İtaliyalı tərəfdaşımız

BTC-nin 11 səhmdarından biri - “Eni”

Azərbaycan və İtaliya arasında iqtisadi münasibətlər getdikcə daha da inkişaf edir. Xüsusilə son illər hər iki ölkənin dövlət başçılarının və nümayəndə heyətlərinin qarşılıqlı səfərləri zamanı bir çox önəmli sənədlər imzalanıb. Onların arasında Çoxölçülü Strateji Tərəfdaşlıq haqqında sənəd xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Sənəd iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın daha yüksək səviyyəyə çatdırılmasına xidmət edir.

“Cənub qaz dəhlizi” bu iki ölkənin əlaqələrini daha da möhkəmləndirib. Dəhlizin sonuncu seqmenti olan TAP (Trans-Adriatik Qaz Boru Kəməri) artıq işə düşüb. Türkiyə-Yunanıstan sərhədindən başlayaraq Yunanıstandan, Albaniyadan və Adriatik dənizinin altından keçən bu kəmər Azərbaycan qazını İtaliyaya çatdırıb. Bu da o deməkdir ki, Azərbaycan və İtaliya gələcək onilliklər ərzində enerji sahəsində daha yaxın tərəfdaş olacaqlar.

İtaliya şirkətləri indiyədək Azərbaycanın həyata keçirdiyi neft-qaz və ixrac layihələrində fəal iştirak ediblər. “Azəri-Çıraq-Günəşli” layihəsi çərçivəsində aparılan tikinti-quraşdırma işlərində “Saypem” şirkətinin sanballı zəhmət payı olub.

“Eni” şirkəti isə Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) əsas ixrac neft kəmərinin 11 səhmdarından biridir. “Eni”nin BTC-də 5 faiz iştirak payı var. Şirkət bu layihəyə hələ 2002-ci ildə qoşulub. Həmin il sentyabrın 18-də BTC-nin Səngəçal terminalında keçirilən təməlqoyma mərasimində Ulu Öndər Heydər Əliyev kəmərin səhmdarları sırasında “Eni”nin də adını çəkib.

“Eni” İtaliyanın tanınmış neft-qaz konsernidir. 1953-cü ildən fəaliyyət göstərir və məqsədi enerji ehtiyatlarının hər kəs üçün əlçatan olmasına, hamının onlardan səmərəli istifadə edə bilməsinə dəstək verməkdir.

Bu nəhəng korporasiyanın fəaliyyəti neft və qazın axtarışına, hasilatına, nəqlinə və satışına yönəldilib. Ətraf mühitin qorunması, texniki innovasiyalar, iqlim dəyişikliyinə qarşı və enerji səmərəliliyi uğrunda mübarizə onun başlıca prioritetlərindəndir. Əməkdaşlıq, beynəlmiləlçilik və sabitlik. Şirkətin fəaliyyətini bu amillər də xarakterizə edir.

“Bizım işimiz daim hərəkətdə olmağa, yeni ideyalar irəli sürməyə, səriştəmizin artırılmasına əsaslanır. Biz bunlara həm fərdilikdə, həm də hamımız birlikdə can atırıq. Biz çalışdığımız ölkələrlə uzunmüddətli əməkdaşlığın dəyərli olduğuna inanırıq”. Şirkətin çoxsaylı işçiləri belə deyirlər.

“Eni” daim öz əməkdaşlarının təkmilləşdirilməsinə və təhlükəsizliyinə çalışır. Davamlı inkişaf işçilərin, eləcə də şirkətin təmasda olduğu kollektivlərin əmək şəraitinin və yaşayış səviyyəsinin yükşəldilməsinə əsaslanır. Belə ki, yarandığı vaxtdan “Eni” öz əməkdaşları ilə sıx münasibətlər qurub. Onlar da öz növbəsində şirkətə qəlbən bağlıdırlar və burada çalışdıqlarından qürur duyurlar.

