitse-prezident Mehriban
xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə hər
il keçirilən ənənəvi Qəbələ
Beynəlxalq Musiqi Festivalı dünyanın mötəbər
mədəniyyət tədbirləri sırasına daxil olub. Təkcə
ötən il keçirilən XI Beynəlxalq
Musiqi Festivalına dünyanın 10-dan çox ölkəsini
təmsil edən tanınmış musiqiçilər
qatılıb. Fürsətdən istifadə edərək,
Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalının ərsəyə
gəlməsində çox böyük zəhmət çəkən,
milli musiqi mədəniyyətimizin hamisi, Birinci vitse-prezident,
çox hörmətli Mehriban xanım Əliyevaya qəbələlilərin
dərin minnətdarlığını çatdırmaq istərdim.
Möhtərəm cənab Prezident,
bu il Sizin tapşırığınızla istifadəyə
veriləcək 43 kilometrlik Ləki-Qəbələ dəmir
yolu xətti təkcə Qəbələnin deyil, bütün
regionun turizm potensialının daha da inkişafına
böyük təkan verəcək. Sizin sərəncamlarınızla
rayonumuzda tamamilə yenilənən yol infrastrukturu əhali tərəfindən
böyük rəğbət hissi ilə qarşılanır.
Təkcə ötən il yerli əhəmiyyətli iki
avtomobil yolu tikilərək istifadəyə verilib, 20 mindən
çox əhalisi olan 10 yaşayış məntəqəsinin
rayon mərkəzinə olan məsafəsini 25 kilometr qısaldacaq
Bum çayı üzərində yeni körpünün
tikintisinə başlanılıb. 25 kilometrlik
Əmirvan-Seyidqışlaq-Vəndam avtomobil yolunun tikintisi
üçün hazırlıq işləri aparılır.
Ötən il əhalisi
14 min nəfər olan Qəbələ şəhərinin
su-kanalizasiya sistemi Sizin xeyir-duanızla istifadəyə verilib.
Rayonda qazlaşdırmanın səviyyəsi 86 faizə
çatdırılıb. Cari ildə daha
üç kəndin və bir yaşayış massivinin
qazlaşdırılması nəzərdə tutulur. Yaşayış məntəqələrinin elektrik
təsərrüfatının yenidən qurulması işləri
davam etdirilir.
Möhtərəm cənab
Prezident, rayon iqtisadiyyatının əsasını təşkil
edən kənd təsərrüfatının inkişaf
etdirilməsi sahəsində qarşıya qoyulan vəzifələrin
öhdəsindən də uğurla gəlirik. Kənd təsərrüfatı
üçün ənənəvi sahələrdən biri
olan baramaçılığın inkişafına göstərilən
dövlət dəstəyi nəticəsində bu sahə
yenidən dirçəlib, 15,5 ton barama istehsal edilib,
baramaçılığın yem bazasının
yaxşılaşdırılması istiqamətində
mühüm işlər görülüb, 10 min yeni ting əkilərək,
ümumi tinglərin sayı 197 minə
çatdırılıb.
Ötən il taxılçılıq
sahəsində də çox böyük işlər
görülmüş, rayon üzrə 65 min 442 ton taxıl
istehsal olunub, orta məhsuldarlıq 32,4 sentner təşkil
edib. Rayonda üzümçülüyün və
bağçılığın inkişafı da diqqət mərkəzində
saxlanılır. Üzüm
bağlarının sahəsi 421 hektara çatdırılıb.
Son illər 2000 hektardan
çox yeni fındıq bağları salınıb,
mövcud bağların sahəsi 7069 hektara çatıb. 2019-cu ildə rayonda 8,7 min
ton fındıq tədarük edilib, məhsul
satışından 26 milyon manatdan çox gəlir
götürülüb, fındıq tədarükünə
20 min nəfərdən çox işçi cəlb olunub. Tədarük edilən fındıq Qəbələ
fındıq zavodunda emal olunaraq İtaliya, Almaniya və
Rusiyaya ixrac edilib.
Bu gün Qəbələdə
fəaliyyət göstərən digər sənaye müəssisələrində
isə istehsal olunan məhsullar dünyanın 27 ölkəsinə
ixrac edilir.
Ötən il Sizin
iştirakınızla açılan, ən yüksək
texnoloji avadanlıqlarla təchiz olunmuş "AzRose” MMC-nin
qızılgül istixanasında 2 milyon manat dəyərində
təqribən 5 milyon ədəd qızılgül
yetişdirilərək yerli bazara çıxarılıb.
"Azərxalça” ASC-nin
xalçaçılıq müəssisəsi də istifadəyə
verilib. 2019-cu
ildə rayonda ümumilikdə 1714 sahibkarlıq subyekti fəaliyyətə
başlayıb, 3206 yeni iş yeri yaranıb. Yeri gəlmişkən,
qeyd etmək istəyirəm ki, 2003-cü ildən bu günə
kimi rayonumuzda ümumilikdə 12005 sahibkarlıq subyekti
yaradılıb, 23072 yeni iş yeri açılıb.
Bütün bunlar Sizin sayənizdə regionlarda yaşayan
insanların yeni iş yerləri, yüksək gəlir, firavan
yaşayışla təmin olunmasının ən bariz
göstəricisi, Azərbaycanın sabahına,
övladlarının gələcəyinə inamı deməkdir.
Möhtərəm cənab Prezident,
Sizi əmin etmək istəyirəm ki, müstəqil Azərbaycanımızın
tərəqqisi naminə qarşıya qoyduğunuz vəzifələrin
həyata keçirilməsi üçün biz qəbələlilər
bundan sonra da bütün qüvvə və
bacarığımızı sərf edəcək,
qarşımıza qoyduğunuz vəzifələrin öhdəsindən
layiqincə gələcək, böyük diqqət və
qayğınıza əməli işimizlə cavab verəcəyik.
Diqqətinizə görə
sağ olun.
***
Mingəçevir Sənaye
Parkındakı "Mingəçevir Tekstil” MMC-nin direktoru Mehman HÜSEYNOV
çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli konfrans
iştirakçıları.
Son illər Sizin rəhbərliyinizlə
iqtisadiyyatımızın digər sahələri kimi, sənayemiz
də inkişaf edir. Yerli resurslardan istifadə etməklə
yeni sənaye sahələrinin yaradılması, istehsal
prosesinin təşkilində infrastruktur xərclərinin
azaldılması məqsədilə sənaye
zonalarının yaradılması mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. Bu, əhalinin işlə təmin
olunmasına, insanların sosial-rifahının
yaxşılaşdırılmasına və iqtisadiyyatın
şaxələndirilməsinə yönəlmiş uğurlu
siyasətinizin bariz nümunəsidir.
Sizin
tapşırığınızla son illər
pambıqçılığın inkişafı istiqamətində
də mühüm addımlar atılıb. Azərbaycan
Respublikasında pambıqçılığın
inkişafına dair 2017–2022-ci illər üçün
Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi bu sahənin
inkişafına təkan verdi. Görülən
işlərin nəticəsi olaraq, 2017-ci ildə 200 min tondan
artıq, 2018-ci ildə 230 min tondan çox, 2019-cu ildə isə
daha az sahədə pambıq əkməklə məhsuldarlığın
artırılması hesabına 290 min tondan artıq məhsul
götürüldü. Bu sahənin yüksək
templə inkişaf etməsi yeni istehsal və emal müəssisələrinin
yaradılmasına xüsusi ehtiyac yaradırdı. Məhz bu ehtiyacdan irəli gələrək tekstil sənayesində
ənənələrə malik Mingəçevir şəhərində
Sənaye Parkı yaradıldı və 14 hektar ərazidə
"Mingəçevir Tekstil” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin
iki iplik istehsalı fabrikinin yaradılmasına
başlanıldı. Deyə bilərəm
ki, fabriklərin tikintisinə başlanan ilk günlərdən
biz daim dövlətin dəstəyini və
qayğısını hiss etdik.
