İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə görülən işlər böyük qayıdışın başlanğıcıdır

Prezident ən qısa müddətdə yurd həsrətli insanları o yerlərə qaytarmaqda qərarlıdır

30 ilə yaxın bir müddətdə məcburi köçkün həyatı yaşayan yurd həsrətli soydaşlarımız öz torpaqlarına nə vaxt qayıda biləcəklər? İndi bu, hamını düşündürən bir sualdır. Təsadüfi deyil ki, Prezident İlham Əliyevin yerli və xarici media nümayəndələri üçün keçirdiyi mətbuat konfransında da həmin sual müxtəlif formalarda səslənmişdir.

Dövlət başçısı bu barədə belə məlumat vermişdir: “Mən də özüm-özümə bəlkə hər gün eyni sualı verirəm. Çünki mən də istəyirəm ki, nə qədər mümkünsə, qısa müddət ərzində biz buna nail olaq. Amma bunun üçün, əlbəttə ki, kompleks tədbirlər görülməlidir. Bu barədə mən artıq demişəm. Minalardan təmizləmə prosesi başa çatandan sonra və artıq bununla paralel olaraq biz bu işləri başlayırıq”.

İşğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpasında minalardan təmizləmə ən əsas məsələlərdən biridir və Prezident bu işi gücləndirmək üçün dövlət qurumu yaradıb və formalaşdırıb. Çünki ANAMA adlanan bu qurumun statusu çox qeyri-müəyyən idi. O, vaxtilə işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası üzrə mövcud olmuş komissiyanın nəzdində yaradılmışdı. Agentliyin səmərəli işləməsi üçün bu ilin investisiya proqramında təqribən 100 milyon manat ayrılacaq. O cümlədən ən müasir avadanlıq, distant xarakterli robotlar və minatəmizləyən maşınlar alınacaq. Bu işə maksimum diqqətin ayrılması nəzərdə tutulur.

Müharibə başa çatandan dərhal sonra ərazilərin minalardan təmizlənməsində iştirak etmək və istehkamçılarımıza treninqlər keçirmək üçün Türkiyə Müdafiə Nazirliyindən 100-dən çox mütəxəssis ezam edilib. Ağdam rayonunun ərazisinin minalardan təmizlənməsində Rusiya Fövqəladə Hallar Nazirliyinin bir qrupu da fəaliyyət göstərir. Bu qrupun əsas fəaliyyəti rusiyalı sülhməramlıların məsuliyyət zonası ilə bağlıdır, lakin onlar burada da iştirak edirlər. Hazırda zəngin təcrübəsi olan bir neçə şirkətlə danışıqlar aparılır. Məqsəd bu işdə Azərbaycan şirkətlərinin də iştirak etməsidir. Çünki bu, qısa müddətdə yekunlaşan iş deyil. Belə ki, minalardan təmizlənməli olan ərazi kifayət qədər böyükdür.

Başdan-başa viranə qoyulmuş o yerlərdə insanlar yalnız köklü quruculuq işləri aparıldıqdan sonra yaşaya bilərlər. Ona görə indi ərazilərin minalardan təmizlənməsi ilə paralel şəkildə ziyanın qiymətləndirilməsi aparılır. Şəhərlərin və kəndlərin inkişafının baş planlarının tərtib edilməsinə dair tapşırıqlar verilib. Pilot layihələrə başlanıb. “Ağıllı kənd” layihəsi həyata keçiriləcək. Zəngilan rayonunun üç kəndində - Birinci, İkinci, Üçüncü Ağalı kəndlərində bu layihəyə start verilib. Cari ilin sonuna qədər layihənin başa çatması gözlənilir. Orada bütün lazımi infrastruktur qurulacaq, əkin sahələri bərpa ediləcək və sonra təqribən 1000-ə yaxın insan yerləşdiriləcək.

