Borca bilet alıb, Vətən savaşına gəldi

“Vətən uğrunda döyüş gedərkən Rusiyada gül satmağı özümə ar bildim” deyib, Azərbaycana qayıdan Ceyhun Babazadənin rəşadətli hərb yolu, arzuları və son qərarı

Biz Şuşa dağların alıb gəlmişik,

Qartaltək səmada süzüb gəlmişik,

Düşmənlərin başın əzib gəlmişik,

Yerdə qoymayıb daha qan!

Can, vətən əsgərləri...

Damağı çağ, kefi kök,

Can, vətən əsgərləri...

Onu çoxları sosial şəbəkələrdə yayılan bu meyxanası ilə tanıdı. Amma bu meyxananın həmişə dinləyib gördüklərimizdən böyük fərqi vardı. O, hansısa məclisdə, toyda, söz yarışında deyil, Şuşa dağlarında yaranmışdı...

İsti, rahat məkanda, masa arxasında yox, qarlı, çovğunlu havada, düşmənlə təmasın 100 metrliyində, vətən keşiyində durarkən bədahətən deyilmişdi...

Özü də Azərbaycanın qələbəsi ilə başa çatan Vətən müharibəsində döyüşən qəhrəman əsgərlərimizdən biri tərəfindən...

“Döyüşə gedirəm... Haqqını halal elə”

Ceyhun Babazadə...

Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Qubadlının azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilib. 1991-ci ildə Bakının Maştağa qəsəbəsində dünyaya gəlib. 2009-cu ildə baş atıcı kimi Ağdamda cəbhə xəttində hərbi xidmət keçib. Əsgərlikdən qayıdandan bir müddət sonra işləmək üçün Rusiyaya gedib. Sentyabrın 27-də Vətən müharibəsi başlayanda Rusiyanın Novokuznetsk şəhərində iş başında idi. Həmin gün Azərbaycanda Qarabağ uğrunda Vətən savaşının başlandığından xəbər tutan kimi ölkəsinə dönərək döyüşə qatılmaq qərarına gəldi. Lakin müəyyən problemlərlə qarşılaşdı.

- Məni ora xalam oğlu çağırmışdı. Qarşıma heç bir maneə çıxmasın deyə xalam oğluna fikrimi demədim. Biletin qiymətini öyrəndim. Ondan qabaq evimizə pul göndərmişdim deyə, əlimdə pulum az qalmışdı, bilet almağa çatmırdı. Pandemiya ilə əlaqədar Azərbaycana birbaşa reys olmadığı üçün əvvəlcə İstanbula, sonra Bakıya uçmalıydım və ümumilikdə 3 təyyarə dəyişməliydim. Ona görə vətənə dönüşüm baha başa gəlirdi.

Amma qarşıma məqsəd qoymuşdum və hökmən torpaqlarımızın azadlığı uğrunda başlayan Vətən müharibəsinə yollanmalıydım. Bir-iki tanışımdan borc pul istədim. Lazımi məbləğin düzəlməsini gözlədiyim müddətdə ürəyim partlayırdı, dayana bilmirdim. Vətən uğrunda döyüş gedir, mən də gül satıram - bunu özümə ar bilirdim. Beləliklə, bilet pulunu topladım, aldım. Gecə xalam oğluna məktub yazdım ki, “burda qala bilmirəm, döyüşə gedirəm. Birincisi, bağışla ki, səninlə görüşmürəm, haqqını halal elə. İkincisi də, vəsiyyət edirəm ki, filan adamlardan filan qədər borc pul götürmüşəm. Şəhid olsam, məni torpağa tapşırmamış borcumu bağla...”

Məktubu bir yoldaşıma verdim və dedim ki, sabah mən Bakıya çatandan sonra çatdırarsan. Telefonu da söndürdüm. Bir sutka sonra Bakıya çatan kimi qardaşım Azada zəng vurub dedim ki, hərbi biletimi götürüb aeroporta gəlsin...

Anasına demədən döyüşə yollanır...