Cənab Prezident, 2016-cı il sentyabrın 21-də Sizin
iştirakınızla Mingəçevir Sənaye
Parkının təməli qoyuldu. Bundan əlavə, fabriklərin
yaradılmasına dövlət tərəfindən 10 milyon
manat güzəştli kredit ayrıldı, zəruri
infrastruktur təmin edildi və layihə sənaye
parkının rezidenti olaraq 10 il müddətinə mənfəət,
torpaq və əmlak vergilərindən, eləcə də
idxalda ƏDV-dən azadolma imkanı qazandı. Qeyd
edim ki, təkcə fabriklərin yaradılması ilə
bağlı idxal edilən avadanlıqlara görə şirkətimiz
12 milyon manatdan artıq ƏDV və gömrük
rüsumlarına qənaət edib ki, bu da dövlət
qayğısının bariz nümunələrindəndir.
Təqribən iki ilə
yaxındır ki, tikilərək istismara verilən fabriklər
ən müasir texnologiyalar əsasında Almaniya,
İsveçrə, İspaniya və Yaponiyanın
aparıcı şirkətlərinin avadanlıqları ilə
təchiz edildi və bizim üçün digər əlamətdar
məqam isə bu fabriklərin
açılışının Sizin iştirakınızla
olmasıdır.
Möhtərəm cənab
Prezident, bu gün qürur hissi ilə bildirmək istəyirəm
ki, "Mingəçevir Tekstil” artıq bir brendə
çevrilib.
Fabriklərimizdə istehsal olunan ipliklərin
Open End və Ring növlərinə dünyada böyük tələbat
var. Qısa bir zamanda istehsal etdiyimiz yüksəkkeyfiyyətli
pambıq ipliklərin xarici bazarlara ixracına başladıq.
2018-ci ildə istehsala başlayan müəssisəmiz elə həmin
il 4 min tona yaxın - təqribən 16 milyon manatlıq keyfiyyətli
məhsul istehsal etdi ki, bunun da 13 milyon manat dəyərində
olan 3 min tonu, yəni təqribən 80 faizindən çoxu
ixrac olundu. 2019-cu il ərzində isə ümumi
satışımız 6 min tonu Open End və 6 min tonu Ring
növündə olmaqla, 12 min ton təşkil edib ki, bunun da 2
min tonu daxili, 10 min tonu - təqribən 83 faizi isə xarici
bazarda satılıb. Beləliklə, daxili bazara
satışımız 7 milyon manat, ixrac isə 39 milyon manat
olmaqla, ümumilikdə 2019-cu ildə 46 milyon manat təşkil
edib. Məhsullarımız Rusiya, Türkiyə, Portuqaliya,
Belçika, Ukrayna, Polşa və Pakistan kimi ölkələrə
ixrac olunub.
Həmin fabriklərin istifadəyə
verilməsi ölkədə yüngül sənayenin,
xüsusilə də tekstil sənayesinin inkişafına, yerli
istehsal müəssisələrinin davamlı, keyfiyyətli və
ucuz xammalla təmin olunmasına, eləcə də istehsal edilən
pambığın hazır məhsula çevrilərək
ixracına şərait yaradıb. Bu isə ölkəmizə
əlavə xarici valyutanın daxil olması deməkdir.
Həmçinin fabriklərimiz sənaye sahəsində
idxaldan asılılığın azaldılması, ixrac potensialının
artırılması, milli tekstil brendlərinin
yaradılması, ixtisaslı kadrların hazırlanması və
yeni iş yerlərinin açılması baxımından
xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Hazırda fabriklərimizdə
üçnövbəli iş rejimində 700 nəfərdən
çox işçi çalışır.
2020-ci ildə akril-viskon,
akril-pambıq, viskoza və tensel ipliklərinin
istehsalını planlaşdırırıq. Əsas hədəfimiz
məhsulları şaxələndirərək xarici
satış bazarlarımızı genişləndirmək və
qeyri-neft sektorunun inkişafına öz töhfəmizi verməkdir.
Möhtərəm cənab
Prezident, sonda respublikamızda yüngül sənaye sahəsinin
inkişafına göstərdiyiniz diqqət və
qayğıya görə Sizə təşəkkürümüzü
bildirir və əmin edirik ki, xalqımızın və
dövlətimizin gələcəyi naminə bu istiqamətdə
əlimizdən gələni əsirgəməyəcəyik.
Diqqətinizə görə
təşəkkür edirəm.
***
Gəncə Şəhər İcra
Hakimiyyətinin başçısı Niyazi BAYRAMOV çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Sizin təşəbbüsünüzlə
qəbul edilmiş regionların sosial-iqtisadi inkişafına
dair Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin
uğurlu icrası, şəhərimizlə bağlı
imzaladığınız sərəncamlar Gəncə şəhərinin
bütün sahələr üzrə davamlı
inkişafını təmin edib.
Şəhərdə iqtisadiyyatın
sürətli inkişafına və yeni iş yerlərinin
yaradılmasına nail olunub, 2019-cu ildə ümumi məhsul
buraxılışı 4,4 dəfə, sənaye 2,7 dəfə,
əsas kapitala yönəldilmiş vəsait 59,7 dəfə,
tikinti-quraşdırma işləri 132,8 dəfə artıb.
2019-cu ildə şəhər üzrə 3700-ü daimi olan
5286 yeni iş yeri açılıb. Ümumilikdə,
2003-cü ildən bəri 63 min 373 yeni iş yeri
yaradılıb ki, onun da 53 min 586-sı daimidir.
Sizin diqqət və
qayğınız sayəsində şəhər əhalisinin
içməli suya olan tələbatını tam ödəmək
və keyfiyyətli su təminatını təmin etmək məqsədilə
Gəncə şəhərinin su təchizatı və
kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması işləri davam
etdirilib. Cari ilin əvvəlinə layihə üzrə
içməli su şəbəkəsinin 48 faizi və
kanalizasiya şəbəkəsinin 29 faizi icra olunub. Əhalinin qaz və elektrik enerjisi ilə təminatının
yaxşılaşdırılması istiqamətində
mühüm tədbirlər həyata keçirilib, şəhər
tam şəkildə, qəsəbələr isə 99 faiz
qazlaşdırılıb.
2019-cu ildə Azərbaycan
Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım
Əliyevanın Gəncəyə səfəri zamanı
verdiyi tapşırıqlara əsasən 980 yerlik bir ümumtəhsil
məktəbi əsaslı təmir olunub, qəzalı vəziyyətdə
olan 280 yerlik körpələr evi-uşaq bağçası
yenidən qurularaq istifadəyə verilib. İcazə
verin, gəncəlilərə göstərdiyi bu diqqət və
qayğıya görə hörmətli Mehriban xanıma
bütün gəncəlilərin minnətdarlığını
çatdırım. Ümumilikdə isə ötən
il 1476 yerlik iki məktəb binası əsaslı təmir
edilib, bir məktəb üçün əlavə 280
şagird yerlik yeni korpus inşa olunub, yeni inşa edilmiş və
ya əsaslı təmir olunmuş məktəblərin
sayı 34-ə çatdırılıb.
Azərbaycan Dövlət
Aqrar Universitetinin nəzdində üçmərtəbəli
aqraryönümlü Peşə Təhsil Mərkəzinin, həmçinin
dördmərtəbəli yeni tədris korpusunun tikintisi və
Gəncə Dövlət Universitetinin üç korpusdan ibarət
yataqxanalarının əsaslı təmiri işləri davam
etdirilir.
