Mediada islahatların ilkin nəticələri uğurludur

Bu islahatlara kölgə salmaq cəhdi subyektiv və qərəzli yanaşmadan başqa bir şey deyildir

Söz və mətbuat azadlığının təmin olunması Azərbaycanın demokratik inkişafının əsas göstəricilərindən biridir. Ölkəmizdə dövlət medianın inkişafına dəstəyini heç vaxt əsirgəmir. Medianın İnkişafı Agentliyinin (MEDİA) yaradılması isə bu sahədə həyata keçirilən islahatların tərkib hissəsi olmaqla, çap və onlayn media orqanlarının fəaliyyətinin stimullaşdırılmasını yeni mərhələyə yüksəldib.

Yeni fəaliyyət modeli

Qısa müddətdir ki, yaradılmasına baxmayaraq, MEDİA tərəfindən tamamilə yeni fəaliyyət modeli ortaya qoyulub. Kütləvi informasiya vasitələrinin dəstəklənməsi ilə bağlı nümayiş etdirilən təşəbbüslər kifayət qədər çoxşaxəli və rəngarəngdir. İlk dəfə olaraq çap mətbuatı ilə yanaşı, onlayn mediaya da dövlət dəstəyinin həyata keçirilməsinə başlanılıb.

Peşəkar jurnalistikanın inkişafına, media sahəsində idarəçilik, menecment və digər sahələr üzrə daha məzmunlu treninqlərin həyata keçirilməsinə start verilib. Agentliyin və ADA Universitetinin İxtisasartırma proqramlarının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən “Mediada islahatlara doğru” mövzusunda keçirilən silsilə seminarlar böyük əks-səda doğurub.

Seminarların təşkilində məqsəd müasir media mühitinə birgə nəzər salmaq, media sahəsində innovativ təcrübələri araşdırmaq və mövcud media nəzəriyyələrinə uyğun ölkədə islahatları genişləndirmək prosesinə təkan verməkdir. İyulun 10-dək davam edəcək seminarlarda

75 media qurumunun rəhbər üzvünün iştirakı nəzərdə tutulub. Bundan əvvəl isə ADA Universiteti ilə birgə təşkil edilən “Media və kommunikasiya siyasəti medianın gözü ilə” mövzusunda seminarlar keçirilmişdi.

Agentliyin yazı müsabiqələri ilə bağlı şərtləri də tamamilə fərqlidir. Məsələn, ötən ay elan edilmiş müsabiqənin şərtlərinə əsasən jurnalist

3 aylıq dövr ərzində dərc olunmuş və ya yayımlanmış materialını təqdim edə bilər. Yəni Agentlik konkret istiqamət müəyyən etmir və mövzu seçimini jurnalistin öz ixtiyarına buraxır.

Beləliklə, MEDİA tərəfindən hansısa tədbirin həyata keçirildiyi barədə görüntü yaradılmır. Bu tədbirlərin hər biri medianın inkişafı və dəstəklənməsi istiqamətində səmərəli nəticələri olan, hədəfinə çatan məqsədyönlü addımların atılması ilə yadda qalır.

Onlayn media orqanları da dəstəkdən yararlana biləcəklər

Agentliyin media orqanlarının dəstəklənməsi ilə bağlı şərtləri də əvvəlkilərdən tamamilə fərqlənir. Yəni, bu müsabiqələr əvvəlki ənənələrin davamı deyil. İndi qəzetin yalnız tirajı deyil, həm də dizaynı və məzmunu dəyərləndirilir. Köhnə ənənələrdən fərqlənən ciddi məqamlardan biri də odur ki, redaksiyalara göstərilən maliyyə yardımlarının xərc istiqamətləri artıq müəyyənləşdirilib və həmin tələblərə riayət edilməsinə MEDİA tərəfindən xüsusi nəzarət olunur. Aparılacaq monitorinqlər zamanı yardımın təyinatı üzrə istifadə olunmadığı müəyyən edilərsə, o zaman həmin vəsait dayandırılacaqdır.

MEDİA-nın fəaliyyətində diqqəti çəkən məqamlardan, daha doğrusu, yeniliklərdən biri də onlayn mediaya da (veb-saytlar) dövlət dəstəyinin həyata keçirilməsidir. Bu, Azərbaycanın media aləmi üçün yenilikdir, çünki buna qədər dəstək yalnız qəzetlərə göstərilib. Bundan sonra isə onlayn media orqanları da dövlət dəstəyindən yararlana biləcəklər. Hətta ilk dəfə olaraq idman məzmunlu xəbərlər istehsal edən veb-saytlara da layihədə iştirak etmək hüququ tanınmışdır. Məqsəd qəzetlərlə yanaşı, onlayn media subyektlərinin də inkişafı, onların iqtisadi müstəqilliklərinin gücləndirilməsi və fəaliyyətlərinin təkmilləşdirilməsidir.