Bakıya yetişən Ceyhun evlərinə getmədən qardaşı ilə birlikdə hava limanından birbaşa hərbi komissarlığa yollanır. Həyətdə əsgərlərlə dolu avtobusun yola düşməyə hazırlaşdığını görür. Rəisin otağına girib, torpaqlarımızın azadlığı uğrunda döyüşmək məqsədilə Azərbaycana qayıtdığını deyərək, uçuş biletini göstərir, bir saatdır paytaxta gəldiyini, evlərinə də baş çəkmədiyini bildirir. Həyətdəki avtobusla onu da cəbhəyə göndərmələrini xahiş edir. Rəis biletə baxandan sonra bu gün gedib dincəlməsini, növbəti gün çağıracaqlarını söyləyir.

- Çarəsiz qalıb razılaşdım. Həmin gün anamın doğum günüydü. 55 yaşı tamam olurdu. Mən də tort alıb evə getdim. Anam qapını açıb məni görəndə təəccübləndi. Cunki evimizə hər ilin mart ayında gəlirdim. Məcbur olub yalan dedim ki, sənə doğum günü sürprizi emək istədim. Xalam oğlu isə məktubumu oxuyandan sonra zəng vurub yalnız onu dedi ki, səninlə fəxr edirəm. Həmin gün anam da gəlişimin əsl səbəbini bildi.

Səhəri gün komissarlıqdan xəbər çıxmadı deyə, yenidən özüm məntəqəyə getdim. Dedilər bizə siyahı gəlir, hansı ştat üzrə əsgərə ehtiyac olsa, onu göndərəcəyik. Dilxor oldum. Orda Cavid adlı bir tanış vardı. Ondan xahiş etdim ki, baş atıcıya ehtiyac olsa, hamıdan qabaq məni çağırın, ömrüm boyu sizə minnətdar olaram.

Bir neçə gündən sonra zəng vurdular ki, sabah gəl. Anama xəbər etmədən getdim. Kürdəmirə çatanda zəng vurub dedim ki, məni Sumqayıtda hərbi hissədən çağırıblar, ora gedirəm. Ağcabədidə kazarmaya çatanda isə xəbər verdim ki, “Nasosnı”da 18 yaşlı əsgərlərə təlim keçəcəm, həftədə bir dəfə də evə gələcəm. Qubadlıya getdiyim gün isə zəng etdim ki, Şəkidə halvayla çay içirəm. Bir gün səni də bura gətirəcəm...

Beləcə, anasına şirin yalan sataraq savaşa yollanır. Qubadlının azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına iştirak edir. Hər zaman maraqla, həyəcanla izlədiyi döyüş filmlərindəki səhnələri bu dəfə ekran arxasında deyil, real həyatda yaşayır.

Düşməni cəzalandıraraq qaçmağa məcbur etdik

- Qubadlıda ağır döyüşlər gedirdi. Bomba yağışı bir dəqiqə belə dayanmırdı. Ayağımızın altında yer titrəyirdi. Mərmi, güllə göydən üstümüzə yağırdı. Elə bir an yox idi ki, top səsi eşidilməsin. Hər anımız ölüm idi...

Amma son döyüş ölənə qədər yadımdan çıxmaz. Bir təpənin ətəyində 60-a yaxın əsgər savaşırdı. Döyüş meydanında cəzalandırdığımız və çoxlu itki verərək qaçan ermənilər təpənin digər istiqamətində mövqe tutmuşdular. Atəş səsləri bir dəqiqə səngimirdi. Dayanmadan minatanlardan atəş açırdılar. Sadəcə yerimizi dəqiq nişan ala bilmirdilər deyə, mərmilər bizdən aralı düşürdü.

Həmin gün o təpənin döşündə gecələdik. Səhər saat 11 olardı, yenə minatanlardan atəş açmağa başladılar. Birdən top mərmilərindən biri qarşımızdakı qayaya dəyib partladı. Bizdən 150 metr aralıya düşdü. Demə, ərzaq maşını gələn zaman yerimizi müəyyənləşdiriblər. Yaxınlığımıza daha bir minomyot gülləsi atdılar. Həmin an komandir əmr verdi ki, hamınız cəld dərəyə düşün. Biz özümüzü dərəyə atmaqla həmin yerimizi vurmağa başladılar. Təxminən 30-40 saniyə çəkdi arası. O əmr verilməsəydi, əsgərlərin çoxu həyatını itirəcəkdi. 3 gün orda döyüşdük, düşmən əlavə qüvvələr cəlb etsə də, həmləsinin qarşısını aldıq, hücum edəndə çoxsaylı itki verib geri çəkildilər.