Bununla yanaşı, 200
çarpayılıq Gəncə Şəhər Psixiatriya Xəstəxanasının
tikintisi və tarix-memarlıq abidələri - Şah Abbas və
Uğurlu Xan karvansaraylarında əsaslı təmir-bərpa
işləri başa çatdırılıb. Fikrət Əmirov adına
1 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbinin, Gəncə
Şəhər Uşaq Rəssamlıq Məktəbinin təmiri,
Nizami Gəncəvi adına Gəncə Dövlət
Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin binasının əsaslı
təmir-bərpası, Gəncə Dövlət Dram
Teatrının yeni binasının və İdman
Sarayının tikintisi işləri sürətlə davam
etdirilir.
Sizin müvafiq sərəncamlarınızla
ayrılmış vəsait hesabına şəhərdə
198 çoxmənzilli binanın dam örtüyü dəyişdirilib,
36 çoxmənzilli binanın fasad hissəsi əsaslı təmir
edilib, 46 çoxmənzilli yaşayış binasında 93 ədəd
lift yenilənib, ümumi uzunluğu 80 kilometr və sahəsi 1
milyon 232 min kvadratmetr olan 119 küçə və prospektdə
yeni asfalt örtüyü salınıb. 71 küçə və
prospektdə yeni müasir işıqlandırma sistemləri
quraşdırılıb, Gəncə şəhərinin Gəncəçay
çayı üzərində yerləşən və qəzalı
vəziyyətdə olan beş
körpü keçidində təmir-bərpa işləri
başa çatdırılıb.
Əhaliyə kommunal xidmətlər
göstərilməsi sahəsində istifadə olunan
maşın-mexanizm parkı da proqrama uyğun olaraq qismən
yenilənib və hazırda bu istiqamətdə işlər
davam etdirilir.
Dövlət Proqramının
icrası çərçivəsində Gəncə şəhərində
qəzalı vəziyyətdə olan yataqxanalardan
köçürüləcək sakinlər üçün
249 mənzilli yaşayış binasının, həmçinin
dördmərtəbəli yaşayış binasında
baş vermiş partlayış nəticəsində ziyan
çəkmiş sakinlərin mənzil-məişət
şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə
inşa olunan yeni çoxmənzilli yaşayış
binasının tikintisi də uğurla davam etdirilir.
Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə
bağlı Sizin
imzaladığınız fərman və sərəncamlar Gəncədə
də bu sahənin inkişafına geniş imkanlar yaradıb. Bütün bunların nəticəsidir ki, təkcə
2019-cu ildə Gəncə şəhərinə 266 milyon
manata yaxın investisiya cəlb edilib. İş
adamları tərəfindən istehsal müəssisələrinin,
o cümlədən qeyri-istehsal sahələrinin
yaradılması və yenidən qurulması üçün
92 milyon manata yaxın investisiya qoyulub. Bu
gün şəhərimizdə alçı və tikinti
materialları istehsalı zavodlarında ilkin məhsul
istehsalına başlanılıb, o cümlədən illik
istehsal gücü 30 milyon ədəd müxtəlif
ölçülü kərpic olan zavodda tikinti işləri
sürətləndirilib. Bu sənaye müəssisələrinin
istifadəyə verilməsi ilə 1000-ə yaxın şəhər
sakini işlə təmin ediləcək.
Şəhərdə
sosial-iqtisadi inkişafın və iqtisadi artımın sürətlənməsi,
investisiya və işgüzar fəallığın
davamlı şəkildə artması nəticəsində
vergi daxilolmaları üzrə proqnoz artıqlaması ilə
yerinə yetirilib.
Cənab Prezident, Sizin təşəbbüsünüzlə
regionlarda proqnozdan artıq daxilolmaların 50 faizinin yerli icra
hakimiyyətlərinin sərəncamına verilməsi yerlərdə
sosial-iqtisadi inkişaf prioritetlərinin həllində əlavə
maliyyə mənbələrinin əldə edilməsi
üçün böyük bir yenilik olub. Ötən
ilin yekunlarına görə, 4 milyon 89 min manat vəsait Gəncə
Şəhər İcra Hakimiyyətinin sərəncamına
verilib. Bu isə öz növbəsində
şəhərimizin sosial-iqtisadi inkişafına töhfəsini
verməklə yanaşı, bizim üçün
investisiyaların cəlb edilməsi və
sahibkarlığın daha sürətli inkişafını təmin
etmək üçün mühüm stimul yaradacaqdır.
Möhtərəm cənab Prezident,
şəhərimizə göstərdiyiniz hərtərəfli
diqqət və qayğıya görə bütün gəncəlilər
adından Sizə bir daha dərin minnətdarlığımızı
bildirir, Sizi əmin edirik ki, qarşımıza qoyduğunuz vəzifələri,
tövsiyə və tapşırıqları bundan sonra da
uğurla yerinə yetirəcəyik.
Diqqətinizə görə
minnətdaram.
***
"Naxçıvan Duz
İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin
direktoru Anar ƏSƏDULLAYEV
çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Bu gün Sizin rəhbərliyinizlə
Azərbaycan dünyanın inkişaf etmiş ölkələri
sırasında öz layiqli yerini tutub. Qəbul
olunan dövlət proqramlarının icrası, həyata
keçirilən kompleks islahatlar ölkəmizdə sabitliyi və
davamlı inkişafı təmin edib. Əhalinin
həyat səviyyəsi yüksəlib, makroiqtisadi sabitlik
qorunub saxlanılıb, regionların tarazlı
inkişafına nail olunub, sahibkarlıq fəaliyyəti
üçün geniş imkanlar açılıb.
Blokada şəraitində olmasına
baxmayaraq Sizin qayğınızla
Naxçıvan Muxtar Respublikası da inkişafa qovuşub. Bu gün muxtar respublikada inkişafın əsas
göstəricisi olan enerji və ərzaq təhlükəsizliyi
tam təmin olunub. Eyni zamanda,
sahibkarlığın inkişafı üçün əlverişli
şəraitin yaradılması iqtisadiyyatın çoxşaxəli
artımına təkan verib. Sənaye
sürətlə inkişaf edərək ümumi daxili məhsul
istehsalında ilk yeri tutub, aqrar sektorda tətbiq edilən
güzəştlər bu sahənin inkişafını stimullaşdırıb.
Muxtar respublikada kiçik və
orta sahibkarlığın inkişafı iqtisadi siyasətin
prioritet istiqamətinə çevrilib, ümumi daxili məhsulda
özəl bölmənin payı artaraq 88 faizi ötüb. Hazırda
muxtar respublikada məşğul əhalinin 84 faizə
yaxını özəl sektorda çalışır.
Sənaye məhsulunun 95, tikintidə görülən işlərin
85, kənd təsərrüfatının 98 faizi, ticarət və
ictimai iaşə xidmətinin 100 faizi özəl bölmənin
payına düşür. Hazırda muxtar
respublikada 380 növdə məhsul istehsal olunur, 350 növdə
məhsula olan tələbat tamamilə yerli istehsal hesabına
ödənilir.
Bu nailiyyətlər
yaradılmış əlverişli biznes mühiti, dövlətin
sahibkarlığa diqqət və qayğısı nəticəsində
mümkün olub. Muxtar respublikada yüksəkkeyfiyyətli
məhsul istehsal edən müəssisələrdən biri də
"Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli
Cəmiyyətidir.
