“Müzəffər Azərbaycan Ordusu hər gün yeni
hərbi uğurlara imza atır”
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin "Haber
Global” televiziya kanalına müsahibə verib
Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 12-də
Türkiyənin "Haber Global” televiziya kanalına müsahibə
verib.
AZƏRTAC müsahibəni təqdim
edir.
- "Haber Global” yayımına xoş gəldiniz. Son dərəcə önəmli bir
qonağımız var. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Vətən
müharibəsi aparır. Beləliklə, döyüş
meydanında Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin
sürətli, amma təmkinli irəliləyişi var. Bir atəşkəs
prosesi, atəşkəsdən dərhal sonra Ermənistanın
xüsusilə dünən törətdiyi hücumlar nəticəsində
gərgin diplomatik proseslər, əməliyyat meydanında və
masada hərəkətlilik. Təbii ki, bunları ən
yaxından izləyən şəxs hazırda bu gərginlik
arasında bizə vaxt ayıran Azərbaycan Prezidenti cənab
İlham Əliyevdir. Xoş gördük, cənab Prezident.
- Sağ olun.
- İlk olaraq, dünənki hücumla, əməliyyat
meydanında və masadakı son vəziyyətdən
başlamaq istərdim. Bir tərəfdən, gərgin
diplomatik fəaliyyət həyata keçirdiyinizi bilirik.
İşinizin çox olduğu bir vaxtda bizə vaxt
ayırdığınız üçün Sizə bir daha təşəkkür
edirəm.
Dünən bir çox yerdə bunun
qarşılığını gördük, bir hücum,
mülki əhaliyə qarşı bir hücum. Amma xüsusilə
xarici mətbuatda tam əksinə bir yanaşma var, diasporun bir
təbliğat müharibəsi var. Əvvəlcə,
mövcud vəziyyətlə bağlı həqiqətlərdən
danışa bilərsinizmi?
- Əlbəttə, biz qara təbliğatla uzun illərdir ki, üzləşirik. Bunun bir neçə səbəbi var, onlardan biri də bəzi ölkələrdə erməni diaspor təşkilatlarının fəaliyyətidir. Onların fəaliyyətinin hədəfində Azərbaycan dayanır. Azərbaycanı ləkələmək, Azərbaycan haqqında yalanlar yaymaq və beləliklə, ölkəmizin imicinə zərbə vurmaq məqsədləri daim onların gündəliyində olan məsələlərdir.
Son döyüşlərlə əlaqədar da erməni diaspor təşkilatları və onların havadarları, dünya erməniliyi Azərbaycana qarşı mətbuat savaşına başlamışdır. Bunun nəticəsidir ki, bu gün dünya mətbuatında bir çox hallarda təhrif edilmiş məlumatlar yer alır. Ona görə Azərbaycan həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün bizim böyük səylər göstərməyimiz gərəkdir. Bu baxımdan Türkiyənin mətbuat nümayəndələrinə xüsusi təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Çünki demək olar, hər gün gecə-gündüz Türkiyənin aparıcı televiziya kanalları, digər mətbu orqanları bu münaqişə ilə bağlı həqiqətləri dünyaya çatdırır.
Atəşkəs rejimi tətbiq olunandan sonra Ermənistan demək olar ki, dərhal öz çirkin əməllərini davam etdirmişdir. Biz bir müddət ara vermişdik, çünki biz sözümüzə sadiqik. Bir halda ki, bu atəşkəs haqqında açıqlama verilmişdir, biz ümid edirdik ki, bundan sonra Dağlıq Qarabağ məsələsi siyasi yollarla həll ediləcək. Çünki hesab edirdik ki, hərbi mərhələ artıq başa çatıb, təcavüzkar döyüş meydanında dərsini alıb və bundan sonra reallıqlarla hesablaşıb, diplomatik müstəvidə müsbət yanaşma göstərəcək. Ancaq təəssüf ki, biz bunu görmədik və saat 12-dən qüvvəyə minməli olan atəşkəs Ermənistan tərəfindən pozulmuşdur.
