Dünya Azərbaycanı Qafqazın şəriksiz lideri kimi birmənalı qəbul edir

Avropanın mühüm siyasi-iqtisadi mərkəzi olan London Qafqazın əsas siyasi-iqtisadi paytaxtı Bakı ilə tərəfdaşlığını genişləndirməkdə qərarlıdır

Azərbaycanın 44 günlük Vətən savaşında düşmən üzərində əldə etdiyi tarixi zəfər təkçə regional əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi deyil, eyni zamanda regional lider statusumuzun daha geniş coğrafiyada tanınmasına imkan verdi.

Vətən savaşında Böyük Britaniyadan tam dəstək gəldi

Əsas məqamlardan biri dünyanın iqtisadi potensiallarına görə “top-10”na daxil olan ölkələrin artıq Azərbaycanla yalnız siyasi deyil, həm də iqtisadi sferada əlaqələrin dərinləşdirilməsinə maraq göstərmələridir. Xüsusən də regionda Azərbaycanla əlaqələrin dərinləşdirilməsinə Böyük Britaniya daha çox maraq göstərir. 44 günlük Vətən savaşının ardından Azərbaycandakı səfiri vasitəsilə rəsmi Bakını təbrik edən London işğaldan azad edilmiş ərazilərin həm minalardan təmizlənməsinə, həm də yenidən qurulmasına açıq dəstək verə biləcəyini ifadə etdi.

Birləşmiş Krallığın Avropa qonşuluğu və Amerika məsələləri üzrə dövlət nazirinin Azərbaycana səfərə gəlməsi də rəsmi Londonun münasibətlərin dərinləşdirilməsinə marağını göstərir. Ümumiyyətlə, Böyük Britaniya ilə Azərbaycan arasında həm siyasi, həm də iqtisadi sferada münasibətlər daim yüksələn xətt üzrə inkişaf edib. Görünən odur ki, tərəflər 1994-cü ildən “Əsrin müqaviləsi” ilə təməli möhkəmləndirilən iqtisadi-siyasi münasibətlərini keyfiyyətcə yeni mərhələyə çıxartmaq üçün səylərini artırıblar.

Azərbaycan yeni əməkdaşlıq mərhələsindən nə əldə edə bilər

Böyük Britaniya Avropa İttifaqından ayrılsa da, yenə dünyanın əsas siyasi paytaxtlarından biri olmaqda davam edir. ABŞ-da Bayden administrasiyasının fəaliyyətə başlaması London-Vaşinqton xəttində münasibətlərin yenidən dərinləşməsinə müsbət təsir göstərəcək. Ona görə indiki mərhələdə Londonla siyasi dialoqun dərinləşməsi Bakı-Vaşinqton münasibətlərinə də müsbət təsir göstərə bilər. Həmçinin Vaşinqton administrasiyasına erməni diasporunun təsirinin neytrallaşdırılmasında London Azərbaycana və Türkiyəyə dəstək vermək gücündədir.

Eyni zamanda Böyük Britaniya BMT və digər universal beynəlxalq təsisatların aktiv üzvü və söz sahiblərindən hesab edilir. Bu da yeni mərhələdə erməni vandalizminin beynəlxalq təsisatlarda tanıdılmasına lazım olan dəstəyin əldə edilməsinə imkan verir.

Bakı-London xəttində iqtisadi imkanların da perspektivi kifayət qədər genişdir. Azərbaycana birbaşa xarici investisiyaların həcminə görə London ilk sıralarda qərarlaşır. 1994-cü ildən “Əsrin müqaviləsi” ilə təməli qoyulan BP-Azərbaycan əməkdaşlığı bugünə qədər uğurla inkişaf etməklə yanaşı, Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində uğurlu tərəfdaşlıq tarixçəsinə malikdir.

Ümumiyyətlə, son məlumatlara əsasən, Azərbaycanda qeydiyyatdan keçən 600 Britaniya şirkəti Azərbaycan iqtisadiyyatına 30 milyard dollar investisiya yatırıb.

London Avrasiyanın əsas maliyyə paytaxtı olmaqla yanaşı, yeni texnologiyaların ixracı baxımından dünyada aparıcı rola malikdir. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan 2030-cu ilə qədər rəqabətqabiliyyətli, dayanıqlı və inklüziv iqtisadiyyatın qurulmasını hədəfləyir, qeyd edilənlərin reallaşdırılmasına iqtisadi əlaqələrin dərinləşdirilməsi də müsbət təsir edəcək.

London Azərbaycana - rəqabətqabiliyyətli təhsil sisteminin qurulmasına; yeni nəsil sənaye texnologiyaların tətbiqinə; maliyyə və qiymətli kağızlar bazarının formalaşdırılmasına; iqtisadi hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsinə, iqtisadi məhkəmələrin səmərəliliyinin artırılmasına; Azərbaycanın qlobal dəyər zəncirinə qoşulmasına dəstək verə bilər.

Avropa ölkələri içərisində ilk dəfə məhz rəsmi London Azərbaycana investisiyaların yatırılmasına dövlət zəmanəti verir.

London nə qazanacaq

44 günlük müharibədən sonra Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü təmin etməsi və ardından qlobal əməkdaşlıq modeli təşəbbüsü irəli sürməsi regional inkişaf üçün yeni imkanlar formalaşdırır. London başa düşür ki, Qafqaz regionunun gələcək taleyi və orada reallaşdırılacaq bütün layihələr yalnız Azərbaycanın iştirakı ilə mümkündür.

Ona görə Böyük Britaniya rəsmi Bakı ilə əlaqələrini dərinləşdirməklə həm də öz şirkətlərinin regionda reallaşdırılacaq layihələrdə iştirakına çalışır. Britaniya şirkətləri Dağlıq Qarabağın yenidən qurulması layihəsi ilə yanaşı, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin işində iştiraklarını artırmağa həvəslidir. Azərbaycanın BTQ layihəsi ilə Londonu Pekinə ən qısa marşrutla bağlaması Birləşmiş Krallıq şirkətlərinə Çin bazarında aktivliyini artırmaq imkanı verir.

2016-cı ildən başlanan Brexit prosesinin tamamlanması Böyük Britaniyanın xarici ticarəti üçün yeni iqtisadi situasiya formalaşdırır. Məhz Brexit prosesi ilə Avropa bazarında itirdiyini Britaniya Azərbaycan üzərindən keçməklə Çin bazarında kompensasiya etməyə çalışacaq. Eyni zamanda Ələt qəsəbəsində formalaşdırılacaq Azad Ticarət Zonasında Böyük Britaniya şirkətlərinin fəaliyyət göstərəcəyini proqnozlaşdırmaq olar. Burada istehsalı təşkil etməklə böyük coğrafiyaya rəqabətqabiliyyətli məhsul çıxarmaq imkanı olacaq.

Bir sözlə, Avropanın mühüm siyasi-iqtisadi mərkəzi London Qafqazın əsas siyasi-iqtisadi paytaxtı Bakı ilə tərəfdaşlığını genişləndirməkdə qərarlıdır.

Aqil MƏMMƏDOV,

Azərbaycan. - 2021.-12 fevral.- S.6.