Duz istehsalı
Naxçıvanın tarixən özünəməxsus məşğulluq
sahələrindən biridir. Daim Naxçıvan
duzuna böyük tələbat olub, duzumuz dünyanın
müxtəlif ölkələrinə göndərilib. Əvvəllər Duzdağda duz açıq
üsulla çıxarılırdısa, XX əsrin əvvəllərindən
duzun sənaye üsulu ilə hasilatına
başlanılıb. Ötən əsrdə
uzun müddət istismar olunan şaxtaların birinin müddəti
başa çatıb, digərində isə Duzdağ
Fizioterapiya Mərkəzi yaradılıb. Tələbatın
artması yeni duz şaxtasının açılmasını
zəruri edib. Bu istiqamətdə tədbirlər
görülüb, 2019-cu ilin sonunda yeni şaxtanın tikintisinə
başlanıb. Şaxtanın tikintisinə
dövlətimiz tərəfindən böyük dəstək
göstərilir. 15 milyon ton ehtiyatı olan yeni duz
şaxtasının açılması və müasir
istehsal sahəsinin qurulması müəssisəmizin fəaliyyətinin
genişlənməsinə, yeni iş yerlərinin
açılmasına, Naxçıvan duzunun daha keyfiyyətli
formada istehsal edilməsinə və məhsullarımızın
ixrac potensialının artırılmasına imkan verəcəkdir.
Bu gün müəssisəmizin
məhsulları yerli tələbatı ödəməklə
yanaşı, ölkəmizin digər regionlarına da göndərilir. Bakı şəhəri
və respublikamızın digər bölgələrində
Naxçıvan duzuna olan tələbat günbəgün
artmaqdadır. Artıq Bərdə şəhərində
müəssisənin bazası yaradılıb.
Onu da qeyd edək ki, insan
sağlamlığı üçün vacib elementlərlə
zəngin olan Naxçıvan duzunun xarici bazara
çıxarılması, tanıdılması istiqamətində
də işlər davam etdirilir. Ayrı-ayrı ölkələrdə
keçirilən biznes forumlarda, sərgilərdə
yaxından iştirak edirik. Bu da əlaqələrimizin
genişlənməsinə və ixrac imkanlarımızın
yaranmasına əlverişli şərait yaradır.
Müəssisəmizdə
xammalın çıxarılmasından satışa göndərilməsinədək
bütün texnoloji proseslərə, istehsal olunan duzun keyfiyyətinə
və sanitar-gigiyenik qaydalara ciddi əməl olunur. Əvvəllər
8 çeşiddə məhsul istehsal edirdiksə, həyata
keçirilmiş tədbirlər nəticəsində məhsul
çeşidinin sayı 18-ə çatdırılıb, 60
nəfər işlə təmin olunub.
Cənab Prezident,
çıxışlarınızın birində qeyd
etmişdiniz ki, "Sahibkarların uğurlu işi bizim
hamımızın uğurudur. Azərbaycanın
inkişafı bu istiqamətdədir, bu yoldadır”. Bu gün fəxrlə deyirik ki, Azərbaycanda
sahibkarlığın inkişafı sahəsində
qazanılan uğurlara Sizin göstərdiyiniz böyük diqqət
və qayğı nəticəsində nail olunub. Bütün bunlara görə muxtar respublika sahibkarları
adından Sizə dərin minnətdarlığımızı
bildirir, doğma Azərbaycanımızın tərəqqisi,
xalqımızın xoşbəxt və firavan gələcəyi
naminə yorulmaz fəaliyyətinizdə uğurlar
arzulayırıq.
Sağ olun.
***
Quba Rayon İcra Hakimiyyətinin
başçısı Ziyəddin
ƏLİYEV çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli konfrans
iştirakçıları.
Regionların
Sosial-İqtisadi İnkişafı Dövlət
proqramlarının icrası rayonumuzun davamlı
inkişafına təkan verib, özünün aqrar və
turizm potensialından daha səmərəli istifadə etməyə
şərait yaradıb.
Hər bölgənin spesifik
xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq
inkişafının təmin edilməsinə dair
tapşırığınıza uyğun olaraq, son illərdə
Quba rayonu bağçılıq, heyvandarlıq və turizm
üzrə daha da ixtisaslaşıb.
Aqrar sahənin
inkişafına olan diqqət və qayğınız sakinlərimizi
yenidən öz ənənəvi məşğuliyyətlərinə
qaytardı. Bağçılığın inkişafına
dövlət dəstəyi onları yeni, müasir meyvə
bağlarının salınmasına həvəsləndirdi.
Məlumat üçün bildirim ki, Qubada ümumilikdə 18,2 min hektar bağ sahəsi var, onun da 13,5 min
hektarını alma bağları təşkil edir. Ötən
il rayonumuzda 1340 hektar intensiv tipli meyvə
bağları salınıb. Meyvəçilik və
Çayçılıq Elmi Tədqiqat İnstitutunun Zərdabi
qəsəbəsində 15 hektar ərazidə məsafədən
idarə edilən "Ağıllı bağ” layihəsi icra
olunub. Sizin xeyir-duanızla istifadəyə
verilən bu Elmi-Təcrübə Bazası nəinki
rayonumuzda, həm də regionda yeni növ meyvə
bağlarının salınmasına şərait yaradıb.
Bağçılıq və
heyvandarlıq sahələrinin inkişafı rayonda "ABAD
Factory”, "Qubaekoaqrar” və "Ekodray” kimi emal müəssisələrinin
açılmasına səbəb olub. Hazırda
rayonda "ABAD” publik hüquqi şəxsin dəstəyi ilə
qablaşdırma məhsullarının istehsalı müəssisəsi
və gündəlik emal gücü 12 ton olan süd emalı zavodunun
tikintisi davam etdirilir.
Rayonumuzun təbii iqlim şəraitinin
imkan verməsinə baxmayaraq, fındıqçılıq
kimi gəlirli sahə uzun müddət diqqətdən kənarda
qalmışdı. Sizin fındıqçılığın
inkişafına verdiyiniz dəstəyin nəticəsi olaraq
son illərdə rayonda ümumilikdə 2060 hektarda yeni
fındıq bağları salınıb ki, bu da 1500-ə
yaxın sakinin məşğulluğu deməkdir.
2019-cu ildə rayonda 4964 yeni iş
yeri açılıb ki, onun da 3735-i daimidir.
Rayonda sahibkarlığın
inkişafı sahəsində əhəmiyyətli tədbirlər
həyata keçirilib. Məhz bunun nəticəsində 2019-cu ildə rayona 44,8 milyon manat özəl investisiya qoyulub.
Quba Azərbaycanın ən
zəngin turizm potensialına malik olan rayonlarındandır. Hazırda
rayonda 51 mehmanxana fəaliyyət göstərir, 10-a yaxın
yeni turizm obyektinin tikintisi isə davam etdirilir. Ötən
il Quba Destinasiya Menecmenti Təşkilatının
fəaliyyətə başlaması, keçirilən ənənəvi
festivallar rayona yerli və əcnəbi turistlərin
marağını daha da artırıb. Müqayisə
üçün qeyd edim ki, 2015-ci ildə Qubaya 942-si xarici
olmaqla, ümumilikdə, 23 min 761 nəfər turist gəlmişdisə,
2019-cu ildə xarici turistlərin sayı 36,4 dəfə artaraq
34 min 328 nəfərə çatıb. Ümumilikdə isə
turistlərin sayı 2,8 dəfə artaraq
66 min 870 nəfər olub. Sizin sərəncamlarınıza
uyğun olaraq həyata keçirilən yol infrastrukturları
başa çatdıqdan sonra rayona gələn turistlərin
sayı daha da artacaqdır. İndi rayonun
Xınalıq, Qonaqkənd, Buduq, Qırız və Yerfi kimi
ucqar kəndlərində dünyanın hər yerindən
turistlərə rast gəlmək mümkündür.
Bütün bunlar Sizin rayonumuza göstərdiyiniz
diqqət və qayğı nəticəsində mümkün
olub.