Bildiyiniz kimi, ondan sonra gecə saatlarında mülki şəxslərə qarşı dəhşətli cinayət törədilmişdir. Gəncə şəhəri bombardman edilmişdir. Şəhər "Toçka-U” raketləri ilə atəşə məruz qalmışdır və bunun nəticəsində mülki vətəndaşlar həlak olmuş və yaralanmışlar.
Bu, erməni faşizminin eybəcər sifətinin növbəti təzahürüdür. Artıq dünya erməniliyi, Ermənistanın havadarları, onların hamiləri və islamofob dairələr bu cinayəti gizlədə bilməyəcəklər. Çünki artıq hər şey göz qabağındadır. Dünən o hadisə yerində təşkil olunan mətbuat açıqlamaları və bu gün oraya gedən xarici səfirliklərin nümayəndələri öz gözləri ilə hər şeyi görürlər. Bir daha görürlər ki, bu münaqişənin səbəbkarı kimdir. Kim təcavüzkar siyasət aparır, kim mülki əhaliyə qarşı cinayət törədir. Ermənistan dövləti terror dövlətidir, faşist dövlətidir və insanlığa qarşı törədilmiş bu cinayət bunu bir daha göstərdi.
- İndi diqqət yetirdiyiniz bu amil çox əhəmiyyətlidir.
Biz Türkiyənin terrorla mübarizəsində də bir
çox istiqamətdə əməliyyat zonasında fəaliyyət
göstərdik. Misal üçün, bizim şəhərlərimizə
də PKK-dan bəzi raket atışları, top
atışları olurdu. Bilirdik ki, bunu terror təşkilatı
törədir. Dünən yayımlarımızda da mən
ifadə etdim, insanlığa, vicdana, məntiqə
sığmayan bir cavab. Daha əvvəl Siz xalqa müraciətinizdə
də ifadə etmişdiniz, xüsusilə Rusiyaya edilən
telefon zəngləri var, atəşkəs edək deyə. Atəşkəs
əldə olundu, hansı məntiqlə və nə
üçün bu hücum törədilir? Bu sualı necə
cavablandırarsınız?
- Burada, ilk növbədə, Ermənistanın terror mahiyyətini nəzərə almaq lazımdır. Çünki onlar döyüş meydanında məğlub olurlar, uduzurlar. Müzəffər Azərbaycan Ordusu hər gün yeni hərbi uğurlara imza atır. Hər gün, demək olar ki, ya hansısa bir şəhər, ya kənd işğaldan azad edilir, yaxud da bu kəndlərin ərazisi nəzarət altına alınır. Bu gün deyə bilərəm ki, bir neçə yaşayış məntəqəsi indi bizim tam nəzarətimiz altındadır. Sadəcə olaraq, o yaşayış məntəqələrinə biz hələ girməmişik, çünki hərbi nöqteyi-nəzərdən buna ehtiyac yoxdur. Ancaq müəyyən müddətdən sonra biz növbəti elanlar edəcəyik. Ona görə bütün cəbhəboyu istiqamətlərdə Ermənistan məğlubiyyətə uğrayır və belə olan halda öz heyfini, öz acısını, öz məğlubiyyətini mülki şəxslərdən çıxmaq istəyir. Bu, onların xislətidir. Çünki Xocalı soyqırımını törədənlər məhz Gəncəyə o hücumu da törətmişlər.
Gəncəyə bu hücumun səbəbkarı Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyidir. Bizdə olan məlumata görə, bu qərar şəxsən Paşinyan tərəfindən verilmişdir. Bizdə dəqiq məlumat var ki, Paşinyan hazırda çox ağır psixoloji sarsıntılar keçirir. Onun mənəvi-psixoloji durumu çox gərgindir və qeyri-adekvat qərarlar verir. Məsələn, Hadrutu yenə işğal altına salmaq üçün onlar bir neçə dəfə cəhdlər göstərdilər. Mənə bu səhər verilən məlumata görə, bu gecə Ermənistandan gəlmiş özəl komando qruplarından ibarət olan böyük bir qrup Hadrutu yenidən işğal etməyə çalışıb. Halbuki strateji nöqteyi-nəzərdən bunun Ermənistan üçün o qədər də böyük önəmi yoxdur. Sadəcə olaraq, gedib orada şelfi çəkdirmək, yaxud da ki, öz əhalisinə bir hesabat vermək üçün. Azərbaycan Ordusu o qrupu zərərsizləşdirdi və orada bu gecə Ermənistanın verdiyi qurbanlar sırf Paşinyanın məsuliyyətsiz və yırtıcı siyasətinin qurbanlarıdır.
