Həyata keçirilən iqtisadi islahatlar gömrük xidmətinin qarşısında yeni tələblər qoymuşdur

Bu il müstəqil Azərbaycan Respublikasında gömrük orqanlarının yaradılmasının 29-cu ildönümü tamam olur. 1992-ci ildə yaradılmış gömrük xidmətinin keçdiyi yol o qədər də asan olmayıb.

Həmin illərdə mürəkkəb ictimai-siyasi vəziyyət bir çox qurumlar kimi, gömrük orqanlarının da formalaşmasına imkan vermirdi, baxmayaraq ki, dövlət quruculuğu sahəsində önəmli hesab olunan ölkənin iqtisadi maraqlarının və mənafelərinin qorunması, səmərəli xarici-iqtisadi fəaliyyət və idxal-ixrac əməliyyatlarına dövlət nəzarət sisteminin yaradılması, sərhədlərin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin edilməsi həyati əhəmiyyətli məsələ idi.

Danılmaz faktdır ki, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasəti nəticəsində dövlət müstəqilliyi dönməz xarakter aldı. Müstəqilliyimizin ilk illərində ölkə iqtisadiyyatının digər sahələri kimi, ciddi tənəzzül dövrünü yaşayan gömrük xidməti də Ulu Öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra köklü kadr islahatları və kompleks tədbirlər nəticəsində stabil və dinamik inkişaf yoluna qədəm qoydu. Ulu Öndər Heydər Əliyev gömrük xidmətinin ölkə iqtisadiyyatının inkişafında olan rolunu hər zaman yüksək qiymətləndirir və bu orqanın fəaliyyətini daima diqqət mərkəzində saxlayırdı. 1993-cü ilin ikinci yarısından etibarən Azərbaycanın dövlət suverenliyinin təmin edilməsi, onun yüksələn xətlə inkişafı ölkədə aparılan uğurlu gömrük siyasətilə də bilavasitə bağlıdır.

1995-ci il yanvarın 9-da Azərbaycan Prezidentinin yanında gömrük işinin təşkilinə həsr olunmuş müşavirədə Heydər Əliyevin proqram xarakterli nitqi respublikada gömrük xidmətinin yenidən qurulması, inkişafının əsas istiqamətləri və prinsiplərini müəyyən etməklə, respublikada gömrük işinin inkişafına böyük təkan verdi və Dövlət Gömrük Komitəsinin fəaliyyətində ciddi dönüş yarandı.

Bu dönüşdən sonra dövlət büdcəsinin formalaşmasında gömrük orqanlarının rolu xeyli artırıldı, gömrük qanunvericiliyi bazasının yaradılmasına başlanıldı, hüquqi-normativ sənədlərin və gömrük işinə dair ilk dərsliklərin, tədris-metodiki vəsaitlərin hazırlanması həyata keçirildi, gömrük sahəsində iqtisadi göstəricilər yaxşılaşdı, maddi-texniki baza möhkəmləndirildi, elektron informasiya təminatı yaradıldı, qaçaqmalçılığa və gömrük qaydalarının pozulmasına qarşı mübarizə gücləndirildi.

Ümummilli Lider Heydər Əliyev iqtisadi məsələlərə həsr edilmiş müşavirədə və yığıncaqlarda, xüsusilə 1997-ci il yanvarın 30-da Dövlət Gömrük Komitəsinin yaradılmasının 5-ci ildönümünə və gömrük əməkdaşlarının peşə bayramı gününə həsr edilmiş təntənəli yığıncaqdakı nitqində gömrük orqanlarının fəaliyyətini dəqiqliklə təhlil edərək, bu sistemdə yaranmış problemlərin həlli yolunun tələbkarlıq və nizam-intizam, peşəkarlıq mühitinin formalaşdırılması, kadrlarla işin yenidən qurulması, hər bir gömrük işçisinin öz dövlətinə sadiqlik prinsipinin əsas meyara çevrilməsi sayəsində mümkünlüyünü göstərmişdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin Dövlət Gömrük Komitəsinin təsis edilməsinin 5 illiyində, 1997-ci ildə dediyi “Gömrük xidməti hər bir dövlətin müstəqilliyinin əsas atributlarından biridir” sözlərinə əsasən vurğulamaq yerinə düşər ki, həqiqətən də, gömrük xidməti öz imkanlarına görə unikal bir orqandır. Çünki üzərinə düşən vəzifə həm dövlət büdcəsinə daxilolmaları təmin etmək, gömrük hüquqpozmalarına qarşı mübarizə aparmaq, xarici ticarəti sürətləndirmək və asanlaşdırmaq, həm də ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyini qorumaqdır. Azərbaycan Prezidentinin 10 yanvar 1997-ci il tarixli sərəncamı ilə yanvarın 30-nun gömrük əməkdaşlarının peşə bayramı günü elan edilməsi də Heydər Əliyevin bu orqanın fəaliyyətinə verdiyi çox yüksək dəyərin əyani nümunəsi idi.

