3 ildə 23 pillə yüksəliş

Prezident İlham Əliyevin mütərəqqi islahatları ilə Azərbaycan Avropa regionunda iqtisadi azadlıq indeksini ən çox yaxşılaşdıran ölkədir

"İqtisadi azadlıq indeksi-2018” - 186 ölkə arasında 67-ci yer;

"İqtisadi azadlıq indeksi-2019” - 186 ölkə arasında 60-cı yer;

"İqtisadi azadlıq indeksi-2020” - 186 ölkə arasında 44-cü yer.

İstənilən ölkədə iqtisadi azadlıq mövcuddursa, dövlət xarici güc və amillərdən asılı olmayaraq xalqın layiqli yaşayışını təmin edir, maddi və mənəvi ehtiyatlarını qorumağa qadir olur. Məhz ölkənin iqtisadi azadlığı şəraitində azad iqtisadiyyat, yəni fəaliyyəti kənar qüvvələrin təsirinə məruz qalmayan sağlam və sərbəst rəqabətə əsaslanan iqtisadiyyat mümkündür. Bu gün Azərbaycanın da adı həmin ölkələr sırasında çəkilir. ABŞ-ın "İrs Fondu”nun hazırladığı "İqtisadi azadlıq indeksi”nə görə Azərbaycanın bu il mövqeyini 16 pillə yaxşılaşdıraraq dünyada 44-cü pilləyə yüksəlməsi deyilənlərin bariz nümunəsidir.

"İqtisadi azadlıq indeksi”ni ən çox təkmilləşdirən 11 ölkədən biri

Öncə onu vurğulayaq ki, bu indeks artıq 25 ildir hazırlanır. 186 ölkədə mülkiyyət hüquqlarından tutmuş maliyyə azadlığına qədər 12 azadlıq dəyərləndirilir. "İqtisadi azadlıq indeksi” 4 əsas indikator olmaqla, 12 alt-indikatora əsasən formalaşır. "Qanun Aliliyi”, "Dövlət payı”, "Səmərəli tənzimləmə” və "Bazarların açıqlığı” əsas indekslər (indikatorlar) olmaqla ölkələrin reytinqini formalaşdırır.

Qeyd olunan əsas indikatorlar üzrə isə müəyyənləşdirilən əsas alt-indikatorlara mülkiyyət hüquqları, hökumət bütövlüyü, məhkəmə effektivliyi, dövlət xərcləri, vergi yükü, fiskal sağlamlıq, biznes azadlığı, əmək azadlığı, pul azadlığı, ticarət azadlığı, investisiya azadlığı və son olaraq maliyyə azadlığı aid olunur. Hər bir alt-indikator indeks üzrə reytinqdə bərabər xüsusi çəkiyə malikdir.

Bu gün Azərbaycan dünyada "İqtisadi azadlıq indeksi”ni ən çox təkmilləşdirən 11 ölkə sırasındadır. Son 3 ilin göstəricilərinə nəzər yetirdikdə bunları aydın şəkildə görə bilərik.

İki il öncə, 2018-ci ildə Azərbaycan "İqtisadi azadlıq indeksi”ndə bir pillə irəliləyərək 186 ölkə arasında 67-ci yerdə qərarlaşmışdı. Həmin hesabatda bildirilirdi ki, son on il ərzində həyata keçirilən davamlı iqtisadi islahatlar nəticəsində Azərbaycan ümumi orta hesab üzrə regional və dünya göstəricilərindən üstün olaraq, Asiya-Sakit Okean regionunda 43 ölkə arasında 14-cü yerdə qərarlaşmışdı. Bundan əlavə, sözügedən indeks üzrə Azərbaycan Fransa, İtaliya və Yunanıstan kimi inkişaf etmiş ölkələr ilə müqayisədə ön sıralarda yer tutmuşdu. Həmçinin Rusiya da daxil olmaqla bir sıra MDB ölkələrini qabaqlamışdı.

2019-cu ildə isə ölkəmiz 7 pillə irəliləyərək 186 ölkə arasında 60-cı, 2020-ci ildə isə daha 16 pillə irəliləyərək 44-cü yerə yükəlib. Göründüyü kimi, son 3 ildə Azərbaycan "İqtisadi azadlıq indeksi”ndə Avropanın inkişaf etmiş ölkələrini geridə qoyaraq 23 pillə irəliləyib. Bu, əlbəttə ki, ölkəmiz adına böyük nailiyyətdir.