Bu, onların taktikasıdır. Çünki onlar öyrəşiblər ki, dünya meydanında onlara daim dəstək veriləcək. Dünya erməniliyi, onların havadarları, islamofob dairələr, təəssüf ki, dünyada kifayət qədər güclü mövqelərə malikdirlər. Onlar hər zaman Ermənistanı və onların bizə qarşı təcavüzkar siyasətini dəstəkləyirdilər, onları müdafiə edirdilər. Azərbaycan haqqında olmazın yalanlar yayırdılar, azərbaycanlıları təcavüzkar kimi göstərmək istəyirdilər. Ancaq bugünkü dünyada, internet dövründə bunu etmək onlar üçün artıq çox çətindir. Çünki artıq qeyri-ənənəvi mətbuat vasitələri var, internet var və məlumatın çatdırılması o qədər də çətin məsələ deyil. Ona görə bu gün onlar informasiya mübarizəsində də əvvəlki mövqelərə sahib deyillər. Biz isə haqq yolundayıq. Həm beynəlxalq hüquq baxımından, həm tarixi ədalət baxımından biz haqlıyıq. Biz öz torpağımızdayıq, öz torpağımızda vuruşuruq. Erməni əsgəri bizim torpaqlarımızdan çıxarsa, bu münaqişəyə də son qoyulacaq.
- Beynəlxalq ictimaiyyət dediniz, gözlədiyiniz,
xüsusilə bu hücumdan sonra Qərbdə elə də
çox səs eşidilmədi. Gözlədiyiniz etirazı
aldınızmı? Dünən cənab Hacıyevin
attaşelərlə keçirdiyi toplantıda da şahid
olduğumuz bir məqam var. Üç dəfə dedi ki, bir
sual verin, açıqlayaq, həqiqətləri sizə izah
edim. Cavab gəlmədi.
- Biz çox da gözləmirdik, buna heç ehtiyac da yoxdur. Çünki bu uzun illər ərzində biz gördük ki, həqiqəti eşitmək istəmirlər, yaxud da ki, həqiqəti pərdələmək istəyirlər, məlumatları, gerçək faktları təhrif edirlər. Bunun da səbəbləri kifayət qədər çoxşaxəlidir. Ona görə, bizim əsas işimiz ondan ibarət idi ki, bu məsələni həll edək, tarixi ədaləti, öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa edək. Bunu etmək üçün bizdə kifayət qədər güc var.
Əlbəttə ki, ilk günlərdən, ilk saatlardan qardaş Türkiyədən göstərilən dəstək, mənim qardaşım hörmətli Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğandan səslənən dəqiq açıqlamalar, eyni zamanda, digər yüksəksəviyyəli şəxslərin açıqlamaları həm Azərbaycana mənəvi dəstək verdi, eyni zamanda, bütün dünyaya göstərdi ki, Türkiyə Azərbaycanın yanındadır. Əgər belə olmasaydı, ola bilərdi ki, artıq Ermənistan-Azərbaycan arasında olan bu münaqişə daha da geniş coğrafiyaya sıza bilərdi.
- Dayanıqlı bir atəşkəs gözləyirsinizmi?
Daim pozulur, Moskvadakı 11 saat yarımlıq toplantıdan sonra
buna nail olundu. Dünən biz jurnalistlər burada şahid olduq
ki, Bakı böyük səbir göstərir.