Təsadüfi deyil ki, qısa bir zamanda şirkətin rəhbərliyinin təşəbbüsü ilə işçilər üçün qəsəbələr salınmış, yaşayış kompleksləri inşa edilmiş və istirahət bazaları yaradılmışdır. Cəmi bir neçə il ərzində şirkət möhkəm təşkilat strukturu formalaşdırmış, nəticədə əməkdaşlarının sayını sürətlə artırmışdır.

“Eni” dünyanın onlarca ölkəsində təmsil olunub və şirkətin ofislərində 10 minlərlə insan çalışır. Şirkətin müasir tədqiqat laboratoriyalarında və karbohidrogenlərin öyrənilməsi ilə məşğul olan institutunda yüksəkixtisaslı texnoloqlar, digər təcrübəli mütəxəssislər fəaliyyət göstərir .

“Eni” getdikcə öz fəaliyyət sahəsini genişləndirir. Məsələn, bu yaxınlarda o, İtaliyanın “Enel” energetika şirkəti ilə birlikdə yaşıl hidrogen istehsal edəcək. Bunun üçün “Eni” və “Enel” 2022-2023-cü illərdə hər birinin gücü 10 MVt olacaq iki elektrolizator quraşdıracaqlar.

Şirkət digər ölkələrlə çoxdan əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq etməyə başlayıb. Belə ki, İtaliyanın enerji resurslarına ehtiyacını təmin etmək məqsədilə “Eni” yarandığı vaxtdan az sonra - 1954-cü ildə ölkənin hüdudlarından kənara çıxmalı oldu. Həmin ilin sonunda birgə müəssisə yaratmaq barədə Misir hökuməti ilə razılıq əldə edildi. Üç il sonra sözügedən razılaşmaya İran da qoşuldu və bu, “Eni”nin neft hasil edən ölkələrlə münasibətində başlanğıc və mühüm bir mərhələ oldu. 1960-cı illərdə şirkət keçmiş SSRİ ilə əlaqələr yaratdı. Beləliklə, onun əməkdaşlıq etdiyi ünvanlar şaxələndi. İllər sonra “Eni” Azərbaycana da gəldi. Onun BTC kimi qlobal bir lahiyədə iştirak etməsi ölkəmizin neft-qaz tarixinə bir səhifə kimi yazılmış və Azərbaycan-İtaliya iqtisadi münasibətlərinin möhkəmlənməsində əhəmiyyətli rol oynamışdır.

Dünyada hökm sürən koronavirus pandemiyası bu əməkdaşlıq münasibətlərinə mane ola bilmir. Azərbaycanın birinci ticarət tərəfdaşı olan İtaliya ilə ticarət dövriyyəsi hər il milyardlarla dollara çatır. Bunun böyük hissəsi enerji resurslarına aiddir. Lakin gələcək illərdə qeyri-neft sektorunda da əməkdaşlıq və tərəfdaşlığın inkişafı üçün potensial, həmçinin məqsəd var. Odur ki, yaxın vaxtlarda Azərbaycanda İtaliyanın daha çox şirkəti fəaliyyətə başlayacaq. Prezident İlham Əliyev bildirib ki, buraya ənənəvi əməkdaşlıq sahələri ilə yanaşı, erməni vandallarının dağıtdığı şəhər və kəndlərimizin bərpasına dair böyük planlar da daxildir. Həmin ərazilərdə dost ölkələrin şirkətləri də çalışacaq. Bu ölkələr sırasında İtaliyanın özünəməxsus yeri var. Artıq “Azərenerji” ASC ilə İtaliyanın “Ansaldo Energia” şirkəti arasında qarşılıqlı əməkdaşlıq sahəsində təchizat müqaviləsi imzalanıb. Videokonfrans formatında imzalanan müqaviləyə əsasən, Ağdam, Füzuli, Kəlbəcər və Qubadlı rayonlarında inşa olunacaq 4 ədəd 110 kilovoltluq yarımstansiyanın avadanlıqlarla təchizatını məhz İtaliya şirkəti həyata keçirəcək.

İki ölkə arasında əməkdaşlığın daha da genişlənməsi üçün yeni perspektivlər açılır.

Flora SADIQLI

Azərbaycan.-2021.- 4 mart.- S.6.