Distant təhsil

Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın ideyası əsasında həyata keçirilən bu layihə uğurla tətbiq olunur

Müasir texnologiyanın inkişafı respublikanın təhsil sisteminə də müsbət təsir göstərmişdir. Bunun nəticəsidir ki, distant tədris sistemi hazırda aktiv istifadə edilməkdədir. Distant təhsil öyrədən və öyrənən arasında əlaqəni kompüter şəbəkələri vasitəsilə internet üzərindən operativ, müntəzəm dialoq, əks əlaqə əsasında uzaq məsafədən həyata keçirir.

Distant təhsil prosesində tədris metodik kompleksdən: kompüter, təqdimat videoları, multimedia texnikası və s. kimi təlim vasitələrindən istifadə olunur. Məsafəli təhsil şagirdilə müəllim fiziki olaraq bir yerdə olmasa da, hər iki tərəfin canlı ünsiyyətini təşkil edən texnologiyadır. Ölkəmizdə distant təhsil yeni olsa da, ictimaiyyət bu sistemin zəruriliyini anlayır, qabaqcıl təhsil müəssisələri və peşəkar müəllimlər tədris prosesində onu tətbiq edirlər.

Distant təhsil ilkin olaraq dünyanın bəzi inkişaf etmiş ölkələrində tətbiq olunmuş və bu yöndə müəyyən irəliləyişlər əldə edilmişdir. 19 iyun 2009-cu ildən "Təhsil haqqında” qanuna görə, Azərbaycanda təhsil almanın formalarından biri də distant təhsildir. Distant təhsilin tətbiqi üçün məktəblərin internetə çıxışı təmin edilməli, təhsil alanın evində müvafiq şərait, avadanlıq olmalıdır. Distant təhsil tədris prosesini internet üzərindən həyata keçirərək virtual şəbəkə vasitəsilə insanların elektron təhsil almasına şərait yaradır. Şagird təhsilindən və müəllimindən ayrılsa da, bu sistem vasitəsilə vaxt itirmədən telekommunikasiya vasitələri üzərindən öz təhsilini istədiyi vaxt davam etdirə bilir.

"Heç kəs təhsilsiz qalmasın!” Bu, təhsil sisteminin baş devizidir. Distant təhsil orta ümumtəhsil məktəblərində və ümumiyyətlə, tədris ocaqlarında çoxdan tətbiq olunsa da, səhiyyə müəssisələrində bu təlim texnologiyasına müraciət yenidir. Məlumdur ki, məktəbəqədər və məktəbyaşlı uşaqların səhhətində yaranan problemlərə, xəstəliklərə görə onlar təhsillərini məktəbdə davam etdirə bilmirlər, bəzilərinin vəziyyəti kəskin olduğundan, ümumiyyətlə, məktəbə gedə bilmir və yaxud təhsillərini yarımçıq qoymağa məcbur olurlar. Buna görə də, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın ideyası əsasında Respublika Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə səhiyyə müəssisələrində tətbiq edilən "Müalicə alan uşaqların Distant Təhsil” layihəsi bu yöndə atılmış ən gözəl addımlardan biridir. Bu layihə Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzində sağlamlıq imkanları məhdud, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan şagirdlərə, burada müalicə alan bağça yaş dövrü, məktəbəqədər və məktəbyaşlı uşaqlar üçün distant təhsil almaq imkanı yaradır. Ölkənin Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzində, eləcə də Talassemiya Mərkəzində bu layihə əsasında səhhətində problem yaranan uşaqlar müalicə almaqla burada olduğu müddət ərzində öz təhsillərindən geri qalmır və məktəbdə keçdiyi mövzudan başlayaraq dərslərini davam etdirə bilirlər.

Bilik səviyyəsindən asılı olmayaraq, şagirdlərə mövzular üzrə hazırlanmış xüsusi təqdimat dərslərindən ibarət təlimlər də keçirilir. Şagird bunun sayəsində həm keçdiyi mövzunu təkrarlayır, həm də yeni mövzuya dair bilgilər əldə edir. Xüsusi hazırlanmış təqdimat videoları uşaqların mövzuları daha yaxşı başa düşməsinə kömək edir, videoçarxlar vasitəsilə onların dərsi daha asan mənimsəmələrinə şərait yaradır.