- Bəli, biz səbir göstəririk. Əlbəttə ki, Gəncə belə vəhşi atəşə məruz qaldıqda bu, hər bir azərbaycanlını hiddətləndirir və adekvat cavab tələb olunur. Amma biz cavabı döyüş meydanında veririk. Dünən itirilmiş qurbanlarımızın qisasını biz döyüş meydanında aldıq. Bizim münasibətimiz belədir: biz heç vaxt mülki şəxslərlə müharibə aparmamışıq, bu gün də aparmırıq. Bu, Azərbaycanı Ermənistandan fərqləndirən cəhətlərdən biridir. Ona görə dayanıqlı atəşkəsin təmin edilməsi üçün ilk növbədə, Ermənistan anlamalıdır ki, artıq işğaldan azad edilmiş torpaqları onlar görməyəcəklər, onlar oraya qayıtmayacaqlar. Bu, onlar üçün tamamilə qeyri-mümkündür. Kim nə deyirsə-desin, kim onları necə dəstəkləyirsə dəstəkləsin, bu, olmayacaq. Biz bu torpaqlara gəldik, bu, bizim dədə-baba torpaqlarımızdır. Bizi oradan heç bir qüvvə çıxara bilməz. Bunu nə qədər tez anlasalar, onlar üçün o qədər də yaxşı olacaq. Çünki dayanıqlı atəşkəs üçün hər iki tərəfin buna sadiq olması lazımdır. Biz buna sadiqik. Biz günorta saat 12-dən qüvvəyə minmiş atəşkəsə riayət etmişdik, amma görəndə ki, Ermənistan bunu pozur, təbii ki, biz buna səssiz qala bilməzdik. Biz də özümüzü müdafiə etməliyik və beləliklə, demək olar ki, atəşkəs qüvvəyə mindi, amma real həyatda baş vermədi.
- Çəkilməklə bağlı siqnal
alırsınızmı, ən azından həmin nöqtədə?
Torpaqlarımızdan çəkilməklə bağlı.
- Yox, biz belə bir siqnal
almırıq və heç kim də bizə belə bir siqnal
verə bilməz. Bu, beynəlxalq hüquqa və tarixi ədalətə
ziddir. Belə bir siqnal olmamışdır. Siqnallar var ki,
dayandırın. Siqnallar var ki, daha irəli getməyin.
Siqnallar var ki, atəşkəs təmin edilsin.
Biz də deyirik ki, yaxşı, atəşkəs
təmin edilsin, ancaq bununla bərabər gərək məsələ
sülh yolu ilə həll edilsin.
Moskvada qəbul edilmiş
açıqlama, hesab edirəm ki, bizim maraqlarımıza tam
cavab verir. Çünki, ilk növbədə, orada göstərilir
ki, həlak olanların cəsədlərinin, əsirlərin
humanitar əsaslarla dəyişdirilməsi nəzərdə
tutulur. Biz bunu ilk gündən istəyirdik.
Ancaq Ermənistan buna getmirdi. Bundan başqa çox önəmli siyasi məqamlar
var. Onlardan biri danışıqların, müzakirələrin
bərpa edilməsi, baza prinsipləri əsasında substantiv
danışıqların davam etdirilməsidir. Baza prinsipləri isə bizim maraqlarımıza cavab
verir. Çünki orada işğal
edilmiş torpaqlardan erməni silahlı qüvvələrinin
çıxarılması nəzərdə tutulur. Orada
göstərilir ki, birinci mərhələdə beş rayondan, ikinci mərhələdə daha
iki rayondan erməni silahlı qüvvələri
çıxarılır. Ondan sonra təbii ki,
bütün məcburi köçkünlər əvvəlki
dövrdə yaşadıqları bölgələrə
qayıdırlar. Bu da o deməkdir ki, bizim
məcburi köçkünlərimiz Şuşaya da, Xankəndiyə
də qayıdacaqlar və ondan sonra, yəni, bu məsələnin
siyasi həlli təmin edilə bilər.
Digər məsələ, -
Ermənistan buna hər zaman o qədər yaxşı
baxmırdı, - odur ki, müzakirələrin formatı dəyişməz
olaraq qalır.
Ermənistan rəhbərliyi və baş nazir
Paşinyan hər zaman deyirdi ki, Azərbaycan qondarma
"Dağlıq Qarabağ respublikası” ilə
danışıqlar aparmalıdır. Biz
isə buna etiraz edirdik. Oraya belə bir bəndin
salınması yenə də bizim maraqlarımıza cavab
verir.
