"Omikron"la meymunçiçəyi yanaşı irəliləyir

Buna baxmayaraq, Azərbaycanda epidemioloji vəziyyət sabitdir

Hazırda iki pandemiya ilə üz-üzəyik. Hər iki infeksiya yayılmaqda, insanları normal sosial həyatdan uzaqlaşdırmaqda davam edir. COVID-19-a qarşı vaksinasiya prosesi uğurla həyata keçirilən, əhalisinin əksəriyyəti "buster" doza peyvənd vurduran ölkələrdə epidemioloji vəziyyət stabil olsa da, infeksiyaya yoluxma saylarında əvvəlki aylara nisbətən artım müşahidə edilir.

Xəstəliyə yoluxanların sayının artması isə bəzi ölkələrdə karantin rejiminin sərtləşdirilməsinə, müəyyən qapanmalara səbəb olub. Səhiyyə təşkilatları insanları təmasları minumuma endirməyə, qapalı yerlərdə maska taxmağa, vaksinasiya prosesində aktiv iştiraka çağırır. Hələ də xəstəliklə mübarizədə ən effektiv yol vaksinasiya hesab olunur.

Azərbaycanda peyvəndləmə yüksək səviyyədə olduğundan epidemioloji vəziyyət sabitdir. Səhiyyə qurumları tərəfindən vəziyyət nəzarət altındadır və daim mövcud durum izlənilir, təhlil edilir. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, artıq koronavirusun növbəti dalğası başlayıb. Son həftələrdə yoluxma sayının kəskin artımını virusun daha yoluxucu növü olan yeni variantları ilə əlaqələndirirlər. Bununla yanaşı, "Omikron" mutasiyalarının yoluxuculuğu yüksək olsa da, öldürücülük qabiliyyətinin təxminən 0,35 faiz təşkil etdiyi bildirilir. Qeyd olunur ki, peyvəndləmənin aktiv şəkildə aparıldığı dövlətlərdə bu rəqəm daha aşağıdır.

Hazırkı vəziyyətdə epidemioloqlar qaydaların yumşaldılmasını məqsədəuyğun hesab etmirlər. Düşünürlər ki, bu hal yeni ştamların daha sürətlə yayılmasına səbəb ola bilər.

Son həftələrdə virusa yoluxma sayları artsa da, xəstəlikdən ölüm və ağırlaşma halları demək olar ki, aşağı səviyyədədir.

Bunu da koronavirus əleyhinə vurulan peyvəndlərin insanlarda virusa qarşı immunitet yaratması ilə əsaslandırırlar. Simptomlara gəlincə isə, həkimlər virusun klinik əlamətlərinin dəyişmədiyini deyirlər. Qızdırma, zəiflik, baş və əzələ ağrıları, ishal əsas əlamətlər hesab olunur.

Bəzi şəhərlər meymunçiçəyi ilə bağlı fövqəladə vəziyyət elan edib

Təbii ki, koronavirusla yanaşı, dövlətlərin səhiyyə sistemləri meymunçiçəyinə qarşı mübarizə və qabaqlayıcı tədbirləri də həyata keçirirlər. Artıq dünyanın 80-ə yaxın ölkəsində 18 mindən çox şəxsdə virusa yoluxma faktı qeydə alınıb. Hətta bəzi şəhərlərdə meymunçiçəyi ilə əlaqədar fövqəladə vəziyyət elan olunub.

Xəstəliyin geniş yayıldığı Avropa regionunda meymunçiçəyindən ölüm faktı da təsdiqlənib. Ölüm halının qeydə alındığı İspaniyada indiyədək meymunçiçəyi infeksiyasına 4 mindən çox şəxs yoluxub. İspaniya ABŞ-dan sonra dünyada meymunçiçəyinə ən çox yoluxma hallarının qeydə alındığı ikinci ölkədir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) meymunçiçəyinə yoluxmuş insanla əlaqə yaradanlara, həmçinin yoluxma riski yüksək olanlara - tibb işçiləri, tibbi laboratoriyaların əməkdaşlarına məqsədli vaksinasiyadan keçməyi tövsiyə edir. ÜST-ün baş direktoru Tedros Gebreyesus meymunçiçəyinə qarşı vaksinlərin effektivliyi barədə, həmçinin neçə doza lazım gələ biləcəyi barədə hələlik kifayət qədər məlumat olmadığını deyib. Ona görə də vaksinlərdən istifadə edən bütün ölkələri bununla bağlı məlumatları mübadilə etməyə çağırıb.

O bildirib ki, ÜST mütəxəssisləri tədqiqat bazası yaradılması üzərində işləyirlər. Ölkələr bu və ya digər vaksinin nə dərəcədə effektiv olmasını öyrənmək üçün həmin bazadan istifadə edə biləcəklər.

Azərbaycanda meymunçiçəyi ilə bağlı vəziyyət nəzarətdədir

Azərbaycana qonşu ölkələrdə də meymunçiçəyinə yoluxma halları var. Türkiyədə virusa yoluxanların sayı artıq 5 nəfərə çatıb.

Bu virusun simptomları dəridə səpkilərin əmələ gəlməsi və temperaturun yüksəlməsi ilə müşahidə olunur. Həkimlər bildirirlər ki, dəridə səpkilər bədən hərarətinin yüksəlməsindən 1-3 gün sonra başlayır. Səpkilərin 95 faizi, əsasən, üzdə, 75 faizi isə əlin içi və ayaqların altında yarana bilir. Bundan başqa, ağızın selikli qişasında, cinsiyyət üzvlərində, eləcə də gözün buynuz qişasında səpgilər əmələ gəlir.

Virusun inkubasiya dövrü 6-13 gün, bəzən 21 günə qədər ola bilər. İnfeksiyadan qorunmağın yolu qapalı məkanlarda tibbi maskalardan istifadə və gigiyena qaydalarına riayət etməkdir. Həmçinin ictimai yerlərdə dezinfeksiyaedici məhlullardan istifadə tövsiyə olunur.

Azərbaycanda hələ ki, meymunçiçəyinə yoluxma faktı qeydə alınmayıb. Proses ölkəmizin səhiyyə qurumları tərəfindən diqqətlə izlənilir və epidemioloji vəziyyət nəzarət altındadır. Virusun diaqnostikası üçün lazımi testlər respublikamıza gətirilib. Şübhəli hallar qeydə alınan təqdirdə, Xüsusi Təhlükəli İnfeksiyalara Nəzarət Mərkəzində xəstəlik hadisələrinin PZR üsulu ilə laborator diaqnostikası həyata keçirilir.

Əhalinin iki pandemiya ilə mübarizədə diqqət etməli olduğu məqamlar isə sadə üsullara - maska taxmaq, sosial məsafə gözləmək və sanitar-gigiyena qaydalarına riayət etməkdir.

Əsmər QARDAŞXANOVA

Azərbaycan.- 2022.- 5 avqust.- S.1; 11.