Bu gün Heydər Əliyev siyasi kursunun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev Azərbaycan gömrüyünün öz ənənələrini qoruyub saxlaması və daha da təkmilləşdirilməsi işini daim diqqət mərkəzində saxlayır. Qürur duyuruq ki, ölkəmizdə müasir tələblərə cavab verən modern gömrük sisteminin yaradılması işi dövlətimiz tərəfindən daim dəstəklənir və bu sahədə əldə olunan uğurlar layiqincə dəyərləndirilir. Bu gün Azərbaycan Gömrük Xidməti mükəmməl hüquqi bazaya, inkişaf etmiş infrastruktura malik olmaqla, ölkədə fiskal siyasəti uğurla həyata keçirir, onun quru, hava və dəniz yollarında respublikanın iqtisadi mənafeyini və təhlükəsizliyini qoruyur. Dövlət Gömrük Komitəsi eyni zamanda hüquq mühafizə orqanı olaraq qaçaqmalçılıq və digər hüquqpozma hallarına qarşı mübarizənin gücləndirilməsi istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 aprel 2018-ci il tarixli sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinə sədr təyin edilən Səfər Mehdiyevin və komitənin əzmkar kollektivinin həyata keçirdikləri mütərəqqi islahatlarda, gömrük işinin inkişafında, idxal-ixrac əməliyyatlarının sürətli və şəffaf şəkildə həyata keçirilməsində mühüm rolunu da xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır.

Həyata keçirilən islahatlar nəticəsində Azərbaycan gömrüyü keyfiyyətcə yeni inkişaf mərhələsinə daxil olub və onun müasir siması formalaşıb. Azərbaycan gömrüyü ötən dövr ərzində fəaliyyətinin bütün istiqamətlərində ciddi nailiyyətlər qazanıb, məqsədyönlü fəaliyyətilə dünya gömrük ailəsinə inteqrasiya olunub və Ümumdünya Gömrük Təşkilatının ən fəal üzvlərindən biri kimi özünü təsdiq edə bilib. Həmçinin Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsinin formalaşmasında Dövlət Gömrük Komitəsinin rolu mühüm dərəcədə artıb, gömrük işinin iqtisadi göstəriciləri də xeyli yüksəlib.

Dövlət Gömrük Komitəsi hər il olduğu kimi, ötən ildə də fiskal siyasətin həyata keçirilməsi, idxal-ixrac əməliyyatları üzrə gömrük nəzarətinin təkmilləşdirilməsi, xarici-iqtisadi fəaliyyətdə gömrük-tarif tənzimlənməsi və gömrük orqanlarında maliyyə-vergi mexanizminin təkmilləşdirilməsi istiqamətində əhəmiyyətli işlər görüb. Ötən il ölkəmizdə aparılan dərin islahatlar gömrük sistemində də müsbət dəyişikliklərə səbəb olub. Belə ki, gömrük sistemində həyata keçirilən son islahatlar nəticəsində dövlət sərhəd-buraxılış məntəqələrinin buraxılış qabiliyyətini artırmaq və vətəndaşların rahatlığını təmin etmək üçün malların və nəqliyyat vasitələrinin yoxlanılmasında “bir pəncərə” prinsipi daha da təkmilləşdirilib.

Artıq ölkəmizə gələn və ölkəmizdən gedən vətəndaşlar gömrük sərhədindən keçirdikləri mallar, nəqliyyat vasitələri, zinət əşyaları və valyuta, müşayiət olunmayan baqaj və ya daşıyıcı tərəfindən keçirilən mallar və s. barədə məlumatları qabaqcadan, gömrük məntəqəsinə gəlmədən “on-layn” qaydada Dövlət Gömrük Komitəsinin rəsmi internet saytı (www.dgk.gov.az) və ya Elektron Hökumət Portalı (www.e-gov.az) vasitəsilə gömrük orqanlarına təqdim edə bilirlər. Həmçinin vətəndaşların sərhəddən keçidini daha asan etmək məqsədilə bütün sərhəd-buraxılış məntəqələrində “Gömrük” köşkləri quraşdırılıb. Bu məlumat köşkləri vasitəsilə vətəndaşlar sadələşdirilmiş elektron bəyannaməni doldurur, həmçinin gömrük qanunvericilik bazası və səyahətçilər üçün gömrük nəzarəti ilə bağlı qaydalarla tanış olurlar.

Dövlət Gömrük Komitəsinin çoxsaylı kollektivi də ən böyük nailiyyətimiz olan müstəqilliyin əbədi olaraq qorunub saxlanılması, müstəqil Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun daha da artırılması və xalqımızın firavan gələcəyinin təmin edilməsi naminə qarşıya qoyulan vəzifələrin uğurla yerinə yetirilməsində müstəsna rol oynayır və bu missiyanı daim davam etdirəcəyinə inanırıq.

Mübariz Mustafayev,

gömrük xidməti polkovniki

Azərbaycan. - 2021.- 29 yanvar.- S. 5.