Sizin təşəbbüsünüzlə
regionlarda proqnozdan artıq vergi daxilolmalarının 50 faizinin
rayon və şəhər icra hakimiyyətlərinin sərəncamına
verilməsi yerlərdə sosial-iqtisadi inkişaf prioritetlərinin
həllində, əlavə maliyyə mənbələrinin əldə
edilməsi üçün böyük bir yenilikdir. Bu baxımdan ötən
ilin yekunlarına görə rayonumuzda daxil olmuş əlavə
vergilərin 1,04 milyon manatı yerli icra
hakimiyyətinə qaytarılıb.
Son iki ildə rayonun 19
yaşayış məntəqəsinə təbii qaz verilib,
bununla da qazlaşdırmanın səviyyəsi 75,3 faizə çatdırılıb. 110 kilovatlıq Quba yarımstansiyasının istifadəyə
verilməsi isə rayonun fasiləsiz və dayanıqlı
enerji ilə təmin olunmasına imkan yaradıb.
2019-cu ildə rayonun avtomobil
yollarının əsaslı şəkildə yenidən
qurulması işləri davam etdirilib. Hazırda tikintisi aparılan
Quba-Qonaqkənd və Susay-Xınalıq avtomobil yolları
istifadəyə verildikdən sonra rayonun yaşayış məntəqələrinin
75,2 faizi yeni yollarla əhatə olunacaq.
Sizin Sərəncamınıza
uyğun olaraq 2019-cu ildə 960 şagird yerlik Alekseyevka kənd
tam orta məktəbi istifadəyə verilib, 5 kənddə
modultipli məktəb quraşdırılıb. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi
ilə inşa olunan ümumi tutumu 1642 şagird yerlik Zərdabi
qəsəbə və Birinci Nügədi kənd tam orta məktəblərində
isə tikinti işləri davam etdirilir.
Quba şəhərində
istismar müddəti başa çatmış çoxmənzilli
binalarda yaşayan sakinlər üçün 48 mənzilli
yaşayış evinin tikintisi də yekunlaşmaq üzrədir.
Sizin sərəncamlarınızla həyata
keçirilən və 4,2 milyondan çox
ölkə vətəndaşını əhatə edən
ciddi sosial islahatlar paketindən qubalılar da bəhrələnirlər.
Onlar bunu vətəndaş rifahı naminə Sizin
tərəfinizdən atılan inqilabi addım kimi dəyərləndirirlər.
Möhtərəm cənab Prezident,
çıxışımın sonunda Sizi bir daha əmin etmək
istəyirəm ki, biz qubalılar Sizin və Azərbaycan
Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım
Əliyevanın rayonumuza göstərdiyiniz bu diqqət və
qayğıya əməli işimizlə cavab verəcək,
müstəqil Azərbaycanımızın inkişafı
naminə üzərimizə düşən bütün vəzifələri
layiqincə yerinə yetirəcəyik.
Diqqətinizə görə çox
sağ olun.
***
"Brightman Business Managment Consultans”
meyvə və tərəvəz konservlərinin istehsalı
müəssisəsinin direktoru Afət
ƏHMƏDOVA çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Hörmətli tədbir
iştirakçıları.
Cənab Prezident, son illər Azərbaycanda
Sizin rəhbərliyinizlə həyata keçirilən
genişmiqyaslı sosial-iqtisadi islahatlar ölkə
iqtisadiyyatının daha sürətli templərlə
inkişafı üçün şərait yaradıb. İqtisadiyyatın əsas aparıcı qüvvəsi
olan özəl sektorun inkişafı məqsədilə
görülən işlər, tərəfinizdən qəbul
olunan qərarlar ölkəmizdə sahibkarlığın
inkişafına əhəmiyyətli təkan verib.
Qida məhsulları
istehsalı sahəsində kiçik sahibkar kimi bu gün
ölkə rəhbərinə öz fəaliyyətim barədə
məruzə etmək şəraitinin yaradılması buna
gözəl nümunədir.
Azərbaycan neft-qaz ölkəsi
olmaqla yanaşı, həm də çox böyük aqrar
resursa və potensiala malik uğurlu kənd təsərrüfatı
ölkəsidir. Yaradılmış əlverişli
imkanlar daha çox çeşiddə yerli məhsul
istehsalı üçün şərait yaradır ki, nəticə
etibarilə həm yerli istehlakçılar təmin olunur, eyni
zamanda, ixrac imkanları yaranır. Dövlətimiz
kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı
üçün maddi və texniki vəsaitlər qismində
böyük sərmayələr yatırıb, çoxşaxəli
dəstək mexanizmlərindən istifadə üçün
hər cür imkan yaradılıb.
Möhtərəm cənab
Prezident.
Bu gün biz dövlətin dəstəyindən
yararlanaraq dünya miqyaslı sərgilərdə öz məhsullarımızı
nümayiş etdirmək imkanı qazanmışıq. Bu cür mötəbər
tədbirlərdə iştirak edərək məhsullarımızı
dünya bazarlarına çıxarmaq Sizin
dəstəyiniz sayəsində əlçatan olub.
Şirkətimiz meyvə və
tərəvəzlərdən premium seqmentə aid konserv məhsullarının
istehsalı ilə məşğuldur. Tərkibində
heç bir kimyəvi qatqı maddələri olmayan, tam təbii
məhsullarımız bu xüsusiyyətinə görə
dünyanın qabaqcıl ölkələrinin
istehlakçıları tərəfindən rəğbətlə
qarşılanır. Biz, "ZIRA natural and
gourmet” brendi altında istehsal olunan məhsullarımızla fəxr
edirik. Məhsullarımızın bir
çoxunun tərkibində şəkər yoxdur və
sağlam qidalanma üçün nəzərdə tutulub.
Dünyada gedən total sənayeləşmə fonunda bu
cür məhsullar dünya bazarlarında böyük
marağa səbəb olur.
Digər bir özəlliyimiz
isə yalnız yerli mövsümi xammaldan istifadə və həmin
xammalın təchizatını bütün ölkəboyu
kiçik fermerlərdən tədarük etməyimizdir. Bu həm
yüksəkkeyfiyyətli, pestisidlərsiz xammal əldə etməyə,
həm də kiçik fermerlər üçün öz məhsullarını
bazar qiymətindən nisbətən yüksək qiymətə
birbaşa alıcı şirkətlərə satmağa imkan
verir.
Müəssisəmiz beş
ildir fəaliyyət göstərir və bu vaxt ərzində
dövlətimizin kiçik və orta biznesə dəstəyinin
bəhrəsi olaraq bir çox uğurlara imza
atmışıq. Fəaliyyətimiz əsasən
ixracyönümlüdür. Hazırda məhsullarımız
Rusiya Federasiyası, Amerika Birləşmiş Ştatları,
Ukrayna, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri,
Polşa kimi ölkələrə ixrac olunur. Bizim məhsul portfelinin unikallığı qədim
Azərbaycan reseptlərinin araşdırılaraq yenidən
üzə çıxarılması, nəsildən-nəslə
ötürülən təam nümunələrinin
dünyaya çatdırılma konsepsiyası üzərində
qurulmasıdır. Məhsullarımız
dünyanın bir çox ölkələrində təşkil
olunmuş qida və kənd təsərrüfatı sərgilərində
ölkəmizi yüksək səviyyədə təmsil edib və
sərgi iştirakçılarının böyük
marağını qazanıb. Məqsədimiz
Sizin iqtisadiyyatımız qarşısında qoyduğunuz əsas
hədəflərə uyğun olaraq, ənənəvi ixrac
bazarlarından əlavə, yeni ixrac bazarlarının
tapılması və ixracın coğrafi
diversifikasiyasıdır.