Ona görə artıq hərbi
mərhələdən diplomatik siyasi mərhələyə
keçid üçün bütün imkanlar, bütün zəmin
var. Qaldı ki, Ermənistan bu atəşkəsə əməl
etsin. Ümid edirəm ki, Azərbaycanın müzəffər
Ordusunun dünən və bu gecə yeni uğurlu əməliyyatları
onları buna məcbur edəcək.
- Siz sentyabrın
27-dən bəri, bu Vətən müharibəsi
başladığı andan etibarən yeni bir formatdan,
Türkiyənin öz mövqeyini daha fəal qoymasından, bu
məsələnin Rusiya və Türkiyə ilə birlikdə
həll oluna biləcəyindən bəhs edirsiniz. Amma Türkiyə Lavrovun açıqlamasında yox
idi. Sanki bundan sonra ATƏT-in Minsk qrupunda
müzakirələrin yenə davam edəcəyinə yönəlik
bir açıqlama etdi. Türkiyə necə, nə
şəkildə, nə vaxt masada olacaq? Ya da bu barədə danışıldımı?
- Əlbəttə ki, bu,
bizim mövqeyimizdir. Mən bunu bir neçə dəfə
açıqlamışam. Bir daha demək
istəyirəm ki, mütləq Türkiyə bu məsələnin
siyasi yollarla həll olunmasında fəal rol oynamalıdır.
Mən onu da bilirəm, Türkiyənin bəzi
mətbuat orqanlarında yazılır ki, nə üçün
Türkiyə Moskvada olmamışdı. Təbii
ki, bu, indiki mərhələdə nəzərdə tutulmurdu.
Heç Türkiyə qarşısında da belə
bir vəzifə durmurdu. Bu,
danışıqlar prosesi deyil. Bu, sadəcə
olaraq, humanitar əsaslarla tətbiq olunan atəşkəsdir.
Yəni, bu, danışıqların keçirilməsi
üçün təşkil edilmiş tədbir deyildi.
Danışıqlar bu günə qədər
Minsk qrupu çərçivəsində aparılır.
Ancaq bu danışıqların səmərəsi
və heç bir nəticəsi yoxdur. Otuz
ilə yaxındır ki, bir santimetr torpaq bizə müzakirə
yolu ilə qaytarılmadı. Ona görə mən də
tam haqlı olaraq dedim, bir halda ki, Minsk qrupu 1992-ci ildə
formalaşdı və o zaman hansı əsaslarla
formalaşdı, bu haqda bizdə heç bir məlumat yoxdur. Əgər Minsk qrupunun tərkibinə baxsanız
görərsiniz ki, orada bu bölgədən uzaqlarda yerləşən
ölkələr, bu bölgə ilə heç bir əlaqəsi
olmayan ölkələr, münaqişə ilə heç
vaxt maraqlanmayan ölkələr də var. Onların orada
mövcudluğu formal xarakter daşıyır. Yaxşı, biz əgər bu münaqişənin həll
olunmasını istəyiriksə, - amma biz istəyirik, - elə
ölkələr olmalıdır ki, onların gücü də
olsun, təsiri də olsun və bu tərkib birtərəfli
olmasın. İndi Minsk qrupunun həmsədrlərinin
ölkələrində erməni diasporlarının fəaliyyətinə
diqqət yetirin. Hər üç ölkədə
erməni diaspor təşkilatları böyük siyasi
imkanlara malikdir. O siyasi imkanlar nəticəsində onlar o
ölkələrin vəzifəli şəxslərinə təsir
edirlər. Yəni, bu, nə qədər ədalətlidir?
Nə üçün Türkiyə də həmsədr
olmasın, onsuz da Minsk qrupunun üzvüdür. Ona görə bizim siyasətimizdə tam məntiq və
nəticəyə hesablanmış yanaşma var.
Geosiyasi reallıqlar dəyişib. 1992-ci illə
bugünkü vəziyyəti müqayisə etmək olmaz.
Bu gün Türkiyə nəinki bölgədə,
dünya miqyasında güc mərkəzidir. Bunu Qərbdə bir çoxları qəbul etmək
istəmirlər, bu, onları qıcıqlandırır.