Böyük şəhərlərin baş planları tərtib edilməlidir. Məsələn, Ağdam şəhərində işğaldan əvvəl 40 minə yaxın insan yaşayırdı. İndi əhalinin sayı əlbəttə, artıb. Odur ki, 50 minlik, bəlkə də 70 minlik bir şəhər salınmalıdır. Təkcə yaşayış evləri deyil, məktəblər, xəstəxanalar inşa edilməlidir, bütün infrastruktur yaradılmalıdır. Ağdamı misal kimi göstərsək də, bu işlər işğaldan azad olunmuş bütün bölgələri əhatə etməlidir.

Füzulidə hava limanının tikintisinə başlanıb. Ərazinin minalardan təmizlənməsi ilə bağlı məsələlər operativ surətdə həll olunur. Bu, beynəlxalq hava limanı olacaq. Onun uçuş-enmə zolaqları ən ağır yük təyyarələri də daxil olmaqla bütün növ təyyarələri qəbul edə biləcək. Bütün işlər plan üzrə getsə, aeroport bu il payızın əvvəlində istifadəyə veriləcək. Qarabağın mühüm logistika mərkəzinə çevriləcəyindən burada digər aeroportlar tikmək planları da var.

Şuşa şəhərinə iki avtomobil yolu çəkilir. Onlardan birinə Prezidentimiz “Zəfər yolu” adını verib. Çünki Azərbaycanın xüsusi təyinatlı qoşunları Şuşa şəhərinə məhz həmin yolla meşələrdən və vadilərdən keçərək gediblər. Nisbətən aran ərazidən keçən digər yol da hava limanından birbaşa gediş-gəlişi təmin edəcək.

Dövlət başçısı böyük qayıdış haqqında belə demişdir: “Biz hər il 3-4 min mənzil və ev inşa edə bilirik. Yəni fiziki olaraq biz Ağdam şəhəri haqqında danışırıqsa, bu şəhər hesab edirəm ki, 2-3 il ərzində tam bərpa oluna bilər. Ancaq bundan öncə minadan təmizləmə, infrastruktur layihələri həyata keçirilməlidir. Elektrik infrastrukturuna gəldikdə, biz bütün şəhərlərimizin, bölgələrimizin bir-biri ilə bağlı enerji şəbəkəsini yaradacağıq. Artıq büdcə, proqram təsdiq edilib və bu ilin sonuna qədər elektrik enerjisi təminatı başa çatdırılacaqdır. Su təminatı, qaz təminatı, yollar... Biz təkcə evlər tikməli deyilik, orada xəstəxanalar, məktəblər, bağçalar tikilməlidir. Orada iş yerləri yaradılmalıdır. Çünki orada yaşayan insanlar işlə təmin edilməlidir. Yəni bütün bu işlər bizim böyük qayıdış adlandırdığımız proqramımızın tərkib hissəsidir”.

Azərbaycan bu işləri yalnız öz daxili resursları hesabına yerinə yetirəcək. Həm də söhbət təkcə maliyyə resurslarından deyil, texniki imkanlardan da gedir.

“Bizim yarışacağımız əsas tərəf-müqabili zamandır”, - deyərək Prezidentimiz maksimum qısa müddətdə insanların yurd həsrətinə son qoymaqda, onları mərhələli şəkildə öz kəndlərinə, şəhərlərinə qaytarmaqda qərarlı olduğunu bildirmişdir. Qeyd etmişdir ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə vətəndaşlarımız üçün ən yaxşı şərait yaradılmalıdır. Onlar uzun illərdir əziyyət çəkirlər, odur ki, ən qısa zamanda oraya qayıtmaq istəyirlər. Dövlətimizin siyasətinin mərkəzində həmişə vətəndaşların maraqlarının dayandığını deyən Prezident İlham Əliyev yurd yerlərinə qayıdacaq insanların layiqli yaşamağa və müasir dünyanın bütün nemətlərindən istifadə etməyə layiq olduqlarını bir daha vurğulamışdır.

Flora SADIQLI

Azərbaycan.-2021.- 12 mart.- S.1;7.