Agentlik müsabiqənin qiymətləndirilməsində obyektivliyi və müasir standartları əsas götürüb. Onlayn media subyektlərinin gün ərzində ən azı 20 (iyirmi) kütləvi informasiya dərc etməsi vacib hesab edilib. Qiymətləndirmə zamanı media subyektlərinin oxunaqlılıq dərəcəsini müəyyən edən ümumi səhifə baxışı sıralaması, materialların orijinallığı, informativliyi, analitik xarakteri, mövzuların jurnalistikanın ümumi prinsiplərinə uyğunluğu, mətnlərin üslub keyfiyyətləri, dilin norma və qaydalarına əməl olunması, saxta və aldadıcı başlıqlı xəbərlərə yer verilməsi, plagiat materialların həcmi, dizaynın müasir standartlara uyğunluğu, sosial şəbəkə hesablarının fəallığı kimi meyarlar nəzərə alınıb.

Onlayn media subyektləri üçün təşkil edilmiş müsabiqəyə ümumilikdə 96 veb-sayt müraciət edib, mövcud maddi imkanlar nəzərə alınmaqla, müsabiqə qaydalarına cavab verən 39 veb-sayt qalib elan olunub.

İslahatları ləkələmək istəyənlər məqsədlərinə çatmayacaqlar

Onlayn media subyektləri üçün müsabiqənin cavabları bir sıra veb-saytları qane etməyib. 96 veb-saytdan 39-nun elan edilməsi o deməkdir ki, onların böyük əksəriyyəti tələblərə cavab verməyib. Bu gün axtarsaq Azərbaycanın intertnet seqmentində bəlkə daha çox veb-sayt tapa bilərik. Amma az-çox onlayn media aləminə bələd olan jurnalist bilir ki, həmin veb-saytların böyük əksəriyyəti gün ərzində sırf özünə məxsus olan bir dənə də olsun xəbər yayımlamır. Onların demək olar ki, hər biri digər saytlarda dərc olunan xəbərləri köçürməklə fəaliyyətlərini tamamlayır.

Media aləmi yaradıcılıq, təşəbbüskarlıq tələb edir. İstər çap mediası, istərsə də veb-sayt mətbuatın əsas prinsiplərindən olan xəbərləri oxucularına vaxtında və obyektiv təqdim etməlidirlər. Bunun üçün isə axtarışda olmaq, təşəbbüskarlıq göstərmək lazımdır, ortaya yaradıcılıq nümunəsi qoymaq lazım gəlir.

Bundan başqa, veb-saytlarda əsasən Azərbaycan dilinin qrammatik normalarının ciddi şəkildə pozulduğu müşahidə olunur. Əksər saytların təsisçiləri xəbərlərin yüklənməsini adminlərə tapşırırlar ki, onlar da necə gəldi bu məlumatları sayta yerləşdirirlər. Hətta bəzən bir xəbərdə gedən hansısa səhv onlarla veb-saytda özünü büruzə verir.

Bir məsələni də qeyd edək ki, bir vaxtlar çap mətbuatında yer almış reketçilər indi veb-saytlarda geniş yayılıblar.

Elə isə sual yaranır: ciddi bir qurum olan MEDİA belə veb-saytlara necə dəstək göstərə bilər? Deməli, məkrli məqsəd var. Odur ki, 39 veb-saytın qalib elan edilməsindən sonra MEDİA-nın tənqid hədəfinə çevrilməsi tamamilə yolverilməzdir. Agentliyə qarşı hücumlar həyata keçirilən uğurlu islahatları ləkələmək məqsədi güdür. Eyni zamanda bu, hər vəchlə dövlətin informasiya və media siyasətinə qarşı çıxan müxalifətin və Qərbdən idarə olunan şəbəkənin media sahəsində anarxiya və xaos yaratmaq cəhdidir.

Bu kimi riyakarlıqlar, uğurlu fəaliyyətə kölgə salmaq cəhdi agentliyi öz yolundan döndərə bilməz. Agentlik bundan sonra da səmərəli fəaliyyəti ilə Azərbaycanda medianın inkişafına özünün layiqli töhfələrini verəcək. Mediada islahatların ilkin nəticələri uğurludur. Bu islahatlara kölgə salmaq cəhdi subyektiv və qərəzli yanaşmadan başqa bir şey deyildir.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan.-2021.- 4 iyul.- S.1;4.