Onlar öyrəşiblər, təəssüf
ki, keçən əsrdə bəzi hallarda onların
sözü Türkiyə siyasətində çox
böyük dəyər təşkil edirdi. Ancaq bu gün Türkiyə tam müstəqil siyasət
aparır və dünya miqyasında gücə
çevrilibdir. Hansı məsələ
bizim bölgəmizdə Türkiyəsiz həll olundu?
Baxın, Suriyada, Liviyada, Orta Şərqdə, bizim bölgədə
Türkiyə söz sahibidir və bu, reallıqdır. Onunla hesablaşmaq lazımdır.
İndi müzakirələr
nə zaman başlayacaq, mən bunu deyə bilmərəm. Çünki
Ermənistan bir halda ki, bu atəşkəsi pozur, inanmıram
danışıqlarda da səmimi olsun. Ancaq
istənilən halda de-yure, ya da de-fakto Türkiyə mütləq
bu problemin həllində olmalıdır və onsuz da var.
Çünki bu gün sirr deyil ki, biz Türkiyə ilə
müntəzəm olaraq məsləhətləşmələr
aparırıq. Bu proseslər başlayandan
- 27 iyuldan bu günə qədər biz daim əlaqədəyik.
Türkiyənin yüksək səviyyəli vəzifəliləri
bir çox ölkələrin dövlət və hökumət
başçıları ilə sıx təmasdadırlar.
Ona görə bu, artıq reallıqdır.
Sadəcə olaraq, biz de-fakto reallığı
de-yure reallığa çevirməliyik.
İndi "Nə üçün o həmsədrlik
sistemində Türkiyə olmasın, olmalıdır” ifadəsini
işlətdiniz. Bunu bir qədər də
aydınlaşdırmaq üçün soruşacağam, amma
Sizə istinad edərək. Ötən gün
xalqa müraciətinizdə eynilə bu ifadələri işlətdiniz
– biz artıq status-kvonu dəyişdirdik, təmas xətti deyə
bir şey yoxdur, təmas xəttini yardıq. Yeni
müzakirədə həm Türkiyənin iştirakı, həm
də bu dediyiniz sözlər barədə bir qədər ətraflı
bəhs etsək, tam olaraq nəyi nəzərdə tutursunuz? Bundan sonra Bakı tərəfindən necə bir
status-kvo qurulacaq?
-Bilirsiniz, biz status-kvo ilə əlaqədar
uzun illər çox böyük səy göstərdik ki, həmsədrlərdən
bununla bağlı bir açıqlama gəlsin. Nəhayət
təqribən 7-8 il bundan əvvəl
Amerika, Rusiya və Fransa prezidentləri səviyyəsində
bir neçə dəfə belə bir açıqlama verildi
- status-kvo qəbuledilməzdir və dəyişdirilməlidir.
Biz də bunu alqışladıq. Mən də bir neçə dəfə bununla
bağlı açıqlama verdim ki, bu, çox müsbət
bir yanaşmadır. Yəni, bu, nə deməkdir,
o deməkdir ki, erməni silahlı qüvvələri
torpaqlarımızdan çıxmalıdır. Status-kvonun dəyişdirilməsini Ermənistan etməlidir.
Çünki biz Ermənistan torpaqlarını
işğal etməmişik. Biz status-kvonu
necə dəyişdirə bilərik? Bu
Ermənistan tərəfinə, bir mesaj, bir siqnal idi. Ancaq təəssüf ki, bu açıqlama və
açıqlamalar, - bir neçə dəfə belə
açıqlamalar verildi, - havada qaldı. Ondan
sonra biz nə eşitməyə başladıq? Son dönəmdə artıq həmin həmsədrlər
bu ifadədən geriyə addım atdılar. İndi nə deyirlər? İndi
deyirlər ki, status-kvo dayanıqlı deyil. Amma bu, böyük bir fərqdir. Status-kvo dəyişməlidir, yəni ki, Ermənistan,
sən torpaqlardan çıxmalısan. Status-kvo
dayanıqlı deyil, yəni sabit deyil o deməkdir ki, sadəcə
olaraq, onlar bunu fakt kimi göstərirlər. Ona görə belə olan halda, status-kvonu Azərbaycan
özü dəyişdirdi, döyüş meydanında dəyişdirdi.