Noyabrın 10-da səhər xəbər verdilər ki, atəşkəs əldə olunub. Həm sevindik, həm də təəssüfləndik ki, döyüşlər dayandı. Çünki hər birimizin döyüş ruhu yüksək idi, düşməni son nəfərinə qədər məhv etmək əzmindəydik.

Fəxr edirəm ki, Vətən savaşının iştirakçısı oldum

Ceyhun Babazadə atəşkəsdən sonra da hərbi xidmətini davam etdirir. Bölük komandiri Azər Əsgərov, taqım komandiri isə Rəşad Baxşəliyev olur. Qubadlıda Ermənistanla dövlət sərhədi istiqamətində xidmət edir. Daha sonra xidmətini Xocavənd rayonu ərazisində davam etdirir.

- Hadrutdan Xocavəndə gedən yol təhlükəli idi. Bircə maşın keçən yol idi. Kənarı isə uçurumlarıydı. Bəzən maşınlar aşırdı. Elə olurdu hamımız maşında sağ tərəfə əyilirdik ki, ağırlıq ora düşsün, soldakı aşırıma düşməyək. İki ay ön cəbhədə xidmət etdim. Elə post vardı ermənilərlə aramızda 50 metr məsafə vardı, səsləri eşidilirdi. Ehtiyatı əldən vermirdik ki, dumanlı havadan istifadə edərək təxribat törədə bilərlər. Ona görə döyüş vəziyyətinə hazır olurduq. Sonuncu xidmət yerim Xocavəndin Taqavar kəndi oldu. Ordan Tuğa gəldik. Ordan isə tərxis edildim.

C.Babazadə deyir ki, cəbhədə keçən hər anı ömrünün ən unudulmaz xatirələrinə çevrilib. Ölümə hazır olsa da, şəhidlik kimi uca məqam ona qismət deyilmiş. Şəhid olmasa da, Vətən müharibəsinin iştirakçısı, şərəfli və tarixi anların şahidi kimi özünü xoşbəxt hiss edir.

- Həmişə iki arzum olub. Birincisi, Qarabağı azad etmək üçün döyüşə başlayaq, mən də orda iştirak edim. İkincisi də, erməniləri öldürüb şəhadətə qovuşum. Birinci arzumu Allah yerinə yetirdi, amma ikincisini qismət etmədi. Bəlkə də vətən qarşısında hansısa köməyim üçün Tanrı məni sağ qoydu... Amma bir an belə ölüm qorxusu yaşamadm. Hətta ölümlə üz-üzə qaldığım anlarda belə... Bircə narahatlığım anama görə idi. Fikirləşirdim şəhid xəbərimi anama çatdıranda nə baş verəcək, buna dözəcəkmi. Ağlamağını, saçlarının ağarmağını təsəvvür edirdim.

Digər tərəfdən düşünürdüm ki, vətən uğrunda şəhadətə çatmaq ən gözəl, uca məqam olduğu üçün anam mənimlə fəxr edəcək. Görünür, şəhidlik qismətimdə yox imiş. Bütün hallarda Allaha şükür edirəm ki, bu tarixi anların iştirakçısı olmağı mənə qismət etdi. İki ay ön cəbhədə yaşadığım heç bir anı unutmayacam. Döyüşlər, bomba səsləri, qarın, yağışın, palçığın içində yatmağımız... hər saniyəsi ömrümün sonunadək bir xatirədir...

Bir də bu müharibə mənə yeni dostlar qazandırdı. Çox ürəkli, mərd oğlanlar tanıdım. Komandirimiz Rəşad bizə dost, qardaş oldu. Hər biri ilə fəxr edirəm. Onlar mənim döyüş yolumdakı dostlarımdır. Bir qabdan çörək yemişik. Bir tikəmiz olubsa, bunu bölmüşük. Elə olub bir siqareti 7 nəfər çəkmişik. O çətin şəraitdə yediyimiz quru çörək bol süfrəli məclislə bir deyil, amma adamın ürəyinə yağ-bal kimi yayılır və heç vaxt yaddan çıxmır.

