Mübarizə öz bəhrəsini verir

Əldə olunmuş uğurlu nəticələr karantin rejiminin yumşaldılmasını labüd edib

Yeni tip koronavirus (COVID-19) Yer kürəsində sürətlə yayılmaqda davam edir. Dünyada bu təhlükəli infeksiyaya yoluxanların sayı 30 milyona, ölənlərin sayı isə 940 minə çatır. ABŞ hələ də ən yüksək yoluxma və ölüm sayına görə liderliyini qorumaqdadır. Növbəti sıralarda müvafiq olaraq Hindistan, Braziliya, Rusiya, Peru və Kolumbiya qərarlaşıb.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) isə oktyabr və noyabr aylarında Avropada COVID-19-la bağlı gündəlik ölüm sayında artım olacağını proqnozlaşdırıb. ÜST-ün Avropa üzrə regional direktoru Hans Kluqe bildirib ki, vəziyyət daha da çətinləşəcək, yoluxma hallarındakı artım günlük ölümlərin də artımına səbəb olacaq: "Anlayıram ki, indiki məqamda ölkələr pis xəbər eşitmək istəmir. Mən pozitiv mesaj göndərmək istərdim ki, bu pandemiya bitəcək.

Tez-tez eşidirəm ki, peyvənd pandemiyanı sonlandıracaq Təbii ki, bu, belə deyil. Peyvəndin bütün əhali qruplarına kömək edib-etməyəcəyini də bilmirik. Hazırda üzərində işlənən peyvəndlərin bir qrup üçün kömək edəcəyi, digər qrup üçün isə effektiv ola bilməyəcəyi barədə bəzi siqnallar alırıq. Fərqli peyvəndlər sifariş etməli olsaq, bu, sadəcə texniki-maddi baxımdan bir kabus olacaq. Pandemiyanın sonu bir cəmiyyət olaraq bu pandemiya ilə necə yaşamağı öyrənəcəyimiz andır. Bu, bizə bağlıdır və düşünürəm ki, çox müsbət bir mesajdır”.

İkinci dalğa elan olundu

Onu da bildirək ki, tibbi ekspertlərin proqnozlaşdırdığı kimi, sentyabr ayından bir çox ölkələrdə koronavirusa yoluxanların sayında kəskin artım müşahidə olunmaqdadır. Bu səbəbdən də bəzi ölkələrdə yenidən karantin sərtləşdirilir, məhdudiyyətlər tətbiq edilməyə başlanır. İsrail hökuməti koronavirus infeksiyasının yayılmasının qarşısını almaq üçün sərt karantin rejiminin bərpasına qərar verib. Sentyabrın 19-dan etibarən üç həftə müddətinə ölkədə hərəkət məhdudiyyəti tətbiq olunacaq, sakinlərin evlərindən 500 metrdən çox uzaqlaşmasına icazə verilməyəcək. Bu müddət ərzində tədris müəssisələri, eləcə də hotel, restoran, kafe, ofislər, idman salonları və hovuzlar bağlı qalacaq. Mütəxəssislərin fikrincə, İsraildə koronavirus epidemiyasının ikinci dalğası birincidən daha güclü yayılır. Belə ki, yaz aylarında gündəlik yoluxma min nəfəri keçmirdisə, son günlərdə bu göstərici 4 min nəfəri keçib.

Gürcüstanda pandemiyanın "ikinci dalğası” elan olunub. Baş Nazir Q.Qaxariya bildirib ki, ölkədə epidemioloji vəziyyət gündən-günə pisləşməkdədir.

Avstriyada koronavirus pandemiyasının ikinci dalğası başlayır. Bu barədə ölkə Kansleri Sebastyan Kurts bildirib: "İndi baş verənlər ikinci dalğanın başlanğıcıdır. Xəstələnənlərin sayı günbəgün artır”. Kurts əhalini sosial məsafəyə riayət etməyə və tibbi maska taxmağa çağırıb.