Artıq status-kvo yoxdur. Artıq Ağdərə,
Füzuli, Cəbrayıl, Hadrut rayonlarının
yaşayış məntəqələri və kəndlər
azad edildi. Hansı status-kvodan söhbət gedə
bilər? Söhbət gedə bilməz.
Təmas xətti? Təmas xətti
yoxdur. Aydın məsələdir ki,
mövcud olan təmas xətti çox böyük hərbi
biliklər əsasında yaradılmışdır. Ermənistanın o zaman heç bir hərbi bilikləri
yox idi. Bunu biz açıq etiraf etməliyik.
Yəni, Ermənistanın nüfuzunun az
olması onlar üçün çox ciddi bir problem
yaradır. Onlar üçün təmas xətti
çox qısa olmalı idi, düz olmalı idi. Onu da etdilər. Onların buna
ağlı çatmazdı. Onlara məsləhət
verənlər bunu etdilər. Əgər o
əvvəlki təmas xəttinə baxsanız, bu
üfüqi-şaquli formadadır. Belə,
düz. Yəni, onu müdafiə etmək
çox asandır. Onların mövqeləri
əsasən təpələrdə idi. Onlara müdaxilə
etmək, yəni, istehkamları yarmaq çox çətin
bir iş idi. İndi bu təmas xətti yoxdur.
Biz onu bir neçə yerdən - şimaldan, cənubdan,
ondan sonra şərqdən yardıq. Artıq
hansı təmas xəttindən söhbət gedə bilər?
Yoxdur! Azərbaycan Ordusunun xilaskarlıq
missiyası davam edir. Hər gün biz yeni
mövqeləri azad edirik. O mövqelər şərt
deyil ki, kənd olsun, yaxud da ki, şəhər olsun. Təpə olsun, dağ olsun – o, kənddən, şəhərdən
daha önəmlidir. Şəhərlərə
biz onsuz da qayıdacağıq. Bizim
üçün əsas məsələ strateji yüksəklikləri
almaqdır. İndi Hadrutun bütün ətrafı
bizim nəzarətimizdədir. Şəhərdə
də biz varıq. Amma şəhərə
girək-girməyək o başqa məsələdir.
Bizim qarşımızda indi belə bir siyasi vəzifə
yoxdur ki, mütləq bu gün oranı elan edək, sabah oranı elan edək. Yoxdur.
Bəzi hallarda biz kəndləri, şəhərləri
azad edirik, bir gün, iki son sonra açıqlama veririk. Bunun da taktikası var.
Bir daha deyirəm, status-kvo
yoxdur, təmas xətti yoxdur. Ermənilərin
öz orduları haqqında uzun illər uydurduğu yenilməz
ordu əfsanəsi yoxdur. Biz göstərdik kim kimdir. Ona görə bu
reallıqlarla gərək həm Ermənistan
hesablaşsın, onların havadarları hesablaşsın,
bütün dünya hesablaşsın. Bizə
dur deyənlər bilməlidirlər ki, yaxşı, biz dura
bilərik, biz də istəmirik ki, qan tökülsün.
Amma ondan sonra gərək siyasi proses başlasın. Siyasi
proses başlamasa, biz durmayacağıq. Mən
demişəm, biz sona qədər gedəcəyik, sona qədər.
Amma necə? Hərbi yolla,
yaxud da ki, siyasi yolla, o, başqa məsələdir. Biz istəyirik ki, hərbi mərhələ dursun,
qan tökülməsin, şəhidlər olmasın və
sülh yolu ilə öz torpaqlarımızı azad edək.