Cənab Prezident, Sizin
tapşırıqlarınıza uyğun olaraq qeyri-neft məhsullarının
ixracının genişləndirilməsi və "Made in
Azerbaijan” brendinin dünyada tanıdılması istiqamətində
dövlətin dəstəyi ilə mütəmadi olaraq xarici
ölkələrə ixrac missiyaları təşkil olunur,
beynəlxalq sərgilərdə vahid ölkə stendi ilə
iştirak edilir. Dövlətin vəsaiti hesabına həyata
keçirilən dəstək tədbirləri biz sahibkarlar
üçün xarici partnyorların tapılması və
ixracın artırılması istiqamətində platforma
rolunu oynayır. Yaradılmış bu
cür şəraiti dəyərləndirərək istehsal
etdiyimiz məhsulların xarici bazarlara
çıxarılması istiqamətində bir sıra
müqavilələr bağlanılıb, uğurlu nəticələr
əldə olunub.
Cənab Prezident, Sizin iqtisadiyyatın
real sektorunun inkişafına yönəlmiş tövsiyə
və tapşırıqlarınızı rəhbər tutaraq
xammaldan əlavə dəyər yaradan hazır məhsulların
istehsalına xüsusi əhəmiyyət veririk. Şirkətimizin məqsədi yalnız məhsul
ixrac edib, ölkəyə valyuta axınını təmin etməkdən
ibarət deyil. Əsas amalımız qədim
Azərbaycan mətbəxini, ənənələrini, tarixini
və potensialını dünya xalqlarına çatdırmaq
və ümumilikdə keyfiyyətli Azərbaycan məhsulları
ideyasını dünyada təbliğ etməkdir. Bu məqsədlə şirkətimiz müxtəlif
ölkələrdə məhsullarımızın dequstasiya və
təbliğat aksiyaları təşkil edir.
Möhtərəm cənab
Prezident, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin dediyi kimi, hər
bir sahibkar özünü respublika iqtisadiyyatının bir
hissəsi bilməli və ölkənin iqtisadi tərəqqisi
üçün səylər göstərməlidir.
Əlbəttə, hər bir
vətəndaşın ən ümdə vəzifəsi və
borcu öz vətəninə ləyaqətlə və vicdanla
xidmət etməkdir. Kimi təhsildə, kimi tibdə, kimi orduda
öz Vətəninə töhfəsini verməyi
böyük qürur və şərəf saymalıdır.
Bizim də həyat məqsədimiz və
amalımız ölkəmizə iqtisadi sahədə xidmət
etmək, keyfiyyətli məhsullar istehsalı ilə
iqtisadiyyatımızın inkişafına öz töhfəmizi
verməkdir.
Sonda bir kiçik sahibkar kimi, ölkəmizdə
iş adamları üçün yaradılmış gözəl
şəraitə və bizə olan qayğıya görə
Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm.
Çox sağ olun.
***
Astara Rayon İcra Hakimiyyətinin
başçısı Qəzənfər
AĞAYEV çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Ölkəmizin hər yerində
olduğu kimi, Astara rayonunda da Azərbaycan Respublikası
regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət
Proqramında nəzərdə tutulan tədbirlərin
icrası istiqamətində işlər uğurla davam
etdirilib.
Sizin dəstəyiniz, rayona
etdiyiniz səfərlər zamanı verdiyiniz
tapşırıq və tövsiyələr, həmçinin
sərəncamlarınızla ayrılan vəsaitlər
hesabına rayonda geniş abadlıq-quruculuq işləri həyata
keçirilib.
2019-cu ildə sosial infrastrukturun
yaxşılaşdırılması istiqamətində
mühüm addımlar atılıb, 7 kənddə modul tipli
məktəblər tikilib, Astara şəhərinin içməli
suya olan tələbatının ödənilməsi məqsədilə
ümumilikdə 4100 abonentə su xətti çəkilib,
hazırda isə daha iki kənddə bu işlər davam
etdirilir. Astaraçay və Pensər
çayında sahilboyu təhlükəsizlik tədbirləri
görülüb, ümumilikdə 910 poqonmetr mühafizə
divarı tikilib.
Ötən il Astara şəhərində
istismar müddəti başa çatmış evlərin
sakinləri üçün 48 mənzilli yaşayış
binası tikilib, torpaq sürüşməsi nəticəsində
evləri qəzalı vəziyyətə
düşmüş ailələr üçün 2019-cu ildə
imzaladığınız Sərəncamla ayrılmış
vəsait hesabına 36 mənzilli yaşayış
binasının tikintisinə başlanılıb.
Son illərdə yol
infrastrukturunun yaxşılaşdırılması
üçün genişmiqyaslı işlər
görülüb, ümumi uzunluğu 150 kilometr olan avtomobil
yolları çəkilib. 2019-cu ildə
Ərçivan-Züngüləş avtomobil yolu istifadəyə
verilib və hazırda yaşayış məntəqələrinin
72 faiz əhalisi yeni asfalt yollardan istifadə edir. Ev təsərrüfatlarının
84 faizi qazlaşdırılıb və bu il
daha 4 kəndə təbii qaz veriləcək.
Bütün bunlar Sizin
sakinlərimizin rahat yaşamaları üçün həyata
keçirdiyiniz böyük sosialyönümlü işlər
sayəsində ərsəyə gəlmişdir. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin ideyalarına
sadiq olan astaralılar onlar üçün yaradılan bu
şəraitə, yüksək diqqət və qayğıya
görə Sizə sonsuz minnətdarlıqlarını
bildirirlər.
Aqrar sahənin
inkişafı üçün yaratdığınız
şərait, böyük uzaqgörənliklə həyata
keçirdiyiniz iqtisadi kurs rayonumuzda da öz müsbət nəticəsini
verməkdədir. 2017-ci ildə Lənkəranda
keçirilmiş respublika müşavirəsində
çayçılığın, sitrusçuluğun və
çəltikçiliyin inkişafı məsələlərinə
dair verdiyiniz tapşırıqlar və sonradan qəbul
etdiyiniz mühüm Dövlət proqramları bu sahələrin
inkişafına böyük təkan verib. Çayçılıq Astarada kənd təsərrüfatının
ənənəvi sahələrindən biridir. "Astaraçay” fabrikində istehsal edilən
ekoloji təmiz Astara çayı Moskvada, Dubayda keçirilən
beynəlxalq sərgilərdə mükafatlara layiq
görülüb. 2019-cu ildə 273 hektar
sahədən 583 ton yaşıl çay yarpağı
yığılaraq fabriklərə təhvil verilib ki, bu da
2017-ci illə müqayisədə 106 ton və ya 22 faiz
çoxdur. Çay sahələrinin 500
hektara çatdırılması indi qarşımızda duran
əsas vəzifələrdən biridir. Önəmlisi
isə odur ki, bunun nəticəsində yüzlərlə
insanın məşğulluğunu təmin etmək
mümkün olacaq.
Rayonumuzda əsas ənənəvi
istehsal sahələrindən biri də sitrusçuluqdur. Bu sahədə səmərəliliyi
artırmaq məqsədilə türkiyəli mütəxəssislərlə
təcrübə mübadiləsi sayəsində rayona
şaxtaya davamlı yapon sortu olan sitrus tingləri gətirilib,
innovativ üsullarla 1700 hektarda yeni sitrus bağları
salınıb, onların ümumi sahəsi 4035 hektara
çatdırılıb ki, bu da əvvəlki illərlə
müqayisədə iki dəfə çoxdur. Ötən il
ümumi dəyəri 30 milyon manat olan 43 min ton məhsul
istehsal edilib, nəticədə 10 min nəfərə
yaxın sitrusçu fermerin, fərdi təsərrüfatçının
ailə büdcələri əhəmiyyətli dərəcədə
artıb, onların ümumi gəlirləri 11,8 milyon manatı
ötüb. Sitrusçular hazırda bağ sahələrinin
artırılması istiqamətində işlər
aparırlar.