Çexiyada COVID-19 diaqnozu ilə xəstəxanalara yerləşdirilən insanların sayı hər gün təqribən 10 nəfər artır. Yoluxanların sayına görə hər 100 min nəfərə nisbətdə hazırda üçüncü olan Çexiya Avropa İttifaqı ölkələri arasında yalnız Fransa və İspaniyadan geridə qalır. Mövcud vəziyyət nəzarət altına alınmazsa, Çexiyanın bu istiqamətdə daha da "irəli gedəcəyi” istisna edilmir. Yoluxanların sayı hələlik faciəli həddə çatmasa da, 2-3 həftədən sonra ölkənin stasionar xəstəxanalarında bu ilin yaz aylarında pandemiyanın ilk dalğası zamanı olan qədər xəstə yerləşdirilə bilər. Çexiya hökumətinin elm və tədqiqatlar məsələləri üzrə səlahiyyətlisi Roman Primula deyib ki, ölkədə mövcud xəstəxana tutumu xəstəliyin ağır simptomlarına yoluxanları xəstəxanaya yerləşdirmək üçün yetərli olmaya bilər.

Azərbaycanda müsbət dinamika davam edir

Azərbaycanda digər ölkələrlə müqayisədə COVID-19-a yoluxma və ölüm sayı xeyli aşağıdır. Son statistikaya görə, ölkəmizdə koronavirusa yoluxma hallarının 56,1 faizi paytaxtın payına düşür. Həmin göstərici Abşeron rayonunda 15,6, Aran rayonlarında 10,4, Gəncə-Qazax bölgəsində 6,4, Lənkəranda 4,3, Quba-Xaçmazda 2,1, Şəki-Zaqatalada 1,8, Dağlıq Şirvanda 1,6, Yuxarı Qarabağda 1, Naxçıvan Muxtar Respublikasında 0,04 faiz təşkil edir. Ölkə xaricindən idxal olunma halı 0,7 faizdir.

Azərbaycanın COVID-19-la mübarizədə uğurlu fəaliyyəti, qəbul edilmiş qərarların vaxtında və yüksək keyfiyyətlə icrası ölkədə sanitar-epidemioloji vəziyyəti nəzarət altında saxlamağa imkan verib. COVID-19 infeksiyasının yarada biləcəyi təhlükənin qarşısının alınması istiqamətində həyata keçirilən preventiv tədbirlər nəticəsində, eləcə də əhalinin tətbiq olunan karantin və gigiyena qaydalarına daha ciddi və məsuliyyətlə əməl etməsi, dövlət-vətəndaş həmrəyliyi sayəsində yoluxma hallarının kəskin azalmasına nail olunub. Yoluxmanın dinamikasında müəyyən stabillik yaranıb, sağalanlarla yoluxanlar arasında çox ciddi fərq olmur. Xəstəxanalarda müalicə alan və reanimasiyada olan koronavirus xəstələrinin sayı xeyli azalıb. Sanitar-epidemioloji vəziyyətə uyğun olaraq, avqustun 5-dən sərt karantin rejiminin mövcud olduğu şəhər və rayonlarda, eləcə də ölkə üzrə bəzi məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb və yumşalmalar təmin edilib. İnfeksiyaya yoluxmanın dinamikasında müsbət tendensiyanın müsahidə olunması və iqtisadi aktivliyin gücləndirilməsi zərurəti nəzərə alınaraq Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah son ay yarım ərzində karantin rejiminin yumşaldılması barədə bir neçə qərar verib. Belə ki, mərhələli şəkildə SMS icazə sistemi ləğv edilib, çimərliklərin, bir sıra istehsal, ticarət və xidmət sahələrinin, qeyri-ərzaq məhsullarının satışı ilə məşğul olan mağazaların fəaliyyətinə icazə verilib, bəzi sahələr üzrə işə cəlb olunan işçilərin sayına tətbiq edilmiş məhdudiyyətlər aradan götürülüb. Ölkə üzrə muzeylərin və sərgi zallarının fəaliyyəti ilə bağlı məhdudiyyətlər aradan qaldırılıb. Eyni zamanda xüsusi karantin rejiminin qaydalarına riayət etməklə 10 nəfərədək qruplarda fərdi tədris və repetitor xidmətlərinə icazə verilib. Sentyabrın 8-dən Bakı, Sumqayıt şəhərləri və Abşeron rayonuna gediş-gəlişlə əlaqədar tətbiq olunmuş məhdudiyyətlər (şəhərlərarası və rayonlararası sərnişindaşıma istisna olmaqla) götürülüb. Həmin tarixdən müvafiq karantin qaydalarına riayət olunmaqla və Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin "Koronavirus (COVID-19) pandemiyası dövründə ictimai iaşə müəssisələrinə müştəri qəbulu ilə bağlı bəzi məsələlərin tənzimlənməsi barədə” 6 iyul tarixli qərarına uyğun olaraq ictimai iaşə obyektlərinin daxilində xidmət göstərilməsinə icazə verilib.