Xəstəliyinə görə heç vaxt məktəbə gedə bilməyən uşağa isə burada sıfırdan təhsil verilir, müəyyən olunmuş proqram əsasında dərs deyilir. Distant təhsil, həmçinin şagirdlərin cəmiyyətdən təcrid olunmalarının qarşısını alır. Onlarda özünə və gələcəyə inam hissi, yeni ideyalar formalaşdırır. Bundan əlavə, bağçayaşlı uşaqlara gərəkli bilgilər verilir, məktəbəqədər yaşında olan (3-5 yaş) uşaqlara nitq vərdişləri aşılanır. Dərs prosesi xüsusi hazırlanmış təqdimat və videolar vasitəsilə davam etdirilir.

Distant təhsildə şagirdlər elektron materiallar, elektron dərslik, şagirdlərin yaş səviyyələrinə uyğun formada hazırlanmış tədris materialları ilə təmin olunur, dərslər yüksək əyanilik prinsipi çərçivəsində həyata keçilir. Bu zaman çeviklik, modulluq, müəllim qabiliyyəti, təhsilin keyfiyyətinə xüsusi nəzarət, şagird ilə qurulan dialoq, müasir texnologiyalardan istifadəyə yararlı ənənəvi resurslar təhsilin xarakterik xüsusiyyətləri hesab edilir.

Distant təhsil prosesində keçilən ambulator dərslər xüsusilə diqqətəlayiqdir. Müəllimlərini görən kimi uşaqlarda yaranan dərs öyrənmək həvəsi, təhsilə olan maraqları, onların hər birinin gələcəyinə səpilmiş toxum, dünyanın bəlkə də ən böyük sevincidir. Burada hər bir müəllim uşaqlara xüsusi yanaşma metodundan istifadə edir. Hər dərsin sonunda şagirdin qiymətləndirilməsi onların növbəti dərsə daha həvəslə hazırlaşmalarına stimul yaradır. Valideynlər tərəfindən bu xeyirxah işin sevilməsi, bu layihəyə olan inam və rəğbətləri hamımızın ürəyincədir.

Tədris olunan Azərbaycan dili və ədəbiyyat, biologiya, həyat bilgisi, musiqi, riyaziyyat, coğrafiya, tarix, ingilis dili, texnologiya, təsviri incəsənət kimi fənlər üzrə xüsusi müəllimlər çalışır. Musiqi dərslərində Azərbaycanda ilk dəfə olaraq tətbiq olunan musiqi terapiyasından istifadə olunur. Psixoloq uşaqlarla xüsusi formada məşğul olaraq təlimin və tərbiyənin psixoloji qanunauyğunluqlarını dərindən yiyələnməkdə onlara kömək göstərir. Hər bir müəllim hazırlanmış dərs proqramı üzrə öz fənnini distant olaraq tədris edir.

Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyeva tez-tez Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinə gəlir, Mərkəzin fəaliyyəti və Talassemiya Mərkəzində aparılan müayinə və müalicə prosesi ilə yaxından tanış olur, distant təhsil prosesinə cəlb olunmuş uşaqlarla palatalarda görüşür, dərs prosesləri ilə maraqlanır və bu sahədə əlindən gələn köməyi əsirgəmir.

Leyla xanım mərkəzə hər gəlişində qayğıya, yardıma ehtiyacı olanlara xüsusi diqqət yetirir, uşaqların bütün istəklərini yerinə yetirir. İnanırıq ki, bu cür gözəl layihələr sayəsində ölkəmizin heç bir vətəndaşı, şagirdi ən çətin anda belə, köməksiz və təhsilsiz qalmayacaq.

Könül HACIYEVA,

"Distant Bilik” Mərkəzinin müəllimi

Azərbaycan.- 2020.- 5 fevral.- S.7.