Rayonda çəltikçiliyin
də inkişaf etdirilməsi üçün bir sıra tədbirlər
həyata keçirilib, sutkalıq gücü 40 ton olan
müasir çəltik emalı zavodu istifadəyə verilib. Artıq Astara
düyüsü brend olaraq ölkə bazarlarında öz
yerini tutub.
Astaranın iqtisadi
inkişafını xarakterizə edən sahələrdən
biri də turizmdir. Böyük turizm potensialı olan
rayonumuzda termal suların, nadir təbii landşaftın və
tarixi abidələrin olması, ucqar dağ kəndlərinə
belə asfalt yolların çəkilməsi, cənub bölgəsinə
yeni həyat gətirən Ələt-Astara magistral yolunun
istifadəyə verilməsi rayonda turizmin inkişafı
üçün münbit şərait yaradır. Bunun nəticəsidir ki, xarici investorların
rayonumuza turizm bölgəsi kimi marağı getdikcə
artmaqdadır.
Möhtərəm cənab
Prezident, bir məsələni də xüsusilə qeyd etmək
istəyirəm. Əhalisinin sayı az olan, ən
ucqar dağlıq ərazidə yerləşən beş kənddə
hələ sovetlər dövründən elektrik xəttinin və
avtomobil yolunun olmadığını biləndə, xərclərin
çox olmasına baxmayaraq, keçən il dərhal
tapşırıq verdiniz ki, bu kəndlərə elektrik xətti
də, yol da çəkilməlidir. Bu gün həmin
kəndlərdə yol da, işıq da var.
Sonda icazə verin, rayonumuzun
hər bir sakininə göstərdiyiniz yüksək diqqət
və qayğıya görə bir daha onların dərin minnətdarlığını
çatdırım və Sizi əmin edim ki, bundan sonra da
qarşımıza qoyduğunuz vəzifələrin yerinə
yetirilməsi üçün əlimizdən gələni edəcəyik.
Diqqətinizə görə çox
sağ olun.
***
"Ağstafa Aqrar Sənaye Kompleksi”
müəssisəsinin icraçı direktoru Anar ORUCOV çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Sizin rəhbərliyinizlə
ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində
aparılan genişmiqyaslı işlər nəticəsində
paytaxt Bakı ilə yanaşı, regionlarımızın da
inkişafı təmin olunub, xüsusilə kənd təsərrüfatı
sahəsində geniş təyinatlı infrastruktur şəbəkələri
yaradılıb, ümumilikdə regionlarımızda
sahibkarlıq fəaliyyətinə maraq artıb. Nəticədə
ən müasir texnologiyalara əsaslanan rəqabətqabiliyyətli,
ixracyönümlü və idxaləvəzləyici məhsul
istehsal edən müəssisələr yaradılıb, əhalinin
məşğulluq və həyat səviyyəsi daha da
yaxşılaşdırılıb.
Cənab Prezident, ərzaq təhlükəsizliyinin
təmin edilməsi çərçivəsində ölkəmizdə
ənənəvi kənd təsərrüfatı sahələrindən
biri hesab olunan taxılçılığın
inkişafı istiqamətində verdiyiniz tövsiyələrin
icrası ilə əlaqədar müəssisəmiz tərəfindən
bir sıra işlər görülüb. Belə ki, 2012-ci il aprel ayının 12-də Sizin
iştirakınızla müasir avadanlıq və 80-dən
artıq kənd təsərrüfatı texnikası ilə təchiz
edilmiş özəl "Ağstafa Aqroservis” müəssisəsinin
açılışı həyata keçirilib. Müəssisənin
inkişaf planına əsasən 2012-2019-cu illərdə
Ağstafa rayonunun Ceyrançöl sahəsində istifadəmizə
verilən 2748 hektar torpaq sahəsində növbəli əkin
sistemi tətbiq edilərək, ərzaq buğdası, yonca,
arpa və digər məhsullar istehsal edilir. Təkcə
2018/2019-cu əkin ilində istifadədə olan torpaq sahəmizdə
8200 ton yüksək zülallı ərzaq taxılı, 1200
ton günəbaxan dəni istehsal edilib. Hazırda
əlavə olaraq 3800 hektar torpaq sahəsinin əkin dövriyyəsinə
daxil edilməklə müəssisəmizin istehsal
gücünün artırılması məqsədi ilə
müvafiq işlər aparılır.
Möhtərəm cənab Prezident,
iri özəl taxılçılıq və sənaye
istehsalı müəssisələrinin
yaradılmasının vacibliyi ilə bağlı tövsiyələrinizi
nəzərə alaraq, 2016-cı il oktyabr
ayının 19-da Sizin iştirakınızla təməli
qoyulan beş zavoddan ibarət Ağstafa Aqroparkı xarici
mütəxəssislərlə birgə layihələndirilib
və tikinti-quraşdırma işləri həyata
keçirilir.
Cənab Prezident, icazənizlə, təməlqoymadan
sonrakı dövr ərzində görülmüş işlər
barədə qısa məlumat verim. Layihə üzrə əsasən
Almaniya və İsveçrənin nüfuzlu şirkətlərinin
istehsal etdiyi, saatda 200 ton emal gücünə malik, ilkin təmizləmə
avadanlığı, saatda 50 ton qurutma gücünə malik və
ümumi saxlama həcmi 36 min ton olan rezervuar, saatda 25 ton emal
gücü olan dənli bitkilər toxumu istehsalı zavodu,
saatda 5 ton emal gücünə malik paxlalı bitkilərin
toxumu istehsalı zavodu, saatda 5 ton emal gücündə dəyirman
kompleksi, sutkada 36 ton istehsal gücündə çörək
və yarımfabrikatlar zavodu inşa edilərək
avadanlıqları quraşdırılıb.
Layihə üzrə nəzərdə
tutulmuş bütün işlər başa
çatdırılıb, texnoloji avadanlıqların sazlama
prosesi yekunlaşmaq üzrədir. Görülən
işlərin nəticəsində "Sahədən süfrəyə”
prinsipini əsas tutaraq bütün istehsal prosesini zəncirvarı
olaraq qurmağa müvəffəq olmuşuq. Hazırda müəssisəmizdə və törəmə
müəssisələrimizdə 360 nəfər işlə təmin
olunub.
Cənab Prezident, layihənin
ümumi dəyəri 86 milyon manat təşkil edir ki, bunun da
bir hissəsi Almaniyanın "Euler Hermes” ixracat
sığortası dəstəyi ilə Almaniya bankından
götürülmüş kredit, həmçinin 5 milyon
manatı dövlətimizin sahibkarlığın
inkişafı məqsədilə ayırdığı
güzəştli kredit və müəssisənin daxili
imkanları hesabına icra edilib. Bildirmək istəyirəm ki, müəssisəmizə
təqdim olunan investisiya təşviqi sənədi əsasında
Avropa ölkələrindən idxal etdiyimiz texnoloji xətlər
idxalda gömrük rüsumundan azad edilib, eləcə də
müəssisəmizə 7 il müddətinə
vergi güzəştləri tətbiq olunub. Təşviq
sənədinin alınması nəticəsində qənaət
olunmuş 2 milyon 600 min manat vəsait müəssisənin
yaradılmasında istifadə edilib.
Möhtərəm cənab Prezident,
müəssisəmizin çoxsaylı kollektivi adından Sizi əmin
edirik ki, iqtisadiyyatımızın inkişafı və
xalqımızın rifahının daha da
yaxşılaşdırılması istiqamətində
göstərdiyiniz bu fədakar fəaliyyətinizdə həmişə
Sizin yanınızda olacağıq.
Diqqətinizə görə
minnətdaram.