Rusiyaya qayıtmaq fikrindən daşındı

Döyüş günlərinin özünəməxsus çətin, ağır, təhlükəli anları ilə bərabər xoş, şirin məqamları da olur. Belə vaxtlarda hər kəs özünün yaradıcı qabiliyyətini ortaya qoyur. Kimi mahnı oxuyur, kimi şeir deyir, kimi də Ceyhun kimi meyxana qoşur. Vətənin keşiyində mərdliklə duran əsgərlərimiz bəzən əhvallarını xoş etmək üçün əsgər Babazadənin meyxanalarını dinləyirlər.

Gənc yaşlarından bu qabiliyyətini üzə çıxaran əsgər cəbhədə olduğu zaman ilk dəfə Qubadlıda bir döyüşçü yoldaşı ilə birlikdə meyxana deyir. O deyişmədə döyüşçülər, Milli qəhrəmanlar Mübariz İbrahimov, Polad Həşimov və bütün şəhidlərimiz yad olunur. Sosial şəbəkədə yayılan meyxana Xocavənddə lentə alınıb. Qafiyəni də taqım komandiri Rəşad Baxşəliyev açıb - damağı çağ, kefi kök, can vətən əsgərləri...

Digər bir meyxananı isə Maştağanın meyxana ustadlarından olan Fərman Kamiloğlunun istəyi ilə Saatlıdan olan Nahid adlı döyüşçüylə birgə deyir. Qafiyəni də elə ustad təklif edir.

Can qurbandı dostumuza, qardaşımıza

Baxmayın bu otuza çatan yaşımıza

Uşaqlarımızı yığarıq başımıza

Döyüşdən söhbət edərik maraqlı

Olsam da, olmasam da qarabağlı,

Vətənimə bağlıyam, vətənimə bağlı...

Bu meyxanaları Ceyhun bədahətən deyirdi. Misralar elə həmin anda ard-arda düzülürdü. Ancaq bir şeir də vardı ki, daim onun ürəyində, beynində, ruhunda və yanında idi. Bu da Pünhan Alatavalının “Şəhidlər” qəzəli idi. Ceyhun o şeiri kağıza yazaraq cəbhəyə yola düşəndə cibinə qoyub. Döyüşdə olduğu zamanlarda belə cibindən çıxardıb oxuyur. Bəlkə də o şeirin şəhid olarsa, özündən son nişanə kimi qalmasını arzulayır. Lakin yazılı kağız Ceyhunun şəhidlik “vəsiqəsi” yox, şahidlik yoldaşına çevrilir. Onunla birgə “döyüşərək” yenidən geri qayıdır. İndi o saralıb-solmuş kağızı müharibənin yadigarı, xatirəsi kimi evində qoruyub saxlayır.

Bəli, Ceyhun Babazadə Vətənin ən ağır, dar günündə onu tək qoymadı. Borca pul götürərək vətən qarşısındakı vətəndaşlıq, vicdan, şərəf borcunu yerinə yetirdi. Rusiyada qalıb canını qorumağı özünə ar bilərək vətənə qayıdıb, canını, qanını torpaq uğrunda fəda etməyi borc bildi. Ölüm-qalım müharibəsində şəhid olacağını zənn etsə də, evinə tarixin şahidi, qəhrəman döyüşçü kimi döndü...

Və bu Vətən savaşı Ceyhun Babazadənin həyatını da başqa yönə dəyişdi, fərqli yerə istiqamətləndirdi... Rusiyaya qayıdıb işləmək fikrindən daşındı. Elə öz yurdunda, öz torpağında qalıb işləmək qərarını verdi.

Bir daha Vətənə lazım olan zamanda əvvəlki kimi uzaqda yox, yaxında ola bilmək üçün...

Xəyalə MURADLI

Azərbaycan.-2021.-18 fevral.- S.4.