Reytinqdə Azərbaycan qədər irəliləyiş edən ikinci ölkə yoxdur

Bütün bunlar Prezident İlham Əliyevin məqsədyönlü və köklü iqtisadi islahatlarına verilən növbəti beynəlxalq qiymətdir. Əksər beynəlxalq reytinq agentlikləri tərəfindən ard-arda ölkə iqtisadiyyatının real vəziyyəti haqqında müsbət mövqe nümayiş etdirməsi təbii ki, təsadüfi deyil. Bütün hesabatlarda Azərbaycanın adının yüksəlməsini müşahidə edirik.

Azərbaycanın iqtisadi sahədə qazandığı bu nailiyyətlər, eləcə də ölkədə həyata keçirilən liberal iqtisadi islahatlar, rəqabətədavamlı, innovativ iqtisadi sistemin formalaşdırılması istiqamətində atılan ardıcıl və qətiyyətli addımlar dünyanın aparıcı iqtisadi və maliyyə institutlarının, reytinq agentliklərinin, iqtisadi azadlıq səviyyəsini tədqiq edən fond və mərkəzlərin diqqətindən kənarda qalmır və yüksək qiymətləndirilir.

Xatırladaq ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev "Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” 2016-cı il 13 iyul tarixli sərəncam imzalayıb. Eləcə də "Milli iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorları üzrə strateji yol xəritələrinin təsdiq edilməsi haqqında” fərman imzalayıb. Bu sərəncam və fərmanlar nəticəsində bir sıra istiqamətlər üzrə mövcud vəziyyətin yaxşılaşdırılması, maliyyə sabitliyi və davamlı iqtisadi inkişafın təmin olunması, Azərbaycanın iqtisadi mövqeyinin gücləndirilməsi ilə mühüm nailiyyətlər əldə olunub.

"İqtisadi azadlıq indeksi” də göstərir ki, Azərbaycan əsasən azad ölkələrin sırasında mövqelərini daha da möhkəmləndirir. Son illərdəki yüksəlişə nəzər yetirsək görərik ki, "İqtisadi azadlıq indeksi”nin tarixində ölkəmiz qədər irəliləyiş edən ikinci ölkə yoxdur.

İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı da bildirdi ki, Azərbaycanın bu irəliləyişi biznes, investisiya azadlığı və fiskal sağlamlıq göstəricilərinə görə əldə etdiyi nailiyyətlərə əsaslanır. Azərbaycan "İqtisadi azadlıq indeksi”nə görə Polşa, Belçika, Portuqaliya, İspaniya və Fransa kimi Avropa ölkələrini geridə qoyub. Ölkəmiz Avropa regionunda "İqtisadi azadlıq indeksi”ni ən çox yaxşılaşdıran ölkə kimi qiymətləndirilib. Azərbaycanın "İqtisadi azadlıq indeksi” Avropanın orta göstəricisinə təxminən bərabərdir. Bu ildən etibarən "İrs Fondu” Azərbaycanı Asiya-Sakit Okean deyil, Avropa ölkəsi kimi qiymətləndirib”.

Əminliklə deyə bilərik ki, son illərdə Azərbaycanda həyata keçirilən uğurlu siyasətin nəticəsində inklüziv və dayanıqlı inkişafa nail olunub. Azərbaycan ardıcıl olaraq iki dəfə 2018-ci və 2019-cu illərdə Dünya Bankının "Doing Business” hesabatında "10 ən islahatçı” və "20 ən islahatçı” ölkələr sırasında qərarlaşıb. Həmçinin "Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı” və "İqtisadi azadlıq indeksi” hesabatının nəticələri də ölkəmizin uğurlarını göstərir.

Əlbəttə ki, belə hesabatlarda, reytinqlərdə adı ən yaxşılar sırasında çəkilən Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu getdikcə artır, etibarlı tərəfdaşlarının sayı çoxalır və ölkəyə investisiya axını daha da sürətlənir. Bu da ölkəyə həm iqtisadi, həm də siyasi dividendlər qazandırır.

Rəşad BAXŞƏLİYEV

Azərbaycan.- 2020.- 19 mart.- S. 1; 2.