- İşin siyasi və hərbi tərəfi bir tərəfə. Bu gün biz, daha doğrusu, Bakıya gəldiyimiz
andan etibarən oranı tərk etmək məcburiyyətində
qalmış insanlarla görüşdük, aralarında
xocalılılar, cəbrayıllılar var idi. Azərbaycan
dövlətinin, Sizin köməyinizlə tikilən qəsəbələrə
getdik. Hər kəsin üzündə bu ifadə var idi: Sizə,
dövlətə böyük minnətdarlıq hissi duyurlar. "Biz burada heç bir şeyə
ehtiyacımız olmadan yaşayırıq, lakin biz öz
torpaqlarımıza dönmək istəyirik” deyirlər.
Xüsusilə cəbrayıllılar, "İşğaldan
azad edilən torpaqlarda nə edəcəksiniz?” sualına,
"Təki bir damımız olsun, kifayətdir” deyirlər. Bəs, Siz nə edəcəksiniz o insanlar
üçün? O torpaqlarda yeni inşaat işləri
aparılacaq?
- Biz orada nəinki damlar, biz orada
şəhərlər quracağıq, biz oraya həyatı
qaytaracağıq. Biz bütün
dağılmış yerləri bərpa edəcəyik.
Ora indi bizim ordumuzun nəzarətindədir.
Artıq işğaldan azad edilmiş
torpaqların bəzilərinə bizim mətbuat nümayəndələri
də gedirlər. Bəzilərində isə
hərbçilər özləri videoya çəkirlər,
görürlər ki, orada bir dənə də salamat bina
yoxdur. Yəni, bu, faşistlərin əməlləridir.
Dünya bunu görməlidir və görəcək.
Görün, indi Ağdam, Füzuli nə
gündədir?! Bizim bütün kəndləri
dağıdıblar. Elə ediblər ki,
azərbaycanlılar daha heç zaman oraya qayıtmasınlar,
qayıda bilməsinlər. Amma Azərbaycan
xalqının iradəsini bilmirlər. Biz
Cocuq Mərcanlını təqribən 8 aya qurduq. O kənd
ki, biz 2016-cı ildə işğaldan azad etdik, 6-7-8 aya
artıq oranı biz inşa etdik və indi orada insanlar
yaşayırlar, qazı da, suyu da, elektriki də, məscidi də,
xəstəxanası da, məktəbi də, evlər də
var, hər şey var. Bir də ki, kənd təsərrüfatı
üçün onlara avadanlıq vermişik və indi o kənd
dirçəlib. Bütün o torpaqları biz cənnətə
çevirməliyik. Onsuz da oranın mənzərəsi
cənnətdir və uzun illər erməni
tapdağının altında olmasına baxmayaraq, o torpaq
canlanacaq, oraya həyat qayıdacaq, uşaqların
gülüşü gələcək, insanların təbəssümü
qayıdacaq. Azərbaycan vətəndaşları
o torpaqlarda ləyaqətlə yaşayacaqlar.
Bizim məcburi köçkünlərimiz bilirlər ki, mənim üçün, Prezident üçün onların problemi bir nömrəli problemdir. Siz də bilirsiniz ki, biz onlar üçün nə qədər böyük yardımlar edirik. Bu il biz 7 min ailəyə yeni mənzillər veririk. Təqribən 35 min insan bir il ərzində dövlət tərəfindən pulsuz mənzil alır. Hər ay dövlət onların hər birinə müavinət verir. Ona görə, təbii ki, onlar dövlətin qayğısından razıdırlar. Mənim onlarla keçirdiyim görüşlərdə onlar hər zaman təşəkkürlərini bildirirlər və deyirlər ki, burada hər şey yaxşıdır, biz bu yeni evlərdə yaşayırıq, belə şəraiti görməmişik, amma bizi ora qaytarın, biz oraya getmək istəyirik və gedəcəklər.
Ona görə biz indi artıq o bölgələrin inkişaf planları üzərində işləməliyik, müvafiq göstərişlər artıq verilibdir. Planlama hazırlanacaq ki, o bölgələrə Azərbaycan əhalisi qayıtsın və maksimum qısa müddət ərzində artıq onlar oraya yerləşsinlər.
- Cənab Prezident, bu qədər sıx qrafikinizin,
diplomatik gərginliyin arasında bizə vaxt
ayırdığınız üçün Sizə çox
təşəkkür edirik.
Azərbaycan.- 2020.-13 oktyabr.- S.1; 3.