Nazirlər Kabinetinin sentyabrın 12-də imzaladığı ölkədə tətbiq edilən karantin rejiminin qaydalarına dair Qərarına əsasən, sentyabrın 14-dən Bakı Metropolitenində sərnişindaşıma fəaliyyəti bərpa olunub, eləcə də çimərliklərdə ictimai-iaşə obyektlərinin fəaliyyətinə icazə verilib.

Sentyabrın 15-dən isə yumşalma qərarları çərçivəsində ölkə ərazisində təhsil müəssisələri mərhələli şəkildə açılır.

Yumşalmalar yoluxma sayını artıracaq

Təbii ki, Azərbaycanda koronavirusla mübarizədə əldə olunmuş uğurlu nəticələr, iki aya yaxındır yoluxma sayının stabil qalması, sanitar-epidemioloji vəziyyətin qənaətbəxş olması karantin rejiminin yumşaldılmasını, məhdudiyyətlərin aradan qaldırılmasını labüd edib. Yumşalma addımları elə atılır ki, xəstələrin sayı kəskin artmasın. Xarici ölkələrin təcrübəsi də göstərir ki, xüsusi karantin rejimindən sonra tətbiq olunan yumşalmalar koronavirus infeksiyasına yoluxma hallarının artmasına səbəb olur. Məhz bu səbəbdən sentyabrın 30-dək ölkə üzrə xüsusi karantin rejimi tətbiq edilmiş ərazilərdə tətbiq olunan müəyyən məhdudiyyətlər hələ də qüvvədə saxlanılır.

COVID-lə bağlı dünya statistikasına baxdıqda görürük ki, ölkəmizdə əldə edilmiş nəticələr doğrudan da çox təsirli və dəyərlidir. Məhz dövlətimizin pandemiya ilə mübarizə çərçivəsində həyata keçirdiyi tədbirlər nəticəsində minlərlə insanın həyatı qorundu, xəstəliyin geniş vüsət almasına, vəziyyətin nəzarətdən çıxmasına imkan verilmədi. Aylardır dövlət tərəfindən aparılan mübarizə öz bəhrəsini verir. Təbii ki, hazırki müsbət dinamika davam edərsə və xəstələrin sayında artım olmazsa, yumşalma tədbirləri yenə də davam etdiriləcək. Lakin unutmaq olmaz ki, bu məsələdə vətəndaşların məsuliyyəti birinci dərəcəli məsələdir.

Payız-qış mövsümü müxtəlif respirator xəstəliklərin fəallaşdığı dövr hesab olunur. Xeyli fasilədən sonra tədris müəssisələri fəaliyyətə başlayır, əksər müəssisələr qapılarını açır. İstər-istəməz insanlar arasında ünsiyyət artacaq ki, bu da yoluxmaların artmasına səbəb ola və nəticədə karantin yenidən sərtləşdirilə bilər. Bunun baş verməməsi üçün də indiki halda vətəndaşlardan tələb olunan yalnız karantin qaydalarını ciddi şəkildə gözləməkdir. Yumşalmaların tətbiqi, yoluxma sayının azalması koronavirusun tamamilə yox olması anlamına gəlməməlidir. Virus dünyadan tamamilə yox olmadan və ya hamıya peyvənd vurulmadan rahat davranmaq yolverilməzdir. Hazırda tibbi maska taxmaq, gigiyenik qaydalara əməl etmək və sosial məsafə saxlamaq infeksiyadan qorunmağın ən sadə və ən səmərəli yoludur. Hamı bilməlidir ki, peyvənd tapılana qədər koronavirusa yoluxmamağın və sağlam həyata dönməyin yeganə yolu həmin qaydalara uyğun yaşamaqdan, özümüzü və ətrafdakıları bu bəşəri bəlanın fəsadlarından qorumaqdan ibarətdir.

Xəyalə MURADLI

Azərbaycan.- 2020.- 17 sentyabr.- S.1; 6.