***
Kürdəmir Rayon İcra Hakimiyyətinin
başçısı Ceyhun
CƏFƏROV çıxış edərək dedi:
-Möhtərəm cənab Prezident.
Sizin təşəbbüsünüzlə
həyata keçirilən regionların sosial-iqtisadi
inkişafı Dövlət Proqramının uğurlu
icrası nəticəsində respublikamızın
bütün şəhər və rayonları kimi, Kürdəmir
rayonunun da siması köklü şəkildə dəyişib,
infrastruktur təminatı, kommunal xidmətlərin keyfiyyəti
yaxşılaşıb, əhalinin məşğulluq səviyyəsi
və rifahı əhəmiyyətli dərəcədə
yüksəlib.
İqtisadiyyatın
mühüm sahələrindən olan kənd təsərrüfatı
rayonumuzda dirçəliş dövrünü yaşayır. Xüsusilə əkin
torpaqlarının az münbit olmasına
baxmayaraq, əkinçilik sahəsi sürətlə
inkişaf etməkdədir. Kəndlilərə,
fermerlərə və sahibkarlara göstərdiyiniz diqqətin
nəticəsidir ki, insanların torpağa
bağlılığı artdıqca, Sizin
qayğınızı daha çox hiss edir, onlar dövlətin
dəstəyindən istifadə etməklə məhsul
bolluğu yaratmağa çalışırlar.
Möhtərəm cənab Prezident,
Sizin tapşırığınız və tövsiyələrinizə
uyğun olaraq, ötən il rayonumuzda 2809 hektarda pambıq əkilib
və 6497,4 ton məhsul tədarük edilib. Pambıq
sahələrinin hər hektardan orta məhsuldarlığı
hətta 1981-ci ilin göstəricilərindən də yüksək
olub. Pambığın əkilməsi, becərilməsi
və yığılması işlərinə 6 mindən
çox işçi qüvvəsi cəlb edilib, onlar yüksək
gəlir əldə etməklə öz büdcələrinə
2 milyon 500 min manat vəsait daxil ediblər. Bununla
yanaşı, illik istehsal gücü 30 min ton olan pambıq
emalı zavodu yenidən qurularaq istifadəyə verilib.
Siz
çıxışlarınızda baramanın
ixracyönümlü məhsul olmasını, ölkənin
valyuta ehtiyatlarının artırılmasında və yeni
iş yerlərinin yaradılmasında mühüm amil
olduğunu qeyd edərək, bu sahənin inkişaf etdirilməsini
bir vəzifə kimi qarşımıza qoymusunuz. Ötən
il kümçülərimiz 22,6 ton barama
tədarük edib və barama istehsalından 204 min manata
yaxın gəlir əldə olunub.
Baramaçılığın yem bazasının
formalaşdırılması istiqamətində işlər
davam etdirilib, ötən il 20 min ədəd
tut tingi əkilərək, tinglərin sayı ümumilikdə
238 min 500 ədədə çatdırılıb. 2019-cu ildə taxılçılıq sahəsində
də böyük uğurlar qazanılıb. Belə ki,
təsərrüfatlarda 136 min 417 ton taxıl istehsal edilib, orta
məhsuldarlıq son iki ildə 10 sentnerdən çox artaraq
hər hektardan 33,2 sentnerə çatıb.
Ölkəmizdə qabaqcıl
texnologiya və təcrübəyə əsaslanan, rəqabətqabiliyyətli
məhsul istehsalında, emal sənayesinin davamlı olaraq
yüksəkkeyfiyyətli və maya dəyəri
aşağı xammalla təmin olunmasında, ərzaq
bolluğu yaradılması ilə yanaşı, regionlarda məşğulluğun
artırılmasında əhəmiyyətli rola malik aqroparklar
və iri fermer təsərrüfatlarının
yaradılması ilə bağlı Sizin
tapşırıqlarınıza uyğun olaraq rayonumuzda 14 min
917 hektar sahədə dörd aqroparkın yaradılması
istiqamətində işlər davam etdirilir. Ötən il ümumi sahəsi 4446 hektar olan bitkiçilik
sahəsi üzrə ixtisaslaşmış iki aqroparkda işlər
başa çatdırılıb, daha iki aqroparkda layihələndirmə
və tikinti-quraşdırma işləri aparılır.
Rayonumuzda heyvandarlıq sahəsinin
də inkişafı diqqət mərkəzində
saxlanılır. Sizin qayğınız sayəsində
Kürdəmir süd emalı zavodunun fəaliyyəti genişləndirilib,
yeni istehsal sahələri yaradılıb və zavodda 80
çeşiddən çox məhsul istehsal edilir. Bununla yanaşı, kompleksdə heyvanların
sayı 3000 başa, aylıq süd istehsalı 1100 tona
çatdırılıb.
Azərbaycanda termal su ilə
isidilən, ilk və yeganə təsərrüfat olan
"GEOTERMAL AGRO” MMC-yə ayrılmış 55 hektarın 7
hektarında artıq müasir istixana kompleksi
quraşdırılıb. Müəssisəyə
15 milyon manat investisiya qoyulub, növbəti illərdə daha
10 milyon manat investisiya qoyulması planlaşdırılır.
Hazırda kompleksdə 80 nəfər
çalışır, mövsüm vaxtı isə 200 nəfər
işlə təmin edilir. Kompleksdə
işlər tam başa çatdıqdan sonra 500 nəfər
daimi işlə təmin olunacaq. Keçən il müəssisədə istehsal olunan 2100 ton
pomidordan 1500 tonu Rusiyaya ixrac edilib.
Rayonda sahibkarlara yaradılmış
münbit şərait nəticəsində 2019-cu ildə
ümumilikdə özəl sahəyə 79 milyon 20 min manat
investisiya qoyulub, Sahibkarlığın İnkişafı
Fondunun xətti ilə sahibkarlarımıza 7 milyon 947 min manat
güzəştli kredit verilib.
Dövlət Proqramının birinci
ilində nəzərdə tutulmuş layihələrin
icrası nəticəsində rayonumuzda ümumilikdə 941-i
daimi olmaqla 1492 yeni iş yeri yaradılıb.
Sizin diqqət və
qayğınız nəticəsində rayonumuzda abadlıq və
quruculuq işləri, sosial layihələrin icrası da
sürətlə davam etdirilir. Dövlət proqramlarının
icrası nəticəsində ümumilikdə 118,2 kilometr, o
cümlədən 2019-cu ildə 88,2 kilometr uzunluğunda yerli əhəmiyyətli
avtomobil yollarının tikintisi başa
çatdırılıb, çoxmərtəbəli 46 ictimai
yaşayış binalarının dam örtükləri dəyişdirilib
və ya təmir olunub, qazlaşdırmanın səviyyəsi
99,4 faizə çatdırılıb, elektrik təsərrüfatında
yenidənqurma işləri davam etdirilib.
İctimai xidmətlər sahəsində inqilabi layihəniz hesab edilən və əhalinin böyük sevinclə qarşıladığı "ASAN xidmət” mərkəzinin tikintisi başa çatdırılıb. "Xalça istehsalı emalatxanası” da fəaliyyətə başlayıb, 563 məcburi köçkün ailəsinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə mənzillər tikilərək istifadəyə verilib.
Möhtərəm cənab Prezident.
Sizi əmin etmək istəyirəm ki, biz kürdəmirlilər Sizin diqqət və qayğınıza bundan sonra da əməli işlərimizlə cavab verəcək, Azərbaycanın tərəqqisi naminə qarşıya qoyduğunuz vəzifələrin həyata keçirilməsi üçün var gücümüzlə çalışacağıq.
Diqqətinizə görə çox sağ olun.
***
Daha sonra dövlətimizin
başçısı yekun nitqi söylədi.
Azərbaycan.- 2020.- 4 fevral.- S.1-4.